Deklaracje i informacje dla podatków lokalnych

Opublikowano wzory deklaracji i informacji dotyczących podatków lokalnych.

Rodzaj podatku	Wzory dokumentów podatkowych	Podstawa prawna
Podatek od nieruchomości	Wzór: 1) informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych (IN-1); 2) załącznika do informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZIN-1); 3) załącznika do informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZIN-2); 4) załącznika do informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych – dane pozostałych podatników (ZIN-3); 5) deklaracji na podatek od nieruchomości (DN-1); 6) załącznika do deklaracji na podatek od nieruchomości – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZDN-1) 7) załącznika do deklaracji na podatek od nieruchomości – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZDN-2)	Rozporządzenie Ministra Finansów z 30.5.2019 r. w sprawie wzorów informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości (Dz.U. z 2019 r. poz. 1104)
Podatek rolny	Wzór: 1) informacji o gruntach (IR-1); 2) załącznika do informacji o gruntach – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZIR-1); 3) załącznika do informacji o gruntach – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZIR-2); 4) załącznika do informacji o gruntach – dane pozostałych podatników (ZIR-3); 5)deklaracji na podatek rolny (DR-1); 6) załącznika do deklaracji na podatek rolny – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZDR-1); 7) załącznika do deklaracji na podatek rolny – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZDR-2)	Rozporządzenie Ministra Finansów z 30.5.2019 r. w sprawie wzorów informacji o gruntach i deklaracji na podatek rolny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1105)
Podatek leśny	Wzór: 1) informacji o lasach (IL-1); 2) załącznika do informacji o lasach – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZIL-1); 3) załącznika do informacji o lasach – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZIL-2); 4) załącznika do informacji o lasach – dane pozostałych podatników (ZIL-3); 5) deklaracji na podatek leśny (DL-1); 6) załącznika do deklaracji na podatek leśny – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZDL-1); 7) załącznika do deklaracji na podatek leśny – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZDL-2)	Rozporządzenie Ministra Finansów z 3.6.2019 r. w sprawie wzorów informacji o lasach i deklaracji na podatek leśny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1126)

Ponadto, opublikowano rozporządzenia Ministra Finansów z 6.6.2019 r. w sprawie sposobu przesyłania:

1. informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1153);
2. informacji o lasach oraz deklaracji na podatek leśny za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1154).

Z rozporządzeń tych wynika, że informacje i deklaracje można przesyłać z wykorzystaniem:

1. elektronicznej platformy usług administracji publicznej (ePUAP);
2. innego systemu teleinformatycznego udostępnionego na stronie BIP właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego.

Informacje i deklaracje można opatrywać:

1. kwalifikowanym podpisem elektronicznym;
2. podpisem osobistym;
3. podpisem zaufanym.

Rozporządzenia te również obowiązują od 1.7.2019 r.

Projekt nowej ZamPublU przyjęty

Progi ustawowe

W nowej ZamPublU zmianie ulega tzw. próg bagatelności, czyli kwota poniżej której zamawiający nie ma obowiązku stosowania ZamPublU, z obecnej kwoty 30 000 euro na 130 000 zł. Zasadniczo nie jest to znacząca różnica, a jedynie wyrażenie progu w złotych polskich zamiast w euro, czyli uniezależnienie od kursu euro. Ma to na celu przede wszystkim zwolnienie zamawiających z konieczności przeliczania kwot szacowanych i wyrażonych w złotych na euro po to, aby sprawdzić czy zachodzi obowiązek stosowania przepisów ZamPublU czy też nie.

W przypadku zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż wyrażona w złotych kwota 130 000 zł netto, ale nie mniejszej niż 50 000 zł netto, ustawa będzie miała zastosowanie, ale wyłącznie w zakresie zamieszczania ogłoszeń o zamówieniu oraz sprawozdań o udzielonych zamówieniach publicznych.

Ponadto planuje się podnieść progi stosowania ZamPublU dla zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa jednolicie do progów unijnych. Obecnie progi unijne mają zastosowanie tylko do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa na dostawy lub usługi, natomiast roboty budowlane poniżej tych progów podlegają reżimowi ustawowemu.

Zamówienia o wartości mniejszej od progów unijnych

W nowej ustawie proponuje się wyodrębnienie oraz znaczące uproszczenie i uelastycznienie procedury udzielania zamówień „klasycznych” o wartości mniejszej od progów unijnych poprzez odejście od stosowania trybów właściwych dla zamówień od progów unijnych i zwiększenie autonomii zamawiającego w kształtowaniu procedury wyłonienia wykonawcy. Różnicuje się m.in. wymagania w zakresie terminów, trybów udzielania, upubliczniania ogłoszenia o zamówieniu (bezpłatne ogłoszenie w BZP), wymogu zabezpieczenia należytego wykonania umowy, składania wadium, czy fakultatywności w zakresie żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków.

Nowy tryb udzielania zamówień

W przypadku zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne zamawiający publiczny będzie udzielał zamówienia w nowym trybie, tj. trybie podstawowym, określonym w przepisach rozdziału 4 oddziału 1. Zamawiający będzie mógł również udzielić zamówienia w trybie partnerstwa innowacyjnego w przypadku zapotrzebowania na innowacyjny produkt, usługę lub roboty budowlane, jeżeli nie są one dostępne na rynku, określonym w rozdziale 4 oddziale 2, ale wzorowanym na przepisach właściwych dla zamówień klasycznych powyżej progów unijnych. Zamawiający nadal będzie mógł w szczególnych przypadkach udzielić zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki, wzorowanych na dotychczasowych regulacjach.

Trzy warianty postępowań

Z projektowanych przepisów wynika, że zamawiający w ramach trybu podstawowego będzie miał do wyboru trzy warianty postępowań:

1. wariant analogiczny do trybu przetargu nieograniczonego (tryb podstawowy bez negocjacji) – jeżeli specyfika przedmiotu zamówienia oraz potrzeby zamawiającego umożliwiają opisanie w wystarczająco precyzyjny sposób warunków zamówienia na etapie wszczęcia postępowania, a zamawiający nie przewiduje możliwości negocjacji ofert;
2. wariant z możliwością negocjacji ofert w celu ich ulepszenia, o ile zamawiający przewidział taką możliwość na etapie wszczęcia postępowania (tryb podstawowy z możliwością negocjacji)– negocjacje treści ofert nie mogą jednak prowadzić do zmiany treści SWZ oraz dotyczą wyłącznie tych elementów treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert;
3. wariant z obowiązkowymi negocjacjami ofert w celu ich ulepszenia (tryb podstawowy z negocjacjami) – negocjacje nie mogą jednak prowadzić do zmiany minimalnych wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia lub realizacji zamówienia określonych w opisie potrzeb i wymagań oraz mogą dotyczyć wszystkich warunków zamówienia, w celu podniesienia jego efektywności.

