Krótsza unijna lista rajów podatkowych

Konkluzje Rady UE w sprawie zmienionego unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych, opublikowane 12.10.2021 r., zawierają aktualny wykaz jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych, który obejmuje następujące państwa: Samoa Amerykańskie, Fidżi, Guam, Palau, Panamę, Samoa, Trynidad i Tobago, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych i Vanuatu.

Z dotychczasowej listy usunięto Anguillę, Dominikę i Seszele. Te trzy kraje zostały umieszczone w dokumencie o aktualnym stanie realizacji, który obejmuje jurysdykcje niespełniające jeszcze wszystkich międzynarodowych standardów podatkowych. Jednocześnie są to kraje, które zobowiązały się do wdrożenia zasad dobrego zarządzania w sprawach podatkowych.

Jak podwyżka płacy minimalnej do 3010 zł wpłynie na PPK od 1 stycznia 2022 roku?

Osoba, która ma wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej przez cały 2022 rok przekaże do PPK w ramach wpłat podstawowych swoich i pracodawcy (łącznie jest to 3,5%) kwotę ponad 1250 zł. Co miesiąc do PPK taka osoba będzie pomniejszała swoje wynagrodzenie netto o równowartość 60 zł i 20 groszy wpłaty podstawowej uczestnika PPK.

Wynagrodzenie	Wpłata podstawowa pracodawcy 1,5%	Wpłata podstawowa pracownika 2%	Wpłata dodatkowa pracownika 2%	Wpłata dodatkowa pracodawcy 2,5%	Razem minimalne wpłaty w skali roku 3,5%	Razem maksymalne wpłaty w skali roku  (8%)
3010 zł	45,15 zł	60,20 zł	60,20 zł	75,25 zł	1264,20 zł	2889,60 zł

Obniżenie wpłaty podstawowej uczestnika PPK 

Uczestnik PPK, który otrzymuje łącznie wynagrodzenie nie większe niż 120% minimalnego w wynagrodzenia zgodnie z treścią ustawy o PPK ma możliwość obniżenia swojej wpłaty podstawowej z 2% do co najmniej 0,5%. Od 1.1.2022 roku limit ten będzie wynosił 3612 zł, w 2021 roku wynosił on 3360 zł. W związku z tym jest to dość duży wzrost, dzięki czemu większa grupa będzie mogła skorzystać z tego rodzaju obniżenia wpłaty podstawowej. Systemowo jest to dobre rozwiązanie, natomiast z perspektywy pracodawców powoduje pojawienie się obowiązków z tym związanych wobec większej części pracowników, którzy będą mieli możliwość z niej skorzystać.

Warto pamiętać, że w związku z większą liczbą osób uprawnionych do obniżenia wpłaty podstawowej pracodawcy będą mieli większą liczbę osób do skontrolowania, i weryfikacji na bieżąco, czy dany uczestnik nadal może korzystać z tego rodzaju obniżenia. Zgodnie z przepisami ustawy o PPK pracodawca ma obowiązek weryfikowania w każdym miesiącu, czy uczestnikowi PPK nadal przysługuje prawo do obniżenia wpłaty podstawowej (dotyczy to osób, które korzystają z możliwości obniżenia swojej wpłaty). Decyzja o obniżeniu wpłaty podstawowej zawsze należy do pracownika, nie ma tutaj żadnego automatycznego obniżenia wpłaty podstawowej – dopóki nie złoży on deklaracji, to obowiązek pracodawcy jest niezmiennie wnoszenie 2% za takiego uczestnika. Co ważne, to jeżeli pracownik otrzyma w którymś miesiącu wyższe wynagrodzenie, np. premia spowoduje, że jego świadczenie nie wyniesie 115% tylko 145% płacy minimalnej, to w tym miesiącu należy potrącić takiej osobie 2% wpłaty podstawowej, a w kolejnym miesiącu, w którym wynagrodzenie ponownie wynosić będzie 115% płacy minimalnej, to wpłata podstawowa jest nadal obniżona. Obniżenie obowiązuje, dopóki uczestnik PPK nie zmieni swojej dyspozycji.

