Od 18 maja 2023 r. obowiązuje rozporządzenie dotyczące dokumentacji pracowniczej związanej z uprawnieniami rodzicielskimi
Rozporządzenie z 8.5.2023 r. określa:
1) treść wniosku o udzielenie części urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części, urlopu rodzicielskiego lub jego części i urlopu ojcowskiego lub jego części;
2) dokumenty dołączane do wniosków, o których mowa w pkt 1;
3) treść wniosku w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego i części urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;
4) dokumenty dołączane do wniosków, o których mowa w pkt 3;
5) treść wniosku o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu;
6) treść wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części;
7) dokumenty dołączane do wniosku, o którym mowa w pkt 6;
8) treść wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego;
9) dokumenty dołączane do wniosku, o którym mowa w pkt 8.
Rozporządzenie w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków, stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 1868a KP. W związku z nowelizacją Kodeksu pracy z 9.3.2023 r., przewidującą zmianę art. 1868a KP, konieczne stało się wydanie nowego rozporządzenia na podstawie znowelizowanego upoważnienia ustawowego. Dodatkowo w nowym rozporządzeniu regulującym materię wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków konieczne jest dokonanie zmian wynikowych (w stosunku do treści dotychczasowego rozporządzenia), uwzględniających zmiany w zakresie urlopów związanych z rodzicielstwem.
Rozporządzenie w przeważającej części powiela przepisy znajdujące się w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu MRiPS z 8.12.2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243).
Rozporządzenie nie przewiduje przepisów przejściowych, wchodzi w życie w dniu następującym po opublikowaniu w Dzienniku Ustaw, czyli 18.5.2023 r.
Komunikat MF dotyczący oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych w Informacji TPR
Zgodnie z obowiązującymi przepisami od 1.1.2022 r. informacja o cenach transferowych (Informacja TPR) zawiera oświadczenie podmiotu o tym, że lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane (art. 11t ust. 2 pkt 7 PDOPrU; art. 23zf ust. 2 pkt 7 PDOFizU).
Dokładne treści oświadczeń znajdują się w § 2 pkt 7 lit. a i b PDOPrCenTransfR oraz § 2 pkt 7 lit. a i b PDOFizCenTr.
Jednocześnie od 2022 r. podmioty powiązane składają naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla podatnika, w terminie do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, informację o cenach transferowych za rok podatkowy, sporządzoną według wzoru dokumentu elektronicznego zamieszczonego w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 11t ust. 1 PDOPrU; art. 23zf ust. 1 PDOFizU).
Do momentu publikacji nowych wersji formularzy TPR-C oraz TPR-P obowiązującym wzorem Informacji TPR składanej za 2022 rok jest wzór opublikowany w wariancie 4 tej Informacji, który nie zawiera w strukturze dokumentu odrębnej części dotyczącej oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych.
W przypadku jednak podmiotów zobowiązanych do złożenia Informacji TPR za rok 2022, w związku z upływem terminu na złożenie tej Informacji, celem złożenia oświadczenia z wykorzystaniem formularza TPR-C (TPR-P) w wariancie 4, podmioty mogą zamieścić odpowiednią jego treść w Sekcji F Dodatkowe informacje.
Skorzystać z tego rozwiązania można tylko do momentu opublikowania nowego wzoru dokumentu elektronicznego Informacji TPR-C oraz TPR-P (wariant 5).
Ministerstwo Finansów udostępniło do testów robocze wersje dokumentów elektronicznych (tzw. schemy) informacji o cenach transferowych TPR-C i TPR-P (wariant 5). Nowe wersje tych dokumentów zostaną opublikowane w CRWDE ePUAP po zakończeniu prac legislacyjnych nad projektami rozporządzeń zmieniających rozporządzenia w sprawie informacji o cenach transferowych.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Opodatkowanie fundacji rodzinnych
Fundacja rodzinna
Ustawą z 26.1.2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 r. poz. 326; dalej: FundRodzU), która zacznie obowiązywać 22.5.2023 r. uregulowano kwestie organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki jej fundatora i beneficjentów. Fundacja rodzinna ma służyć gromadzeniu rodzinnego majątku i zarządzaniu nim w interesie beneficjentów oraz spełnianiu świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa szczegółowy cel fundacji rodzinnej w statucie. Fundatorem może zostać wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Fundację rodzinną będzie mogło utworzyć także kilku fundatorów. Wartość funduszu założycielskiego nie może być niższa niż 100 000 zł.