Ogłoszenia w postępowaniach od progów unijnych

W postępowaniach dotyczących zamówień o wartości od progów unijnych dotychczas zamawiający będzie przekazywał – jak obecnie – ogłoszenia wyłącznie zgodnie z formatem i procedurami elektronicznego przesyłania ogłoszeń, ustanowionymi przez Komisję Europejską. Wprowadza się jednocześnie wymóg udostępniania przez zamawiającego takich ogłoszeń na stronie internetowej prowadzonego postępowania, a nie jak obecnie – w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie oraz na stronie internetowej. Zamawiający będzie mógł dodatkowo udostępnić ogłoszenie w innym miejscu, niż na stronie internetowej prowadzonego postępowania. Co ciekawe, zamawiający będzie udostępniał (a nie zamieszczał) treść publikowanego ogłoszenia, wskazując przykładowo jego link lub załączając treść ogłoszenia.

Ponadto przewiduje się regulację wskazującą na ograniczenia co do zakresu dopuszczalnych zmian treści ogłoszenia o zamówieniu, zgodnie z którą „w przypadku gdy zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu istotnie zmieniają charakter zamówienia w porównaniu z pierwotnie określonym, w szczególności znacznie zmieniają zakres zamówienia, zamawiający unieważnia postępowania na podstawie art. 256”. Za niedopuszczalną zmianę będzie zatem uznane w szczególności zwiększenie zakresu zamówienia, np. dodanie części zamówienia (tzw. pakietu), zmiana rodzaju zamówienia (np. z dostawy na usługi), zmiana charakteru zamówienia (np. z leasingu na sprzedaż). W takich przypadkach nie będzie możliwe dokonanie zmian i przedłużenie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a w przypadku trybu przetargu nieograniczonego przed upływem terminu składania ofert. Zamawiający będzie mógł jednak unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, a następnie wszcząć nowe.

Fakultatywność żądania wadium i nowe zasady jego zwrotu

W projekcie ustawy została przewidziana zasada fakultatywności wadium, mająca zastosowanie do wszystkich postępowań prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. Doprecyzowuje się kwestie zwrotu wadium. Otóż, na zamawiającego został nałożony obowiązek zwrotu wadium wykonawcy (bez jego wniosku) niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 od momentu wystąpienia jednej ze wskazanych ustawą okoliczności, tj. upływu terminu związania ofertą, zawarcia umowy bądź unieważnienia postępowania. Natomiast na wniosek wykonawcy zamawiający zwraca wadium także niezwłocznie i nie później niż w terminie 7 dni , jeżeli ten wycofał ofertę przed upływem terminu składania ofert, jego oferta została odrzucona, czy też gdy wykonawca zwróci się z takim wnioskiem po wyborze oferty najkorzystniejszej (przy czym nie dotyczy to wykonawcy którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza) albo po unieważnieniu postępowania, w sytuacji, gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia postępowania albo nie upłynął termin na wniesienie takiego odwołania.

Wystąpienie wykonawcy z wnioskiem o zwrot wadium w wymienionych sytuacjach będzie równoznaczne z deklaracją braku zainteresowania dalszym udziałem w postępowaniu.

Uregulowano ponadto sposób zwrotu wadium wniesionego w innej formie niż w pieniądzu. Jeżeli wadium zostanie wniesione w formie gwarancji lub poręczenia, zamawiający zwraca wadium poprzez złożenie gwarantowi lub poręczycielowi oświadczenie o zwolnieniu wadium. Charakter prawny oświadczenia o zwolnieniu wadium będzie zależał od indywidualnego ukształtowania treści stosunku gwarancji lub poręczenia.

Obligatoryjna klauzula dotycząca zmiany wysokości wynagrodzenia

W projekcie zostały wskazane obligatoryjne elementy, z jakich ma się składać postanowienie waloryzacyjne, a mianowicie ma to być:

1. poziom zmiany cen materiałów lub kosztów, uprawniających stronę do żądania zmiany wynagrodzenia, przy czym ustawa nie określa żadnego minimalnego progu w tym zakresie i możliwe jest waloryzowanie wynagrodzenia od nawet zerowego poziomu; postanowienie ma wskazać początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia, który będzie początkowym punktem odniesienia;
2. sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany cen materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego; sposób ten może zostać określony również przez wskazanie innej podstawy, w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów;
3. sposób określenia wpływu zmiany ceny na koszty wykonania zamówienia oraz okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy;
4. maksymalna wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający w efekcie zastosowania postanowienia.

Odkup przez państwo nie powoduje bezpodstawnego wzbogacenia sprzedającego nieruchomość

Stan faktyczny

Sandra C. nabyła od stadniny koni w M. 40 ha gruntów za blisko 1,2 mln zł. Nieruchomości te zostały kilkanaście lat wcześniej sprzedane na preferencyjnych warunkach przez Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Skarb Państwa zastrzegł też w umowie prawo odkupu tych gruntów, jeżeli stadnina sprzeda wspomniane grunty osobie niebędącej rolnikiem (zarejestrowanym, lub przynajmniej mającym stosowne kwalifikacje).

Pani C. podpisując umowę deklarowała wprawdzie, że posiada odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia działalności rolniczej (sama jej bowiem nie prowadziła), ale ostatecznie nigdy nie przedstawiła dokumentów potwierdzających ten fakt.

Akt notarialny dotyczący kupna 40 ha gruntów zawierał stosowne wzmianki o prawie odkupu przez Skarb Państwa, a prawo to było wpisane do księgi wieczystej. W efekcie państwo upomniało się o swoją dawną nieruchomość i zażądało od Sandry C. odsprzedaży spornych nieruchomości. Sprawa trafiła do sądu, gdzie Sandra C. przegrała proces i musiała odsprzedać Skarbowi Państwa zakupione wcześniej od stadniny 40 ha gruntów.

