Projekt nowelizacji ustawy o przekształcenia prawa użytkowania wieczystego

Nowelizacja przewiduje, że przekształceniem nie objęte były także grunty zabudowane na cele mieszkaniowe budynkami mieszkalnymi, w których wszystkie lokale mieszkalne są przeznaczone na wynajem . Ponadto ustawa zakłada, że w przypadku nieruchomości gruntowej wchodzącej w skład nieruchomości wspólnej nie zamieszcza się informacji dotyczących opłat przekształceniowych. Z kontekstu brzmienia przepisu wynika, że dla tych nieruchomości będzie wydawane jedno zaświadczenie.

Subiektywnym okiem praktyka: projekt na stronie internetowej rządowego centrum legislacyjnego został opublikowane 21.11.2018 r. Takie tempo uchwalania ustawy jest niedopuszczalne, zwłaszcza przy regulacjach dotyczących prawa własności nieruchomości. Tym bardziej, że ustawa budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych oraz związana jest także ze skutkami finansowymi dla podmiotów publicznoprawnych.

Weksel zabezpieczający kredyt konsumencki

Stan faktyczny

Na podstawie umowy polska spółka akcyjna P.C. przyznała kredyt konsumencki M. W. Umowa zawierała warunek zobowiązujący M. W. do wystawienia weksla własnego celem zabezpieczenia roszczeń P.C. wynikających z tej umowy. Zwrot tej pożyczki był zagwarantowany podpisanym przez M. W. wekslem własnym, którego wysokość nie została określona. W następstwie braku spłaty pożyczki P.C. poinformował, że weksel został wypełniony na kwotę odpowiadającą pozostałej należności i wystąpił do sądu o wydanie przeciwko M. W. nakazu zapłaty na wskazaną na wekslu kwotę. P.C. załączył do pozwu weksel właściwie wypełniony i podpisany oraz wypowiedzenie umowy pożyczki.

Pytanie prejudycjalne 

Poprzez pytanie prejudycjalne Sąd Rejonowy w Siemianowicach Śląskich zmierzał do ustalenia, czy art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5.4.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisom krajowym, zezwalającym na wydanie nakazu zapłaty opartego na wekslu zwykłym jeśli chodzi o jego formę, który gwarantuje wierzytelność powstałą z umowy o kredyt konsumencki, w przypadku gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu zapłaty nie jest uprawniony do zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków tej umowy?

Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości

Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich

Zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 państwa członkowskie powinny przewidzieć, że nieuczciwe warunki istniejące w umowie konsumenckiej zawartej przez przedsiębiorcę nie będą wiązać konsumentów na warunkach określonych w prawie krajowym. Zważywszy na charakter i znaczenie ochrony konsumentów, będących w słabszej pozycji wobec przedsiębiorców, przepisy dyrektywy 93/13 zobowiązują państwa członkowskie do zapewnienia stosownych i skutecznych środków mających na celu zapobieganie stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami (wyrok Gutiérrez Naranjo i in., C‑154/15, C‑307/15 i C‑308/15, pkt 56). Trybunał wskazał, że w tym celu do sądu krajowego należy wyłącznie i jedynie wykluczenie stosowania nieuczciwego warunku umownego, tak aby nie mógł on wywoływać wiążącego skutku wobec konsumenta, przy czym sąd nie jest uprawniony do zmiany treści tego warunku.

Obowiązki sądu krajowego

Zgodnie z orzecznictwem TS sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 mają nieuczciwy charakter, a także do tego, aby dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, o ile ten sąd posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego (wyroki: Radlinger i Radlingerová, C‑377/14, pkt 52). Trybunał uściślił, że te reguły obowiązują również w odniesieniu do postępowania w sprawie nakazu zapłaty. Skuteczna ochrona praw przyznanych konsumentowi w dyrektywie 93/13 mogłaby zostać zagwarantowana jedynie pod warunkiem, aby krajowe prawo procesowe umożliwiało kontrolę z urzędu potencjalnie nieuczciwych warunków odnośnej umowy (wyrok Finanmadrid EFC, C‑49/14, pkt 46).

Sąd odsyłający uściślił, że jego kontrola w trakcie pierwszej fazy postępowania w sprawie nakazu zapłaty jest ograniczona do samego stosunku wekslowego i nie może dotyczyć samej umowy. Ponadto wskazywał, że nie posiada wiedzy o wszystkich elementach stanu faktycznego i prawnego wynikających z przedmiotowej umowy pożyczki. W ocenie TS w tych okolicznościach sąd krajowy nie jest w stanie zbadać potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków tej umowy tak długo, jak długo nie posiada w tym celu wiedzy o wszystkich elementach stanu faktycznego i prawnego.

Z art. 486 § 1 KPC wynika, że kompetencja sędziego przewodniczącego do wyznaczenia terminu rozprawy, na zasadzie odstępstwa od zasady, według której zgodnie z art. 484 ¹ KPC rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, uzależnione jest od spełnienia przesłanki, iż brak jest „podstaw do wydania nakazu zapłaty”. Tymczasem według stanowiska sądu odsyłającego taka przesłanka nie jest spełniona w postępowaniu głównym. Ponadto, z art. 485 § 2 KPC wynika, iż w trakcie pierwszej fazy postępowania jego właściwość jest ograniczona do badania prawidłowości formalnej weksla. Sąd uściślił, że w tym postępowaniu weksel jest ważny.