Fundacja rodzinna będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą jedynie w ściśle określonym zakresie, wymienionym w art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej.
Fundacja rodzinna będzie ponosić odpowiedzialność solidarną z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej.
Regulacje podatkowe
Przepisy FundRodzU wprowadziły zmiany w PIT, CIT oraz w ustawie z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.; dalej: PodSpDarU). W tym miejscu warto zaznaczyć, że choć FundRodzU ma wejść w życie dopiero 22.5.2023 r. już została znowelizowana ustawą z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 825; dalej: ustawa nowelizująca). Ustawa nowelizująca wprowadza głównie zmiany w zakresie aspektów podatkowych fundacji rodzinnych. W tym zakresie ma również wejść w życie 22.5.2023 r.
Podatek od spadków i darowizn
Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych będących przedmiotem świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 FundRodzU oraz stanowiących mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej albo fundacji rodzinnej w organizacji.
Przy czym przez świadczenie, o którym mowa w art. 2 ust. 2 FundRodzU rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.
PIT
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.; dalej: PDOFizU) uważa się również przychody z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, oraz mienia w związku z rozwiązaniem tej fundacji.
W art. 21 ust. 1 pkt 157 PDOFizU przewidziano zwolnienie od podatku dochodowego ww. przychodów otrzymanych przez fundatora bądź beneficjentów zaliczanych do tzw. „grupy zero” na podstawie przepisów PodSpDarU. Zatem zwolnieni są: fundator, a także małżonek, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym lub macocha – fundatora.
Po nowelizacji ustawy o fundacji rodzinnej od przychodów uzyskanych przez osobę będącą w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów PodSpDarU podatek dochodowy wynosi 10%. Natomiast od przychodów dla innych niż ww. podatników, podatek wynosi 15% (art. 30 ust. 1 pkt 17 PDOFizU).
CIT
Fundacja rodzinna ma osobowość prawną więc jest podatnikiem CIT. W ustawie z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.; dalej: PDOPrU) określono, że przepisy tej ustawy mają zastosowanie także do fundacji rodzinnych w organizacji oraz do spółek jawnych, których wspólnikiem będzie co najmniej jedna fundacja rodzinna. Fundacje rodzinne, co do zasady, objęte są zwolnieniem podmiotowym od CIT (art. 6 ust. 1 pkt 25 PDOPrU).
Zwolnienie nie znajdzie jednak zastosowania do podatku dochodowego od przekazanych lub postawionych do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczeń dokonywanych przez fundację rodzinną na rzecz beneficjenta (w tym fundatora będącego jednocześnie beneficjentem) oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. W tym zakresie stosowana będzie stawka podatkowa 15%.
Ponadto opodatkowane są przychody z działalności gospodarczej fundacji wykonywanej poza zakresem dozwolonym przez ustawę w art. 5. Wówczas podstawa opodatkowania będzie opodatkowana stawką 25%.
Fundacja rodzinna obowiązana będzie także do płacenia podatku od przychodów z budynków, jeśli wystąpią u niej do tego przesłanki.
Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych po nowelizacji
Ustawą nowelizującą wprowadzono zmiany do FundRodzU w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych, które również wejdą w życie 22.5.2023 r. W wyniku tych zmian:
- będą opodatkowane również osiągane przez fundację rodzinną przychody z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem (art. 6 ust. 8 PDOPrU);
- wyłączono z limitowania kosztów finansowania dłużnego pożyczki udzielone przez fundację rodzinną (art. 15c ust. 1b PDOPrU);
- wprowadzono kategorię ukrytych zysków, których wypłata z fundacji rodzinnej będzie wiązała się z opodatkowaniem CIT stawką 15% (art. 24q ust. 1 pkt 3 PDOPrU) – w art. 24q ust. 1a wymieniono co rozumienie się przez te ukryte zyski.
