Przesunięcie terminu rozliczenia podatku od niezrealizowanych zysków

W myśl art. 30da ust. 14 PDOFizU, podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych są obowiązani składać urzędom skarbowym deklaracje, według ustalonego wzoru (PIT-NZ), o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków. Deklarację należy złożyć do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym łączna wartość rynkowa przenoszonych składników majątku przekroczyła kwotę 4 000 000 zł, oraz w tym terminie wpłacić podatek należny. Jeśli po tym miesiącu przenoszone będą kolejne składniki majątku, wówczas podatnicy mają obowiązek złożyć deklarację do 7. dnia kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym są przenoszone składniki.

Rozporządzeniem Ministra Finansów z 27.6.2019 r. w sprawie przedłużenia terminu do wpłaty przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków (Dz.U. z 2019 r. poz. 1204), które było zmienione rozporządzeniem z 21.12.2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2409) został przedłużony termin, o którym mowa w art. 30da ust. 14 PDOFizU, do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik utraci w całości lub w części składnik majątku będący przedmiotem opodatkowania tym podatkiem, w przypadku gdy utrata tego składnika nastąpi przed 1.12.2023 r., lub do 31.12.2023 r. w pozostałych przypadkach.

Jak informuje Ministerstwo Finansów, przedłużenie terminu zapłaty podatku od dochodu z niezrealizowanych zysków do czasu zbycia składnika majątku lub jego utraty w inny sposób (np. umorzenie lub wykup) miało na celu ułatwienie podatnikom wykonania zobowiązania podatkowego (zapłaty podatku) do czasu otrzymania przez nich środków pieniężnych (w przypadku, gdy utrata ma charakter odpłatny) lub gdy podatnicy zdecydują się nieodpłatnie przekazać majątek (np. w formie darowizny). Taki sposób realizacji poboru podatku od dochodu z niezrealizowanych zysków znajduje aprobatę w orzecznictwie TSUE.

Przygotowane kolejne rozporządzenie Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedłużenia terminu do wpłaty przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków przewiduje przedłużenie terminu do wpłaty podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków o następne 2 lata. Oznacza to, że podatek należny od dochodów z niezrealizowanych zysków wynikających z miesięcznych deklaracji składanych za okresy rozliczeniowe od 1.1.2019 r. do 30.11.2025 r. podatnik będzie płacił do 31.12.2025 r. Natomiast podatek z niezrealizowanych zysków od składników majątku, które zostaną utracone przed 1.12.2025 r., będzie płatny do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata przez podatnika w całości lub części tego składnika majątku.

Limity płatności gotówkowej wracają do stanu sprzed tzw. Polskiego Ładu

Cel opublikowanych regulacji

Celem opublikowanej ustawy dokonującej zamian w przepisach podatkowych jest przede wszystkim zapobieżenie wejściu w życie 1.1.2024 r. regulacji zawartych w ustawie z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład), zgodnie z którymi:

1. konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty;
2. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą w transakcjach z innymi przedsiębiorcami następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 8000 zł lub równowartość tej kwoty.

 

Uzasadnienie wprowadzenia zmian
Przyjęta 16.6.2023 r. ustawa usuwa wskazane przepisy tzw. Polskiego Ładu przyjęte w październiku 2021 r. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że wejście w życie powyższych regulacji może prowadzić do komplikacji niektórych rodzajów transakcji szczególnie dokonywanych przez mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców, w tym rzemieślników oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, stąd konieczne jest zniesienie przewidzianych do wprowadzenia ograniczeń w tym zakresie.

Wskazano również, że w braku możliwości dokonania zapłaty gotówką strony muszą korzystać z innych form płatności, a oczekiwanie na przelew bankowy może w wielu wypadkach prowadzić do zaniechania transakcji. Może to prowadzić do utrudnień i ograniczać znacząco drobny handel.

Mając na uwadze powyższe uchylono art. 22 pkt 1 ww. ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła analogicznie ograniczenia w obrocie gotówkowym względem konsumentów (art. 18 tzw. ustawy Polski Ład), które również miały wejść z życie 1.1.2024 r.