Problem polegał na tym, że Skarb Państwa określił cenę odkupu na niespełna 770 tys. zł i taką kwotę zapłacono pani C. po uprawomocnieniu się orzeczenia nakazującego jej złożenie stosownych oświadczeń woli w postaci zawarcia umowy sprzedaży gruntów na rzecz Skarbu Państwa.

Ponieważ pani C. zakupiła grunt za ponad 1,2 mln zł, skierowała przeciwko stadninie powództwo o zapłatę ponad 430 tys. zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

Stanowisko sądu I i II instancji

Sądy tak I, jak i II instancji uwzględniły zasadniczo jej powództwo, jedynie sąd II instancji obniżył należność żądaną przez panią C. do około 390 tys. zł.

Stanowisko Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy – uwzględniwszy skargę kasacyjną stadniny – uchylił wyrok apelacyjny i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy.

Uzasadniając wyrok wskazał, że podstawa prawna, na jaką powoływały się sądy była nieprawidłowa. Był nią bowiem art. 410 § 2 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.; dalej KC), dotyczący nienależnego świadczenia, zgodnie z którym świadczenie nie ma podstawy, gdy ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Sądy wskazywały, że w tym wypadku cel umowy nie został osiągnięty przez interwencję Skarbu Państwa i przez to powstała kondykcja, czyli roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia z tej podstawy. Sąd Najwyższy odrzucił ten pogląd.

Powódka w takiej sytuacji może ewentualnie wytoczyć przeciwko pozwanej stadninie roszczenia odszkodowawcze, które jednak w takim stanie faktycznym jaki zaistniał w sprawie, mogą być jednak oddalone.

Kierunki ostatnich zmian ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Przepisy UstRolU utrzymują nieprzerwanie zasadę, w myśl której nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny w rozumieniu art. 6 UstRolU, prowadzący lub zamierzający utworzyć gospodarstwo rodzinne. W myśl art. 23 ustawy z 2.4.1997 r. ‒ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) stanowi to podstawę ustroju rolnego w Polsce.

Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego w pierwotnym brzmieniu stanowiła przejaw powtórnego zainteresowania ustawodawcy aktywnym kształtowaniem struktur rolnych i miała przede wszystkim pełnić funkcję ochronną na wypadek ewentualnego nasilenia się zjawiska wykupu nieruchomości rolnych przez cudzoziemców, po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Aktywne oddziaływanie na kształtowanie struktury agrarnej stanowiło funkcję drugoplanową.

W znaczący sposób zasady obrotu nieruchomościami rolnymi zmieniła nowelizacja UstRolU dokonana ustawą z 14.4.2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 869 ze zm). Dokonana zmiana sprawiła, że obrót nieruchomościami rolnymi w Polsce stał się przedmiotem regulacji prawnej nie tylko na gruncie prawa cywilnego, ale został też poddany dodatkowo regulacji administracyjnoprawnej, mocniej niż dotychczas ingerującej w obrót gruntami rolnymi.

Nowelizacja UstRolU z 2016 r. miała głównie na celu wzmocnienie gospodarstw rodzinnych, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju, wspieranie rolnictwa zrównoważonego, zgodnego z wymogami ochrony środowiska naturalnego. Wprowadzone ograniczenia w obrocie nieruchomościami rolnymi poszły jednak za daleko, co sprawiło, że cele tej nowelizacji nie mogły być aktywnie realizowane.

Obecna nowelizacja UstRolU zniosła wiele nieprzemyślanych i niekonieczne zasadnych rozwiązań, przyjętych w ramach nowelizacji z 2016 r., przyjmując jednocześnie szereg nowych rozwiązań. Dokonanych zmian w UstRolU jest dużo, stąd zważając na charakter niniejszej publikacji, zostaną dalej omówione w sposób syntetyczny, najważniejsze z nich – przyjmując, że odzwierciadlają one zmiany kierunkowe, które w zamyśle ustawodawcy powinny pozwolić na aktywne kształtowanie ustroju rolnego, wychodzącego szerzej poza ramy pożądanej struktury obszarowej rodzinnych gospodarstw rolnych.

Cele UstRolU, znowelizowanej w 2016 oraz w 2019 r., zostały wyrażone w jej preambule, której treść pozostawiono niezmienioną. Będą one realizowane, jak dotychczas, poprzez poprawę struktury obszarowej w gospodarstwach rolnych, przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych, zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach, a także poprzez dodane w obecnej ustawie nowelizującej, oddziaływanie państwa na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich, wdrażanie i stosowanie instrumentów wsparcia rolnictwa oraz aktywną politykę rolną państwa (art. 1 pkt 1).

Utrzymana została zasada, że nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny (art. 2a ust. 1). Od tej zasady ustawodawca przewidział obecnie więcej wyłączeń, w szerszym niż dotychczas zakresie. Wprowadzono też szereg zmian łagodzących dotychczasowe ograniczenia w obrocie nieruchomościami rolnymi.

Obok dotychczasowych wyłączeń przepisy UstRolU nie będą stosowane m.in. w odniesieniu do nieruchomości rolnych:

1) położonych w granicach administracyjnych miast, jednakże przy zachowaniu któregoś z warunków określonych w art. 1c UstRolU;

2) stanowiących tzw. „grunty niezbędne” sprzedane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (dalej KOWR) najemcom lokali mieszkalnych, domów, budynków gospodarczych i gruntów pod ogródkami przydomowymi na podstawie art. 42 ust. 1 i 6 ustawy z 19.10.1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 817 ze zm.; dalej: GospNierRolU) (art. 1a pkt 1 lit.d);

3) pod stawami rybnymi, jeżeli stanowią one 70% powierzchni nieruchomości (art. 1a pkt 1 lit. e).

Ustawodawca poszerzył również listę przypadków oraz podmiotów, których głównie nie dotyczą określone w UstRolU warunki nabycia nieruchomości rolnych oraz wymóg uzyskiwania zgody Dyrektora Generalnego KOWR na ich nabycie. Wymóg posiadania statusu rolnika indywidualnego oraz zachowania górnej normy obszarowej gospodarstwa (300 ha) nie dotyczy zatem m.in. osób bliskich, których lista została poszerzona o rodzeństwo rodziców oraz pasierbów. Warto w tym miejscu zauważyć, że do kręgu osób bliskich nie zostały zaliczone osoby pozostające ze sobą w faktycznym pożyciu oraz zięciowie/synowe. Do tej grupy włączone zostały także spółki prawa handlowego, będące operatorem systemu dystrybucji gazu, paliw ciekłych, spółdzielnie produkcji rolnej dokonującej nabycia nieruchomości w drodze pierwokupu oraz członka takiej spółdzielni w przypadku zbycia na jego rzecz wkładu gruntowego przez innego członka tej spółdzielni.

