Wybór formy opodatkowania przez osoby fizyczne do 21 lutego 2022 roku
Podstawową formą opodatkowania przez osoby fizyczne dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej jest opodatkowanie na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. Będzie tak jeśli podatnicy nie wybiorą innej formy opodatkowania (ryczałtu ewidencjonowanego bądź podatku liniowego).
Termin na wybór formy opodatkowania
Czas na wybór bądź zmianę formy opodatkowania podatnicy, co do zasady, mają do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym.
Jak wynika z art. 9a ust. 2 ustawy o PIT, podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c (podatek liniowy). W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Podobna regulacja znajduje się w art. 9 ust. 1 ustawy o ryczałcie, odnośnie oświadczenia o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy.
Zatem podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, który chce zmienić lub wybrać (jeśli rozpoczyna działalność) formę opodatkowania musi tego dokonać w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym.
Jeśli podatnik osiągnął pierwszy przychód w styczniu to ma czas na zgłoszenie zmiany formy opodatkowania do 20 lutego (w 2022 roku 20. lutego wypada w dniu wolnym od pracy zatem podatnicy mają czas do poniedziałku 21 lutego 2022 r.).
Sposób złożenia oświadczenia
Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania/ zmianie formy opodatkowania można złożyć bezpośrednio do urzędu skarbowego (nie ma oficjalnego druku takiego oświadczenia), przy czym dla zachowania terminu istotna będzie data nadania przesyłki poleconej.
Podatnicy mogą też złożyć oświadczenie poprzez dokonanie aktualizacji formularza CEIDG-1 na stronie Biznes.gov.pl w zakładce konto przedsiębiorcy.
Skutki braku oświadczenia
Podatnik, który zamierza kontynuować działalność na dotychczasowych zasadach opodatkowania, nie musi składać żadnych dodatkowych oświadczeń ani wniosków w urzędzie skarbowym. Raz dokonany wybór formy opodatkowania ma zastosowanie także w latach następnych, z wyjątkiem przekroczenia określonych ustawowo limitów powodujących automatyczną utratę do danej formy rozliczania podatku.
Natomiast w przypadku lekarzy i pielęgniarek, którzy w 2021 r. opodatkowani byli w formie karty podatkowej a w 2022 r. utracili to prawo, niezłożenie w terminie oświadczenia o wyborze formy opodatkowania będzie skutkowało tym, że będą opodatkowani na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.
Wybór formy opodatkowania a składka zdrowotna
Forma opodatkowania uzyskiwanych dochodów (przychodów) przez osoby fizyczne z tytułu prowadzonej działalności ma wpływ na sposób ustalania podstawy, od której będzie obliczana i pobierana składka zdrowotna. W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych składka zdrowotna będzie obliczana od dochodu w wysokości 9%, w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym składka zdrowotna będzie obliczana w wysokości 4,9% od dochodu, a przy opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym składka zdrowotna obliczana będzie w sposób progresywny zależny od wysokości przychodów.
Wynagrodzenie w lutym 2022 r. Polski Ład
W związku z tym, że łączny przychód ze stosunku pracy w lutym 2022 r. nie przekracza 12 800 zł, należy zastosować przepisy w sprawie odroczenia terminu poboru części zaliczki na podatek wynikające z rozporządzenia z 7.1.2022 r. Oznacza to konieczność wyliczenia zaliczki na podatek według obecnych przepisów podatkowych oraz tych obowiązujących do 31.12.2021 r. Pobrać należy tę zaliczkę, która jest dla pracownika korzystniejsza, a pozostałą część odłożyć w czasie.
Jeżeli pracownik zrezygnował z ulgi dla klasy średniej, to nie należy jej odliczać od dochodu. Po drugie, suma miesięcznych przychodów ze stosunku pracy nie przekroczyła kwoty 12 800 zł, stąd zastosowanie ma zasada, że należy ustalić zaliczki na podatek według dwóch różnych stanów prawnych: obecnego, czyli zgodnie z Polskim Ładem oraz z zeszłego roku. Każdą z zaliczek ustala się stosując wskaźniki odpowiednie danemu stanowi prawnemu (np. kwota zmniejszająca podatek z 2021 r. – 43,76 zł i odliczenie składki zdrowotnej 7,75%). Pobrać należy tę zaliczkę, która jest niższa. Jednak różnicę między obiema zaliczkami pracodawca odracza w czasie. Nie ulega ona bowiem umorzeniu. Należy ją zacząć ściągać, jeśli zaliczka po nowemu będzie niższa od tej starej. Jeśli w trakcie roku to nie nastąpi, pracownik sam wszystko rozliczy w zeznaniu rocznym.
