Ustalenie indywidualnej stawki amortyzacji dla wyodrębnionego lokalu niemieszkalnego
Stan faktyczny
Podatnik (osoba fizyczna) nie prowadził działalności gospodarczej i planował zakup kilku lokali hotelowych wyodrębnionych w nieruchomości hotelowej (budynek) w celu ich dalszego wynajmu. Podatnik miał wątpliwość czy w tym przypadku po w wprowadzeniu lokali do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) oraz wykorzystywania ich w działalności gospodarczej będzie uprawniony do amortyzacji z wykorzystaniem stawki indywidualnej na podstawie art. 22j ust. 1 pkt 3 PDOFizU?
Zdaniem podatnika, przysługuje mu takie prawo. Uznał, że wszystkie samodzielne lokale wydzielone z budynku, który jest używanym środkiem trwałym również powinny być traktowane jako używane środki trwałe. W konsekwencji możliwe byłoby zastosowanie przy ich amortyzacji stawek indywidualnych w oparciu o przepis art. 22j ust. 1 pkt 3 PDOFizU w przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej oraz wykorzystywania lokalu w tej działalności gospodarczej.
Innego zdania był organ podatkowy. Zauważył, że podatnik może indywidualnie ustalić stawkę amortyzacyjną dla nabytego lokalu. Jednak w analizowanym przypadku nie może stosować stawki amortyzacyjnej wynikającej z treści art. 22j ust. 1 pkt 3 PDOFizU, gdyż dyspozycją tego przepisu objęte są wyłącznie „budynki (lokale) i budowle, inne niż wymienione w pkt 4”. Uregulowanie punktu 4 tego przepisu (tj. art. 22j ust. 1 pkt 4 PDOFizU) wskazuje natomiast na: „budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5%”. Wobec tego, mając na względzie przedstawiony opis i charakter nieruchomości (budynku oraz lokalu), niemożliwym jest stosowanie do wprowadzonego do ewidencji środków trwałych i WNiP środka trwałego (lokalu) – stawki amortyzacyjnej ustalonej w oparciu o treść art. 22j ust. 1 pkt 3 PDOFizU. Dla środka trwałego (opisanego we wniosku lokalu) – zdaniem organu interpretacyjnego – dopuszczalne będzie ustalenie indywidualnej stawki amortyzacyjnej w oparciu o przepis art. 22j ust. 1 pkt 4 PDOFizU. Aby zastosować indywidualną stawkę amortyzacyjną dla budynku (lokalu) niemieszkalnego, dla którego stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5%, po raz pierwszy wprowadzonego do ewidencji, podatnik musi wykazać, że budynek ten (lokal) był wcześniej używany.
Sprawa trafiła do WSA w Opolu, który zgodził się ze stanowiskiem podatnika. Jednak ostatecznie sprawę zaskarżył organ do NSA.
Stanowisko NSA
Rozpoznając sprawę, NSA nie podzielił stanowiska sądu I instancji.
W art. 22a ust. 1 pkt 1 PDOFizU wyraźnie się rozróżnia środek trwały w postaci budynku i środek trwały w postaci lokalu, którego własność wyodrębniono. Taki lokal, który wyodrębniono, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o własności lokali, stanowi odrębną nieruchomość, czyli mimo że on się znajduje w granicach budynku stanowi odrębną od tego budynku nieruchomość.
W art. 22j ust. 1 pkt 3 lit. a PDOFizU wymienia wśród wyjątków przy stosowaniu indywidualnej stawki amortyzacyjnej inne budynki niemieszkalne wskazane w rodzaju 109 Klasyfikacji środków trwałych (KŚT) i ten rodzaj obejmuje wyłącznie budynki hotelowe. O ile można by mieć pewne wątpliwości, bo w początkowej treści tego pkt. 3 mówi się o budynkach, a w nawiasie lokalach, to jednak jeżeli ustawodawca wyraźnie doprecyzowuje dodając określony rodzaj KŚT, a ten rodzaj odnosi się tylko i wyłącznie do budynków hotelowych, to należy wskazać, że nie mieszczą się w tym lokale, które są wykorzystywane do celów hotelowych, są lokalami niemieszkalnymi, ale nie stanowią budynku hotelowego. A zatem środek trwały, który podatnik zamierza wprowadzić do ewidencji środków trwałych, będzie się mieścił w rodzaju 121 KŚT. A zatem nie będzie miał do niego zastosowania art. 22 ust. 1 pkt 3 lit. a PDOFizU, tylko pkt 4 tego ustępu.