Warunki otrzymania dopłaty rocznej w ramach PPK 

Zgodnie z ustawą o PPK, każdy uczestnik otrzyma dopłatę roczną w wysokości 240 zł pod warunkiem, że na jego rachunku zostanie zaewidencjonowana odpowiednia kwota w każdym roku kalendarzowym (będzie to weryfikowane przez PFR po zakończeniu roku i przekazywane bezpośrednio do instytucji finansowej – pracodawca nie będzie uczestniczył w tym transferze środków). Limit uprawniający do otrzymania tego zasilenia ze środków publicznych został oparty na płacy minimalnej.

Do jego obliczenia potrzebujemy równowartość wpłaty podstawowej uczestnika i pracodawcy (3,5 %) od sześciomiesięcznej płacy minimalnej. Oznacza to, że w 2022 r. dopłatę roczną otrzymają wszystkie osoby na koncie, których na koncie zostanie zaewidencjonowana kwota 632,10 zł, tj. 6 x (3010 zł x 3,5 %). W przypadku osób które obniżyły wpłatę podstawową limit ten wynosi 25% powyższej kwoty i jest równy 158,02 zł.

Warto podkreślić, że dopłata roczna nadal wynosi 240 zł, a ustawa o PPK nie przewiduje mechanizmu waloryzacji tej kwoty.

---

Polski Fundusz Rozwoju od 18.11.2021 r. wzywa pracodawców do zawarcia umowy o zarządzanie PPK

Weryfikacja szczepienia przeciwko COVID-19 przez pracodawcę. Kolejne podejście

W związku z rozpędzającą się czwartą falą pandemii COVID-19 w Polsce, resort zdrowia postanowił wrócić z pomysłem nadania pracodawcom dodatkowych uprawnień dotyczących możliwości weryfikowania czy osoby zatrudnione są zaszczepione przeciwko COVID-19, są ozdrowieńcami albo posiadają negatywny test na obecność COVID-19. Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, nowa wersja ustawy w przeciwieństwie do projektu, który był w konsultacjach społecznych nie umożliwia pracodawcom wysyłania niezaszczepionych pracowników na urlopy bezpłatne. Natomiast pracodawca może otrzymać możliwość przenoszenia takich pracowników na inne stanowiska pracy.

Minister Zdrowia w październiku wskazywał, że komentowany projekt ustawy „czeka na cięższe czasy” biorąc pod uwagę, że w ostatnich dniach resort zdrowia informował o ponad 15 tys. przypadków, wydaje się, że cięższe czasy właśnie nastały. Natomiast ustawy, którą często lobbują organizacje pracodawców, nadal nie ma. Na jej uchwalenie potrzebne jest kilka tygodni, co oznacza, że może wejść w życie na początku grudnia 2021 r.

Założenia projektu

Zgodnie z informacjami przekazywanymi zarówno przez przedstawicieli KPRM, resortu zdrowia jak również resortu rodziny i pracy, ustawa odbyła już konsultacje międzyresortowe. Ministerstwo Rodziny krytycznie oceniło propozycję, aby pracodawcy mogli wysyłać niezaszczepionych pracowników na urlop bezpłatny, w związku z tym tego rodzaju przepisów najprawdopodobniej w treści projektu, który ma zostać skierowany do dalszych prac, nie będzie. Nie można jednak wykluczyć, że tego rodzaju zmiany i zapisy zostaną jeszcze dodane już na etapie prac w Sejmie.

Zapowiedzi wskazują, że w projekcie zostanie umożliwione przenoszenie pracowników którzy nie są zaszczepieni przeciwko COVID-19 na inne stanowiska pracy, które nie wymagają kontaktu z innymi osobami zarówno klientami jak i współpracownikami. Nie jest jasne czy przepisy będą ograniczały się do przenoszenia takich osób w ramach jednego zakładu pracy, np. w tym samym budynku ale na innym piętrze, czy osoba, która nie jest zaszczepiona będzie mogła zostać delegowana do innego miasta czy innego oddziału. Szczegóły powinny zostać uregulowane w treści przepisów. Ponadto nie jest jasne jak długo takie przepisy będą funkcjonowały; czy będą ważne tylko w czasie ogłoszonego stanu epidemii, czy będą mogły zostać wprowadzone na dłuższy czas.