Jeżeli pracodawca wypłaca w jednym miesiącu dwie należności w dwóch różnych terminach, to pierwszą należy rozliczyć na ogólnych zasadach. Natomiast wypłacając drugą, najpierw należy ustalić przychód narastająco z tego miesiąca, obliczyć zaliczkę dwukrotnie od całości dochodu i pobrać tę niższą, ale po pomniejszeniu o zaliczkę wcześniej pobraną (z listy poprzedniej).
Lista nr 1 („trzynastka”) – bez ulgi dla klasy średniej, kosztów uzysku oraz kwoty zmniejszającej podatek
Lista płac | Luty 2022 |
Płaca zasadnicza | 6076,40 zł |
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | 6076,40 zł |
Składki społeczne w części finansowanej przez pracownika, łącznie 13,71% | 833,08 zł |
Przychód | 6076,40 zł |
Ulga dla pracownika: | – |
Podstawa opodatkowania (po zaokrągleniu) | 5243 zł (6076,40 zł – 833,08 zł) |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 5243,32 zł (6076,40 zł – 833,08 zł) |
Składka zdrowotna do ZUS 9% | 471,90 zł |
Zaliczka na podatek:
– obliczona wg Polskiego Ładu – obliczona wg zasad z 2021 r. – do pobrania |
891 zł (5243 zł x 17%)
485 zł [(5243 zł x 17%) – 406,36 zł – składka zdrowotna 7,75%] 485 zł |
Kwota do wypłaty | 4286,42 zł (6076,40 zł – 833,08 zł – 471,90 zł – 485 zł) |
Lista nr 2 (wynagrodzenie) – bez ulgi dla klasy średniej, z uwzględnieniem kosztów uzysku 250 zł oraz kwoty zmniejszającej podatek
Lista płac | Luty 2022 |
Płaca zasadnicza | 6264,80 zł |
Podstawa wymiaru składek na ub. społeczne | 6264,80 zł |
Składki społeczne w części finansowanej przez pracownika, łącznie 13,71% | 858,90 zł |
Przychód narastająco | 12 341,20 zł |
Ulga dla pracownika: | – |
Podstawa opodatkowania (po zaokrągleniu) | 10 399 zł (12 341,20 zł – 250 zł – 858,90 zł – 833,08 zł) |
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | 5405,90 zł (6264,80 zł – 858,90 zł) |
Składka zdrowotna do ZUS 9% | 486,53 zł |
Zaliczka na podatek:
a) wg Polskiego Ładu b) wg zasad z 2021 r. c) do pobrania Różnica między zaliczkami do odroczenia: 444 zł (1343 zł – 899 zł) |
1343 zł [(10 399 zł x 17%) – 425 zł]
899 zł [(10 399 zł x 17%) – 43,76 zł – 825,31 zł – zdrowotne 7,75%] 414 zł (899 zł – 485 zł) |
Kwota do wypłaty | 4505,37 zł (6264,80 zł – 858,90 zł – 486,53 zł – 414 zł) |
Sprzedaż mieszkania przekazanego na majątek prywatny
Moim zdaniem w sytuacji gdy upłynęło 5 lat od nabycia, sprzedaż nie będzie podlegać opodatkowaniu.
W art. 10 ust. 1 PDOFizU zawarty został katalog źródeł przychodów. Jednym z nich jest, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 PDOFizU, pozarolnicza działalność gospodarcza.
W art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a PDOFizU ustawodawca zawarł szczegółowe regulacje dotyczące przychodów z działalności gospodarczej i wskazał, że przychodami z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą.
Przepis ten należy jednak stosować z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2c PDOFizU, w myśl którego do wskazanych powyżej przychodów nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie.