Podsumowując
Ze stanowiska NSA, który dokonał analizy przepisów art. 22j ust. 1 pkt 3 lit. a i pkt 4 PDOFizU, wynika, że inna jest stawka amortyzacji hoteli, a inna hotelowych apartamentów. Zatem w przedmiotowej sprawie skoro przedmiotem amortyzacji są lokale niemieszkalne (apartamenty hotelowe) zastosowanie znajdzie art. 22j ust. 1 pkt 4 PDOFizU (rodzaj 121 KŚT).
Od 20.5.2024 r. wszystkie wyroby tytoniowe zostaną objęte systemem Track&Trace
Od 20.5.2024 r. do wyrobów objętych systemem Track&Trace dołączą wszystkie pozostałe wyroby tytoniowe (m.in. cygara, cygaretki, tabaka, tytoń do fajek wodnych).
W konsekwencji, systemem Track&Trace zostaną objęte wszystkie wyroby tytoniowe podlegające akcyzie oraz wyroby tytoniowe niebędące wyrobami akcyzowymi, przeznaczone do spożycia przez konsumentów, które w swoim składzie zawierają tytoń.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Wszystkie podmioty, które biorą udział w produkcji, magazynowaniu, dystrybucji i sprzedaży wyrobów tytoniowych muszą być zarejestrowane w systemie Track&Trace. Można to zrobić na stronie www.idissuer.pl. Za rejestrację odpowiada Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.
W systemie muszą się również zarejestrować punkty sprzedaży, które oferują konsumentom wyroby tytoniowe. Jest to jedyny obowiązek ciążący na punktach sprzedaży detalicznej związany z funkcjonowaniem systemu Track&Trace, jednak jego niedopełnienie może uniemożliwić zakup wyrobów tytoniowych od dostawców od 20 maja 2024 r.
Pozostałe obowiązki związane z funkcjonowaniem systemu zależne są od roli, jaką podmiot pełni w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych.
Szczegółowe informacje na temat obowiązków, które ciążą na podmiotach objętych systemem znajdują się na stronie Ministerstwa Finansów poświęconej systemowi Track&Trace dostępnej pod adresem (link do strony Track&Trace).
Źródło: Ministerstwo Finansów
Odpisy na zfśs i świadczenia urlopowe w 2024 r.
Zasadą jest, że wysokość odpisu podstawowego na jednego zatrudnionego wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu było kwotą wyższą. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne ogłaszane jest przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski nie później niż do dnia 20 lutego każdego roku. Od już kilkunastu lat ustawodawca ingerował w tę zasadę dodając do ustawy o zfśs kolejno art. od 5a do 5l określające podstawę naliczenia odpisu w kolejnych latach. Na 2024 r. nie wprowadzano już takiego szczególnego rozwiązania, co skutkuje „odmrożeniem” odpisu na zfśs, który ustalany jest według zasady ogólnej.
Wysokość odpisu podstawowego wyznacza także maksymalną kwotę świadczenia urlopowego zwolnioną ze składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wypłacanego przez pracodawców zatrudniających w dniu 1 stycznia mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, którzy nie utworzyli zfśs i nie zrezygnowali z wypłacania świadczeń.
Odpisy na zfśs w 2024 r.