Z uwagi na fakt, że regulacje te będą wiązały się z wprowadzeniem dodatkowych obciążeń dla konsumentów, wymuszających zakładanie rachunków bankowych lub zawieranie umów o kartę płatniczą i będą generowały dodatkowe koszty transakcyjne, uchylono wspomniany art. 18.

Przedłużenie do 31.12.2023 r. stosowania stawki 0% VAT

Zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 2.12.2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023(Dz. U. poz. 2495 i 2808) – do 30.6.2023 r. była stosowana obniżona do wysokości 0% stawka podatku VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów oraz nieodpłatnego świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Preferencja ma zastosowanie (pod pewnymi warunkami) do nieodpłatnych dostaw towarów lub nieodpłatnego świadczenia usług na rzecz:

1. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
2. podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,
3. jednostek samorządu terytorialnego

– na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie.

W związku z przedłużającą się inwazją Rosji na terytorium Ukrainy oraz dużą liczbą uchodźców w Polsce przedłużono obowiązywanie tej preferencji do 31.12.2023 r. – rozporządzenie, Ministra Finansów z 23.6.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (Dz.U. 2023 r., poz. 1224).

 

Udokumentowanie wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów

 

O możliwości zaliczenia wydatków ponoszonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej decyduje art. 22 ust.1 w zw. z art. 23 ust. 1 PDOFizU.

W orzecznictwie podkreśla się, iż poza pokryciem wydatku z własnych zasobów majątkowych, związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, braku wyłączenia z kosztów podatkowych (art. 23 ust. 1 PDOFizU) oraz został właściwie udokumentowany.

W doktrynie powszechne jest stanowisko, iż w przypadku, gdy dokument poniesiony dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej nie został właściwie udokumentowany konieczne jest jego uzupełnienie. Dla zaliczenia wydatków do kosztów, co do zasady, powinien udokumentować je zgodnie z przepisami RachunkU, za pomocą dowodów księgowych.

W przypadku faktur zakupu, które mają wskazany błędny adres podstawą skorygowania dokumentów jest wystawiona nota korygująca. Nota korygująca może zostać wystawiona zbiorczo wobec wszystkich faktur dotyczących danego kontrahenta. Nota korygująca nie może dotyczyć pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15 VATU. Nie ma zatem przeszkód, by skorygować numer NIP, nazwisko, adres. Wystawienie noty korygującej nie może prowadzić do zmiany osoby podatnika.

W analizowanej sytuacji błędny jest adres, ale wskazuje Pan, iż wydatki ponoszone dotyczą działalności gospodarczej. Jeżeli więc spełnione są poniższe warunki uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu, to organ podatkowy nie ma podstaw do kwestionowania uwzględnionych w rozliczeniu podatkowym wydatków, niezależnie od tego czy noty do faktur zostały wystawione czy nie. Trudno jednak wyrokować czy organ podatkowy nie będzie stał na stanowisku, iż błędne dane nabywcy powinny zostać poprawione.

By poniesiony wydatek stanowił koszt uzyskania przychodu, powinny być spełnione łącznie następujące warunki:

1) został poniesiony przez Wnioskodawcę, tj. w ostatecznym rozrachunku został pokryty z zasobów majątkowych Wnioskodawcy,

2) jest definitywny, tj. wartość poniesionego wydatku nie została Wnioskodawcy w jakikolwiek sposób zwrócona,

3) pozostaje w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą,

4) poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów,

5) nie znajduje się w grupie wydatków, które zgodnie z art. 23 ust. 1 PDOFizU nie stanowią kosztów uzyskania przychodów,

6) został właściwie udokumentowany.

Zgodnie z art. 180 § 1 OrdPU jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Pragnę zaznaczyć, że podatnik powinien zadbać o odpowiednie udokumentowanie transakcji, na wypadek kontroli podatkowej, zwłaszcza w kontekście związku poniesienia wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponowne zgłoszenie do małego ZUS plus

Od 1.8.2023 r. ma zostać wprowadzony do SysUbSpołU przepis epizodyczny umożliwiający dłuższe korzystanie z małego ZUS plus. Zgodnie z nową regulacją ubezpieczony, który w 2023 r. ustalał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe według małego ZUS plus, zachowuje prawo do ustalania podstawy wymiaru składek na dotychczasowych zasadach przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych.