Ozdrowieńcy, testy na COVID-19

Pierwsze zapowiedzi resortu zdrowia wskazywałyby, że alternatywą dla szczepień byłoby posiadanie statusu ozdrowieńca albo negatywnego wyniku testu na COVID-19. Nie jest do końca pewne czy tego rodzaju regulacja zostanie finalnie ujęta w projekcie, ale już w tym momencie kluczowe wydaje się pytanie, jak długo testy byłyby ważne i kto finansowałby wykonywanie takich testów przez pracowników. Należy podkreślić, że szczepionki przeciwko COVID-19 są bezpłatne, w przeciwieństwie do testów. W związku z tym pojawia się pytanie zasadnicze, kto będzie ponosił koszty testu na obecność COVID-19. Czy to pracodawca będzie zobowiązany do ponoszenia tego rodzaju wydatków, czy każdy pracownik samodzielnie zapłaci za wykonywanie testów. Jeżeli testy będą miały ważność np. 48 h, to w ciągu jednego tygodnia taka osoba będzie musiała wykonać przynajmniej dwa testy, co w dłuższej perspektywie może się okazać bardzo drogie. W związku z tym, tego rodzaju rozwiązanie będzie działało zachęcająco na osoby, które dotychczas się nie zaszczepiły, a są niechętnie nastawione do ponoszenia kosztów ciągłego testowania, więc będą skłonne zaszczepić się przeciwko COVID-19.

Dalsze losy projektu

Warto podkreślić, że do uchwalenia przez Sejm takiego projektu mogą być potrzebne głosy przedstawicieli opozycji, którzy na dzisiaj nie określają, czy zgodzą się na takie rozwiązanie. Pojawiają się również głosy dotyczące tego, czy przepisy w proponowanym brzmieniu są zgodne z RODO, a także czy pracodawcy powinni mieć dostęp do takich informacji. Prezes Rady Ministrów informował w piątek 5 listopada, że projekt tej ustawy został skierowany na posiedzenie Komitetu Stałego Rady Ministrów co może oznaczać, że ustawa w najbliższych dniach zostanie przyjęta przez rząd, projekt zostanie przekazany do Sejmu i będzie można szczegółowo zapoznać się ze zmianami przygotowanymi przez resort zdrowia.

Artykuł został przygotowany na podstawie informacji przekazywanych przez przedstawicieli rządu na dzień 8.11.2021 r. Projekt ustawy w tym zakresie nie jest jeszcze opublikowany.

Ankieta: Podatnik sprawdzi, czy będzie mógł skorzystać z estońskiego CIT

Estoński CIT to:

Na czym polega

Podatek zostanie odroczony do momentu wypłaty (dystrybucji) zysku ze spółki.

Dla kogo estoński CIT

To rozwiązanie skierowane do:

Z estońskiego CIT będą mogły skorzystać spółki:

Wszystkie te kryteria muszą być spełnione jednocześnie.

Na stronie MF została udostępniona ankieta dla podmiotów gospodarczych w celu zweryfikowania czy będzie ten podmiot mógł skorzystać z takiego opodatkowania: https://www.podatki.gov.pl/estonski-cit/

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podatnikowi, który na wezwanie organów podatkowych, nie przedstawia dowodów – można odmówić zwrotu VAT

Stan faktyczny 

Niemiecka spółka, nie zarejestrowana w Hiszpanii, wystąpiła o zwrot naliczonego podatku VAT od hiszpańskich organów podatkowych. Spółka niemiecka była wzywana przez organ podatkowy do przedstawienia faktur i  dokumentów dotyczących transakcji, co do których ubiegała się o zwrot VAT, jednak dowodów tych nie przedłożyła. Organ podatkowy wydał decyzje odmawiające zwrotu podatku. Sprawa trafiła do hiszpańskiego sądu i na etapie postępowania sądowego spółka niemiecka przedłożyła wszystkie materiały, o które wzywał organ podatkowy. W ocenie spółki na tej podstawie miała prawo do otrzymania zwrotu VAT.

Wątpliwości, w tym zakresie miał sąd rozstrzygający i wstąpił z zapytaniem do TSUE: czy sąd lub trybunał ma obowiązek dokonania oceny dokumentów z opóźnieniem w uzasadnieniu przysługującego podatnikowi niemającemu siedziby w państwie członkowskim prawa do zwrotu podatku VAT z naruszeniem przepisów prawa.