Przedmiot odpisu | Procent podstawy wymiaru odpisu | Wysokość odpisu |
Podstawowy na jednego zatrudnionego w normalnych warunkach | 37,5% | 2417,14 zł |
Obowiązkowy za wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze | 50% | 3222,86 zł |
Obowiązkowy za młodocianego | 1) w I roku nauki – 5%,
2) w II roku nauki – 6%, 3) w III roku nauki – 7% |
322,29 zł 386,74 zł451,20 zł |
Fakultatywny za byłego pracownika (emeryta lub rencistę), nad którym zakład pracy sprawuje opiekę | odpis 6,25% | 402,86 zł |
Fakultatywne zwiększenie za pracownika niepełnosprawnego o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności | Podniesienie odpisu o 6,25 % (czyli łącznie do 43,75%) | 402,86 zł
(łącznie z odpisem 2820 zł) podstawowym |
Fakultatywny z tytułu utworzenia zakładowego żłobka lub klubu dziecięcego i przeznaczenia na ten cel 7,5% odpisu podstawowego oraz przeznaczenia całości zwiększenia na żłobek lub klub dziecięcy | Zwiększenie odpisu zfśs na każdego pracownika o 7,5% | 483,43 zł |
Plan kontroli sektorowych UODO na 2024 rok
- Organy przetwarzające dane osobowe w Systemie Informacyjnym Schengen i Wizowym Systemie Informacyjnym – przetwarzanie danych osobowych SIS/VIS na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczpospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1355), aktów wykonawczych oraz przepisów Unii Europejskiej.
- Podmioty, które przetwarzają dane osobowe przy użyciu aplikacji internetowych (webowych) – sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem aplikacji– kontynuacja kontroli z 2023 r.
- Prawidłowość spełniania obowiązku informacyjnego określonego w art. 13 i 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 4.05.2016 r. str. 1, ze zm.) – podmioty prywatne.
Z uwagi na coraz częściej pojawiające się zagrożenia naruszania przepisów o ochronie danych osobowych w ww. sektorach oraz duże społeczne zainteresowanie tego typu problemami, uznać je należy za istotne z punktu widzenia zadań realizowanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Źródło: https://uodo.gov.pl
Przygotowanie e-sprawozdania za 2023 rok w aplikacji MF
W celu sporządzenia sprawozdania finansowego w strukturze logicznej oraz w formie wymaganej przez MF konieczne jest użycie odpowiedniego oprogramowania. Może to być zarówno rozwiązanie zawarte w używanym systemie księgowym, jak również zewnętrzna aplikacja.
Również Ministerstwo Finansów w celu umożliwienia sporządzenia sprawozdania finansowego w postaci elektronicznej przygotowało bezpłatne narzędzie – aplikację e-Sprawozdania Finansowe, która umożliwia wygenerowanie, przeglądanie, edytowanie i wysyłanie plików XML sprawozdania finansowego, jak również pobieranie potwierdzenia.
Podstawową kwestią dotyczącą przekazywania do urzędów danych z ksiąg podatkowych w formie elektronicznej jest to, że obie ścieżki raportowania do urzędów (JPK i e-sprawozdania) muszą być ze sobą spójne i jednoznaczne.
Oznacza to, że prowadząc księgi rachunkowe, jednostka powinna zadbać o to, aby zarówno plan kont, jak i ewidencja danych w księgach miała bezpośrednie przełożenie na e-sprawozdanie finansowe. W tym celu, przygotowując elektroniczne sprawozdanie finansowe, warto wesprzeć się danymi z pliku JPK KR.
Doskonałym wsparciem w sporządzeniu e-sprawozdania będzie przygotowany przez System Informacji Prawnej Legalis Księgowość Kadry Biznes e-book Praca z e-sprawozdaniem finansowym 2023 autorstwa Magdaleny Chomuszko wraz z aktywnymi plikami excel.
Dzięki plikom możliwe jest m.in.:
- przygotowanie e-sprawozdania w oparciu o JPK KR – co zabezpiecza spójność danych z ksiąg rachunkowych z danymi przekazywanymi w e-sprawozdaniu,
- możliwość sprawdzenia przygotowanego e-sprawozdania pod względem formalnym i rachunkowym,
- wyliczenie wskaźników finansowych w oparciu o dane z e-sprawozdania.
Korekta pomyłki na fakturze
Zgodnie z art. 106j ust. 1 pkt 5 VATU, jeśli po wystawieniu faktury „stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury” należy wystawić fakturę korygującą.
Ze względu na to, że następuje zmiana danych nabywcy, to teoretycznie jedyną dopuszczalną formą jest wystawienie faktury korygującej zmieniającej tylko dane nabywcy. Jednak w praktyce nie jest kwestionowanie postępowanie przypominające anulowanie faktury – wystawienie faktury korygującej „do zera” i wystawienie nowej faktury. Należy pamiętać, że nowa faktura powinna zawierać bieżącą datę wystawienia i historyczną datę sprzedaży (jak na fakturze pierwotnej).