 

Ubezpieczony, który w 2023 r. osiągnął limit 36 miesięcy kalendarzowych małego ZUS plus i przed dniem 1.8.2023 r. ustalał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w inny sposób, uzyskuje prawo do ustalania podstawy wymiaru składek w ramach małego ZUS plus przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych.

W celu skorzystania z prawa z prawa do dodatkowych 12 miesięcy preferencji, ubezpieczony zawiadamia ZUS o zmianie danych dotyczących tytułu ubezpieczenia przez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie do 31.12.2023 r.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych w ramach małego ZUS plus ustala się od miesiąca wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, nie wcześniej jednak niż od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zgłoszenie zostało złożone w ZUS.

Opracowanie ryzyka zawodowego przy pracy zdalnej

Szacowanie ryzyka

Przypomnijmy, że w trakcie szacowania ryzyka zawodowego pracownika wykonującego pracę w formie zdalnej należy uwzględnić w szczególności wpływ tej pracy na:

Jakkolwiek bardzo często praca zdalna polegać będzie na wykonywaniu pracy typowo biurowej (niemniej nigdzie w przepisach nie ogranicza się pracy zdalnej wyłącznie do takiego rodzaju prac), konieczne jest przeprowadzenie odrębnej oceny ryzyka zawodowego podczas prac w formie zdalnej. W przepisach pojawia się przy ocenie ryzyka wprost odniesienie do pracy zdalnej – uwarunkowania psychospołeczne podczas wykonywania pracy w sposób zdalny. Dokonując oceny ryzyka zawodowego należy brać pod uwagę nie tylko pojedyncze elementy oceny, ale również wzajemny ich wpływ na siebie.

Informacja

Na podstawie wyników wykonanej oceny ryzyka zawodowego pracodawca opracowuje informację zawierającą:

Uniwersalna ocena ryzyka

Pracodawca może sporządzić również uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej.

Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy zdalnej pracownik potwierdza w oświadczeniu składanym w postaci papierowej lub elektronicznej zapoznanie się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyka zawodowego oraz informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej oraz zobowiązuje się do ich przestrzegania.

Przy ocenie ryzyka zawodowego bardzo pomocne mogą być materiały, wytyczne, lista kontrolna opracowane przez CIOP (www.ciop.pl).

 

Rozliczenie usługi ładowania pojazdu elektrycznego nabytej od zagranicznego podatnika

 

Należy przede wszystkim wyjaśnić, że ładowanie pojazdów elektrycznych jest w przepisach o elektromobilności określane jako usługa. Natomiast dla potrzeb VAT jest uznawane za dostawę towarów.

W przypadku nabycia dostawy towarów w postaci ładowania pojazdu elektrycznego od podatnika zagranicznego, niezarejestrowanego w Polsce stanowi ono dostawę towarów rozliczaną przez nabywcę. Ta sytuacja ma miejsce gdy spełnione są warunki wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 5 VATU, zgodnie z którym jeśli dostawca posiada siedzibę poza Polską, to dokonana przez niego dostawa krajowa w Polsce jest rozliczana przez nabywcę, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Rozliczenie transakcji zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 VATU oznacza, że dostawca powinien wystawić fakturę bez VAT z zagranicznym NIP, a nabywca wykaże z tego tytułu zarówno VAT należny, jak i VAT naliczony (jeśli oczywiście przysługuje prawo do odliczenia). Taki sposób rozliczenia podatku naliczonego wynika z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit b w zw. z ust. 10 VATU.

Ponadto, w opisanej sytuacji na miejsce świadczenia w Polsce wskazuje art. 22 ust. 1 pkt 6 VATU, wiążąc je z miejscem, w którym nabywca korzysta z tych towarów i je zużywa.

W JPK_V7 należy wykazać transakcję:

– w odniesieniu do podatku należnego: K_31, K_32, P_31, P_32,

– podatek naliczony: K_43, K_44, P_43, P44.

 

Opodatkowanie i oskładkowanie noclegu oddelegowanego pracownika

Według ogólnej zasady przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dodatkowo za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Wykładni powyższych przepisów należy dokonywać w oparciu o wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8.7.2014 r., K 7/13, Legalis. Zgodnie ze stanowiskiem TK za przychód pracownika mogą być uznane takie świadczenia, które:

1) zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

2) zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenie aktywów lub uniknięcie wydatku, który musiałby ponieść,

3) korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

 

W wyroku powyższym TK opowiedział się za nieopodatkowywaniem noclegów pracowniczych, który odbywają podróże w ramach stosunku pracy.