W tej grupie wyłączeń znalazły się również przypadki nabywania nieruchomości:

1) rolnych poniżej jednego ha,

2) w ramach postępowania egzekucyjnego i upadłościowego, zniesienia współwłasności i poddziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa, działu spadku,

3) w wyniku podziału, przekształcenia bądź łączenia spółek prawa handlowego,

4) na obszarze lub terenie górniczym (art. 2a ust. 3).

Nowelizacja UstRolU poszerza z drugiej strony liczbę przypadków, w których nabycie nieruchomości rolnych możliwe będzie pod warunkiem uzyskania zgody Dyrektora Generalnego KOWR (uczelnie, podmioty realizujące inwestycje celu publicznego, rolnicy zamierzający powiększyć gospodarstwo rolne i korzystający ze wsparcia finansowego z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich [art. 2a ust. 4]). W tych przypadkach doprecyzowane zostały wymogi względem zbywcy i nabywcy nieruchomości rolnej.

W zakresie wydawania zgód na nabycie nieruchomości rolnych podmiotom, które nie spełniają warunków UstRolU do ich nabycia, w sytuacji braku zainteresowanych, którzy takie warunki spełniają, ustawodawca przyjął nowe rozwiązanie: wymagane dotąd ogłoszenia o sprzedaży nieruchomości rolnej, mają być po 26.6.2020 r. publikowane na specjalnie utworzonym do tego celu portalu internetowym, zarządzanym przez KOWR. Do tego czasu sposób wykazywania spełnienia tej przesłanki pozostaje niezmieniony (art. 2a ust. 4 i 4a).

Przysługujące KOWR prawo pierwokupu udziałów i akcji będzie obejmowało spółki kapitałowe posiadające więcej niż 5 ha użytków rolnych (art. 3a). Poprzednie przepisy nie przewidywały tutaj żadnych ograniczeń prawa pierwokupu KOWR. Również od 5 ha użytków rolnych KOWR będzie mógł korzystać z prawa pierwokupu w przypadku zmiany lub przystąpienia do spółki osobowej nowego wspólnika (art. 3b).

Niedookreślony dotychczas wymóg dawania przez nabywcę nieruchomości rolnej rękojmi należytego prowadzenia działalności rolniczej zastąpiony został zobowiązaniem nabywcy do prowadzenia działalności rolniczej na nabytej nieruchomości, popartym opinią dotyczącą zamierzonej działalności, wydawanej przez właściwy wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego (art. 2a ust. 4).

Istotną dla praktyki zmianą jest doprecyzowanie definicji gospodarstwa rolnego w rozumieniu UstRolU (art. 2 pkt 2).

Z myślą o uczynieniu obrotu nieruchomościami rolnymi bardziej racjonalnym oraz elastycznym ustawodawca zdecydował się zmniejszyć z 10 do 5 lat okres, przez który nabywca nieruchomości powinien prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość . W tym okresie nabyta nieruchomość nie może być zbyta, ani oddana w posiadanie innym osobom (art. 2b ust. 1 i 2).

Przyjęta nowelizacja dokonała również szeregu zmian w GospNierRolU (art. 3 i 4 ). Warto tutaj wskazać na najważniejsze zmiany. Tak więc dyrektorzy oddziałów terenowych KOWR uzyskali możliwość udzielania zamówień publicznych, np. na usługi budowlane związane wyłącznie z działalnością danego oddziału ( art. 3 pkt 2 lit. b). Za zgodą Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi KOWR może wykorzystywać mienie Zasobu do ustanawiania zabezpieczeń związanych z realizacją zadań wynikających z polityki państwa, zwłaszcza aktywnej polityki rolnej (art. 3 pkt 3 i 4). Za zgodą tego samego organu KOWR może nieodpłatnie przekazać na własność nieruchomości Zasobu na rzecz jednostki samorządu terytorialnego na cele związane z realizacją inwestycji infrastrukturalnych (art. 3 pkt 4 lit.b). Nową formą zagospodarowania mienia rolnego Skarbu Państwa będzie jego wniesienie w całości lub w części do spółki prawa handlowego (art. 4 pkt 6).

Na koniec kilka uogólniających uwag. Otóż zasygnalizowane wyżej zmiany UstRolU złagodzą z pewnością zasady obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce. Należy się też spodziewać, że zwiększy się liczba transakcji ziemią rolniczą. Nie należy się natomiast spodziewać istotnego wzrostu wartości rynkowej gruntów rolnych. Ten stan rzeczy zadowoli z pewnością aktywnych rolników, zamierzających powiększyć obszarowo swoje gospodarstwa. Wzrostu cen nieruchomości należy się natomiast spodziewać przede wszystkim w miastach, a na terenach wiejskich w przypadku nieruchomości poniżej 1 ha, chociaż pewien hamulec w tym zakresie będzie stanowić zagrożenie podatkiem od nieruchomości, którego stawki są zdecydowanie wyższe od stawek podatku rolnego. Praktyka pokaże też, czy uelastyczniony obrót nieruchomościami rolnymi na rzecz podmiotów nie prowadzących działalności rolniczej, w tym podmiotów realizujących przedsięwzięcia i działania w zakresie wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich, przyczyni się do bardziej aktywnego rozwoju obszarów wiejskich oraz wspierania zrównoważonego rozwoju rolnictwa prowadzonego w zgodzie z wymogami ochrony środowiska. Są to nowe cele UstRolU, których realizacja, jak należy się spodziewać, zdeterminuje potrzebę dalszych zmian i uzupełnień tej ustawy.

Od 1 września 2019 r. nowe rozporządzenie regulujące zakres danych przekazywanych do Systemu Informacji Oświatowej

1 września 2019 r. wchodzi w życie ustawa z 22.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2245). Z tym samym dniem ulegnie zmianie art. 31 ust. 1 ustawy z 15.4.2011 r. o systemie informacji oświatowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1900 ze zm.), na podstawie którego minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej w zbiorach danych szkół i placówek oświatowych, zbiorach danych jednostek, zbiorach danych uczniów i zbiorach danych nauczycieli oraz terminy przekazywania do bazy danych SIO danych. Nowe rozporządzenie wydane na podstawie zmienianego art. 31 musi dostosować zasady przekazywania danych do zmian wprowadzonych ustawą z 22.11.2018 r., a także wprowadza inne zmiany porządkujące i doprecyzowujące obowiązujące przepisy.

