Tarcza antykryzysowa – projektowane przepisy dotyczące procedur

Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 299 i 299A) – dalej: nowelizacja.

Zmiany wprowadzono przede wszystkim do ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374; dalej; ustawa COVID-19).

Wśród bardzo wielu zmian nowelizacja przewiduje m.in. art. 15zzs ustawy COVID-19, zgodnie z którym w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych w:

1. postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
2. postępowaniach egzekucyjnych,
3. postępowaniach karnych,
4. postępowaniach karnych skarbowych,
5. postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
6. postępowaniach administracyjnych,
7. postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej: OrdPU),
8. kontrolach celno-skarbowych,
9. postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 847 ze zm.),
10. innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu tych terminów nie dotyczy terminów w:

Natomiast wstrzymanie i zawieszenie biegu tych terminów nie dotyczy kontroli i postępowań wskazanych odpowiednio w dziale V rozdziale 3 oddziale 3 (chodzi o kontrola uprzednia zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej) oraz dziale VI rozdziale 2 (chodzi o odwołanie jako środek ochrony prawnej) ustawy z 29.1.2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.). Prezes Urzędu Zamówień Publicznych lub Prezes Krajowej Izby Odwoławczej mogą określić, w drodze zarządzenia szczegółowe warunki organizacji pracy Krajowej Izby Odwoławczej związane z zapewnieniem prawidłowego toku jej urzędowania oraz stosowane środki zapewniające bezpieczeństwo, mając na względzie konieczność podejmowania działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID, strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent oraz organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska w trybie art. 106 ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 256), czyli w ramach współdziałania organów, mają mieć obowiązek, na żądanie organu, sądu lub podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli:

W żądaniu tym organ, sąd lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę, wskazują przyczyny wystąpienia z żądaniem.

.

Bieg terminu:

1. na milczące załatwienie sprawy,
2. w innej sprawie, w której brak wyrażenia przez organ sprzeciwu, wydania decyzji, postanowienia albo innego rozstrzygnięcia uprawnia stronę lub uczestnika postępowania do podjęcia działania, dokonania czynności albo wpływa na zakres praw i obowiązków strony lub uczestnika postępowania,
3. na wyrażenie przez organ stanowiska albo wydanie interpretacji indywidualnej, z wyjątkiem interpretacji indywidualnej, o której mowa w OrdPU

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID.

Dodatkowo, jak wynika z art. 15zzu ustawy COVID-9, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 mają nie być wykonywane tytuły wykonawcze nakazujące opróżnienie lokalu mieszkalnego.

Orzeczenia o niepełnosprawności bez osobistego stawiennictwa

Co to oznacza w praktyce?
Lekarz, przewodniczący składu orzekającego, jeśli uzna dołączoną do wniosku o wydanie orzeczenia dokumentację medyczną za wystarczającą, będzie mógł sporządzić ocenę stanu zdrowia osoby orzekanej bez przeprowadzenia bezpośredniego badania.

Usprawnić pracę zespołów orzekających

Przewodniczącym składu orzekającego będzie mógł być lekarz specjalista lub lekarz posiadający specjalizację co najmniej I stopnia, szczególnie w takich dziedzinach jak choroby wewnętrzne, pediatria, ortopedia i traumatologia narządu ruchu, neurologia, psychiatria, okulistyka czy otolaryngologia.

Co ważne, w postępowaniach orzeczniczych prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, przyjęte zostały podobne rozwiązania.

Prawo zadziała wstecz – na korzyść osób niepełnosprawnych

Zaświadczenie uprawniające do orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wydane członkowi powiatowego zespołu przez wojewodę, którego ważność upływa w terminie od 8.3.2020 r., zachowa ważność do 90. dnia od chwili odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (ale nie dłużej niż do dnia wydania nowego zaświadczenia).