Wyrok TSUE

W przedmiotowej sprawie TSUE rozstrzygnął o zasadności określenia terminu, w którym podatnik musi ustalić spełnienie przesłanek do zwrotu VAT oraz czasu, w którym w wyniku zaniedbania lub nadużycia ze strony podatnika traci on prawo do takiego zwrotu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału możliwość wystąpienia z wnioskiem o zwrot nadpłaty VAT bez żadnego ograniczenia w czasie byłaby sprzeczna z zasadą pewności prawa, zgodnie z którą podatnik nie może być w nieskończoność narażony na kwestionowanie jego sytuacji w zakresie praw i obowiązków względem organów podatkowych

W przedmiotowej sprawie organ podatkowy dochował należytej staranności w celu uzyskania dowodów pozwalających na wykazanie zasadności wniosku o zwrot złożonego przez spółkę niemiecką, lecz jego starania okazały się bezskuteczne. W związku z powyższym, nie uczyniono wykonania przez spółkę prawa do zwrotu VAT praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym. W ocenie Trybunału, kwestia umożliwienia zwrotu podatku VAT po zakończeniu postępowania przed organami podatkowymi, leży w granicach, które uregulować może dane państwo członkowskie (tzn. może ono taki zwrot przyznać lub nie). Skoro podatnik był wzywany prze organ w celu dokonania zwrotu VAT do przedstawienia określonych dokumentów oraz miał na to odpowiednią ilość czasu, a tego nie uczynił, to można podatnikowi odmówić zwrotu podatku na dalszym etapie postępowania.

Podsumowanie 

Omawiany wyrok TSUE dotyczył, co prawda, spółki niemieckiej, która w ramach procedury zwrotu zagranicznego VAT wnioskowała o zwrot VAT w  Hiszpanii, ale stanowisko Trybunału jest również istotne dla polskich podatników i organów podatkowych.  Wynika z niego, że podatnik występujący o zwrot VAT powinien na wezwanie organów dostarczyć wymagane dokumenty. Jeśli te dokumenty dostarczy na dalszym etapie postępowania może liczyć się z utratą prawa do zwrotu VAT.  Zatem jeśli żądanie dowodów przez organ jest racjonalne i możliwe do wykonania przez podatnika, a jednak podatnik tych dowodów nie dostarcza to może utracić prawo do zwrotu.

Planowane nowe obowiązki w sporządzaniu i przesyłaniu plików JPK

Planowane zmiany od 1.1.2022 r. 

Od 1 stycznia 2022 r. zacznie obowiązywać nowa wersja struktury logicznej JPK_VAT z deklaracją. Ta struktura JPK_VAT z deklaracją zawiera wszystkie zmiany, które weszły w życie w okresie od 1.7.2021 r. do 1.1.2022 r. Zmiany w sporządzaniu JPK_VAT wynikają m.in. ze zmian w VATU w ramach pakietu e-commerce  i rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 29.6.2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 1179). Choć zmiany te zaczęły obowiązywać od 1.7.2021 r., to wprowadzenie ich w pełnym zakresie do sporządzanego JPK_VAT będzie mieć miejsce po raz pierwszy w rozliczeniu za styczeń 2022 r. składanym do 25.2.2022 r.

W nowym JPK_VAT należy:

1) przy korzystaniu z „ulgi na złe długi” wykazać daty upływu terminu płatności lub daty dokonania zapłaty;

2) zastąpić oznaczenie „SW” i „EE” jednym wspólnym oznaczeniem „WSTO_EE”;

3) stosować oznaczenie „IED” (Interfejs Elektroniczny Dostawca) – do ułatwiania sprzedaży na odległość, o której mowa w art. 7a ust. 1 i 2 VATU.

Aby umożliwić podatnikom dostosowanie systemów informatycznych do wprowadzonych zmian ministerstwo finansów opublikowało roboczą wersję struktury logicznej JPK_V7M(2) i JPK_V7K(2). Robocze wersje struktury JPK_VAT zostały opublikowane na stronie KAS https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk.

Planowane zmiany od 1.1.2023 r. 