Zmiana danych nabywcy nie wpływa na podstawę opodatkowania i podatek należny, więc nie stosuje się do niej szczególnych regulacji co do okresu ich ujęcia (np. art. 29a ust. 13-18 VATU). Przyjmuje się w praktyce, że skoro dochodzi do zmiany nabywcy na fakturze, to był to błąd pierwotny, istniejący już w chwili wystawienia faktury pierwotnej. Uzasadnia to ujęcie faktury korygującej w tym samym miesiącu co fakturę pierwotną.
Sposób wypełnienia JPK_V7 w związku z fakturami korygującymi został wskazany na s. 12 broszury MF „Broszura informacyjna dot. struktury JPK_VAT z deklaracją” wskazano, że:
- W przypadku korekty ewidencji, należy złożyć nowy, kompletny oraz zawierający poprawione dane plik XML. Niedopuszczalne jest złożenie pliku zawierającego jedynie dane korygowane.
- Korektę błędnego wpisu niewpływającego na wysokość podatku należnego lub naliczonego dokonuje się co do zasady poprzez jego wystornowanie, tj. wpisanie ze znakiem przeciwnym całego wpisu oraz ponowne dodanie prawidłowego wpisu z podaniem pierwotnego numeru dokumentu (np. DowodSprzedazy, NrKontrahenta lub NazwaKontrahenta). Natomiast, w przypadku gdy podatnik jeszcze nie przesłał pliku za dany okres rozliczeniowy, dopuszczalne jest ujęcie tylko jednego zapisu z poprawnymi danymi.
Faktura zmieniająca dane nabywcy powoduje konieczność dodania „korekty błędnego wpisu niewpływającego na wysokość podatku należnego” – czyli zapis o charakterze storna. Powinna więc być ujmowana w JPK_V7, ponieważ zmienia dane dotyczące nabywcy w JPK_V7.
Natomiast w opisanej sytuacji autor nie widzi podstaw do stosowania regulacji zakazującej wystawienia faktury z numerem NIP ze względu na brak NIP na paragonie. Jak wskazano w art. 106b ust. 5 VATU, w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. W razie natomiast naruszenia wspomnianego ograniczenia, organ podatkowy na podstawie art. 106b ust. 6 VATU ustala temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. Tymczasem w opisywanej sytuacji nie został wystawiony paragon fiskalny, więc art. 106b ust. 5 i ust. 6 VATU nie mogą być zastosowane.
Czasowa zmiana rodzaju pracy a badania profilaktyczne i szkolenia bhp
Jeśli na nowym stanowisku występują inne warunki pracy, inne zagrożenia, niż dotychczas, takie badania są konieczne. Fakt, że „kiedyś pracownik miał badania na to stanowisko, na które jest obecnie przenoszony”, nie oznacza, że tamte badania są jeszcze aktualne. Pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy na nowym stanowisku powinien zorganizować dla niego instruktaż stanowiskowy.
Czasowe powierzenie innej pracy niż określona w umowie
Kodeks pracy umożliwia pracodawcy czasowe powierzenie pracownikowi innej pracy, niż określona w umowie o pracę w warunkach w nim określonych. W takiej sytuacji wystarczy polecenie służbowe, które dla celów dowodowych warto przekazać pracownikowi na piśmie. Takie polecenie nie wymaga ani zmiany umowy o pracę, ani zgody pracownika, jednak tylko wówczas, gdy polecenie spełnia poniższe warunki:
1) występuje uzasadniona potrzeba pracodawcy,
2) okres powierzenia innej pracy nie przekracza 3 miesięcy w roku kalendarzowym,
3) powierzenie innej pracy nie powoduje obniżenia dotychczasowego wynagrodzenia pracownika,
4) powierzenie innej pracy odpowiada kwalifikacjom pracownika (przy czym przez kwalifikacje należy tu rozumieć nie tylko wiedzę i doświadczenie ale również stan zdrowia jako przesłanka warunkująca możliwość powierzenia pracy innego rodzaju).