Jak tłumaczy minister, rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego ogłoszeniu i zadziała wstecz tak, aby osoby niepełnosprawne, już od dnia wejścia w życie specustawy, czyli od 8.3.2020 r., miały możliwość uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, bez osobistego stawiennictwa na posiedzeniu zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Żródło:

www.gov.pl/web/rodzina

Pandemia koronawirusa a gospodarowanie nieruchomościami

Proponowane zmiany dotyczą także gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego oraz takich przepisów, które dotyczą podatków od nieruchomości, czy przekształcania prawa użytkowania wieczystego. Choć sama ustawa nie nowelizuje wskazanych przepisów, ale ustanawia wyjątki od dotychczasowych regulacji. Zgodnie z propozycją:

Starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej bez zgody wojewody może odstąpić od dochodzenia należności, o których mowa w ust. 1, na wniosek podmiotu, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Mając na uwadze dotychczasowe przepisy wskazanej ustawy, nowelizacja nasuwa wątpliwości o zgodność z Konstytucją, bowiem radzie gminy przypisano kompetencje, które w obowiązujących stanie prawnym przysługują organowi podatkowemu, którym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta (art. 1c PodLokU), które to uprawnienia w sytuacji zagrożenia epidemicznego i jego konsekwencji wykonuje w trybie postępowania podatkowego na podstawie przepisów ustawy 29.8.1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.). Część proponowanych zmian już jest zapisana w PodLokU.

Utworzenie sołectwa bez konsultacji społecznych

Chociaż w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych gminy, np. sołectw, konsultacje społeczne w tej sprawie nie są wiążące dla rady gminy, to ich brak powoduje stwierdzenie nieważności uchwały rady gminy.

Publiczne udostępnienie utworu to także udostępnianie ebooka online

Stan faktyczny 

Wyrok TSUE został wydany w związku z pytaniem prejudycjalnym złożonym przez sąd rejonowy w Hadze. Wniosek został złożony w ramach sporu pomiędzy NUVi GAU (stowarzyszeniami, których celem jest obrona interesów niderlandzkich wydawców), a spółką będącą wydawcą książek, książek elektronicznych i baz danych. W 2015 r. Tom Kabinet wprowadził do oferowanych przez siebie usług – klub czytelniczy Toma w ramach, którego członkom proponowano, za określoną odpłatnością „używane” książki elektroniczne. Książki te uzyskiwane były poprzez zakupienie ich przez Tom Kabinet bądź darowane były przez członów klubu poprzez podanie linku i oświadczenie, że dany członek klubu nie zachował jej kopii, natomiast Tom Kabinet pobierał książkę elektroniczną z witryny internetowej sprzedawcy i umieszczał na niej swój własny cyfrowy znak wodny. Taka „używana” książka elektroniczna była następnie oferowana innym członkom klubu.

W związku z działalnością spółki, NUV i GAU zwróciły się do sądu rejonowego w Hadze o zakazanie naruszania praw autorskich członków tych stowarzyszeń poprzez podawanie do wiadomości lub zwielokrotniania książek elektronicznych. Stowarzyszenia wskazały, że w ramach klubu czytelniczego Tom Kabinet dokonuje niedozwolonego publicznego udostępniania książek elektronicznych. Sąd odsyłający powziął jednak wątpliwość co do tego, czy dostarczanie książki elektronicznej poprzez pobranie dla celów stałego użytku mieści się w pojęciu „publicznego udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22.5.2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.Urz. L Nr 167 z 2001 r., s. 10 dalej jako: dyrektywa 2001/29/WE), czy „publicznego rozpowszechniania” z art. 4 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE.

Stanowisko TSUE

TSUE już na wstępie przypomniał odmienności pojęć „publicznego udostępniania” oraz „publicznego rozpowszechniania”. Jak wynika z art. 3 ust. 1 dyrektor 2001/29/WE, autorom przysługuje wyłączne prawo do zezwalania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, włączając podawanie do publicznej wiadomości ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie, lub też do zabraniania takiego udostępniania.

Artykuł 4 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE przewiduje, że autorzy dysponują wyłącznym prawem do zezwalania na jakąkolwiek formę publicznego rozpowszechniania oryginału swoich utworów lub ich kopii w drodze sprzedaży lub w inny sposób, lub do zabraniania takich czynności. Prawo to zgodnie z art. 4 ust. 2 dyrektywy 2001/29/WE wyczerpuje się w przypadku pierwszej sprzedaży danego przedmiotu lub innego przeniesienia własności na obszarze Unii przez podmiot praw autorskich lub za jego zezwoleniem.