Trybunał wskazał, że to do sądu odsyłającego należy zbadanie, czy przepis, taki jak art. 486 § 1 KPC, może w danym przypadku stanowić ramy pozwalające na przeprowadzenie z urzędu oceny odnośnie przestrzegania obowiązków wynikających z tej dyrektywy 93/13. Sąd odsyłający stwierdził, że badanie stosunku prawnego wynikającego z umowy o kredyt konsumencki ma miejsce wyłącznie w przypadku, gdy konsument wniesie zarzuty wobec nakazu zapłaty. Trybunał stwierdził, że chociaż postępowanie przed sądem odsyłającym dotyczy tylko jego pierwszej fazy, to jednak postępowanie to należy postrzegać jako całość obejmującą zarówno pierwszą, jak i – będącej jej następstwem – drugą fazę. Z orzecznictwa TS wynika, że każdy przypadek, w którym powstaje pytanie, czy krajowy przepis proceduralny uniemożliwia lub utrudnia zbytnio stosowanie unijnego prawa, należy rozpatrywać z uwzględnieniem miejsca danego przepisu w ramach procedury przed różnymi sądami krajowymi, jej przebiegu i jej cech szczególnych (wyrok Radlinger i Radlingerová, pkt 50). Trybunał wskazał, że po wszczęciu drugiej fazy postępowania, tj. jeśli konsument wniesie zarzuty wobec nakazu zapłaty, sąd może dysponować informacjami dotyczącymi okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnymi do zbadania z urzędu potencjalnie nieuczciwego charakteru warunku umowy wchodzącej w zakres stosowania dyrektywy 93/13. Zasadniczo unijne prawo nie harmonizuje procedur stosowanych w odniesieniu do badania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunku umowy. Te procedury należą do zakresu prawa krajowego państw członkowskich, pod warunkiem, że nie są nie są mniej korzystne niż w przypadku podobnych spraw podlegających prawu krajowemu ( zasada równoważności) oraz że przewidują prawo do skutecznego środka prawnego, takiego jak ten przewidziany w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (wyrok Sziber, C‑483/16, pkt 35). W kwestii zasady równoważności TS stwierdził, że rozpatrywane przepisy KPC są z nią zgodne. Odnosząc się do prawa do skutecznego środka prawnego TS uznał, że wynikający z art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 obowiązek przewidzenia środków proceduralnych pozwalających na zapewnienie przestrzegania praw, jakie podmioty wywodzą z tej dyrektywy, odpowiada ustanowionemu również w art. 47 Karty wymogowi prawa do skutecznego środka prawnego. Prawo to powinno obowiązywać zarówno w odniesieniu do wyznaczenia sądów właściwych w przedmiocie rozpoznawania powództw wnoszonych na podstawie prawa UE, jak i w odniesieniu do określenia zasad proceduralnych dotyczących takich powództw (wyrok Sziber, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo). Rzecznik generalna podkreśliła, że w celu ustalenia, czy sporne postępowanie jest niezgodne z prawem do skutecznego środka prawnego, sąd odsyłający musi ustalić, czy przewidziane w KPC zasady proceduralne w zakresie wniesienia zarzutów nie prowadzą do powstania znacznego ryzyka, iż zainteresowani konsumenci ich nie wniosą (pkt 77 opinii). Wśród odpowiednich i efektywnych środków gwarantujących konsumentom prawo do skutecznego środka prawnego musi znaleźć się możliwość wytoczenia powództwa lub wniesienia zarzutów w racjonalnych warunkach proceduralnych, w ten sposób, aby korzystanie z przyznanych konsumentom praw nie było obwarowane warunkami, w szczególności terminem lub kosztami, które ograniczałyby korzystanie z praw gwarantowanych w dyrektywie 93/13 (wyrok Radlinger i Radlingerová, pkt 46).

Zgodnie z art. 491 i nast. KPC pozwanemu w pierwszej fazie postępowania przysługuje prawo podważenia nakazu zapłaty, ale wykonanie tego prawa jest uzależnione od spełnienia restrykcyjnych przesłanek. Z art. 491 § 1 KPC wynika, że termin do wniesienia zarzutów wynosi dwa tygodnie, a zgodnie z art. 493 § 1 KPC, w piśmie zawierającym zarzuty pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, pod rygorem niedopuszczalności tego pisma, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Rzecznik generalna wskazała, że te środki procesowe w ramach tak krótkiego terminu powodują znaczne ryzyko, że konsument nie wniesie zarzutów albo że będą one niedopuszczalne (pkt 79 opinii). Ponadto, z art. 19 ust. 4 KSCU wynika, że w razie wniesienia zarzutów wobec nakazu zapłaty pozwany musi uiścić trzy czwarte części opłaty sądowej. Rzecznik generalna podkreśliła, że koszty w takiej wysokości zniechęcają konsumenta do wniesienia zarzutów (pkt 80 opinii). Wobec powyższego TS stwierdził, iż istnieje ryzyko, że zainteresowani konsumenci nie wniosą wymaganych zarzutów – ze względu na przewidziany bardzo krótki termin, bądź mogą być zniechęceni do podejmowania obrony ze względu na koszty generowane przez postępowanie sądowe w stosunku do kwoty kwestionowanego długu, albo nie znają lub nie rozumieją zakresu swoich praw, lub też na ograniczoną treść pozwu o wydanie nakazu zapłaty wniesionego przez przedsiębiorcę, a zatem niepełny charakter informacji, którymi dysponują (wyrok Finanmadrid EFC, pkt 52).

Trybunał orzekł, że art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisom krajowym, takim jak te będące przedmiotem postępowania głównego, pozwalającym na wydanie nakazu zapłaty opartego na wekslu własnym, który stanowi gwarancję wierzytelności powstałej z umowy kredytu konsumenckiego, w sytuacji gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu zapłaty nie jest uprawniony do zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, jeżeli sposób wykonania prawa do wniesienia zarzutów od takiego nakazu nie pozwala na zapewnienie przestrzegania praw, które konsument opiera na tej dyrektywie.

Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie

Maksymalne stawki taksy notarialnej dotyczące zarządu sukcesyjnego

Wprowadzone zmiany są konsekwencją wejścia w życia rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.11.2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2196).

I tak, w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28.6.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 272 ze zm.) dodano § 10b, z którego wynika, że za sporządzenie:

1) aktu powołania zarządcy sukcesyjnego lub aktu odwołania zarządcy sukcesyjnego maksymalna stawka wynosi 50 zł;

2) oświadczenia o zgodzie na powołanie zarządcy sukcesyjnego, oświadczenia o zgodzie na odwołanie zarządcy sukcesyjnego lub oświadczenia osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego o wyrażeniu zgody na pełnienie tej funkcji oraz braku prawomocnie orzeczonych wobec niej zakazów, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy z 5.7.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629; dalej: ZarządSukcU) maksymalna stawka wynosi 50 zł;

3) protokołu powołania zarządcy sukcesyjnego lub protokołu odwołania zarządcy sukcesyjnego maksymalna stawka wynosi 100 zł;

4) protokołu rezygnacji zarządcy sukcesyjnego maksymalna stawka wynosi 50 zł.