Obowiązek przekazywania dodatkowych informacji

W porównaniu z obecnie obowiązującym rozporządzeniem MEN z 11.8.2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej (Dz.U. poz. 1653) projekt rozporządzenia rozszerza zakres gromadzenia danych dotyczących przyczyn nieprowadzenia zajęć przez nauczycieli (§ 29 projektu rozporządzenia). Jako przyczynę nieprowadzenia zajęć przez nauczyciela wskazano również:

1. zwolnienie od pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem do lat 14 (art. 67e ustawy z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela – t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm., dalej: KartaNauczU),
2. urlop szkoleniowy  (art. 103 KP),
3. urlop okolicznościowy (§ 15 rozporządzenia MPiPS z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy – t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632),
4. czas niezdolności do pracy powyżej 33 dni (art. 92 § 4 KP). 

Rozszerzeniu uległ także zakres danych dziedzinowych dotyczących liczby nauczycieli, z którymi rozwiązano stosunek pracy albo planowane jest jego rozwiązanie (§ 16 pkt 1 projektu). Dodano następujące przypadki:

1. wydano w stosunku do nauczyciela negatywną ocenę pracy w trybie i na zasadach określonych w art. 6a KartaNauczU,
2. cofnięto nauczycielowi skierowanie do nauczania religii, 
3. nauczyciel nie usprawiedliwił brak zgłoszenia na badania okresowe lub kontrolne. 

W zakresie spraw dotyczących kwestii kadrowych w projekcie rozporządzenia w § 31 doprecyzowano zakres danych dziedzinowych dotyczących wysokości wynagrodzenia. Uchylono przepis stanowiący o gromadzeniu danych dotyczących jednorazowego zasiłku dla nauczyciela na zagospodarowanie w związku z uchyleniem art. 61 KartaNauczU. Jednocześnie katalog danych dotyczący wynagrodzenia został poszerzony o kolejny punkt w zakresie wynagrodzenia wypłaconego za czas urlopu wypoczynkowego. W zakresie danych dotyczących dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli i doskonalenia zawodowego nauczycieli dodano do katalogu informacje o nauczycielach, którzy odbyli szkolenia branżowe realizowane w trzyletnich cyklach w wymiarze 40 godzin (art. 70c KartaNauczU).

Dane dotyczące organizacji procesu nauczania

Zgodnie z projektem rozporządzenia zmienia się termin przekazywania danych dotyczących spełnienia obowiązku szkolnego w szkole obwodowej z terminu 7 dni od dnia zmiany w stanie faktycznym na termin końca III kwartału. Do SIO będą również przekazywane opinie w sprawie udzielenia zezwolenia na zatrudnienie młodocianego lub osoby, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy lub nauki zawodu (§ 7 pkt 11 projektu rozporządzenia). Zgodnie z nowoprojektowanym § 10 dane dotyczące liczby uczniów uczestniczących w zajęciach wychowania do życia w rodzinie będą zbierane według klas i płci. Dane dotyczące uczniów korzystających ze świetlicy szkolnej będą zbierane według klas.

Zgodnie z § 9 projektu rozporządzenia w ramach danych, dotyczących liczby uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną będą gromadzone dane o liczbie uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Gromadzenie tych danych ma na celu ewentualne objęcie zwiększonym finansowaniem także tych uczniów, którzy korzystają z takiej pomocy, a nie posiadają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Nowelizacja ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego dostosowująca do przepisów RODO

Jego dopełnieniem wyznaczającym wskazówki interpretacyjne jest motyw 154 preambuły RODO, który pozwala uwzględnić przy stosowaniu przepisów rozporządzenia zasadę publicznego dostępu do dokumentów urzędowych. Przepisy krajowe służące wykonaniu przedmiotowych przepisów RODO powinny godzić publiczny dostęp do dokumentów urzędowych i ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego z prawem do ochrony danych osobowych i dlatego mogą przewidywać niezbędne uwzględnienie prawa do ochrony danych osobowych na podstawie tego rozporządzenia. RODO nie daje jednak żadnych nowych wytycznych, jak zrealizować ten cel.

Ponowne wykorzystywanie ISP a ochrona danych osobowych

Zakres przedmiotowy InfSekPublU wyznacza pojęcie informacji sektora publicznego. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy jest nią każda treść lub jej część, niezależnie od sposobu utrwalenia, w szczególności w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej, będąca w posiadaniu podmiotów zobowiązanych. Zakres pojęcia informacji sektora publicznego jest zatem szerszy od pojęcia informacji publicznej i może obejmować również inne treści, które posiadają przymiot sprawy publicznej. Z kolei przez ponowne wykorzystywanie – art. 1 ust. 3 InfSekPubU – należy rozumieć wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji sektora publicznego w celach komercyjnych lub niekomercyjnych innych niż pierwotny publiczny cel, dla którego informacja została wytworzona.

Wszelkie informacje odnoszące się do zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej, niezależnie od tego, czy są dostępne publicznie, stanowią dane osobowe. Zgodnie z definicją przytoczoną wyżej ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego stanowiących dane osobowe (np. dane o osobie pełniącej funkcje publiczne) lub dane osobowe zawarte w informacji sektora publicznego (np. dane osobowe ujawnione w rejestrze publicznym) będzie ich przetwarzaniem w rozumieniu przepisów o ochronie danych osobowych, np. przez gromadzenie danych i dokonywanie na nich dalszych operacji. Zarówno podmioty zobowiązane będące dysponentem danych, jak i „każdy zainteresowany”, który pozyska dane jako informacje sektora publicznego w trybie ich ponownego wykorzystywania, wykorzystując (czyli przetwarzając) dane osobowe musi respektować zasady ich przetwarzania określone w przepisach RODO i pozostałych przepisów o ochronie danych osobowych.