Zdaniem TSUE, co wynika z motywu 15 dyrektywy, zmierza ona m.in. do wdrożenia niektórych ze zobowiązań ciążących na Unii na mocy TPA. W związku z tym rozpatrywane pojęcia należy interpretować, na ile to możliwe, w zgodzie z definicjami zawartymi odpowiednio w art. 8 i w art. 6 ust. 1 TPA. Zgodnie z art. 6 ust. 1 TPA prawo do wprowadzania do obrotu jako wyłączne prawo autorów do zezwalania na publiczne udostępnianie oryginału i zwielokrotnionych egzemplarzy swoich utworów drogą sprzedaży lub innej formy przeniesienia własności. natomiast już samego brzmienia uzgodnionych deklaracji dotyczących art. 6 i 7 TPA wynika, że wyrażenia „zwielokrotnione egzemplarze” i „oryginał i zwielokrotnione egzemplarze”, w kontekście prawa wprowadzania do obrotu i prawa najmu przewidzianych w tych artykułach, odnoszą się wyłącznie do utrwalonych zwielokrotnionych egzemplarzy, które mogą zostać wprowadzone do obrotu jako przedmioty materialne.

Zdaniem Trybunału art. 6 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE nie może dotyczyć wprowadzania do obrotu utworów niematerialnych takich jak książki elektroniczne. Komisja wskazała, że interaktywna transmisja na żądanie stanowi nową formę wykorzystywania własności intelektualnej, która zdaniem państw członkowskich powinna być objęta prawem do kontrolowania publicznego udostępniania oraz wyjaśniła, że powszechnie przyjmuje się, że prawo do rozpowszechniania, które stosuje się wyłącznie do rozpowszechniania kopii materialnych, nie obejmuje takiej transmisji. Wyrażenie „publiczne udostępnianie” utworu zdaniem Komisji obejmuje czynności interaktywnej transmisji na żądanie, potwierdzając w ten sposób, że prawo do publicznego udostępniania ma również znaczenie, gdy pewna liczba niepowiązanych osób, członków publiczności, może indywidualnie, z różnych miejsc i w różnym czasie, uzyskać indywidualnie dostęp do utworu, który jest dostępny w witrynie internetowej. Prawo to obejmuje wszelkie udostępnianie „inne niż rozpowszechnianie kopii fizycznych”, gdyż kopie materialne, które mogą zostać wprowadzone do obrotu jako przedmioty materialne, podlegają już prawu do rozpowszechniania. Wynika z tego, że u podstaw wniosku w sprawie dyrektywy leżał zamiar spowodowania, żeby wszelkie publiczne udostępnianie utworu, inne niż rozpowszechnianie kopii fizycznych, zostało objęte nie pojęciem „publicznego rozpowszechniania”, lecz pojęciem „publicznego udostępniania”.

Trybunał odwołał się również do celu dyrektywy 2001/29/WE, którym jest zapewnienie autorom wysokiego poziomu ochrony, umożliwiającego im otrzymanie stosownego wynagrodzenia za korzystanie z ich utworów, polegające w szczególności na ich publicznym udostępnianiu. W celu osiągnięcia go pojęcie „publicznego udostępniania” należy rozumieć szeroko, czyli że obejmuje ono każde udostępnianie utworu odbiorcom nieznajdującym się w miejscu, z którego udostępnianie pochodzi, a zatem każdą transmisję lub retransmisję tego rodzaju, drogą przewodową lub bezprzewodową, w tym nadawanie programów. W motywie 25 dyrektywy dodano, że uznane przez nią podmioty praw autorskich mają wyłączne prawo do podawania swoich utworów do publicznej wiadomości, na drodze interaktywnej transmisji na żądanie, które to transmisje charakteryzują się tym, że każdy może mieć do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie. Prawo do rozpowszechniania obejmuje „wyłączne prawo do kontrolowania dystrybucji utworu w postaci materialnego nośnika” a kwestia wyczerpania prawa nie pojawia się w wypadku usług, w szczególności usług świadczonych przez Internet (motyw 28 i 29). W przeciwieństwie do CD-ROM lub CD-I, gdzie własność intelektualna ma postać materialnego nośnika, a mianowicie rzeczy, każda usługa świadczona przez internet stanowi w istocie czynność, na którą należy uzyskać zezwolenie, o ile tak stanowi prawo autorskie lub prawo pokrewne.