Po upływie okresu objętego wspomnianym poleceniem, pracownik powinien powrócić do wykonywania swojej pracy.
Badania profilaktyczne i szkolenia bhp
Jak już wspomniałam, pod pojęciem kwalifikacji rozumie się nie tylko wiedzę i doświadczenie, ale także stan zdrowia pracownika. Dlatego też jeśli pracodawca czasowo powierza pracownikowi inną pracę powinien najpierw ustalić czy może on ją wykonywać także pod względem zdrowotnym. W pierwszej kolejności pracodawca powinien zorientować się czy na nowym stanowisku konieczne są nowe badania profilaktyczne. Jeśli na nowym stanowisku występują inne warunki pracy, inne zagrożeni a, niż dotychczas, takie badania są konieczne. Fakt, że „kiedyś pracownik miał badania na to stanowisko, na które jest obecnie przenoszony”, nie oznacza, że tamte badania są jeszcze aktualne (ważna jest np. długość przerwy w wykonywaniu tej konkretnej pracy, fakt czy jest to praca szczególnie niebezpieczna, itd.). Kwestia ta wymaga szczegółowej analizy, najlepiej przy współpracy zakładowego specjalisty ds. bhp. Jeśli zaś chodzi o szkolenie bhp, to w mojej ocenie jest ono konieczne przed podjęciem pracy na nowym stanowisku. Dotyczy to instruktażu stanowiskowego (nie ma znaczenia, że pracownik „kiedyś miał instruktaż stanowiskowy na tym stanowisku”).
Podpisanie umowy o pracę poprzez profil zaufany
Podpisanie profilem zaufanym nie będzie stanowić zachowania wymaganej dla umowy o pracę formy pisemnej. Umowa zostanie jednak zawarta w sposób ważny, ale pracodawca obowiązany będzie przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej, przy czym do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Profil zaufany nie spełnia tego wymogu, czyli złożenie na umowie o pracę podpisu poprzez profil zaufany nie będzie równoznaczne z zawarciem umowy w formie pisemnej.
Umowa nie byłaby jednak nieważna. Kodeks pracy nie zastrzega formy pisemnej pod rygorem nieważności, wręcz wprost wskazane jest, że jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Pracodawca musiałby wypełnić ten warunek, a jego niezrealizowanie jest wykroczeniem.
Przesyłanie oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego
Od 1.1.2024 r. do PDOPrU został dodany przepis art. 26 ust. 1ae (odpowiednio w PDOFizU art. 41 ust. 24a). Przepis ten przewiduje, że warunkiem zwolnienia płatnika od obowiązku poboru podatku na podstawie art. 26 ust. 1aa pkt 2 PDOPrU, odpowiednio w art. art. 41 ust. 24 pkt 2 PDOFizU (czyli w zakresie odsetek lub dyskonta od wskazanych w tym punkcie obligacji) jest złożenie do organu podatkowego przez emitenta oświadczenia o dochowaniu należytej staranności w poinformowaniu powiązanych podmiotów o warunkach zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 50c PDOPrU (odpowiednio art. 21 ust. 1 pkt 130c PDOFizU).
Dlatego konieczne jest wydanie nowego rozporządzenia, które będzie określać nie tylko sposób przesyłania oświadczenia płatnika ale także sposób przesyłania oświadczenia emitenta. Zatem Minister Finansów wydał dwa rozporządzenia z 22.12.2023 r.:
1) w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz.2807) i
2) w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych(Dz.U. z 2023 r., poz.2797)
W tych rozporządzeniach określa się sposób przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika. Oświadczenie emitenta, opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem zaufanym, będzie przesyłane przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego utworzoną na podstawie ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Oświadczenie płatnika będzie przesyłane za pomocą oprogramowania interfejsowego dostępnego na stronie, której adres jest podany w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Struktura logiczna urzędowego poświadczenia odbioru oświadczenia płatnika będzie udostępniana w BIP na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Rozporządzenia obowiązują od 1.1. 2024 r.