Wprowadzenie nowych stawek taksy notarialnej jest konsekwencją obowiązującej od 25.11.2018 r. ZarządSukcU, która reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego wymagane jest:

1) powołanie zarządcy sukcesyjnego;

2) wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji;

3) dokonanie wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.

Jeżeli zarządu sukcesyjnego nie ustanowiono z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po jego śmierci zarządcę sukcesyjnego może powołać:

1) małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub

2) spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo

3) spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Zarządu sukcesyjnego nie ustanawia się, jeżeli ogłoszono upadłość przedsiębiorcy.

Czy regulaminy oceniania pracy nauczycieli czeka likwidacja?

1 września 2018 r. wprowadzone zostały do ustawy z 26.1.2018 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm., dalej: KartaNauczU) liczne zmiany, w tym w zasadach oceniania nauczycieli. Jedna ze zmian zakładała wprowadzenie, na mocy art. 6a ust. 14 KartaNauczU, regulaminów określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli , odnoszących się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz uwzględniających specyfikę pracy w danej szkole. Regulaminy te, wprowadzane od 1.9.2018 r. w jednostkach oświaty, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz związków zawodowych, miały razem z kryteriami oceny pracy nauczycieli określonymi w rozporządzeniu z 29.5.2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1133) stanowić nowe narzędzie pozwalające na skuteczniejsze i bardziej motywujące dokonanie oceny pracy nauczycieli. Analogiczne regulaminy zostały przygotowane na podstawie art. 6a ust. 16 KartaNauczU przez organy prowadzące w celu dokonywania oceny pracy:

1) dyrektorów szkół,

2) nauczycieli, którym czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły oraz

3) nauczycieli pełniących w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Wygląda jednak na to, że nowe regulaminy wkrótce znikną (nastąpi to 1.1.2019 r. z pewnymi wyjątkami przewidzianymi w przepisach przejściowych) . W trakcie prac nad najnowszą nowelizacją przepisów prawa oświatowego, mającą na celu przede wszystkim reformę szkolnictwa zawodowego, wprowadzane są liczne zmiany w innych obszarach prawa oświatowego, w tym również w KartaNauczU. W trakcie prac nad projektem, Senat zaproponował poprawki, które mają na celu uchylenie ust. 14-18 w art. 6a KartaNauczU. Przepisy te stanowią właśnie podstawę prawną do przyjęcia wspomnianych regulaminów. W uzasadnieniu Senat wskazał, że uchylane regulacje wzbudzały wątpliwości co do zapewnienia jednolitości i porównywalności rozwiązań w zakresie oceny pracy nauczycieli we wszystkich przedszkolach, szkołach i placówkach w kraju, w związku z czym Senat uznał za zasadne ich usunięcie. Poprawka ta uzyskała akceptację Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, w związku z czym zostanie zapewne uchwalona przez Sejm.

Chociaż można w pierwszej kolejności zastanawiać się nad zasadnością przyjęcia nowego systemu oceniania nauczycieli, pewne wątpliwości może wzbudzać również ciągła zmiana stanu prawnego w tym zakresie. W rezultacie zarówno jednostki oświaty, jak i organy prowadzące, mogą mieć wątpliwości co do tego, na jakich zasadach dokonywać oceny pracy nauczycieli i dyrektorów jednostek oświaty. Tym bardziej, że wspomniane rozporządzenie MEN z 29.5.2018 r. w swojej treści odnosi się do usuwanych aktualnie regulaminów, co oznacza, że rozporządzenie to również będzie musiało wkrótce ulec zmianom. Tym samym, ostateczny kształt zasad, na jakich będą oceniani nauczyciele i dyrektorzy jednostek oświaty, pozostanie przez pewien czas nieznany.

Nowe rozporządzenie w sprawie deklaracji składanych do ZUS

Nowe rozporządzenie MRPiPS w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów – zastąpi rozporządzenie MPiPS z 23.10.2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2018 r. poz. 804).

Nowe rozporządzenie określi nowe wzory m.in.: zgłoszenia do ubezpieczeń/zgłoszenia zmiany danych osoby ubezpieczonej (ZUS ZUA), zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych (ZUS ZZA), zgłoszenia zmiany danych identyfikacyjnych osoby ubezpieczonej (ZUS ZIUA), wyrejestrowania z ubezpieczeń (ZUS ZWUA), zgłoszenia zmiany danych identyfikacyjnych płatnika składek (ZUS ZIPA), informacji o numerach rachunków bankowych płatnika składek (ZUS ZBA), imiennego raportu miesięcznego o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach (ZUS RCA), imiennego raportu miesięcznego o należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne (ZUS RZA), deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA), informacji miesięcznej i rocznej dla osoby ubezpieczonej, a także nowych dokumentów – raportu informacyjnego (ZUS RIA) i oświadczenia o zamiarze przekazania raportów informacyjnych (ZUS OSW).

Raport informacyjny

Raport informacyjny to dokument, który pracodawca od 1.1.2019 r. będzie mógł złożyć do ZUS zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w celu stosowania nowego krótszego okresu przechowywania dokumentacji pracowniczej (zatem pracodawca niezainteresowany stosowaniem krótszego okresu jej przechowywania nie będzie go musiał składać). Raport ten będzie zestawieniem informacji dotyczących ubezpieczonego, który został zgłoszony przez płatnika składek do ubezpieczeń społecznych po raz pierwszy po 31.12.1998 r. a przed 1.1.2019 r., obejmującym m.in.:

– dane dotyczące wypłaconego przychodu niezbędne do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty – za lata kalendarzowe przypadające w okresie od 1.1.1999 r. do 31.12.2018 r. i

– datę, tryb rozwiązania ostatniego stosunku pracy, podstawę prawną rozwiązania lub wygaśnięcia ostatniego stosunku pracy lub stosunku służbowego oraz informację, z czyjej inicjatywy stosunek pracy został rozwiązany.

Dodatkowe informacje będą dotyczyły m.in. nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z 22.5.2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i w placówkach, o których mowa w art. 1 Karty Nauczyciela oraz pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (których dotyczy art. 32 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS lub art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych).

Oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych

Złożenie raportów informacyjnych musi być poprzedzone złożeniem do ZUS oświadczenia o zamiarze przekazania raportów informacyjnych. Takie oświadczenie płatnik składek będzie mógł złożyć do ZUS w każdym czasie. Złożenie tego oświadczenia będzie skutkowało obowiązkiem przekazania raportów informacyjnych za wszystkich ubezpieczonych. Jednocześnie oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych będzie mogło zostać odwołane do czasu złożenia pierwszego raportu informacyjnego. Płatnik składek będzie miał obowiązek przekazania raportu informacyjnego za ubezpieczonego:

1) wraz z wyrejestrowaniem z ubezpieczeń społecznych – w przypadku wyrejestrowania z ubezpieczeń po złożeniu ww. oświadczenia;

2) w terminie roku od dnia złożenia ww. oświadczenia – w przypadku wyrejestrowania przed złożeniem tego oświadczenia.

Złożenie raportów informacyjnych za ubezpieczonych

Złożenie raportów informacyjnych za ubezpieczonych – pracowników będzie skutkowało skróceniem okresu przechowywania ich dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracownika do 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym raport informacyjny został złożony.

W przypadku pracowników zatrudnianych od 1.1.2019 r. ww. informacje będą już zawarte w nowych raportach miesięcznych składanych za nich oraz w zgłoszeniu wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych, dlatego za nich nie będzie się już składać raportów informacyjnych. Natomiast w przypadku pracowników zatrudnionych przed 1.1.1999 r. nie ma mowy o krótszym, tj. 10-letnim okresie przechowywania dokumentacji, więc nie ma też możliwości składania raportów informacyjnych. Również pracodawca niezainteresowany skróceniem okresu przechowywania dokumentacji pracowników zatrudnionych od 1.1.1999 r. do 31.12.2018 r. nie będzie musiał składać raportów informacyjnych za tych pracowników.

Dokumenty zawarte w nowym rozporządzeniu mają być wypełniane przy użyciu kodów, których wykaz będzie określony w załączniku do rozporządzenia.

Koszty przekształcenia w gminie prawa użytkowania wieczystego dla deweloperów

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju pracuje nad projektem umożliwiającym szybszą sprzedaż mieszkań. Samorządy będą mogły wydawać dodatkowe zaświadczenia, potwierdzające jedynie fakt uwłaszczenia całego gruntu z budynkiem ze sprzedawanym mieszkaniem. Ministerstwo idzie na rękę deweloperom w ten sposób, że prawo użytkowania wieczystego w nowym bloku przekształci się z mocy prawa we własność dopiero z chwilą wpisu do księgi wieczystej odrębnej własności ostatniego mieszkania w bloku. W tym wypadku przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność wydłuży się w czasie.

W ten sposób wielu deweloperów uniknie obowiązku dopłacania w związku z pomocą de minimis, gdyż zdąży się pozbyć lokali użytkowych. Oznacza to, że jeżeli na skutek przekształcenia dojdzie do przekroczenia limitu tej pomocy, to przedsiębiorca będzie dopłacał różnicę między wartością rynkową gruntu podlegającego przekształceniu a sumą rocznych opłat przekształceniowych. Dotknie to wielu właścicieli lokali użytkowych.

Nowelizacja prawa oświatowego w 2019 r. – omówienie najważniejszych zmian

Zmiana w sposobie działania szkół niepublicznych

System oświaty przewiduje aktualnie istnienie, oprócz szkół publicznych, również szkół niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych oraz szkół niepublicznych bez uprawnień szkół publicznych. Natomiast wyłącznie szkoły publiczne i szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych mogą wydawać świadectwa promocyjne lub świadectwa świadczące o ukończeniu danego typu szkoły, a w rezultacie jedynie uczniowie tych szkół mogą przystępować do egzaminów przeprowadzanych przez OKE. Tym samym osoba, która kształci się w szkole niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publiczne, nie ma możliwości otrzymania po zakończeniu kształcenia dokumentu poświadczającego uzyskanie określonego w przepisach poziomu wykształcenia. Dlatego też omawiana nowelizacja zakłada wprowadzenie rozwiązania, które spowoduje, że w systemie oświaty będą mogły funkcjonować wyłącznie szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne, które po spełnieniu wymagań określonych w ustawie będą mogły zostać wpisane do ewidencji szkół niepublicznych prowadzonej przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego (rozwiązanie to nie będzie dotyczyć szkół artystycznych). Znowelizowany art. 14 ustawy z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm., dalej: PrOśw) będzie określał wymagania, jakie musi spełnić szkoła niepubliczna. Należy zaznaczyć, że w stosunku do dotychczasowych rozwiązań zakłada się, że w celu uzyskania uprawnienia szkoły publicznej szkoła niepubliczna powinna również:

1) realizować obowiązkowe zajęcia edukacyjne w okresie nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczanie szkoły publicznej danego typu,

2) organizować rok szkolny ustalony dla szkół publicznych.

Dodatkowo, szkoła niepubliczna będzie mogła zostać wpisana do ewidencji szkół niepublicznych, jeżeli osoba zgłaszająca szkołę przedstawi pozytywną opinię kuratora oświaty o spełnianiu wymagań zawartych w art. 14 ust. 3 PrOśw. W przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, osoba zgłaszająca tę szkołę do ewidencji powinna przedstawić opinię wojewódzkiej rady rynku pracy co do zgodności z potrzebami rynku pracy uruchamianego kształcenia w danym zawodzie w szkole, a także powinna określić nazwy zawodów, w jakich będzie kształcić szkoła. Zgłoszenie do ewidencji, oprócz aktualnie wymaganych danych, powinno również zawierać wskazanie adresu siedziby szkoły lub placówki oraz innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Zmiany będą również obejmować wymagania stawiane statutom szkół niepublicznych, które będą musiały dodatkowo określać:

1) szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów,

2) prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów szkoły lub placówki, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły lub placówki, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw uczniów,

a w przypadku niepublicznej szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe także:

1) nazwę zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła,

2) organizację zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego, w tym organizację praktycznej nauki zawodu,

3) organizację kształcenia ogólnego i zawodowego dla pracowników młodocianych,

4) formę kształcenia – w przypadku szkoły dla dorosłych, branżowej szkoły II stopnia i szkoły policealnej.