Z rozważań Trybunału wynika zatem, że nawet gdyby książkę elektroniczną należało uznać za złożony materiał, obejmujący zarówno chroniony utwór, jak i program komputerowy mogący korzystać z ochrony na podstawie dyrektywy 2001/29/WE z 23.4.2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych, należałoby przyjąć, że program taki ma charakter pomocniczy względem utworu zawartego w takiej książce. Książka elektroniczna jest chroniona ze względu na jej treść, którą należy uważać za jej zasadniczy element, a zatem okoliczność, że program komputerowy może stanowić część książki elektronicznej umożliwiającą jej lekturę, nie powoduje stosowania takich przepisów szczególnych.

Trybunał odniósł się do stanowiska sądu odsyłającego, że dostarczenie książki elektronicznej w okolicznościach takich jak w sprawie w postępowaniu głównym nie spełnia wymogów postawionych przez Trybunał na potrzeby zakwalifikowania tej czynności jako publicznego udostępnienia wskazał, że w art. 3 ust. 1 pojęcie „publicznego udostępniania” zakłada spełnienie dwóch warunków- musi mieć miejsce czynność udostępniania utworu, a utwór musi zostać udostępniony publiczności. Przypomniał też, że pojęcie „publicznego udostępniania” obejmuje każdą transmisję i retransmisję utworów odbiorcom nieznajdującym się w miejscu, z którego udostępnianie pochodzi, drogą przewodową lub bezprzewodową. Natomiast, jeżeli chodzi o pojęcie „podania do publicznej wiadomości” stanowiącego część szerszego pojęcia „publicznego udostępniania”.

Trybunał orzekł, że aby czynność została uznana za „czynność podawania do publicznej wiadomości”, musi umożliwiać zainteresowanej publiczności dostęp do przedmiotu objętego ochroną zarówno w wybranym przez siebie miejscu, jak i czasie, niezależnie od tego, czy członkowie tej publiczności skorzystają z tej możliwości. Jeżeli chodzi konkretnie o podanie do publicznej wiadomości chronionego utworu lub przedmiotu w taki sposób, że każdy może mieć do nich dostęp w przez siebie miejscu i czasie- za czynność decydującą należy uznać podaniu utworu do publicznej wiadomości, a zatem oferowanie go na witrynie publicznie dostępnej.

Klauzula prorogacyjna w umowie ubezpieczenia obejmująca „duże ryzyko”

Stan faktyczny 

Spółka G (z siedzibą na Litwie) świadczy usługi w zakresie ochrony. Spółka GS (z siedzibą na Łotwie) posiada wszystkie udziały G.

GS i towarzystwo ubezpieczeniowe B. (z siedzibą na Łotwie) zawarły umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (dalej jako: umowa ubezpieczenia), obejmującą również odpowiedzialność cywilną G. Na podstawie której wszelkie spory związane z tą umową są rozstrzygane polubownie, a jeśli stronom nie uda się dojść do porozumienia, spór jest rozstrzygany przez sąd łotewski zgodnie z łotewskim prawem.