W ramach Polskiego Ładu planowane są również zmiany w ramach JPK.  Zmiany te przewidują od 1.1.2023 r. obowiązek przesyłania organom skarbowym co miesiąc elektronicznej księgi przychodów i rozchodów oraz ewidencji środków trwałych. Struktury plików mają nazwę JPK_PKPIR (księga przychodów i rozchodów) oraz JPK_EST (ewidencja środków trwałych). Co prawda plik JPK_PKPIR istnieje już obecnie, ale podatnicy mają obowiązek go przesyłać tylko na wyraźne żądanie organu podatkowego. Po zmianach podatnicy będą zobowiązani do przesyłania co miesiąc ww. plików bez żadnego wezwania organu. Nowe pliki JPK przesyłane będą więc obowiązkowo na serwer Ministerstwa Finansów w terminie do 20. dnia każdego miesiąca. Jeśli powyższe obowiązki wejdą w życie 1.1.2023 r., to  od tej daty wszyscy podatnicy będą zobowiązani do prowadzenia w formie elektronicznej zarówno PKPiR, jak i Ewidencji Środków Trwałych.

e-faktura już od 1 stycznia 2022 r.

Jakie korzyści przyniesie przedsiębiorcom korzystanie z e-faktury?

Zmiany w fakturowaniu stanowiące część pakietu SLIM VAT 2 dotyczą m.in.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Ustawa podatkowa z Polskiego Ładu oczekuje na podpis Prezydenta

W ramach tej ustawy przewidziano trzy największe zmiany:

1) zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł,

2) podniesienie progu podatkowego z około 85 000 zł do 120 000 zł,

3) rewolucje w sposobie obliczania składki zdrowotnej.

Ustawa przyjęta uchwalona przez Parlament to ponad  250 stron zmian w ustawach podatkowych między innymi w: 

Najważniejsze zmiany podatkowe obejmuje nowelizacje ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i będą polegały przede wszystkim na:

1. podwyższeniu do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla ogółu podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
2. podwyższeniu do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku,
3. wprowadzeniu ulgi dla klasy średniej,
4. brak ulgi dla klasy średniej dla zleceniobiorców i emerytów,
5. wprowadzenie nowych ulg podatkowych dla seniorów, którzy zdecydują się kontynuować pracę zamiast przejścia na emeryturę a także dla rodzin z co najmniej czwórką dzieci,
6. zmiana mechanizmu naliczania składki zdrowotnej, dla wielu grup będzie ona wynosiła 9% bez możliwości odliczenia od podatku, cześć samozatrudnionych będzie ją płaciła w wysokości 4,9%.

MF o badaniu po przekształceniu spółki

PIBR zwróciła się do Departamentu Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości w Ministerstwie Finansów w sprawie wyjaśnienia kwestii dotyczącej obowiązku badania sprawozdania finansowego po zmianie formy prawnej jednostki w ciągu jej roku obrotowego.

W odpowiedzi MF wskazało, że obowiązkowemu badaniu podlegają m.in. roczne sprawozdania finansowe jednostek kontynuujących działalność, a zmiana formy prawnej jednostki nie stanowi przeszkody do uznania, że działalność będzie kontynuowana. Powtórzono także, że roczne sprawozdanie finansowe to sprawozdanie sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, którym jest dzień kończący rok obrotowy przyjęty przez jednostkę w statucie lub w innym dokumencie określającym zasady funkcjonowania jednostki.

W oparciu o powyższe, MF przedstawiło wyjaśnienia na podstawie dwóch przykładów:

1. Spółka jawna, której rok obrotowy równy był kalendarzowemu została przekształcona w dniu 1 sierpnia 2020 r. w spółkę z o.o. Spółka jawna w 2019 r. spełniła kryteria do badania sprawozdania finansowego za rok 2020 r., rok obrotowy spółki z o.o. jest równy kalendarzowemu.

   Rocznym sprawozdaniem finansowym, które będzie podlegało ustawowemu badaniu, jest sprawozdanie finansowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za okres od 1.8.2020 r. do 31.12.2020 r.

   Sprawozdanie finansowe spółki jawnej sporządzone za okres od 1.1.2020 r. do 31.7.2020 r. nie jest rocznym sprawozdaniem finansowym i nie podlega obowiązkowi badania.

2. Spółka jawna, której rokiem obrotowym jest okres od 1.9 do 31.8 została przekształcona w dniu 1.8.2020 r. w spółkę z o.o. Spółka jawna w roku obrotowym 2019 r. spełniła kryteria do badania sprawozdania finansowego za rok 2020 r., rok obrotowy spółki z o.o. jest równy kalendarzowemu.

   Ustawowemu badaniu podlegać będzie roczne sprawozdanie finansowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za okres od 1.8.2020 r. do 31.12.2020 r.

   Sprawozdanie finansowe spółki jawnej sporządzone za okres od 1.9.2019 r. do 31.7.2020 r. nie jest rocznym sprawozdaniem finansowym i nie podlega obowiązkowi badania.