Przepis ten w przypadku powyższych nieruchomości oraz praw majątkowych wykorzystywanych na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą nakazuje odpowiednio stosować przepisy art. 30e PDOFizU.
Zgodnie z art. 30e ust. 1 od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Odpowiednie stosowanie art. 30e PDOFizU na gruncie ww. zdarzenia przyszłego, prowadzi do wniosku, iż skoro zgodnie z art. 14 ust. 2c PDOFizU zbycie tych przedmiotów nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej, należy je zakwalifikować do innego źródła przychodu, a mianowicie do źródeł wskazanych w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOFizU, do których odsyła art. 30e PDOFizU.
Z kolei w myśl tej regulacji źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.
Zastosowanie powyższego przepisu potwierdza art. 10 ust. 3 PDOFizU, w myśl którego przepisy ust. 1 pkt 8 mają zastosowanie do odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą m.in. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu. Wobec powyższego, przychód z tytułu odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lokali mieszkalnych, stanowiących odrębne nieruchomości lub udziałów w takich lokalach, powstaje tylko w przypadku, gdy zostały zbyte przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie.
Stanowisko takie potwierdził w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29.1.2019 r., 0114-KDIP3-1.4011.616.2018.1.MT, w której wskazano, iż:
„Stwierdzić należy, że w omawianej sprawie z tytułu odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę budynku mieszkalnego, nie powstanie przychód z prowadzonej przez Niego działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na wyjątek (dotyczący budynków mieszkalnych) zawarty we wskazanym wyżej art. 14 ust. 2c ww. ustawy. Skutki podatkowe tej sprzedaży należy ocenić w kontekście przesłanek z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, w przypadku sprzedaży nieruchomości o charakterze mieszkalnym przychód ze źródła wskazanego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a powołanej ustawy powstaje wtedy, gdy ich odpłatne zbycie następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym je nabyto lub wybudowano „.
Podobne stanowisko zaprezentował w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 14.7.2017 r., 0112-KDIL3-3.4011.82.2017.MC, w której wskazano, że:
„Kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu mieszkalnego nie będzie stanowiła dla Wnioskodawcy przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wobec tego sprzedaż tę należy zakwalifikować do źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, w rozpatrywanej sprawie, przychód ze zbycia lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie powstanie, gdyż do sprzedaży ww. lokalu dojdzie po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie”.
Zmiany w oznaczaniach wyrobów akcyzowych znakami akcyzy
Przygotowano rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy. Zmiany, które zawiera to rozporządzenie są związana z wprowadzeniem nowych wzorów znaków akcyzy w postaci banderol podatkowych i legalizacyjnych na wyroby winiarskie i płyn do papierosów elektronicznych oraz określeniem sposobu nanoszenia tych znaków akcyzy na opakowania jednostkowe wyrobów. Ponadto projektowana zmiana rozporządzenia związana jest z wprowadzeniem elektronizacji otrzymywania znaków akcyzy.
Jak uzasadnia ministerstwo, sposoby oznaczania typowych opakowań jednostkowych dla wyrobów winiarskich i płynu do papierosów elektronicznych nie są wystarczające, ponieważ kształt niektórych opakowań uniemożliwia prawidłowe i trwałe umieszczenie banderoli. Ponadto, w obowiązującym stanie prawnym, w sytuacji, gdy podmioty obowiązane do stosowania znaków akcyzy składają wstępne zapotrzebowanie poprzez portal PUESC, nie mają możliwości podpisania tego dokumentu podpisem zaufanym, podpisem osobistym, albo innym podpisem elektronicznym zapewniającym autentyczność deklaracji i podań, podobnie jak w przypadku wniosku o wydanie banderol.
Stąd w projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy wprowadzono:
1) dodatkowe sposoby oznaczania wyrobów winiarskich i płynu do papierosów elektronicznych;
2) możliwość podpisywania wstępnego zapotrzebowania podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo innym podpisem elektronicznym zapewniającym autentyczność deklaracji i podań.
Planuje się wejście w życie tego rozporządzenia w terminie 14 dni od jego dnia ogłoszenia.