Z należącego do spółki J sklepu jubilerskiego w Alytus (Litwa), chronionego przez G na podstawie umowy o świadczenie usług ochrony mienia, skradziono biżuterię i pieniądze. J i jej ubezpieczyciel wytoczyli przed litewskim sądem powództwo o odszkodowanie, dochodząc naprawienia szkód poniesionych w związku z tą kradzieżą. Sąd ten zasądził odszkodowanie wraz z odsetkami oraz zwrot kosztów oraz stwierdził rażące niedbalstwo po stronie G, a także istnienie bezpośredniego związku przyczynowego między powstałą szkodą a bezczynnością tej spółki. Po zakończeniu postępowania w przedmiocie naprawienia szkód G wytoczyła przed sądem w Wilnie powództwo o zasądzenie od B kwoty 114 941,58 EUR jako odszkodowania z tytułu ubezpieczenia, a także odsetek oraz zwrotu kosztów postępowania, stosownie do postanowień umowy ubezpieczenia. Sąd w Wilnie uznał się za niewłaściwy do rozpoznania tego powództwa, podnosząc, że na podstawie ogólnych warunków umowy ubezpieczenia wszystkie spory dotyczące tej umowy powinny być rozstrzygane przez sąd łotewski na podstawie łotewskiego prawa.

Pytanie prejudycjalne 

Czy art. 15 pkt 5 i art. 16 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012 z 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz. L Nr 351 z 2012 r., s. 1) należy interpretować w ten sposób, że klauzula prorogacyjna przewidziana w umowie ubezpieczenia obejmującej „duże ryzyko” w rozumieniu tego ostatniego przepisu, zawartej przez ubezpieczającego i ubezpieczyciela, może być powoływana wobec ubezpieczonego na podstawie tej umowy, który nie jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu w sektorze ubezpieczeń, który nie wyraził zgody na tę klauzulę i który ma miejsce zamieszkania względnie siedzibę w innym państwie członkowskim niż ubezpieczający i ubezpieczyciel?

Stanowisko TS

W sekcji 3 rozdziału II rozporządzenia Nr 1215/2012 ustanawiono szczególne przepisy jurysdykcyjne w sprawach dotyczących ubezpieczenia, mające na celu ochronę słabszej strony umowy przez przepisy korzystniejsze dla niej niż przepisy ogólne, zgodnie ze wskazaniem motywu 18 tego rozporządzenia (wyrok Hofsoe, C‑106/17, pkt 39). Jednakże w niektórych przypadkach rozporządzenie Nr 1215/2012 przewiduje możliwość odstąpienia od przepisów jurysdykcyjnych obowiązujących w sprawach dotyczących ubezpieczenia na mocy umowy, w szczególności na podstawie art. 15 pkt 5, w drodze zawarcia umowy dotyczącej umowy ubezpieczenia obejmującej jeden lub więcej rodzajów ryzyka wymienionych w art. 16.

Analizując treść art. 15 pkt 5 rozporządzenia Nr 1215/2012, TS uznał, że skoro pkt 5 wymienia jedynie umowy dotyczące umowy ubezpieczenia, a nie wymienia – w przeciwieństwie do art. 15 pkt 3 i 4 – stron umowy, to jeżeli ważna klauzula prorogacyjna została zawarta w umowie ubezpieczenia obejmującej „duże ryzyko”, może się na nią powołać każda osoba, która zamierza wykonać swoje prawa wynikające z tej umowy, i to również wobec ubezpieczonego mającego status osoby trzeciej. Trybunał wskazał, że tę różnicę w treści między art. 15 pkt 5 a innymi punktami tego artykułu wyjaśnia jego geneza. W celu uzupełnienia Konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych Konwencji w chwili przystąpienia Zjednoczonego Królestwa w 1978 r. zdecydowano się – nie chcąc określać abstrakcyjnego i ogólnego kryterium pozwalającego na zidentyfikowanie sytuacji, w których klauzule prorogacyjne byłyby uznawane za dopuszczalne – na stworzenie listy umów ubezpieczenia, w przypadku których należało dodatkowo dopuścić możliwość stosowania tego rodzaju klauzul. Jednakże dodanie pewnych kategorii umów do tej listy w żaden sposób nie zmierzało do tego, aby umożliwić powoływanie się na takie klauzule prorogacyjne wobec osób trzecich.