Działalność gospodarcza dla małoletnich
Zmiany, które proponuje MRiT, mają określić zasady, na podstawie których osoby małoletnie będą mogły podejmować i wykonywać działalność gospodarczą lub zawodową.
Chodzi m.in. o działalność taką jak influencerzy, youtuberzy, sprzedaż internetowa czy działalność artystyczną i muzyczną.
Aby młoda osoba mogła założyć biznes, konieczna będzie zgoda sądu. Wniosek będzie składał sam zainteresowany albo jego przedstawiciel ustawowy, kurator lub opiekun. Sąd określi również zakres prowadzenia działalności (według kodów PKD).
Informacja o tym, że przedsiębiorca jest osobą małoletnią, będzie publikowana w CEiDG.
Przepisy regulujące prowadzenie biznesu przez osoby małoletnie mają być częścią pakietu ułatwień dla przedsiębiorców.
Planowane wejście w życie przepisów to 1.10.2024 r.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Uwaga! Termin na złożenie wniosku związanego z urlopem rodzicielskim do 17 maja 2023 r.
Począwszy od 26.4.2023 r. wzrosła wysokość zasiłku macierzyńskiego i wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i 70% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego. W sytuacji, kiedy ubezpieczona mama złoży tzw. długi wniosek o zasiłek macierzyński do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, to zasiłek będzie wynosił 81,5% podstawy wymiaru za cały okres jego pobierania. W przypadku rodziców pobierających na dzień 26.4.2023 r. zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, uzyskanie wyższego świadczenia jest uwarunkowane złożeniem wniosku o przeliczenie zasiłku. Czas na złożenie tego wniosku mija w dniu 17.5.2023 r. Jeżeli ktoś nie zdąży ze złożeniem wniosku w tym terminie, to od 18.5.2023 r., złożenie wniosku nie będzie już możliwe i zasiłek będzie wypłacany w dotychczasowej wysokości.
Forma wniosku i miejsce złożenia
Wniosek o ustalenie zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości powinien być złożony do płatnika zasiłku, czyli pracodawcy, zleceniodawcy lub ZUS-u. W sytuacji, kiedy zasiłek wypłaca nam pracodawca lub zleceniodawca, to wniosek powinien być złożony w formie pisemnej. Jeśli płatnikiem zasiłku jest ZUS, to wniosek może być również przekazany w formie elektronicznej na przykład przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS na formularzu POG.
9 tygodni i zmiany dla ojców, kluczowy 26 kwietnia
Nowelizacja przepisów wydłużyła również o 9 tygodni urlop rodzicielski dla drugiego z rodziców. Wniosek o udzielenie takiego urlopu ubezpieczony rodzic powinien złożyć do pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Warto przypomnieć jednocześnie, że ubezpieczony tata ma prawo do urlopu ojcowskiego przez 2 tygodnie. Może go wykorzystać do ukończenia przez dziecko 2 lat tylko wtedy, gdy na 26 kwietnia ojciec miał prawo do urlopu ojcowskiego. Jeśli to prawo nabył od 26 kwietnia, to skraca się okres, w którym można go wykorzystać. Te 2 tygodnie przysługują do dnia, w którym dziecko skończy 12 miesięcy albo dnia, w którym minie 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do 14. urodzin dziecka.
Zmiana wysokości zasiłku, nie obejmuje dodatkowych, wprowadzonych nowymi przepisami 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługujących drugiemu z rodziców. Za tą część urlopu rodzicielskiego zasiłek zawsze będzie wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. W praktyce może się okazać, że to będzie powód, dla którego wielu rodziców może się nie zdecydować na skorzystanie z nowych 9 tygodni.
Warto przypomnieć, że od 26.4.2023 r. osobom, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, przysługuje w ciągu roku kalendarzowego 5 dni urlopu opiekuńczego. Można go wykorzystać, aby zapewnić opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych powodów medycznych. Co ważne za okresy niezdolności do pracy, które przypadają w czasie urlopu opiekuńczego, nie przysługuje zasiłek chorobowy.