„Wakacje” od ZUS. Projekt ustawy trafił do konsultacji
Zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych
Pierwsza zmiana obejmuje nowelizacje art. 16 SysUbSpołU. W związku z tzw. wakacjami od ZUS osoby z nich korzystające nadal pozostaną uczestnikami systemu ubezpieczeń społecznych (w przeciwieństwie do tych, którzy korzystają np. z tzw. ulgi na start, którzy nie podlegają pod ubezpieczenia społeczne). Ma to fundamentalne znaczenie w kontekście potencjalnych konsekwencji wynikających z nawet czasowego braku uczestnictwa w systemie, w szczególności gromadzeniem odpowiedniego stażu i kapitału na rzecz świadczenia jakim jest emerytura czy też „wypadnięciem” z ubezpieczenia chorobowego – w tym ostatnim przypadku ponowne prawo do zasiłku chorobowego odzyskuje się bowiem dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia. Ponadto, korzystający z tzw. wakacji od ZUS nadal będą traktowani jako osoby prowadzące działalność pozarolniczą m.in. na gruncie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ŚOZŚrPubU.
Dodatkowego podkreślenia wymaga, że zwolnienie z obowiązku składkowego nie będzie wymagało formalnego zawieszenia własnej działalności. Oznacza to, że przedsiębiorca w danym okresie nadal będzie mógł prowadzić działalność. W okresie, w którym wspomniane osoby podlegać będą pod ulgę, składki na ich własne ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności (tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe – o ile dane osoby podlegają temu ostatniemu) będą za nich finansowane przez budżet państwa, za pośrednictwem ZUS. Jednocześnie osoby te będą zwolnione (o ile dotyczy ich taki obowiązek) z własnych składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy – kwoty te podlegać będą refundacji w całości z budżetu państwa.
W przepisach pojawi się nowy art. 17a oraz art. 17b, który określi zasady dotyczące tzw. wakacji od ZUS. Możliwość skorzystania z nich dotyczyć będzie osób, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 SysUbSpołU, czyli prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Dodatkowym warunkiem skorzystania z ulgi będzie posiadanie statusu mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu prawa przedsiębiorców. Zgodnie z tą ustawą przysługuje on podmiotom, które w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniały łącznie następujące kryteria:
a) zatrudniały średniorocznie mniej niż 10 pracowników, oraz
b) osiągnęły roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów ich bilansów sporządzonych na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.
Dzięki temu zakres podmiotowy rozwiązania dotyczyć będzie najmniejszych firm.
Jeden miesiąc w roku
Możliwość skorzystania z tzw. wakacji od ZUS będzie dotyczył jednego miesiąca kalendarzowego wskazanego przez osobę zainteresowaną w każdym roku kalendarzowym. Po raz pierwszy taka możliwość ma się pojawić już w listopadzie lub grudniu 2024 r. Odbywać się to będzie w oparciu o wniosek ubezpieczonego. Co istotne, w przypadku ubezpieczenia chorobowego – ze względu na jego dobrowolność – możliwość skorzystania z ulgi obwarowana będzie dodatkowo koniecznością podlegania pod nie w miesiącu kalendarzowym złożenia wniosku, a także w miesiącu go poprzedzającym. Co ma eliminować ewentualne nadużycia. Konstrukcja ulgi powoduje, że stanowić będzie ona pomoc publiczną realizowaną w formule de minimis. Zastosowanie znajdą zatem zasady i procedury określone w relewantnych aktach prawnych, w tym zwłaszcza w ustawie z 30.4.2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
Przepisy mają zabezpieczyć ewentualne próby nadużyć, w związku z tym w nowym art. 17b ust. 3 pkt 1 wskazano brak możliwości skorzystania z tzw. wakacji od ZUS, w przypadku gdy ubezpieczony wykonywał w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Jak wskazują autorzy zmian, jeżeli przedsiębiorca założył działalność gospodarczą w 2023 r. i wcześniej w tym samym roku lub też w 2022 r. był pracownikiem danego pracodawcy, a następnie w 2023 r. wykonywał działalność gospodarczą na jego rzecz w zakresie pokrywającym się z jego poprzednimi obowiązkami, to w 2024 r. nie będzie mógł skorzystać z przedmiotowego rozwiązania. Jeżeli działalność tego typu była wykonywana dodatkowo w 2024 r., to także i w 2025 r. nowe rozwiązanie nie będzie możliwe do wykorzystania.