Dotychczasowe przepisy InfSekPublU określały relację między prawem do ponownego wykorzystywania oraz ochroną danych osobowych pośrednio oraz bezpośrednio. Po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 2 prawo do ponownego wykorzystywania podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy [symetryczne ograniczenie znajdziemy w art. 5 ust. 3 ustawie z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1330 ze zm.; dalej: DostInfPubU). Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa. Po drugie, bezpośrednią relację z ochroną danych osobowych określał art. 7 ust.2, zgodnie z którym przepisy ustawy nie naruszają przepisów o ochronie danych osobowych.

Wykonanie art. 86 RODO

Artykuł 86 RODO należy zaliczyć do tej kategorii przepisów ogólnego rozporządzenia, które powinny być obligatoryjnie przyjęte w prawie krajowym (G. Sibiga, Dopuszczalny zakres polskich przepisów o ochronie danych osobowych po rozpoczęciu obowiązywania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych – wybrane zagadnienia, Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Aktualne problemy prawnej ochrony danych osobowych 2016, Warszawa 2016, s. 19.) Wprawdzie nie służy on bezpośrednio wdrożeniu postanowień rozporządzenia, ale zachowaniu równowagi między prawem ochrony danych osobowych oraz prawem do informacji, które może być w różnorodny sposób ujęte w prawie krajowym (Ibidem).

Łączna interpretacja art. 86 i dopełniającego go motywu 154 preambuły RODO pozwala na wyprowadzenie następujących wniosków. Po pierwsze, RODO nie wyłącza możliwości ujawnienia danych stanowiących informacje sektora publicznego w ramach ponownego wykorzystywania. Po drugie, państwa członkowskie UE powinny w prawie krajowym wykonać dyspozycję art. 86 i motywu 154 poprzez przyjęcie przepisów godzących publiczny dostęp do dokumentów (i ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego) z prawem do ochrony danych osobowych. Po trzecie, konieczne jest uwzględnienie prawa do ochrony danych w przepisach o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

Zmiany ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego

Wykonanie przepisów RODO w InfSekPublU zakłada zmianę art. 7 ustawy polegającą na ograniczeniu spełniania obowiązków informacyjnych, o których mowa w art. 13, 14 i 19 RODO w związku z realizacją prawa do ponownego wykorzystywania informacji stanowiących lub zawierających dane osobowe.

Zgodnie z dodanym w art. 7 ust. 3 do przetwarzania danych osobowych w celu udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystywania nie stosuje się przepisu art. 13 ust. 3 RODO. Zgodnie z art. 13 ust. 3 RODO 3 jeżeli administrator planuje dalej przetwarzać dane osobowe w celu innym niż cel, w którym dane osobowe zostały zebrane, przed takim dalszym przetwarzaniem informuje on osobę, której dane dotyczą, o tym innym celu oraz udziela jej wszelkich innych stosownych informacji, o których mowa w ust. 2.Oznacza to, że podmiot zobowiązany udostępniając informacje zawierających dane osobowe, czy to z własnej inicjatywy na stronie internetowej urzędu, czy przekazując na wniosek zainteresowanego użytkownika, nie będzie zobligowany do spełnienia obowiązku informacyjnego wymienionego w art. 13 RODO, a więc w przypadku zbierania danych od osoby, której dane dotyczą.

Kolejna zmiana – wprowadzona w art. 7 ust. 4 InfSekPublU – dotyczy ograniczenia obowiązku informacyjnego wymienionego w art. 14 RODO, a więc w przypadku pozyskiwania danych osobowych w sposób inny niż od osoby, której dane dotyczą. Oznacza to, że użytkownik przetwarzając dane osobowe w celu ponownego wykorzystywania nie będzie musiał podawać osobie, której dane dotyczą wszystkich informacji wymienionych w art. 14 ust. 1-4 RODO. Należy podkreślić, że zwolnienie użytkowania z obowiązku informacyjnego dotyczy jedynie sytuacji wymienionych w art. 7 ust. 4 InfSekPublU, tj.

Pierwsza sytuacja stanowi potwierdzenie możliwości wykorzystywania danych osobowych osób pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, co wynika z art. 5 ust. 2 DosInfPublU i art. 6 ust. 2 InfSekPublU.

Druga sytuacja znajduje uzasadnienie w motywie 14 preambuły RODO, w myśl którego rozporządzenie nie dotyczy przetwarzania danych osobowych dotyczących osób prawnych, w szczególności przedsiębiorstw będących osobami prawnymi, w tym danych o firmie i formie prawnej oraz danych kontaktowych osoby prawnej.

Z kolei trzecia sytuacja, wynika z ugruntowanego orzecznictwa sądowego uznającego dane osób, z którymi podmioty publiczne zawierają umowy cywilnoprawne za informacje publiczne [zob. Wyrok Sądu Najwyższego (sygn. I CSK 190/12) w sprawie ujawnienia przez urząd miasta st. Warszawy nazwiska i imiona osób, z którymi miasto zawarło umowy o dzieło lub zlecenia. Prywatność nie obejmuje imion i nazwisk osób zawierających umowy cywilnoprawne z jednostkami samorządu terytorialnego]. Dla omawianego wyłączenia obowiązku informacyjnego nie będzie miało znaczenia czy kontrahentem podmiotu publicznego jest osoba fizyczna czy osoba prawa. Brak konieczności poinformowania podmiotu danych będzie miał istotne znaczenie dla możliwości przetwarzania danych ujawnionych w tzw. rejestrach umów publikowanych przez wiele podmiotów publicznych.

Kolejna zmiana InfSekPublU polega na dodaniu w art. 7 ust. 5, zgodnie z którym obowiązek, o którym mowa w art. 19 RODO, podmiot zobowiązany wykonuje przez zaktualizowanie danych odpowiednio na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, w centralnym repozytorium lub w inny sposób. Artykuł 19 RODO obciąża administratora wtórnymi obowiązkami informacyjnymi, polegającymi na tym, że administrator powinien poinformować o sprostowaniu lub usunięciu danych osobowych lub ograniczeniu przetwarzania, każdego odbiorcę, któremu ujawniono dane osobowe, chyba że okaże się to niemożliwe lub będzie wymagać niewspółmiernie dużego wysiłku. W myśl wprowadzonej zmiany w InfSekPublU, podmiot zobowiązany w przypadku sprostowania lub usunięcia danych osobowych lub ograniczenia przetwarzania danych udostępnionych na prowadzonych przez siebie stronach internetowych, BIP lub portalu dane.gov.pl (pełniącego funkcje centralnego repozytorium informacji publicznych), spełni przedmiotowy obowiązek informacyjny poprzez publikacje odpowiednich informacji w miejscu udostępnienia danych osobowych.