Kasy rejestrujące mające postać oprogramowania dla usług mycia i czyszczenia samochodów
Przygotowano zmianę w rozporządzeniu Ministra Finansów z 29.5.2020 r. w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania (Dz.U. z 2020 r. poz. 965). Jej przyczyną jest rozszerzenie możliwości stosowania kas rejestrujących mających postać oprogramowania o kolejną grupę podatników, tj. świadczących usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).
Zmiany te zostały przygotowane w rozporządzeniu Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania, które wejdzie w życie 1.7.2022 r.
W ocenie ministerstwa finansów, stosowanie kas w postaci oprogramowania ma zwiększyć efektywność działań administracji skarbowej w zakresie zwalczania nierejestrowanej sprzedaży detalicznej oraz unikania i uchylania się od opodatkowania w zakresie VAT, poprzez wprowadzone mechanizmy kontrolne w czasie rzeczywistym.
Polski Ład – zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców
Zmiany polegają na wyłączeniu z przychodów uwzględnianych przy obliczaniu składki zdrowotnej większości przychodów wolnych od podatku dochodowego w szerokim rozumieniu, czyli niepodlegających opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy PIT, jak i odrębnych przepisów, np. rozporządzeń o zaniechaniu poboru podatku.
Zmiana pozwala na obliczenie dochodu na potrzeby składki zdrowotnej w sposób zbliżony do dochodu obliczanego dla celów PIT, w tym z uwzględnieniem tzw. różnic remanentowych.
Różnice remanentowe będą również uwzględniane przy obliczaniu miesięcznej składki zdrowotnej przez osoby sporządzające remanent w trakcie roku. To pozwoli na uwzględnienie stanu remanentu sporządzonego na 1 stycznia 2022 r., czyli takiego, w którym uwzględniono między innymi towary zakupione w 2021 r. Co istotne, w odniesieniu do roku 2022 przedsiębiorca nie będzie musiał zwiększać dochodu dla celów składki zdrowotnej, jeżeli remanent końcowy będzie wyższy od remanentu początkowego.
Zmiany będą dotyczyć też sprzedaży środków trwałych, które dla potrzeb PIT były amortyzowane przed 2022 r. zostaną one wyłączone z przychodów uwzględnianych przy obliczaniu składki zdrowotnej.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Rezygnacja z dobrowolnie zainstalowanej kasy rejestrującej
Stan faktyczny
Podatnik (osoba fizyczna) świadczy usługi księgowe na rzecz innych przedsiębiorców oraz w niewielkim zakresie dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W 2015 r. źle zinterpretował przepisy i dobrowolnie zainstalował kasę rejestrującą. W żadnych z poprzednich lat obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył 20 000 zł. Podatnik nie świadczy usług doradczych. Sprzedaż dla osób fizycznych i rolników ryczałtowych jest sporadyczna. Posiadanie kasy wiąże się z dodatkowymi obowiązkami i kosztami, a użytkowanie jej jest bardzo rzadkie. W tej sytuacji podatnik ma wątpliwość czy może zrezygnować z kasy rejestrującej biorąc pod uwagę wyżej opisaną sytuację?
W ocenie podatnika, ponieważ sporadycznie użytkowa kasy rejestrującej, a jego obroty nie przekraczają 20 000 zł dla osób fizycznych i rolników ryczałtowych nie ma obowiązku ewidencjonowania sprzedaży w kasie.
Stanowisko organu podatkowego
W wydanej interpretacji organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. Organ zauważył, że analizując kwestie związane z rezygnacją z kasy zasadne jest odnieść się do treści § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. W zamieszczonym tam katalogu usług, które są wyłączone ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania bez względu na osiągane obroty, ustawodawca nie uwzględnił usług księgowych. Znajdują się tam natomiast w ust. 1 pkt 2 lit. h usługi doradcze, których jak podatnik wskazał nie świadczy. W związku z tym, że świadczone przez podatnika usługi księgowe nie zostały wymienione wśród usług względem których nie stosuje się zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania oraz mając na względzie fakt, że obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej obligujący do stosowania ewidencji przy zastosowaniu kasy nie został przekroczony, to podatnik może skorzystać ze zwolnienia o którym mowa w § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia. Zatem podatnika świadczącego usługi księgowe nadal obowiązują zasady ogólne, co oznacza, że może on korzystać w 2021 r. ze zwolnienia podmiotowego z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej wskazanych usług, czyli zrezygnować z kasy rejestrującej, o ile sprzedaż zrealizowana na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych nie przekroczy kwoty 20 000 zł. Podatnik, świadcząc usługi księgowe nie był obowiązany prowadzić ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Podsumowanie
Z interpretacji organu podatkowego wynika, że jeżeli obowiązek stosowania kasy rejestrującej jeszcze nie powstał, a podatnik zainstalował dobrowolnie kasę, to może z tej rejestracji za pomocą kasy zrezygnować, bowiem nadal obejmuje go brak tego obowiązku.