Nowy wzór druku NIP-2
Przygotowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych oraz zgłoszeń w zakresie danych uzupełniających.
Określono w nim nowy wzór zgłoszenia NIP-2(15), związanego z ewidencją i identyfikacją podatników, płatników podatków i płatników składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne będących osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej.
Główne zmiany wzoru NIP-2 wynikają z konieczności dostosowania go do ustawy z 26.1.2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 326), która wprowadza od 22.5.2023 r. do porządku prawnego nowy podmiot — fundację rodzinną.
Dotychczasowy wzór NIP-2(14) może być stosowany przez osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące podatnikami lub płatnikami (z wyjątkiem fundacji rodzinnych) do 30.9.2023 r.
Rozporządzenie wejdzie w życie z 22.5.2023 r.
Cztery filary: gdzie przedsiębiorcy mają szukać uproszczeń
Cele proponowanych zmian
Faza opiniowania
Na razie projekt przygotowany przez Radę Ministrów (można go znaleźć na stronie Rządowego Centrum Legislacji) znajduje się w fazie opiniowania. Projektodawcy chwalą się, że to kolejny krok po m.in. Konstytucji dla biznesu czy pakiecie 100 zmian dla firm w celu poprawy środowiska prawnego, w jakim obracają się polscy przedsiębiorcy. Autorzy projektu wskazują, że zmian wymaga kilkadziesiąt ustaw, dlatego nieracjonalne byłoby nowelizowanie ich oddzielnie i zamiast tego przygotowali dużą nowelizację.
Cztery filary zmian
W uzasadnieniu do projektu ustawy można przeczytać, że zmiany można podzielić na cztery filary:
1) ułatwienia przy podejmowaniu pierwszych kroków w biznesie;
2) prostsze zasady wykonywania działalności gospodarczej;
3) usprawnienia na rzecz sukcesji;
4) prawo gospodarcze przyjazne przedsiębiorcom.
Pierwsze kroki
Aktywizacja cudzoziemców
Ułatwienia w podejmowaniu pierwszych kroków w biznesie mają pomóc zaktywizować cudzoziemców. Po nowelizacji znikną wątpliwości interpretacyjne i wprost będzie wiadomo, że cudzoziemcy posiadający prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy będą mogli podejmować działalność nierejestrową. To może zachęcić część osób do takiej aktywności, a po przekroczeniu limitu przychodowego – czyli kiedy ich działalność się odpowiednio rozwinie – będą musieli się zarejestrować w CEIDG, stając się jednocześnie „regularnymi” przedsiębiorcami.
PESEL i NIP w obrocie gospodarczym
Projekt proponuje też wprowadzenie zasady, że osoby prowadzące działalność nierejestrową powinny się posługiwać w obrocie gospodarczym numerem PESEL. W pozostałych przypadkach byłby to numer NIP, czyli m.in. wtedy, gdy osoba dobrowolnie wystąpiła o nadanie takiego numeru lub wtedy, gdy przepisy odrębne wymuszają posługiwanie się tym numerem (choćby wtedy, gdy dana osoba korzysta z kasy rejestrującej).
Prostsze zasady
CIT i strategie podatkowe
Kolejna grupa zmian dotyczy przedsiębiorców, którzy już prowadzą działalność i w ramach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i są zobowiązani do przedstawiania strategii podatkowej. Po nowelizacji z art. 27c ust. 2 PDOPrU zniknie sformułowanie „w szczególności” i przedsiębiorcy – przedstawiając strategię podatkową – będą posługiwać się zamkniętym katalogiem informacji z przepisu ustawy. Ta zmiana podyktowana jest potrzebą pewności prawa, a jednocześnie zmniejszy obciążenia administracyjne podatników.