Zgodnie z przepisami przejściowymi szkoły niepubliczne nieposiadające uprawnień szkoły publicznej działające przed 1.1.2019 r. będą mogły prowadzić swoją działalność na podstawie dotychczasowych przepisów do czasu zakończenia kształcenia w tej szkole, jednak nie dłużej niż do 31.8.2021 r., a w przypadku niepublicznej szkoły przysposabiającej do pracy nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej, nie dłużej niż do 31.8.2022 r. Z kolei szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej będą musiały dostosować swoją działalność oraz statut szkoły do zmienionych przepisów do 30.11.2019 r.

Obowiązek informowania o gabinetach stomatologicznych

Nowelizacja wprowadza nowe zadanie dla organu prowadzącego. Celem tego zadania jest chęć zwiększenia liczby dzieci korzystających ze świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia stomatologicznego finansowanych ze środków publicznych. Organ prowadzący będzie obowiązany do przekazania do szkół dla dzieci i młodzieży oraz placówek oświatowych (z wyjątkiem szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne) informacji o podmiotach wykonujących działalność leczniczą udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży, finansowanych ze środków publicznych.

Nowe zasady sporządzania programu wychowawczo-profilaktycznego

Artykuł 26 ustawy Prawo oświatowe w aktualnym brzmieniu zakłada, że program wychowawczo-profilaktyczny obejmuje:

1) treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, oraz

2) treści i działania o charakterze profilaktycznym dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów, przygotowane w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb i problemów występujących w danej społeczności szkolnej, skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

Nowelizacja zakłada wprowadzenie obowiązku corocznego przeprowadzania diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z używaniem substancji psychotropowych, środków zastępczych oraz nowych substancji psychoaktywnych. Diagnoza ta będzie przeprowadzana przez dyrektora szkoły lub upoważnionego przez niego pracownika. Dopiero na podstawie ww. diagnozy możliwe będzie przygotowanie programu wychowawczo-profilaktycznego.

Awans zawodowy nauczycieli szkół za granicą

Omawiana nowelizacja wprowadzi do ustawy z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm., dalej: KartaNauczU) nowy Rozdział 3b, który regulowałby procedurę awansu zawodowego nauczycieli języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polski w:

1) organizacjach społecznych zarejestrowanych za granicą;

2) szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw.

Celem twórców nowych przepisów jest chęć utworzenia mechanizmu podnoszenia jakości nauczania języka polskiego i w języku polskim w szkołach za granicą. Nowe rozwiązanie ma także zapewnić stały kontakt i współpracę szkół za granicą ze środowiskiem oświatowym w Polsce. Przepisy te wejdą w życie od 1.1.2021 r.

Udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej przez niepubliczne jednostki oświaty

Niepubliczne przedszkola i szkoły są obowiązane do organizowania kształcenia specjalnego na podstawie art. 177 PrOśw. Przepis ten nakazuje im stosować odpowiednio regulacje prawne dotyczące kształcenia specjalnego przeznaczone dla jednostek publicznych. Należy jednak zauważyć, że w obecnym brzmieniu przepis ten odsyła niepubliczne szkoły i przedszkola do:

1) art. 127 ust. 1-3 PrOśw (prowadzenie kształcenia specjalnego, indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, indywidualnego nauczania),

2) przepisów wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 PrOśw (aktualnie rozporządzenie MEN z 9.8.2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym – Dz.U. z 2017 r. poz. 1578).

W przypadku zasad udzielania dzieciom i uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej niepubliczne szkoły i przedszkola mogą, ale nie muszą stosować obecnie w sposób odpowiedni regulacje prawne, które są skierowane do publicznych jednostek oświaty. Nie muszą również stosować odpowiednio przepisów wykonawczych dotyczących organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży. Kwestie te są bowiem regulowane w ich statutach. Omawiana nowelizacja ma rozszerzyć zakres art. 177 PrOśw o konieczność odpowiedniego stosowania przez niepubliczne szkoły i przedszkola:

1) przepisów dotyczących organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9.8.2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. z 2017 r. poz. 1616),

2) przepisów dotyczących konieczności zapewnienia dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9.8.2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591).

Egzamin maturalny dla zdolnych uczniów

Przepis art. 297 ust. 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60) określa przepisy przejściowe dotyczące przeprowadzania egzaminu maturalnego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Nowelizacja zakłada wprowadzenie w tej ustawie przepisu (nowy art. 297a), umożliwiającego uczniom, których kształcenie realizowane jest w ramach indywidualnego toku nauki lub indywidualnego programu nauki, przystąpienie do egzaminu maturalnego w terminie wcześniejszym niż wyznaczony regularnym tokiem nauki realizowanym w szkole danego typu. Zgodnie z nowym przepisem, do egzaminu maturalnego, o którym mowa w art. 297 ust. 2 ustawy będzie mógł przystąpić:

1) w latach szkolnych 2019/2020-2021/2022 – absolwent czteroletniego liceum ogólnokształcącego;

2) w latach szkolnych 2019/2020-2022/2023 – absolwent pięcioletniego technikum;

3) w roku szkolnym 2022/2023 – absolwent branżowej szkoły II stopnia, który ukończył kształcenie w branżowej szkole I stopnia jako absolwent ośmioletniej szkoły podstawowej

– który jako uczeń realizował indywidualny program lub tok nauki zgodnie z art. 115 PrOśw.

Nowe zasady dokonywania opłaty za egzamin maturalny

Przepis art. 44zzq ust. 1 PrOśw w obecnym brzmieniu wskazuje, że egzamin maturalny z każdego przedmiotu obowiązkowego i przedmiotu dodatkowego, zarówno w części ustnej, jak i w części pisemnej, jest odpłatny dla:

1) absolwentów, którzy po raz trzeci i kolejny przystępują do egzaminu maturalnego z tego samego przedmiotu obowiązkowego lub z tego samego przedmiotu dodatkowego;

2) absolwentów, którzy przystępują do egzaminu maturalnego z tego samego przedmiotu dodatkowego, który w poprzednim roku lub w poprzednich latach zgłaszali w deklaracji, ale nie przystąpili do egzaminu maturalnego z tego przedmiotu.