W pierwszym i drugim przykładzie nie następuje rozpoczęcie działalności. W drugim przykładzie nie mamy do czynienia ze zmianą roku obrotowego. Następuje zmiana formy prawnej, gdzie spółka po przekształceniu przyjmuje inny rok obrotowy niż spółka przekształcana. Spółka przekształcona nie rozpoczyna działalności, a następuje jej kontynuacja w zmienionej formie prawnej. W takiej sytuacji przepisy ustawy o rachunkowości nie przewidują zmiany ani nie umożliwiają wydłużenia roku obrotowego.

 

Źródło: PIBR

Oddziały i przedstawicielstwa zagranicznego przedsiębiorcy w Polsce – obowiązki rejestracyjne w zakresie CIT i VAT

Przedsiębiorcy zagraniczni, chcący wejść na rynek polski wybierają najczęściej utworzenie sp. z o.o., mając na względzie nie tylko niewielki kapitał początkowy takiej spółki, potrzebny do jej założenia, ale również dość elastyczne metody dopasowania jej modelu do potrzeb wspólników.

Zdecydowanie rzadziej, natomiast, korzystają z innych możliwości, jakie daje im nasze prawo w zakresie zaistnienia na polskim rynku. Taką alternatywną możliwością jest utworzenie oddziału, a także przedstawicielstwa na terytorium RP.

Problematyka zasad prowadzenia działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uregulowana została w PrzedZagrObrGospU, wchodzącej w skład tzw. „Konstytucji Biznesu”.

Ustawa ta w sposób wyczerpujący reguluje rozwiązania w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne i przedsiębiorców zagranicznych oraz czasowego świadczenia usług przez przedsiębiorców zagranicznych, a także w zakresie tworzenia oddziałów i przedstawicielstw na terytorium RP.

PrzedZagrObrGospU zawiera definicje osób zagranicznych i przedsiębiorców zagranicznych, jako potencjalnych uczestników działalności gospodarczej na terytorium RP.

Zgodnie z regulacją art. 3 pkt 7 PrzedZagrObrGospU przedsiębiorcą zagranicznym jest osoba zagraniczna, która wykonuje działalność gospodarczą za granicą oraz obywatel polski, który wykonuje działalność gospodarczą za granicą. Wynika z tego, że pojęciem „przedsiębiorca zagraniczny” określona została konkretna kategoria podmiotów prawa, tj. osób zagranicznych i obywateli polskich, którzy jednocześnie wykonują działalność gospodarczą za granicą.

Przedsiębiorcy zagraniczni z państw członkowskich, dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP, mogą tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium RP (art. 14 ust. 1 PrzedZagrObrGospU). Może to być, oczywiście, jeden lub więcej oddziałów.

Przedsiębiorcy zagraniczni z państw trzecich, natomiast, mogą tworzyć oddziały na terytorium RP, o ile – na zasadzie wzajemności – ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej (art. 14 ust. 2 PrzedZagrObrGospU). Rozwiązanie takie oznacza, że zagraniczni przedsiębiorcy z krajów trzecich nie mają możliwości tworzenia oddziałów na terytorium RP, jeżeli państwo pochodzenia tego przedsiębiorcy nie stosuje zasady wzajemności w stosunku do przedsiębiorców polskich, którzy chcieliby, w formie oddziału, podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium tamtego państwa. Nie oznacza to jednak, że w przypadku braku zasady wzajemności (określonej w ratyfikowanej umowie międzynarodowej) przedsiębiorcy zagraniczni z państwa trzeciego nie mają w ogóle możliwości podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP. Mogą to zrobić, ale w innych formach, wskazanych w PrzedZagrObrGospU. Nie mogą jednak utworzyć oddziału na terytorium RP.

Przedsiębiorcy zagraniczni, bez względu na to, czy swoją siedzibę mają na terenie UE, czy też na terenie kraju trzeciego, mogą tworzyć i prowadzić na terytorium RP przedstawicielstwa (art. 21 PrzedZagrObrGospU).