Kopie ewidencji czasu pracy kierowcy
Przepisy CzasKierU zawierają odrębne regulacje dotyczące ewidencji czasu pracy. Określają one treść ewidencji, cel jej prowadzenia, ograniczenia prowadzenia ewidencji w przypadku stosowania systemu zadaniowego lub ryczałtów za pracę w nocy albo za nadgodziny. Wskazują na obowiązek udostępniania kierowcy ewidencji na każdy jego wniosek oraz kreują zasadnicze różnice odnośnie okresu przechowywania ewidencji. W tym zakresie następują znaczące zmiany (obowiązywać będą od 29.5.2022 r.). Nie regulują jednak wszystkiego.
Na podstawie art. 94 KP pracodawca jest obowiązany m.in. prowadzić i przechowywać w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (dokumentacja pracownicza). Zakres treści dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy określa § 6 DokPracR, wskazując, m.in. że obejmuje ona ewidencję czasu pracy. Ustawa o czasie pracy kierowców nie reguluje wszystkich kwestii związanych z ewidencją, nie można uznać jej postanowień za wyczerpujące. Zdaniem autora w pełni znajdują do niej zastosowanie – jako że jest to dokumentacja wchodząca w zakres dokumentacji pracowniczej tylko objętej częściowo odrębną regulacją – przepisy o wydawaniu kopii całości lub części dokumentacji. Inna interpretacja prowadziłaby do nieakceptowalnych wniosków – kierowca mógłby domagać się udostępnienia do wglądu ewidencji ale już nie jej kopii, osoba bliska nie mogłaby w razie zgonu kierowcy domagać się kopii ewidencji.
Przepisy art. 9412 KP wprowadzają wprost obowiązek wydawania przez pracodawcę kopii całości lub części dokumentacji pracowniczej na wniosek:
1) pracownika lub byłego pracownika albo
2) wymienionych w art. 949 § 3 KP osób bliskich w przypadku śmierci pracownika lub byłego pracownika.
Uprawnienie to przysługuje następującym członkom rodziny zmarłego:
1) dzieciom własnym, dzieciom drugiego małżonka oraz dzieciom przysposobionym;
2) przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
3) małżonkowi (wdowie i wdowcowi);
4) rodzicom, w tym ojczymowi i macosze oraz osobom przysposabiającym.
Nowelizacja PPE przyjęta przez Rząd
Pracownicze programy emerytalne stanowią grupową formę budowania kapitału na emeryturę i obok PPK są częścią drugiego filaru emerytalnego. Zgodnie z danymi na koniec 2020 r. (danych za rok 2021 jeszcze nie ma) KNF wskazał, że w PPE prowadziło 2370 pracodawców, a PPE oferuje 30 instytucji finansowych. W PPE uczestniczyło wówczas 631 761 osób, a łączna wartość aktywów zgromadzonych w PPE wynosiła ok. 17 mld zł. W 2021 r. nastąpił najprawdopodobniej wzrost aktywów do około 20 mld zł, natomiast liczba programów i uczestników mogła się zwiększyć w nieznaczny sposób.