Zasady składania druku MDR-3 o zastosowaniu przez korzystającego schematu podatkowego
Uproszczenia dotyczą też osób (podmiotów) prowadzących sprawy przedsiębiorców. W ustawie Ordynacja podatkowa zmieniają się zasady składania druku MDR-3 o zastosowaniu przez korzystającego schematu podatkowego. Od 2020 r. zniknął obowiązek podpisania tego dokumentu przez wszystkich członków zarządu albo osoby uprawnione do 10% udziału w zysku spółki. Teraz taką informację będzie mógł podpisać pełnomocnik, jednak trzeba pamiętać, że to uprawnienie dotyczy jedynie takich pełnomocników, którzy na podstawie decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmują się sprawami gospodarczymi podatnika.
Dokument prokury
Z kolei prokurenci nie będą musieli składać dokumentu prokury na potrzeby postępowania administracyjnego, jeśli takie dane są już widoczne w ogólnodostępnym systemie teleinformatycznym. Organy administracji mają korzystać z informacji już dostępnych, bez konieczności angażowania obywatela.
Skrócenie postępowania podatkowego
Ustawodawca chce też skrócić postępowania podatkowe. Po nowelizacji podatnik będzie mógł się zrzec prawa do wniesienia odwołania (art. 221b OrdPU) i nie będzie musiał czekać na upływ 14 dni od doręczenia decyzji. Dzięki temu decyzja szybciej stanie się ostateczna i wykonalna, a organ podatkowy dostanie sygnał, że podatnik zgadza się z rozstrzygnięciem. To jedynie uprawnienie, z którego przedsiębiorca może skorzystać, ale nie musi, w zależności od swoich upodobań i potrzeb. Może z tego skorzystać zarówno wtedy, gdy nie spodziewa się zmiany decyzji, bo jest ona zgodna z interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej, jak i wtedy, gdy decyzja dotyczy nadpłaty – wtedy szybciej dostanie pieniądze.
Informacje o stawkach na terenie różnych gmin
Jest też ułatwienie dla podatników, posiadających nieruchomości w różnych gminach – powstanie jedno miejsce, w którym będzie można sprawdzić informacje o stawkach podatków lokalnych, obowiązujących na terenie różnych JST.
Zarząd sukcesyjny
Wynagradzanie zarządców
Tutaj też ustawodawca zamierza uregulować wiele zagadnień praktycznych, budzących wątpliwości, jak choćby te dotyczące wynagrodzenia zarządców. Taka osoba może pełnić swoją funkcję za wynagrodzeniem jak i bez wynagrodzenia i w drugim przypadku nie podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Jeśli zarządca wynagrodzenie pobiera, to w tej sytuacji stosuje się przepisy KC o zleceniu.
Zasady przedłużania zarządu sukcesyjnego
Ustawodawca zamierza też uporządkować zasady przedłużania zarządu sukcesyjnego – zmienić ma się art. 60 ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Często wniosek o przedłużenie był składany tuż przed wygaśnięciem, więc sąd nie miał czasu na jego rozpatrzenie. Przedsiębiorcom ma być wygodniej, bo zarząd będzie trwał co do zasady do momentu wyznaczonego przez sąd.
Wygaśnięcie zarządu sukcesyjnego
Jest jeszcze jedno praktyczne zagadnienie, dotyczące wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, gdy od śmierci przedsiębiorcy upłyną dwa lata a procedowanie przed sądem wniosku nie zakończyło się jego przedłużeniem. W tej sytuacji zarząd sukcesyjny wygaśnie z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o oddaleniu wniosku o przedłużenie zarządu albo postanowienia o umorzeniu postępowania.
Przyjazne prawo gospodarcze
Ustawodawcy przewidują też wprowadzenie kilku zasad, które pomogą dbać o jakość prawa. Zasada one in, one out oznacza, że wprowadzając jeden obowiązek administracyjny prawodawca będzie dążył do zniesienia innego. Ma też obowiązywać zasada obowiązkowej oceny ex post regulacji przyjętych w wyniku rządowego procesu legislacyjnego, w którym odstąpiono od przeprowadzenia konsultacji publicznych.