Niestety pogląd ten nie jest obecnie podzielany przez fiskusa i ZUS, którzy domagają się odpowiednio podatku i składek. Na dodatek sądy również zaczęły odchodzić od stanowiska TK – przykładowo w wyroku NSA z 23.8.2022 r., II FSK 3268/19, Legalis czytamy, że z dobrowolne przyjęcie od pracodawcy nieodpłatnego zakwaterowania leży w interesie pracownika, gdyż uzyskuje on w ten sposób wymierną korzyść (przysporzenie majątkowe) w postaci uniknięcia kosztów, które musiałby ponieść, skoro zdecydował się na wynikające z umowy o pracę „mobilne” miejsce pracy poza miejscem jego zamieszkania.

Pogląd ten nie jest właściwy, gdyż pracownik bynajmniej nie jedzie dobrowolnie – jeżeli nie pojedzie, to będzie znaczyło, że nie jest potrzebny pracodawcy i powinien poszukać nowej pracy. Nie można też mówić o uniknięciu wydatku – nie można przecież uniknąć wydatku, którego by się nie poniosło. A przecież gdyby pracodawca nie oddelegował pracownika, ten by nie musiał nocować w trasie i nie poniósłby w związku z tym żadnych wydatków.

Podejście organów podatkowych i rentowego oraz – coraz częściej – sądów powoduje, że nocleg – wbrew logice – należy uznać za przychód, opodatkować i oskładkować. Oczywiście podatek i składki mogą być potrącone z wynagrodzenia pracownika.

 

Rozpoznanie WNT w przypadku naliczenia VAT przez dostawcę

 

Zastosowanie prawidłowej stawki VAT przez dostawcę

W pierwszej kolejności wskazać pragnę, że stawka VAT w wysokości 20% została w przedstawionej sytuacji zastosowana przez dostawcę, przy czym przepisami właściwymi do oceny czy ta stawka została zastosowana prawidłowo oraz czy w związku z rejestracją VAT UE klienta może zostać skorygowana do stawki 0% są przepisy państwa członkowskiego, z którego towar został klientowi dostarczony. Polskie przepisy nie mają w tym zakresie zastosowania.

Kiedy mamy do czynienia z WNT?

Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest WNT za wynagrodzeniem na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 4 VATU). Do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów dochodzi najczęściej, jeżeli spełnione są łącznie cztery warunki:

Jeżeli warunki te są spełnione, obowiązkiem podatników nabywających towary jest rozpoznawanie WNT. Jest tak również, jeżeli dostawy towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów zostały przez dostawców błędnie opodatkowane VAT.

Powoduje to, że we wskazanej sytuacji podatnik obowiązany jest rozpoznać WNT. Przy czym podstawą opodatkowania tych wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów jest zapłacona kwota (zob. art. 30a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 1 VATU), a więc polski należny VAT z tytułu wskazanych wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów powinien obliczać należny VAT od kwot brutto z otrzymanych faktur.

Zwrot VAT w przypadku WNT

We wszystkich państwach członkowskich obowiązują przepisy umożliwiające uzyskanie zwrotu VAT podatnikom zagranicznym. W przypadkach takich podatników obowiązują przede wszystkim przepisy państwa, w którym ubiegają się o zwrot.

Jednak w procedurze zwrotu VAT w innych państwach członkowskich swój udział mają również państwa członkowskie siedziby podatników występujących o zwrot, za których pośrednictwem przekazywane są wnioski o zwrot.

Wnioski te podatnicy składają elektroniczne (poprzez system e-Deklaracje) za pośrednictwem właściwych dla siebie naczelników urzędów skarbowych. Wnioski takie składane mogą być nie później niż do dnia 30 września roku następującego po roku podatkowym, którego wniosek dotyczy (zob. art. 7 i 15 Dyrektywy Rady 2008/9/WE z 12.2.2008 r. określającej szczegółowe zasady zwrotu podatku od wartości dodanej, przewidzianego w dyrektywie 2006/112/WE, podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mającym siedzibę w innym państwie członkowskim, Dz.Urz. UE L Nr 44, str. 23; dalej: ZwrotPodDyr oraz § 2 ust. 1 WniosPodR).