Odnosząc się do systematyki przepisów sekcji 3 rozdziału II rozporządzenia Nr 1215/2012, TS stwierdził, że rozporządzenie Nr 44/2001 rozszerzyło listę osób, które mogą pozwać ubezpieczyciela, wymieniając w art. 9 ust. 1 lit. b) tego ostatniego rozporządzenia, obecnie art. 11 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Nr 1215/2012, również ubezpieczonych i nie dokonując żadnego rozróżnienia w oparciu o kryterium rodzaju ubezpieczonych rodzajów ryzyka. Zdaniem TS przyznana w ten sposób ubezpieczonym ochrona byłaby jednak nieskuteczna, gdyby w przypadku umów ubezpieczenia dotyczących „dużego ryzyka” właściwy sąd był ustalany na podstawie klauzuli prorogacyjnej, co do której ubezpieczony nie wyraził zgody.

Co do celów przepisów sekcji 3 rozdziału II rozporządzenia Nr 1215/2012, z orzecznictwa TS wynika, że w przypadku gdy umowa ubezpieczenia została zawarta na korzyść osoby trzeciej, zawarta w tej umowie klauzula prorogacyjna, na którą osoba trzecia nie wyraziła zgody, może być powoływana wobec niej w przypadku sporu powstałego w wyniku tej umowy jedynie w sytuacji, gdy nie narusza to celu ochrony podmiotu słabszego ekonomicznie (wyrok Société financière et industrielle du Peloux, C-112/03, pkt 38). W sprawach dotyczących ubezpieczeń możliwość zawierania umów prorogacyjnych podlega ściśle określonym ograniczeniom wynikającym z celu ochrony osoby ekonomicznie słabszej (wyrok Assens Havn, C-368/16, pkt 36).

Unijny prawodawca, ze względu na ich pozycję ekonomiczną, upoważnił ubezpieczającego i ubezpieczyciela do wyboru sądu właściwego, w tym poprzez odstępstwo od przepisów jurysdykcyjnych zawartych w sekcji 3 rozdziału II rozporządzenia Nr 1215/2012. Przyznana stronom możliwość odstąpienia od ogólnych przepisów jurysdykcyjnych w dziedzinie umów ubezpieczenia obejmującymi „duże ryzyko” miała uwzględniać fakt, że ze względu na to, iż zainteresowane spółki były silnymi ekonomicznie przedsiębiorstwami, strony‑umowy ubezpieczenia znajdowały się na równej stopie, a dodatkowa ochrona słabszej strony nie była uzasadniona. Jednakże zdaniem TS z powyższego stwierdzenia nie można wywodzić twierdzenia, iż pozycja ekonomiczna ubezpieczonego oraz pozycja ekonomiczna ubezpieczających i ubezpieczycieli są identyczne lub podobne. W konsekwencji to, czy osoba trzecia, niebędąca stroną umowy ubezpieczenia obejmującej „duże ryzyko”, może zostać uznana za osobę najsłabszą ekonomicznie, nie zależy wyłącznie od tego, czy umowa ubezpieczenia zawarta między stronami należy do kategorii umów ubezpieczenia obejmujących „duże ryzyko”. Zatem TS uznał, że możliwość odstąpienia od ogólnych przepisów jurysdykcyjnych w przypadku umów ubezpieczenia obejmujących „duże ryzyko” znajduje zastosowanie wyłącznie w stosunkach między umawiającymi się stronami i co do zasady nie może zostać rozszerzona na ubezpieczonych mających status osoby trzeciej.