Przewodnik EROD po ochronie danych osobowych dla małych i średnich przedsiębiorstw
Przewodnik Europejskiej Rady Ochrony Danych został stworzony, aby pomóc właścicielom małych i średnich przedsiębiorstw zrozumieć zawiłości europejskich przepisów o ochronie danych osobowych. W dokumencie znajdują się praktyczne i przystępnie sformułowane informacje na temat RODO i jego zastosowania w praktyce przeznaczone dla każdego, kto przetwarza dane pracowników, konsumentów czy partnerów biznesowych.
Przewodnik został podzielony na części, wśród których znajdują się podstawy ochrony danych, prawa osób fizycznych, naruszenia, a także sposoby na zapewnienie zgodności swoich działań z przepisami czy zabezpieczenie danych. W dokumencie opisano także procedurę reagowania na wystąpienie naruszenia oraz zgłaszania incydentów odpowiednim organom. Przewodnik jest przystępny, interaktywny, zawiera także krótki film tłumaczący podstawy RODO oraz inne materiały ułatwiające zrozumienie tematu. Poza treściami o ochronie danych, znajduje się tam także przegląd materiałów prawnych dla małych i średnich przedsiębiorstw opracowanych przez krajowe organy ochrony danych. W części dotyczącej podstaw ochrony danych znajdują się odpowiedzi na pytania takie jak: „Czym są dane osobowe?”, „Jakie wyróżniamy szczególne kategorie danych?” czy „Jak należy obchodzić się z danymi osobowymi dotyczącymi wyroków skazujących za przestępstwa i wykroczenia?”.
Przewodnicząca EROD, Andrea Jelinek mówi: „W przewodniku małe i średnie przedsiębiorstwa znajdą różne narzędzia i praktyczne wskazówki, które pomogą im dostosować się do przepisów RODO. Zawiera on konkretne przykłady zebrane podczas naszego 5-letniego doświadczenia z RODO”.
Na tę chwilę przewodnik jest dostępny wyłącznie w angielskiej wersji językowej, jednak wkrótce zostanie opublikowany także w pozostałych językach Unii Europejskiej.
Źródła:
https://edpb.europa.eu/sme-data-protection-guide/home_en#home-title
https://edpb.europa.eu/news/news/2023/edpb-launches-data-protection-guide-small-business_en
Zmiany rozporządzenia dotyczącego dokumentacji pracowniczej opublikowane w Dzienniku Ustaw
W związku z nowelizacją Kodeksu pracy z 9.3.2023 r. pojawiła się konieczność dokonania zmian w rozporządzeniu MRiPS z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej. Rozporządzenie to określa m.in. zakres prowadzenia dokumentacji pracowniczej, obejmującej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników.
Urlop opiekuńczy oraz siła wyższa pojawią się w aktach osobowych
Nowelizacja Kodeksu pracy z 9.3.2023 r. wprowadziła do KP między innymi dwie nowe instytucje w formie dni wolnych od pracy:
- zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie te będzie przysługiwać pracownikowi w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym (nowy art. 1481 KP),
- urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych; urlop ten będzie przysługiwać pracownikowi w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym (nowy art. 1731 KP).
W rozporządzeniu dotyczącym dokumentacji konieczne stało się wprowadzenie nowych informacji o wnioskach, które pracodawca będzie przechowywał, w związku z ubieganiem się przez pracownika o korzystanie z urlopu opiekuńczego oraz zwolnienia ze względu na siłę wyższą.
Ponadto, w drodze rozporządzenia ze względu na zmianę wieku dziecka, o którym jest mowa w art. 178 § 2 Kodeksu pracy, w ramach nowelizacji z 9.3.2023 r. konieczne jest wprowadzenie uwzględniającej zmiany do § 6 pkt 1 lit. d tiret pierwszy rozporządzenia MRPiPS z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej. Nowy przepis uzyskał brzmienie: „(…) pracownika opiekującego się̨ dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia na wykonywanie pracy w systemach czasu pracy przewidujących przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy (art. 148 pkt 3 Kodeksu pracy) oraz pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia na zatrudnianie w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy i delegowanie poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 Kodeksu pracy)”.