Opłata powinna być wniesiona w terminie od dnia 1 stycznia do dnia 7 lutego roku kalendarzowego, w którym absolwent zamierza przystąpić do egzaminu maturalnego, na rachunek bankowy wskazany przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej. Niewniesienie w tym terminie opłaty za egzamin maturalny skutkuje brakiem możliwości przystąpienia do tego egzaminu. Zmiana przepisu polega na zmianie terminu, do którego absolwent będzie zobowiązany dokonać powyższej wpłaty – do 7 marca roku szkolnego, w którym absolwent będzie przystępował do egzaminu. Nowe rozwiązanie umożliwi uiszczenie tej opłaty również po tym terminie – w przypadku udokumentowanego przez absolwenta zdarzenia zdrowotnego lub losowego, które uniemożliwiło mu dotrzymanie terminu wpłaty. Zmiana ma obowiązywać od 1.1.2019 r.

Nowe zasady ubiegania się o stopień nauczyciela dyplomowanego przez dyrektora

1.9.2018 r. weszły w życie zmiany w KartaNauczU dotyczące zasad oceniania i awansu zawodowego nauczycieli. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 9e ust. 1 KN (od 1.9.2018 r.) dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, oraz legitymujący się wyróżniającą oceną pracy może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 4 lat. Ponieważ jednak skala ocen nauczycieli uległa poszerzeniu – z trzystopniowej, na czterostopniową (wprowadzona została dodatkowo ocena bardzo dobra), uznano za konieczne wprowadzenie zmiany, która pozwoli na ubieganie się przez nauczyciela pełniącego stanowisko dyrektora stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego posiadającego co najmniej ocenę bardzo dobrą (zamiast oceny wyróżniającej).

Nowe terminy dokonywania oceny pracy nauczycieli

Omawiana nowelizacja zakłada wydłużenie okresu dokonywania oceny pracy nauczycieli o 2 lata – co spowoduje, że ocena pracy nauczyciela będzie dokonywana co 5 lat pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego, a gdy ten termin upływa w okresie odbywania przez nauczyciela kontraktowego lub mianowanego stażu na kolejny stopień awansu zawodowego – po zakończeniu stażu. Zmiana ta spowodowała również zmianę przepisów przejściowych (art. 123 ust. 2 i 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych), określających terminy dokonania oceny pracy nauczycieli po raz pierwszy na nowych zasadach (zostały wydłużone o 2 lata).

Zapewnienie pomieszczenia na spożycie ciepłych posiłków

Przepis art. 106 PrOśw zakłada obecnie, że szkoła, w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, może zorganizować stołówkę. Nowelizacja wprowadza obowiązek zorganizowania w szkołach podstawowych oraz szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków podczas pobytu w szkole (nowelizacja formalnie nie posługuje się tu terminem „stołówka”). Obowiązek ten zacznie formalnie obowiązywać od 1 września 2022 r., przy czym zgodnie z przepisami przejściowymi do 31 sierpnia 2022 r., w przypadku gdy szkoła nie będzie miała możliwości zapewnienia pomieszczenia przeznaczonego wyłącznie do spożycia posiłków podczas pobytu w szkole, powinna w inny sposób umożliwić uczniom bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków.

Opiniowanie arkuszy organizacji przez zakładowe organizacje związkowe

Nowelizacja przewiduje doprecyzowanie przepisu wskazującego zasady opiniowania arkuszy organizacji pracy szkoły przez zakładowe organizacje związkowe (art. 110 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe), działające w szkołach lub przedszkolach prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną. Przepis w obecnym kształcie budzi wątpliwości odnośnie tego, czy zawsze należy zasięgać opinii zakładowych organizacji związkowych. Po zmianie opinia zakładowych organizacji związkowych byłaby konieczna tylko wówczas, gdy spełnione byłyby warunki określone w art. 25 z ind. 1 ust. 2 ZwZawU. Zgodnie z tym przepisem organizacja związkowa ma obowiązek przedstawiać co kwartał, wg stanu na ostatni dzień kwartału – w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, w tym o liczbie członków będących pracownikami (chociaż na marginesie należy zauważyć, że i te zasady ulegną pewnym zmianom z początkiem 2019 r.).

Możliwość łączenia klas w szkołach specjalnych

Możliwość łączenia klas w szkołach specjalnych zwłaszcza znaczenie w małych miejscowościach, z niewielką liczbą uczniów w oddziałach. Nowelizacja przewiduje dodanie do art. 96 PrOśw nowych ust. 6 i 7, dzięki którym:

1) w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, w tym zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej, działających w szczególnie trudnych warunkach demograficznych lub geograficznych, w zakresie danego etapu edukacyjnego, będzie dopuszczalna organizacja nauczania w klasach łączonych,

2) w szkołach ponadpodstawowych zorganizowanych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, działających w szczególnie trudnych warunkach demograficznych, będzie dopuszczalna organizacja nauczania w klasach łączonych.

Zmiana w zakresie urlopu wypoczynkowego dyrektora szkoły

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 64 ust. 5a KartaNauczU nauczyciel zatrudniony w szkole, w której nie są przewidziane ferie szkolne, w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, zgodnie z odrębnymi przepisami. Nowelizacja zakłada wprowadzenie nowego ust. 5b, na podstawie którego powyższa zasada będzie znajdowała odpowiednie zastosowanie w stosunku do:

1) dyrektora szkoły,

2) wicedyrektora szkoły,

3) nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze w szkole,

4) nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze.

Dodatkowo, w przypadku ww. grupy osób, stosowane będą odpowiednio zasady przyznawania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przewidziane w art. 66 ust. 2 KartaNauczU. Przepis ten stanowi, że w razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego – nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w placówkach nieferyjnych.

Opłaty za każdą rozpoczętą godzinę pobytu dziecka w przedszkolu

Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 6 lat, w prowadzonym przez gminę:

1) publicznym przedszkolu i oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, w czasie przekraczającym bezpłatny wymiar zajęć;

2) publicznej innej formie wychowania przedszkolnego w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki.