Trybunał podkreślił, że kazuistyczna ocena kwestii, czy dana osoba może być uznana za „stronę słabszą”, spowodowałaby powstanie ryzyka osłabienia pewności prawa i byłaby sprzeczna z celem rozporządzenia Nr 1215/2012, wyrażonym w jego motywie 15, zgodnie z którym przepisy o jurysdykcji powinny być w wysokim stopniu przewidywalne (wyrok MMA IARD, C-340/16, pkt 34). Stwierdzenie to ma szczególne znaczenie w dziedzinie umów ubezpieczenia obejmujących „duże ryzyko”. Sąd odsyłający wskazywał, że art. 13 pkt 27 dyrektywy 2009/138 przewiduje szereg kryteriów, które należy oceniać łącznie i których stosowanie nie jest zawsze systematyczne. Zdaniem TS ta ocena może wymagać dogłębnej i potencjalnie złożonej weryfikacji, co byłoby sprzeczne z celem związanym z ustanowieniem przewidywalnych przepisów jurysdykcyjnych. Jednakże zgodnie z utrwalonym cel związany z przyznaniem ochrony, leżący u podstaw sekcji 3 rozdziału II rozporządzenia Nr 1215/2012, implikuje, że stosowanie przewidzianych w owej sekcji przepisów o jurysdykcji szczególnej nie powinno być rozciągane na osoby, których ochrona nie jest uzasadniona (wyrok Hofsoe, pkt 41). O ile z powyższego wynika, że w stosunkach pomiędzy profesjonalnymi uczestnikami obrotu w sektorze ubezpieczeń, spośród których żaden nie może zostać uznany za znajdującego się w słabszej pozycji w stosunku do drugiego, nie jest uzasadniona żadna szczególna ochrona (wyrok Hofsoe, pkt 42). Jednakże TS uznał, że w rozpatrywanej sprawie ubezpieczony, tj. G, mający status osoby trzeciej, nie jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu w sektorze ubezpieczeń.

Reasumując TS orzekł, że art. 15 pkt 5 i art. 16 pkt 5 rozporządzenia Nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że klauzula prorogacyjna przewidziana w umowie ubezpieczenia obejmującej „duże ryzyko” w rozumieniu tego ostatniego przepisu, zawartej przez ubezpieczającego i ubezpieczyciela, nie może być powoływana wobec ubezpieczonego na podstawie tej umowy, który nie jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu w sektorze ubezpieczeń, który nie wyraził zgody na tę klauzulę i który ma miejsce zamieszkania względnie siedzibę w innym państwie członkowskim niż ubezpieczający i ubezpieczyciel.

Kasy rejestrujące w postaci oprogramowania dla usług transportowych osób

Na podstawie art. 111b ust. 3 pkt 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU), który pozwala ministrowi finansów określić grupy podatników lub rodzaje czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania, przygotowano omawiane rozporządzenie.

Wprowadzono możliwość używania kas przez podatników świadczących następujące usługi:

1) przewóz osób samochodem osobowym, w tym taksówką, z wyjątkiem przewozu okazjonalnego, o którym mowa w art. 18 ust. 4b pkt 2 ustawy z 6.6.2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2140);

2) wynajem samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.12.0);

3) związane z przeprowadzkami, świadczone na rzecz gospodarstw domowych (PKWiU 49.42.11.0);

4) transport drogowy pasażerski pojazdami napędzanymi siłą mięśni ludzkich lub ciągnionymi przez zwierzęta (PKWiU 49.39.35.0);

5) transport drogowy pasażerski, rozkładowy, międzymiastowy, ogólnodostępny (PKWiU 49.39.11.0);

6) transport drogowy pasażerski, rozkładowy, miejski i podmiejski (PKWiU 49.31.21.0);

7) transport kolejowy pasażerski, miejski i podmiejski (PKWiU 49.31.10.0);

8) transport pasażerski, kolejkami linowymi naziemnymi, kolejkami linowymi i wyciągami narciarskimi (PKWiU 49.39.20.0);

9) transport morski i przybrzeżny pasażerski, promowy (PKWiU 50.10.11.0);

10) transport morski i przybrzeżny pasażerski wycieczkowcami (PKWiU 50.10.12.0);

11) transport wodny śródlądowy pasażerski, promowy (PKWiU 50.30.11.0);

12) transport wodny śródlądowy pasażerski wycieczkowcami (PKWiU 50.30.12.0);

13) pozostały transport wodny śródlądowy pasażerski (PKWiU 50.30.19.0);

14) transport lotniczy regularny krajowy pasażerski (PKWiU 51.10.11.0);

15) transport lotniczy nieregularny krajowy pasażerski, z wyłączeniem w celach widokowych (PKWiU 51.10.12.0).