Zasady tworzenia oddziałów przedsiębiorcy zagranicznego i prowadzenia działalności przez te oddziały

Utworzone przez zagranicznego przedsiębiorcę oddziały na terytorium Polski są swego rodzaju przedłużeniem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 15 PrzedZagrObrGospU wykonywana przez polski oddział działalność gospodarcza może być prowadzona wyłącznie w zakresie, w jakim prowadzona jest za granicą. Oznacza to, że przedmiot prowadzonej przez oddział działalności nie może wykraczać poza przedmiot działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę zagranicznego w kraju jego siedziby.

Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest zobowiązany (art. 19 PrzedZagrObrGospU):

Kolejnym obowiązkiem przedsiębiorcy zagranicznego, tworzącego oddział w Polsce, jest ustanowienie przedstawiciela, upoważnionego do reprezentowania przedsiębiorcy (art. 16 PrzedZagrObrGospU). Przedstawicielem może być wybrana osoba fizyczna, zarówno obywatel polski, jak i obcokrajowiec. Stoi on na czele oddziału i jest ujawniany w KRS.

Oddział przedsiębiorcy zagranicznego nie posiada własnej podmiotowości prawnej (nie jest odrębną osobą prawną), własnych organów, statutu czy kapitału zakładowego.

Działalność gospodarczą na terytorium RP przedsiębiorca zagraniczny może, w ramach oddziału, rozpocząć po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (art. 17 PrzedZagrObrGospU). Wraz ze złożeniem wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców KRS przedsiębiorca zagraniczny ma obowiązek złożyć do akt rejestrowych:

Aby stwierdzić, czy dany przedsiębiorca zagraniczny, prowadzący działalność na terytorium Polski, będzie zobowiązany do odprowadzania podatku dochodowego w Polsce należy sprawdzić, czy zostały spełnione przesłanki powstania zagranicznego zakładu tego przedsiębiorcy. Wówczas, bowiem, dochód uzyskany przez ten zakład będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce.

W myśl art. 4a pkt 11 PDOPrU przez pojęcie „zagraniczny zakład” należy rozumieć:

– chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.

Z brzmienia art. 4a pkt 11 PDOPrU wynika, że w definicji zagranicznego zakładu pierwszeństwo ma takie rozumienie tego pojęcia, jakie wynika z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Pierwszeństwo definicji umownych wynika również z hierarchii źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce.

To wszystko oznacza, że uregulowane w tym przepisie pojęcie zagranicznego zakładu znajduje zastosowanie jedynie wówczas, gdy z danym państwem nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania (lub zawarta umowa nie zawiera definicji zakładu).

W zasadzie we wszystkich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania definicje zakładu są identyczne. Różnią się, najwyżej drobnymi szczegółami.

Zakład przedsiębiorcy zagranicznego (a co za tym idzie – również oddział) nie jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego w Polsce. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18.3.2011 r.: „Utworzenie na terytorium danego państwa zakładu nie powoduje powstania nowego podmiotu podatkowego w tym państwie. Zakład nie jest bowiem podmiotem podatkowym, gdyż podmiotem takim pozostaje przedsiębiorca zagraniczny”. (wyr. NSA z 18.3.2011 r., II FSK 1773/09).

Mimo, że oddział nie jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego w Polsce, to jednak spoczywają na nim takie same obowiązki, jak gdyby był on niezależnym polskim podatnikiem. Musi więc dokonywać comiesięcznych wpłat zaliczek na podatek dochodowy, a także składać deklarację roczną. Kilka obowiązków przewiduje również ustawa o rachunkowości. A mianowicie oddział obowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych w sytuacji, gdy przedsiębiorca zagraniczny prowadzi działalność gospodarczą w Polsce osobiście, przez osobę upoważnioną lub poprzez zatrudnionych przez siebie pracowników. W myśl art. 9 ust. 1 PDOPrU prowadzący oddział obowiązani są do prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania oraz poprawne skalkulowanie należnego podatku.

Przepisy prawa podatkowego nie określają procedury rejestracyjnej w zakresie rejestracji podatnika CIT. W związku z tym wydaje się wystarczające złożenie w urzędzie skarbowym, właściwym dla CIT, pisemnego zawiadomienia o fakcie powstania oddziału w rozumieniu umowy o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu wraz z kopią NIP potwierdzającą wcześniejsze dokonanie rejestracji dla celów NIP w urzędzie właściwym dla VAT.