Powoduje to, że we wskazanej sytuacji wchodzi w grę odzyskanie przez podatnika zapłaconych kwot zagranicznego VAT w drodze złożenia – za pośrednictwem właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego – wniosku VAT-REF.

Zaliczenie w koszty zakupów dokonanych w państwach członkowskich

W piśmie z 20.1.2020 r. Ministerstwo Finansów (pismo to stanowiło odpowiedź na interpelację poselską nr 1025) wskazało przy tym, że dla celów podatku dochodowego sformułowania „podatek od towarów i usług” oraz „podatek od wartości dodanej” stanowią synonimy. Tym samym Ministerstwo Finansów opowiedziało się za stanowiskiem dominującym wśród sądów administracyjnych (zob. przykładowo wyroki NSA z 11.1.2018 r., II FSK 3371/15, Legalis, z 8.5.2018 r., II FSK 926/16, Legalis czy z 21.1.2020 r., II FSK 576/18, Legalis), jak również prezentowanym od około dwóch lat przez organy podatkowe (zob. przykładowo interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 29.8.2019 r., 0112-KDIL3-3.4011.251.2019.1.AA, z 10.12.2019 r., 0111-KDIB1-2.4010.411.2019.2.MZA czy z 31.12.2019 r., 0112-KDIL2-2.4011.38.2019.1.MM).

Zgodnie z brzmieniem art. 23 ust. 1 pkt 43 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 PDOPrU, koszty dokonywanych w innych państwach członkowskich zakupów opodatkowanych VAT najczęściej mogą być w Polsce zaliczane do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jedynie w kwotach netto, a jednocześnie otrzymywane przez nich z innych państwach członkowskich zwroty kwot VAT nie stanowią przychodów podatkowych – zob. art. 14 ust. 3 pkt 3a PDOFizU oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a PDOPrU. Powoduje to, że na podstawie wskazanych faktur zakupowych koszty uzyskania przychodów mogą zostać rozpoznane tylko w kwotach netto.

 

Badania okresowe pracowników w związku z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego. Stanowisko MRiPS

W sytuacji gdy orzeczenie lekarskie utraciło ważność w czasie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19

Zgodnie z art. 12a ust. 1 KoronawirusU21 na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zawieszono obowiązek wykonywania badań okresowych pracowników. Jednocześnie, zgodnie z art. 31m ust. 1 KoronawirusU21, przedłużono ważność orzeczeń lekarskich, która upłynęła po 7.3.2020 r., na okres nie dłuższy niż 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

 

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo po odwołaniu stanu epidemii pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa w ust. 1, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu – na podstawie art. 12a ust. 2 KoronawirusU21. Zgodnie z rozporządzeniem MZ z 14.7.2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1118) z dniem 1.7.2023 r. w Polsce odwołany został stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Oznacza to powrót wynikających z Kodeksu pracy obowiązków dotyczących okresowych badań lekarskich pracowników. Pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych w czasie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego badań i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania tego stanu. Zasada ta nie budzi wątpliwości w przypadku, gdy ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła przed dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, czyli przed 1.7.2023 r.

W sytuacji gdy orzeczenie lekarskie utraciło ważność po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19

Okres 180 dni, licząc od 1.7.2023 r., można potraktować jako okres przejściowy, po upływie którego każdy pracownik będzie musiał posiadać aktualne orzeczenie lekarskie. Wydaje się to uzasadnione również faktem, że równoległe wykonywanie zaległych oraz bieżących profilaktycznych badań lekarskich może spowodować długi czas oczekiwania na wizytę w poradniach medycyny pracy. W związku z powyższym można przyjąć, że okres 180 dni będzie dotyczył również skierowania na badania okresowe pracownika, któremu ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła po 30.6.2023 r. Biorąc jednak pod uwagę, że pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, pracodawca powinien możliwie jak najszybciej skierować pracownika na badania okresowe, a pracownik – bez zbędnej zwłoki je wykonać.

Stanowisko MRiPS z 10.7.2023 r.

Źródło: pip.gov.pl