Wniosek o skorzystanie z „wakacji od ZUS” z miesięcznym wyprzedzeniem
Projektowane przepisy przewidują szczegółowe rozwiązania co do wniosku o skorzystanie z tzw. wakacji od ZUS. Wniosek taki będzie mógł zostać złożony w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma zostać objęty ulgą. Odbywać się to będzie jedynie drogą elektroniczną za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS. Wniosek będzie zawierał niezbędne dane oraz oświadczenia, składane pod rygorem karnym. Jeśli zostanie on złożony poza wskazanym okresem czasowym lub gdy dojdzie do zgonu wnioskodawcy przed jego rozpatrzeniem, pozostanie on bez rozpoznania. Informacja o tym fakcie będzie dostępna w systemie teleinformatycznym. Natomiast, w sytuacji gdy wniosek zostanie przekazany drogą inną niż elektroniczna bądź będzie zawierał inne braki formalne, wnioskodawca zostanie wezwany do usunięcia tychże w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. ZUS będzie miał 40 dni na rozpatrzenie kompletnego wniosku. Co istotne, rozstrzygnięty wniosek będzie miał charakter wiążący dla samego wnioskodawcy – ubezpieczony będzie podlegał zwolnieniu we wskazanym przez siebie miesiącu kalendarzowym, nie będzie on mógł się z niego wycofać bądź też zmienić okresu podlegania pod ulgę. Artykuł 36e ust. 2 wskazuje również sytuacje, w których ZUS wyda decyzję o obowiązku opłacenia składek.
Wszelkie decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, informacje i inne pisma dotyczące tzw. wakacji od ZUS mają być sporządzane i doręczane wnioskodawcy w postaci elektronicznej na profilu informacyjnym. W przypadku złożenia przez osobę uprawnioną skargi na decyzję o obowiązku opłacenia składek, ZUS będzie przekazywał do sądu akta sprawy w postaci wydruków z systemu teleinformatycznego.
Dokumenty rozliczeniowe w nowym brzmieniu
W ramach nowelizacji art. 47 SysUbSpołU przewidziano, że osoby korzystające z tzw. wakacji o ZUS będą musiały przekazać za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem:
1) deklarację rozliczeniową;
2) imienny raport miesięczny z informacją o składkach na ubezpieczenia społeczne za siebie, objętych zwolnieniem;
3) imienny raport miesięczny z informacją o należnej składce na ubezpieczenie zdrowotne za siebie;
4) w przypadku zgłaszania do ubezpieczeń innych ubezpieczonych ‒ imienne raporty za tych ubezpieczonych.
Jednocześnie, w przypadku niewywiązania się przez ubezpieczonych z tego obowiązku, deklaracje rozliczeniowe oraz imienne raporty miesięczne będą za nich sporządzane bądź korygowane przez sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zmiany w art. 83 i art. 86 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Zmiana przepisów przewiduje możliwość wydawania przez ZUS decyzji co do obowiązku opłacania składek i koreluje z dodaniem art. 36e. Przewiduje ona także, że decyzja tego typu zostanie włączona do katalogu decyzji, od których nie przysługuje odwołanie, tylko wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy. Alternatywnie, osoba niezadowolona z rozstrzygnięcia będzie mogła od razu dążyć do wzruszenia decyzji na drodze sądowej, co istotnie przyspieszy całą procedurę. Nowelizacja art. 86 SysUbSpołU dotyczy możliwości prowadzenia przez ZUS kontroli co do prawidłowości i rzetelności danych, informacji i oświadczeń przekazanych przez korzystającego z tzw. wakacji od ZUS we wniosku o zwolnienie.
Zmiany w przepisach podatkowych
Konieczna będzie również nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych polegająca na poszerzeniu katalogu zwolnień od podatku o kwoty składek objętych wprowadzanym rozwiązaniem. Podobne rozszerzenie obejmuje zmiany w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w odniesieniu do rozliczających się tzw. „ryczałtem”.
Autorzy ustawy szacują, że tzw. wakacje od ZUS mogą objąć około 1,8 mln mikroprzedsiębiorców wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nowe regulacje nie skutkują potrzebą wprowadzenia przepisów przejściowych.