Potwierdzenie złożenia nowych wniosków w dokumentacji pracowniczej
Dokumentacja związana z korzystaniem z uprawnień przez pracownika ma istotne znaczenie. W związku z tym zaproponowano, aby część B akt osobowych pracownika obejmowała również:
- wniosek pracownika i odpowiedź pracodawcy na wniosek pracownika o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 293 § 1 i 3 KP),
- wniosek pracownika i odpowiedź pracodawcy na wniosek pracownika o wskazanie przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowanie działania mającego skutek równoważny
z rozwiązaniem umowy o pracę (art. 294 § 3 i 4 KP), - dokumenty dotyczące stosowania elastycznej organizacji pracy (art. 1881 KP).
Wniosek o zmianę rodzaju umowy o pracę
Na podstawie art. 293 Kodeksu pracy, pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca będzie udzielał pracownikowi w postaci papierowej lub elektronicznej odpowiedzi na taki wniosek, biorąc pod uwagę potrzeby pracodawcy i pracownika, nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania wniosku; w razie nieuwzględnienia wniosku pracodawca będzie informował pracownika o przyczynie odmowy.
Wniosek o wskazanie przyczyny rozwiązania umowy na okres próbny za wypowiedzeniem
W art. 294 Kodeksu pracy wskazano powody, które nie mogą stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę, przygotowanie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia albo przyczyny zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę. Na podstawie tego przepisu pracownik, który uważa, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę był jeden ze wskazanych w przepisie powodów, będzie mógł w terminie 7 dni od dnia złożenia oświadczenia woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem albo zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę, złożyć do pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o wskazanie przyczyny uzasadniającej to rozwiązanie umowy o pracę albo zastosowanie działania. Pracodawca będzie udzielał pracownikowi odpowiedzi na ten wniosek, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 7 dni od dnia złożenia przez pracownika wniosku.
Dokumenty dotyczące stosowania elastycznej organizacji pracy
Zgodnie z art. 1881 Kodeksu pracy regulacją pracownik wychowujący dziecko, do ukończenia przez nie 8. roku życia, będzie mógł złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy. Pracodawca będzie rozpatrywał wniosek, uwzględniając potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, a także potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Pracodawca będzie informował pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej o uwzględnieniu wniosku albo o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku albo o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy niż wskazany we wniosku, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Pracownik korzystający z elastycznej organizacji pracy będzie mógł w każdym czasie złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o powrót do poprzedniej organizacji pracy przed upływem ww. 7-dniowego terminu, gdy uzasadnia to zmiana okoliczności będąca podstawą do korzystania przez pracownika z elastycznej organizacji pracy. Pracodawca po rozpatrzeniu wniosku, z uwzględnieniem takich samych okoliczności jak przy rozpatrywaniu wniosku o elastyczną organizację pracy, będzie informował pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej o uwzględnieniu albo przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku albo o możliwym terminie powrotu do pracy, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku.
Zmiany w dokumentacji pracowniczej wejdą w życie 17.5.2023 r. Celem rozporządzenia jest przede wszystkim umożliwienie pracodawcom prawidłowego prowadzenia dokumentacji pracowniczej. Obecnie trwają prace nad zmianą rozporządzenia dotyczącego świadectwa pracy i wpisania do niego nowych dni wolnych (zwolnienie ze względu na siłę wyższą oraz urlop opiekuńczy).
Opłaty urzędowe dokonywane w imieniu klienta – ujęcie podatkowe i rachunkowe
Wydatki poczynione przez radcę prawnego na rzecz i w imieniu klienta nie stanowią kosztów poniesionych w celu osiągnięcia przychodów ani kosztów poniesionych w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W związku z powyższym nie powinny one być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, a zwracane kwoty do przychodów radcy prawnego. Należy jednak zwrócić uwagę, że – dla wskazanego powyżej sposobu interpretowania wydatków tytułem opłat urzędowych – kluczowe są w postanowienia umowy zawartej pomiędzy radcą prawnym oraz klientem wskazującej, że radca prawny zobowiązany jest (np. jako pełnomocnik) do wniesienia opłaty urzędowej, który to wydatek zostanie zwrócony radcy prawnemu (lub środki na opłatę urzędową zostały z wyprzedzeniem przekazane radcy prawnemu, który następnie w imieniu i na rzecz klienta przekazał je tytułem określonej opłaty urzędowej).