Wysokość tej opłaty nie może być, zgodnie z art. 52 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, wyższa niż 1 zł za godzinę zajęć. Nowelizacja przewiduje ujednolicenie sposobu naliczania opłat w czasie wykraczającym poza czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, zgodnie z zasadą, że opłata będzie naliczana za każdą rozpoczętą godzinę faktycznego pobytu dziecka w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej oraz innej formie wychowania przedszkolnego. Przepisy przejściowe przewidują zachowanie dotychczasowych rozwiązań stosowanych w gminach do czasu przyjęcia nowych uchwał w powyższym zakresie.

Zmiana w czasie pracy nauczycieli przedszkoli

Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli przedszkoli i innych placówek przedszkolnych został określony w art. 42 ust. 3 KN w tabeli w lp. 1 i 2. W zależności od wieku dzieci, nad którymi sprawowana jest przez nauczyciela przedszkolne opieka, wynosi on 22 godziny tygodniowo, bądź 25 godzin tygodniowo (dzieci młodsze, niż 6 lat). W przypadku grup łączonych przepisy nie dawały jasnego rozwiązania. Z tego powodu nowelizacja zakłada wprowadzenie nowego rozwiązania, które pozwoli organowi prowadzącemu na określenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli pracujących z grupami obejmującymi dzieci 6-letnie i dzieci młodsze, z zastrzeżeniem jednak, że określony przez ten organ wymiar nie może przekroczyć 25 godzin tygodniowo.

Reforma szkolnictwa zawodowego – następny etap

Głównymi celami, jakie ma zrealizować nowelizacja są:

1) rozwój szkolnictwa odpowiadającego potrzebom poszczególnych branż,

2) zwiększenie wpływu pracodawców, firm oraz organizacji zrzeszających przedsiębiorstwa na funkcjonowanie kształcenia zawodowego,

3) promocja szkolnictwa branżowego wśród uczniów i ich rodziców.

Ponadto, jednostki samorządu terytorialnego miałyby otrzymać zwiększoną subwencję oświatową na szkoły kształcące w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy – wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego. Prognozę będzie ogłaszać minister właściwy ds. oświaty i wychowania w drodze obwieszczenia i będzie ona uwzględniać dane Instytutu Badań Edukacyjnych.

Zmiana warunków wprowadzania zawodów do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego

W obecnym stanie prawnym obowiązując dwie odrębne delegacje ustawowe, na podstawie których określana jest odpowiednio klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego oraz podstawa programowa kształcenia w zawodach. Nowelizacja przewiduje wprowadzenie jednej delegacji do określania rozporządzenia, które określałoby zarówno klasyfikację zawodów, jak i podstawę programową dla danego zawodu. Rozwiązanie to ma przyspieszyć wprowadzanie nauczania w danym zawodzie – obecnie bowiem zdarza się, że pomimo wprowadzenia nowego zawodu do klasyfikacji, podmioty zainteresowane kształceniem muszą często czekać na wprowadzenie podstawy programowej kształcenia w tym zawodzie. Nowe rozporządzenie miałoby wejść w życie już 1.9.2019 r.

Zwiększenie udziału pracodawców w kształceniu zawodowym

W założeniu twórców nowelizacji nowe szkolnictwo branżowe ma bazować przede wszystkim na współpracy z pracodawcami. Planowane jest dodanie w art. 3 ustawy z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm., dalej: PrOśw) nowego ust. 1a, w którym określone zostanie, że system oświaty w zakresie kształcenia zawodowego wspierają także pracodawcy, organizacje pracodawców, samorządy gospodarcze lub inne organizacje gospodarcze, stowarzyszenia lub samorządy zawodowe oraz sektorowe rady do spraw kompetencji.

Planowane jest również dodanie nowego przepisu, który zobowiązywałby dyrektora szkoły do nawiązania współpracy z pracodawcą właściwym dla zawodu i branży, przed wprowadzeniem nowego zawodu do kształcenia w szkole. Współpraca taka byłaby realizowana w ramach umowy, porozumienia lub listu intencyjnego i będzie mogła polegać w szczególności na:

1) tworzeniu klas patronackich,

2) przygotowywaniu propozycji programu nauczania dla zawodu przez pracodawcę

3) realizacji kształcenia zawodowego, w tym praktycznej nauki zawodu, we współpracy z pracodawcą,

4) wyposażeniu warsztatów lub pracowni szkolnych,

5) organizacji egzaminów zawodowych,

6) doskonaleniu nauczycieli kształcenia zawodowego,

7) realizacji doradztwa zawodowego i promocji kształcenia zawodowego.

Wprowadzenie krótszych form kursowych

Nowelizacja zakłada wprowadzenie nowych pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego – poza kwalifikacyjnymi kursami zawodowymi. Nowelizacja zakłada, że kształcenie ustawiczne byłoby realizowane także w formie kursu umiejętności zawodowych, kursu kompetencji ogólnych, turnusu dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników oraz innego kursu, umożliwiającego uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Wszystkie powyższe formy kształcenia będą mogły być również prowadzone przez publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego.

Obowiązek utworzenia przez JST prowadzącą szkołę zawodową wydzielonego rachunku

Nowelizacji zakłada wprowadzenie zmiany w art. 223 ustawy o finansach publicznych. Przepis w nowym brzmieniu umożliwi szkołom publicznym gromadzenie na wydzielonym rachunku dochodów pochodzących z działalności polegającej na świadczeniu usług w ramach kształcenia zawodowego – w przypadku jednostek budżetowych prowadzących kształcenie zawodowe. Dochody te będą mogły zostać następnie przeznaczone na cele kształcenia zawodowego realizowanego przez te jednostki.

Obowiązek przystępowania do egzaminów zawodowych

Nowelizacja zakłada wprowadzenie, od 1.9.2019 r., obowiązku przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe odpowiednio do egzaminu zawodowego przeprowadzanego przez OKE albo do egzaminu czeladniczego przeprowadzanego przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych. Obowiązek przystąpienia do egzaminu zawodowego byłby warunkiem ukończenia szkoły lub promocji do następnej klasy – po spełnieniu pozostałych, dotychczasowych warunków określonych w przepisach prawa oświatowego.

Ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu

W obecnym stanie prawnym nauczyciel kształcenia zawodowego wykonują swoje obowiązki:

1) w ramach pensum 18 godzin tygodniowo – nauczyciele przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych,

2) w ramach pensum 22 godzin tygodniowo – nauczyciele praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

W praktyce część nauczycieli prowadzących kształcenie zawodowe praktyczne w pracowniach szkolnych ma pensum 18 godzin, a nauczyciele prowadzący kształcenie zawodowe praktyczne w warsztatach szkolnych mają pensum 22 godziny. Nowelizacja zakłada, aby nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych obowiązywał tygodniowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych w wymiarze 20 godzin.

Nowe regulacje dotyczące uruchamiania przez szkołę kształcenia w danym zawodzie

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami prawa dyrektor szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, w porozumieniu z organem prowadzącym, ustala zawody, w których kształci szkoła, po zasięgnięciu opinii powiatowej i wojewódzkiej rady rynku pracy – co do zgodności z potrzebami rynku pracy. Opinie te, często sprzeczne ze sobą, nie są wiążące oraz są wydawane bezterminowo. Nowelizacja zakłada zmianę sposobu opiniowania. Po zmianach:

1) dyrektor szkoły miałby obowiązek zasięgania opinii tylko wojewódzkiej rady rynku pracy. W przypadku wydawania opinii marszałek województwa powinien zapraszać do udziału w posiedzeniach rady przedstawicieli pracodawców, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego, innej organizacji gospodarczej, stowarzyszenia lub samorządu zawodowego lub sektorowej rady do spraw kompetencji właściwych dla opiniowanego zawodu, dyrektora szkoły występującej z wnioskiem oraz przedstawiciela kuratora oświaty oraz przedstawiciela właściwej powiatowej rady rynku pracy,

2) opinia wydawana przez wojewódzką radę rynku pracy będzie uwzględniała prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy (prognoza będzie określana przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania).

Staże uczniowskie

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie możliwości odbywania przez uczniów branżowych szkół I stopnia oraz uczniów techników staży uczniowskich. Staże te pozwoliłyby im uzyskać doświadczenie i umiejętności praktyczne konieczne do wykonywania pracy w rzeczywistych warunkach pracy. Podstawą odbywania stażu byłyby umowy zawierane pomiędzy pracodawcą, a uczniem, bądź rodzicami niepełnoletniego ucznia. Szczegółowe zasady realizowania stażu uczniowskiego regulowałby nowy art. 121a ustawy Prawo oświatowe.

Branżowe szkoły II stopnia

Nowelizacja definiuje szkoły prowadzące kształcenie zawodowe jako szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, do których są przyjmowane:

1) w przypadku 5-letniego technikum i 3-letniej branżowej szkoły I stopnia – osoby niepełnoletnie oraz dzieci i młodzież objęte kształceniem specjalnym,

2) w przypadku branżowej szkoły II stopnia i szkoły policealnej – osoby niepełnoletnie oraz osoby pełnoletnie.

Kształcenie w branżowej szkole II stopnia będzie mogło odbywać się w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej. Kształcenie w tej szkole ma się odbywać dwutorowo, z podziałem na kształcenie ogólne uczniów zgodnie z ramowym planem nauczania dla branżowej szkoły II stopnia, a kształcenie zawodowe będzie odbywać się na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

Szkoły policealne

Nowelizacja zakłada, że szkoły policealne będą funkcjonowały bez podziału na szkołę dla młodzieży i szkołę dla dorosłych, lecz jako szkoła, w której kształcenie, w zależności od zawodu, będzie mogło być prowadzone w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej. Do szkoły byłyby przyjmowane osoby posiadające wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe. W szkole policealnej byłoby prowadzone kształcenie w tych zawodach, które w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nie będą przypisane do kształcenia w technikum.

Wniosek w trybie „lex deweloper” w praktyce

Z tej ścieżki skorzystała właśnie spółka Vantage Development, która jako jeden z pierwszych z deweloperów w Polsce złożyła wniosek w trybie InwestMieszkU.

Deweloper zdecydował się na wystąpienie o decyzję w trybie InwestMieszkU, bo na tym terenie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z funkcją aktywność gospodarcza, więc nie ma możliwości uzyskania decyzji o warunkach zabudowy na funkcję mieszkaniową. Pod koniec września rada miasta poinformowała spółkę, że jej wniosek nie będzie dalej rozpoznawany. Urząd uznał przedstawione dokumenty za niewystarczające i zdecydował o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Warto zaznaczyć, że dotąd żaden wniosek złożony w trybie InwestMieszkU w Polsce nie został rozpatrzony.

Jak wspólnota/spółdzielnia mieszkaniowa może postępować z rzeczami mieszkańców zalegającymi na korytarzach

Stan faktyczny

Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej nakazał usunąć rzeczy stojące na korytarzach w bloku od parteru do dziesiątego piętra, gdyż zawężały one drogę ewakuacyjną. Spółdzielnia odwołała się do Wojewódzkiego Komendanta Straży Pożarnej tłumacząc, że nie ma prawa do dysponowania rzeczami nienależącymi do niej. Zarzuciła również, że nie umożliwiono udziału w postępowaniu innym właścicielom lokali. Nie mogli się więc wypowiedzieć o zebranych dowodach i materiałach oraz zgłoszonych żądaniach.

Wojewódzki komendant utrzymał w mocy decyzję poprzednika wyjaśniając, że spółdzielnia jako zarządca budynku jest stroną postępowania. Oznacza to, że to na nią powinien być nałożony obowiązek doprowadzenia budynku do stanu zgodnego z wymogami ochrony przeciwpożarowej. Ponadto zarządca budynku ma prawne możliwości wyegzekwowania od mieszkańców usunięcia przedmiotów z korytarzy.

Rozstrzygnięcie WSA

Podobnego zdania był WSA. Według sądu obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej zostały nałożone na właścicieli lub zarządców budynków i nie wprowadzają dowolności. Mówią one jasno, że obowiązki utrzymania i użytkowania całego budynku spoczywają na zarządcy, czyli spółdzielni lub wspólnocie mieszkaniowej.