Nowe rozwiązanie pozwoli na stosowanie do prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych kas mających postać oprogramowania, co ma zdaniem fiskusa, zachęcić przedsiębiorców do wyjścia z szarej strefy poprzez łatwą dostępność i obniżenie całkowitych kosztów posiadania kas rejestrujących. Kasy te mają stanowić alternatywę dla użytkowanych dotychczas przez podatników kas rejestrujących i mogą być stosowane fakultatywnie. Kasy te, tak jak kasy on-line, będą posiadały funkcję przesyłu danych do systemu teleinformatycznego za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej.

Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zgłoszenie danych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych odroczone do 13.7.2020 r.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), to system gromadzący informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. Spółki wpisane do KRS przed 13.10.2019 r. powinny przekazać pierwsze zgłoszenie do CRBR do 13.4.2020 r. Jednak w związku z działaniem tarczy antykryzysowej przedsiębiorcy zyskują więcej czasu na realizację nowego obowiązku sprawozdawczego, jakim jest zgłoszenie danych do CRBR. Termin złożenia zgłoszeń do CRBR zostanie odroczony do 13.7.2020 r.

CRBR został utworzony na mocy ustawy z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1115), która wdraża przepisy dyrektywy 2015/849 z 20.5.2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML). Aby zapewnić transparentność w obrocie gospodarczym, Parlament Europejski zobowiązał państwa członkowskie do stworzenia rejestrów, które gromadzą informacje o beneficjentach rzeczywistych podmiotów prawnych, zarejestrowanych na ich terytorium. Jednym z głównych zadań CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Warto zwrócić uwagę, czy zgodnie z ustawą AML biuro rachunkowe czy doradcy podatkowi wykonują wszystkie obowiązki z powyższej ustawy.

Pobierz bezpłatny e-book: AML w biurze rachunkowym →

PARP: dłuższe terminy przyjmowania wniosków

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości działa w porozumieniu z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Decyzje podjęte przez organy administracji mają minimalizować wpływ pandemii wirusa SARS-CoV-2 na sytuację wnioskodawców i beneficjentów programów dofinansowanych przez PARP.

Jednym z takich działań jest wydłużenie terminu przyjmowania wniosków w sprawie dofinansowania w konkursach, które kończą się w marcu lub kwietniu. Oceny wniosków będą kontynuowane, ale do 3 kwietnia nie będzie posiedzeń paneli ekspertów, na których wymagany jest osobisty udział wnioskodawcy – nowe terminy będą ustalane indywidualnie z zainteresowanymi.

Tak samo będzie w przypadku ewentualnych zmian w realizowanych projektach – one również będą indywidualnie ustalane z przedsiębiorcami. „W zależności od konkretnego przypadku i po przeprowadzeniu oceny rzeczywistego wpływu obecnej sytuacji na realizowany projekt przewidujemy możliwość zawarcia aneksów do umów” – napisano w komunikacie Agencji.

W tej nadzwyczajnej sytuacji możliwe jest także wydłużenie czasu realizacji projektu, terminów składania wniosków o płatność, a nawet dopuszczalne będą zmiany w spodziewanych efektach projektów.

Do 31 marca odwołane są także wszystkie zaplanowane kontrole. Tak samo jak w przypadku terminów posiedzeń paneli ekspertów ich nowe terminy będą ustalane w porozumieniu z beneficjentami.

Zmiana czasu z zimowego na letni

Osoby wykonujące pracę w nocy z 28. na 29.3.2020 r. w związku ze zmianą czasu z zimowego na letni będą pracować o godzinę krócej. Pracownicy ci nie wypracują tym samym obowiązującego ich wymiaru czasu pracy. W marcu przepracują 175 godzin, choć powinni pracować o godzinę dłużej. Za tę jedną nieprzepracowaną godzinę pracownicy powinni otrzymać wynagrodzenie przestojowe. Mówi o tym art. 81 KP, zgodnie z którym, firma musi wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy, jeśli w tym czasie podwładny był gotowy do jej świadczenia i nie ze swojej winy nie mógł jej wykonywać. Jeśli pensja nie jest określona stawką miesięczną lub godzinową za czas przestoju pracownikowi przysługuje 60% pensji. Wynagrodzenie to nie może jednak być niższe od minimalnej pensji.