Ostatnia zmiana w InfSekPublU, które dokonano przepisami tzw. RODO sektorowego, to dodanie w – wymienionym w art. 14 ust. 4 InfSekPublU – katalogu warunków ponownego wykorzystywania pkt 4 dotyczącego „informacji sektora publicznego zawierającej dane osobowe”. Oznacza to, że podmiot zobowiązany określając warunki ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, będzie mógł uwzględnić kwestie ochrony danych osobowych, przez co ochrona danych osobowych stanie się zobowiązaniem umownym.

Komornik sądowy nie jest podatnikiem VAT – interpretacja ogólna

Tak wynika z interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 15.4.2019 r., PT9.8101.1.2019, który wypowiedział się w sprawie statusu komorników sądowych wykonujących czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym jako podatników VAT, po wejściu w życie ustawy z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 771 ze zm.; dalej: KomSądU) oraz ustawy z 28.2.2018 r. o kosztach komorniczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 770).

Minister zauważył, że w świetle regulacji ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU), w celu ustalenia statusu komorników sądowych jako podatników VAT w pierwszej kolejności należy ustalić czy wykonują oni samodzielnie działalność gospodarczą.

Przy ocenie istnienia więzów prawnych między komornikiem a Skarbem Państwa uwzględnić należy, że działa on co do zasady na terenie swojego rewiru i nie wolno mu odmówić przyjęcia sprawy, do prowadzenia której jest właściwy. Dodatkowo komornik podlega daleko idącym ograniczeniom w zakresie przyjmowania spraw spoza rewiru, albowiem może przyjmować sprawy jedynie w granicach apelacji. Od dnia złożenia ślubowania komornika łączy stosunek podległości służbowej z prezesem sądu, przy którym działa.

Przepisy KomSądU wprowadziły również istotne zmiany w zasadach wynagradzania komorników sądowych. Obecnie komornicy otrzymują wynagrodzenie prowizyjne. Wysokość wynagrodzenia komorników stanowić ma pochodną sumy opłat uzyskanych w danym roku kalendarzowym, obliczaną według degresywnych stawek.

Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności solidarnie z komornikiem. Tym samym komornik sądowy nie ponosi wyłącznie samodzielnie odpowiedzialności z tytułu prowadzonej działalności.

Zdaniem ministra ww. zmiany w zasadach prowadzenia działalności przez komorników sądowych, oceniane całościowo, powodują, że należy uznać, iż komornicy sądowi nie wykonują samodzielnie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 VATU, a co za tym idzie nie są podatnikami VAT. Na powyższą kwalifikację nie ma wpływu okoliczność, że w świetle art. 33 ust. 3 KomSądU, do komorników stosuje się przepisy ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.; dalej: PDOFizU), dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Dla celów opodatkowania VAT stosuje się bowiem regulacje krajowe oraz unijne, które mają charakter autonomiczny względem zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym komornicy nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Nawet jeżeli grunt nabywa park narodowy, umowa sprzedaży musi być zawarta pod warunkiem – tak orzekł Sąd Najwyższy

Stan faktyczny

W grudniu 2017 r. miała zostać zawarta notarialna umowa sprzedaży 345 m² gruntów leśnych, należących do osoby fizycznej, znajdujących się na terenie Pienińskiego Parku Narodowego (PPN). Nabywcą miał być właśnie PPN, ale notariusz odmówił sporządzenia stosownego aktu umowy sprzedaży nieruchomości. Powodem odmowy był fakt, iż strony zamierzały zawrzeć umowę warunkową sprzedaży – PPN miał skutecznie nabyć własność działki pod warunkiem, że inne podmioty nie skorzystają z prawa pierwokupu, wynikającego z innych przepisów. Tym podmiotem był Skarb Państwa, któremu przysługiwało to prawo na mocy dwóch przepisów: art. 10 ust. 5 ustawy z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1614 ze zm.; dalej: OchrPrzyrU), oraz art. 37a ust. 1 ustawy z 28.9.1991 r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2129 ze zm.; dalej: LasU).

Problem polegał na tym, że w obydwu przypadkach uprawnienia Skarbu Państwa do pierwokupu gruntu leśnego miały być realizowane przez park narodowy, albo Lasy Państwowe – ale nie w imieniu własnym tylko właśnie Skarbu Państwa. W tej sytuacji notariusz odmówił wykonania czynności, gdyż – jego zdaniem – nastąpiłoby w takich okolicznościach zawarcie warunkowej umowy sprzedaży pod nieistniejącymi warunkami. Notariusz wskazał, że w przepisie art. 10 ust. 5 OchrPrzyrU ustanowione zostało prawo pierwokupu przysługujące parkowi narodowemu dotyczące nabycia nieruchomości położonej w granicach takiego parku na rzecz Skarbu Państwa. W myśl ust. 5 wskazanego wyżej przepisu opisane prawo pierwokupu jest zawsze wykonywane przez dyrektora parku poprzez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego. Pierwokup ten wyprzedza inne, w tym również pierwokup ustanowiony na rzecz Skarbu Państwa w odniesieniu do nieruchomości leśnych, wynikający z art. 37a ust. 1 LasU. Taka hierarchia wynika bowiem z regulacji zawartej w art. 37a ust. 6 LasU.

Tak więc, jeżeli dyrektor parku narodowego nabywa na rzecz tego parku nieruchomość leżącą w jego granicach w wyniku dobrowolnie zawieranej umowy, to realizuje on zasady wynikające z OchrPrzyrU dotyczące nabywania nieruchomości z wyprzedzeniem innych podmiotów. Zagwarantowane ustawowo prawo pierwokupu odnosi się bowiem wyłącznie do takich sytuacji, kiedy prawo własności miałoby zostać przeniesione na rzecz innego niż park podmiotu. I w takim wypadku pierwokup dotyczy nabycia własności na rzecz Skarbu Państwa przez organ parku, jakim jest jego dyrektor.