Ewidencja księgowa, w sytuacji niezaliczenia opłat urzędowych do kosztów/przychodów podatkowych, powinna odbywać się z wykorzystaniem konta „Pozostałe rozrachunki”.
Wydatki poniesione w imieniu klienta w kosztach podatkowych
Występowanie na rzecz i w imieniu klienta może rodzić sytuacje, w których kancelaria prawna ponosi opłaty za klienta, które są następnie zwracane radcy prawnemu. Zaliczenie określonego wydatku do kosztów uzyskania przychodu radcy prawnego wymaga weryfikacji, czy dany wydatek przyczynia się do osiągnięcia przychodu lub do zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu w działalności gospodarczej (art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU). Z powyższej reguły wyłączone są pozycje wymienione w art. 23 ust. 1 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 PDOPrU.
Jeżeli ponoszone wydatki nie zostaną uznane za koszty uzyskania przychodu, bo nie są ponoszone przez podatnika, tj. radcę prawnego będącego jedynie pośrednikiem w przekazywaniu kwot do odpowiedniego urzędu, to konsekwentnie zwrot wydatkowanych kwot nie będzie stanowił przychodów radcy prawnego. Powyższe dotyczy wyłącznie kosztów wydatkowanych na rzecz i w imieniu klienta, a nie np. kosztów podróży radcy prawnego, zamówionych ekspertyz, czy innych usług, za które obciążany jest klient zgodnie z ustalonym cennikiem. Wskazane w poprzednim zdaniu przykłady wydatków stanowią koszty uzyskania przychodów radcy prawnego, następnie ujmowane w cenie sprzedaży usługi. Tym samym, będą one również zaliczane do przychodów, w sytuacji uwzględnienia ich np. w osobnej pozycji na fakturze wystawionej klientowi za świadczone usługi.
Ewidencja księgowa wydatków poniesionych w imieniu klienta
Ewidencja księgowa wydatkowania środków pieniężnych na rzecz i w imieniu klienta, a następnie ich zwrot powinna służyć prawidłowemu ustaleniu wysokości należności od klienta, a następnie rozliczeniu tych należności, w momencie zwrotu wydatków.
Właściwym rozwiązaniem ewidencyjnym jest wykorzystanie konta „Pozostałe rozrachunki” dla odrębnego ujęcia tych kwot od kwot należności głównej wynikającej z zawartej umowy i ustalonej ceny usługi radcy prawnego, której wykonanie dokumentowane jest fakturą. Jeżeli jednostka w swojej polityce rachunkowości określiła, że dla celów rozliczeń wskazanych w pytaniu, wykorzystuje konto „Rozrachunki z odbiorcami (z tytułu dostawi usług)” to też jest to rozwiązanie prawidłowe. Dla odróżnienia (rachunkowego oraz podatkowego) kwot wydatkowanych na rzecz i w imieniu klienta od kwot stanowiących przychody zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz zgodnie z regulacjami podatku dochodowego (od osób fizycznych lub prawnych), wydaje się właściwym zastosowanie jednak odrębnych kont księgowych, tj. konta „Rozrachunki z odbiorcami (z tytułu dostawi usług)” dla należności głównej (przychodów z tytułu świadczonej usługi) oraz konta „Pozostałe rozrachunki” dla rozliczeń z klientem wynikających z wydatkowanych/zwracanych kwot opłat urzędowych.
Dokumentem właściwym do rozliczenia zwrotu wydatków jest nota księgowa wystawiana na podstawie dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku w imieniu klienta. Nota księgowa wystawiana jest w wysokości poniesionych w imieniu klienta wydatków i stanowi podstawę ujęcia w księgach rachunkowych na koncie „Pozostałe rozrachunki”.