Zasadą jest, że podmioty wykonujące czynności opodatkowane podatkiem VAT na terytorium RP muszą dokonać rejestracji do tego podatku. Wynika to z art. 96 ust. 1 VATU, w myśl którego podmioty, o których mowa w art. 15 VATU są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 (odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, eksport i import towarów, WNT, WDT) złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne.

Art. 15 ust. 1 VATU definiuje podatnika VAT. Należy zauważyć, że definicja ta obejmuje zarówno podmioty mające siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce, jak również podmioty mające siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium kraju. Ustawodawca, definiując pojęcie „podatnik” nie zastosował kryterium miejsca siedziby czy zamieszkania podmiotu wykonującego czynności opodatkowane. Oznacza to, że zagraniczny przedsiębiorca, prowadzący działalność w Polsce, w ramach swojego oddziału, ma obowiązek dokonać zgłoszenia do VAT.

Wyjątki od tej reguły określone zostały w ZgłRejZwR.

Zgodnie z brzmieniem § 1 ZgłRejZwR podstawową przesłanką dla zwolnienia z obowiązku z rejestracji jest to, aby dany podmiot nie posiadał w Polsce:

Podmioty, których sytuacja jest rozważana w tym opracowaniu nie posiadają w Polsce, oczywiście, siedziby. Należy więc tylko ustalić, czy posiadają stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Pomocnym, w tym zakresie, może okazać się rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15.3.2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zgodnie z art. 11 ust. 1 tego rozporządzenia stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej jest dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Oznacza to, że zdecydowana większość zagranicznych oddziałów powinna zarejestrować się do polskiego VAT, ponieważ nawet minimalny zakres świadczonych przez te podmioty usług w Polsce może kreować dla nich stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym celu należy złożyć zgłoszenie identyfikacyjne NIP-2 oraz zgłoszenie rejestracyjne VAT-R we właściwym urzędzie skarbowym ze względu na stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego lub osoby zagranicznej

Na podstawie art. 21 PrzedZagrObrGospU zagraniczni przedsiębiorcy mogą tworzyć przedstawicielstwa na terytorium RP.

Swoje przedstawicielstwa mogą tworzyć również osoby zagraniczne, powołane aktem właściwego organu państwa według ich siedziby, do promocji gospodarki tego państwa (art. 23 ust. 1 PrzedZagrObrGospU).

Zakres działania utworzonych przez przedsiębiorców zagranicznych lub osoby zagraniczne przedstawicielstw może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego lub gospodarki państwa, siedziby osoby zagranicznej.

Przedstawicielstwo, podobnie jak oddział, nie posiada własnej podmiotowości prawnej (nie jest odrębną osobą prawną), własnych organów, statutu czy kapitału zakładowego. Nie może też prowadzić działalności gospodarczej.

Aby przedstawicielstwo mogło zaistnieć przedsiębiorcy zagraniczni oraz osoby zagraniczne muszą uzyskać wpis do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, prowadzonego przez Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii. Wpis do rejestru jest ważny przez okres 2 lat. Ewentualny wniosek o przedłużenie wpisu do rejestru zainteresowany powinien złożyć w ciągu ostatnich 90 dni obowiązywania wpisu. Przedłużony wpis będzie obowiązywał przez kolejne 2 lata. Niezłożenie w tym terminie wniosku o przedłużenie wpisu skutkuje wykreśleniem przedsiębiorcy zagranicznego (lub osoby zagranicznej) z rejestru i utratą przez niego prawa do prowadzenia przedstawicielstwa na terytorium Polski.

Wniosek o wpis do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych (wraz z załącznikami i dowodem wniesienia opłaty skarbowej można przesłać pocztą lub złożyć osobiście w kancelarii ogólnej Ministerstwa.

Załącznikami do wniosku są:

Opłata za wniosek p wpis do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych wynosi 1.000 zł.

Przedsiębiorca zagraniczny, którzy utworzy przedstawicielstwo, jest zobowiązany:

Przedsiębiorca zagraniczny musi posiadać tytuł prawny do lokalu wykorzystywanego na potrzeby siedziby głównej przedstawicielstwa.

Przedstawicielstwa nie mają obowiązku składania rocznych sprawozdań do organu rejestrowego. Nie muszą też likwidować swojej działalności zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych. Likwidacja przedstawicielstwa leży wyłącznie w gestii przedsiębiorcy zagranicznego jako wewnętrzna zmiana organizacyjna, zachodząca u danego przedsiębiorcy.