Stanowisko sądu powszechnego

Tą odmowę zaskarżył do sądu PPN. Rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy w Nowym Sączu uznał jednak, że zaistniał tu problem prawny: czy w celu nabycia przez dyrektora parku narodowego na rzecz tego parku prawa własności nieruchomości leśnej położonej w jego granicach, na podstawie umowy sprzedaży zawieranej z osobą fizyczną, notariusz powinien sporządzić umowę bezwarunkową, czy też dla zachowania ważności konieczne jest sporządzenie umowy warunkowej, wskazującej na prawa pierwokupu Skarbu Państwa ustanowione w art. 10 ust. 5 OchrPrzyrU, a następnie w art. 37a ust. 1 LasU? To pytanie przekazał do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu.

Stanowisko Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy w odpowiedzi wydał uchwałę, zgodnie z którą umowę zobowiązującą sprzedaży na rzecz parku narodowego prawa własności nieruchomości, znajdującej się w granicach tego parku, sporządza się pod warunkami, że żaden z kolejno uprawnionych do pierwokupu, w tym na podstawie ustawy o ochronie przyrody i ustawy o lasach, nie wykona swego prawa.

To oznacza, że w sytuacji gdy nawet nabywcą gruntu jest park narodowy (będący wszak państwową osobą prawną), nie jest on tym samym podmiotem co Skarb Państwa. Umowa musi więc zawierać warunek o niewykonaniu prawa pierwokupu przez Skarb Państwa, określony w przytoczonych ustawach.

 

Zmiany w objaśnieniach do deklaracji VAT-7 i VAT-7K

Od 1.6.2019 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 30.5.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1023). Zostały wprowadzone zmiany w objaśnieniach do deklaracji VAT-7 i VAT-7K.

W rozporządzeniu dostosowano objaśnienia do wzorów deklaracji VAT-7 i VAT-7K w związku z nowym brzmieniem art. 111 ust. 4 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU) i ze zmianami wprowadzonymi ustawą z 15.3.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz.U. z 2019 r. poz. 675). W art. 111 ust. 4 VATU wprowadzono zmiany w zakresie ubiegania się o zwrot kwoty wydanej na zakup każdej z kas rejestrujących. Istota nowego rozwiązania polega na tym, że w przypadku gdy kwota ulgi z tytułu zakupu każdej z kas rejestrujących jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do zwrotu różnicy na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w SKOK, której jest członkiem, lub do odliczenia od podatku należnego tej różnicy za następne okresy rozliczeniowe, pod warunkiem że zakup kas rejestrujących nastąpił nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji.

W konsekwencji uszczegółowiono zawarte w załączniku nr 3 objaśnienia do wzorów deklaracji VAT-7 i VAT-7K. Te nowe objaśnienia stosuje się począwszy od rozliczenia odpowiednio za maj 2019 r. (w deklaracji VAT-7) lub za II kwartał 2019 r. (w deklaracji VAT-7K). Podatnicy użytkujący kasy rejestrujące z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii, które zakupili przed 1.5.2019 r., korzystający z odliczenia lub zwrotu z tytułu zakupu tych kas, stosują dotychczasowe objaśnienia do deklaracji VAT.

Wpłata na rachunek inny niż podany w wykazie podatników nie będzie kosztem uzyskania przychodów

Ustawą z 12.4.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1018) wprowadzono zmiany uszczelniające system podatkowy. Wprowadzone zmiany do ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU), zaczną obowiązywać od 1.9.2019 r. i dotyczą przede wszystkim nowego rejestru podatników VAT.

Od 1.9.2019 r. nowy rejestr w VAT

Zmiany wprowadzają w VATU jeden wykaz podatników VAT, rozszerzony o informacje dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT, w tym również tych, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona. W wykazie zostaną zamieszczone dane dotyczące numerów rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK, otwartych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zmiany w podatkach dochodowych – wpłata na niezgłoszony do rejestru rachunek nie będzie KUP

Zmiany w ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.; dalej: PDOFizU) oraz w ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; dalej: PDOPrU), które zaczną obowiązywać od 1.1.2020 r. przewidują, że: „W przypadku gdy podatnik, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby VAT jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą jest obowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy – dokona zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 VATU, u podatnika ustala się przychód w dniu zlecenia przelewu. Przychód ten ustala się w takiej wysokości, w jakiej płatność została dokonana na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 VATU”.

Jednak nie ustala się ww. przychodu, jeżeli płatność dokonana przez podatnika:

1) wynika z transakcji innej niż określona w art. 19 prawa przedsiębiorców lub

2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 VATU, a podatnik złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej: OrdPU), do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelew.

Jednocześnie do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej nie będą zaliczane wydatki w części, w jakiej płatność dotycząca transakcji przekraczającej wartość 15 000 zł, dokonana z innym przedsiębiorcą:

1) zostanie wykonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego (ten wymóg już obowiązuje) lub

2) przelewem na rachunek inny niż zawarty w wykazie podatników VAT (ten obowiązek będzie od 1.1.2020 r.).

Zmiany w ewidencji i identyfikacji podatników

W ustawie z 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 63 ze zm.) wprowadzono zmiany w zakresie dotyczącym rozszerzenia danych nieobjętych tajemnicą skarbową również o numery rachunków bankowych podatnika lub imiennych rachunków w SKOK, której jest członkiem, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym, z wyjątkiem rachunku VAT. Zmiana jest spowodowana tym, że publikowany wykaz będzie zawierał również informacje dotyczące takich numerów rachunków.

Zmiany w ordynacji podatkowej

W OrdPU wprowadzono zmiany o charakterze sankcyjnym w zakresie solidarnej odpowiedzialności podatnika VAT, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczono usługę, wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy lub świadczącym tę usługę, za zaległości podatkowe tego podmiotu, w przypadku gdy zapłata należności zostanie przekazana na rachunek inny niż zawarty w wykazie podatników VAT czynnych (dodany art. 117ba i art. 117bb OrdPU). Odpowiedzialność solidarna będzie dotyczyła tylko kwoty podatku, związanego z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, za które płatność nie została dokonana na rachunek bankowy podatnika zawarty w wykazie podatników VAT czynnych i transakcji, których wartość przekracza 15 000 zł. Jednocześnie odpowiedzialność ta będzie wyłączona, w przypadku gdy podatnik poinformuje o dokonaniu płatności na rachunek inny niż zawarty w wykazie naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury, w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu. W związku z wprowadzeniem ww. regulacji, ustawa poszerza art. 33b pkt 3 OrdPU, umożliwiając dokonanie zabezpieczenia na majątku podatnika zobowiązania wynikającego z decyzji orzekającej o jego solidarnej odpowiedzialności.