W ramach nowelizacji PPE przewidziano przede wszystkim:
1) wprowadzenie przepisów dotyczących przenoszenia środków zgromadzonych w PPE przez dotychczasową instytucję zarządzającą do nowego zarządzającego;
2) uatrakcyjnienie warunków uczestnictwa w PPE, jeśli chodzi o wnoszenie przez uczestnika składki dodatkowej (dobrowolnej):
- zniesiono fakultatywny zakaz wnoszenia składki dodatkowej, jak również dopuszczono finansowanie tej składki również z innych źródeł niż wynagrodzenie uczestnika PPE. Nowa konstrukcja która ma zachęcić do jeszcze większego lokowania środków w ramach PPE;
3) wprowadzenie ułatwienia dla pracodawców w prowadzeniu pracowniczych programów emerytalnych:
- zniesiono najbardziej uciążliwe obowiązki administracyjne obciążające pracodawców. Realizacja tych obowiązków będzie spoczywać na instytucjach finansowych obsługujących PPE , które posiadają do tego niezbędną infrastrukturę techniczną i zasoby osobowe. Co w praktyce oznacza mniej obowiązków administracyjnych, zwłaszcza przekazywanie danych do KNF,
- wobec zmniejszenia obowiązków administracyjnych dla pracodawców, wprowadzono obowiązek przekazania Polskiemu Funduszowi Rozwoju (PFR) jedynie oświadczenia dotyczącego liczby zatrudnionych uczestników PPE oraz liczby pracowników zatrudnionych (w styczniu i lipcu każdego roku). PFR będzie przekazywał te informacje do Komisji Nadzoru Finansowego. To pozwoli weryfikować czy pracodawcy którzy korzystają ze zwolnienia z obowiązku tworzenia PPK nadal mają do tego prawo;
4) ułatwienie pracodawcom, którzy prowadzą PPE, czasowe zawieszenie bądź ograniczenie wydatkowania środków na PPE w związku z trudną sytuacją finansową;
5) zmianę przepisów, które określają zasady zawieszania składki podstawowej i ograniczania jej wysokości:
- uregulowano maksymalny termin jednostronnego ograniczenia składki podstawowej przez pracodawcę (w okresie obejmującym 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych łączny okres jednostronnego ograniczenia nie może przekroczyć 6 miesięcy),
- Po okresie zawieszenia bądź ograniczenia składki podstawowej, pracodawca nie będzie musiał wpłacać kwoty składki, która nie została odprowadzona w związku z ograniczeniem albo zawieszeniem składki podstawowej. Co oznacza usunięcie pewnych wątpliwości interpretacyjnych w tym zakresie;
6) skrócenie z 12 miesięcy do 3 miesięcy okresu wypowiedzenia w przypadku podjęcia przez pracodawcę jednostronnej decyzji o likwidacji PPE.
Poza PPE rząd planuje również zmiany w ramach IKE i IKZE:
1) ułatwienie zawierania umowy o prowadzenie IKE i IKZE przez umożliwienie jej zawarcia w postaci elektronicznej;
2) dostosowanie przepisów, które regulują limit wpłat na IKZE dokonywanych przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą – od 2021 r. prowadzący JDG mogą wpłacać na IKZE środki w większej wysokości niż pozostałem osoby – ponad 10 500 zł w 2022 r., wobec ponad 7000 zł dla pozostałych osób.
Obowiązek przesyłania księgi przychodów i ewidencji środków trwałych drogą elektroniczną
Obowiązki w tym zakresie wejdą w życie od 1.1.2023 r.
Znowelizowane przepisy ustawy o podatku dochodowym, określane Polskim Ładem, wprowadzają obowiązek przesyłania przez podatników prowadzących księgi, księgi rachunkowe lub ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ww. ewidencji przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłania do urzędu skarbowego ksiąg i ewidencji:
1) według stanu na ostatni dzień:
a) miesiąca – w przypadku gdy stanowią podstawę ustalania zaliczek miesięcznych,
b) kwartału – w przypadku gdy stanowią podstawę ustalania zaliczek kwartalnych
– w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po upływie odpowiednio tego miesiąca albo kwartału oraz
2) po zakończeniu roku podatkowego w terminie do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 PDOFizU.
Zarówno księgi, jak i ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przesyłana będzie w formie elektronicznej.
Obowiązek obejmie również podmioty prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, z tytułu prowadzenia których dochody są ustalane na podstawie prowadzonych ksiąg.
Na takich samych zasadach i w tych samych terminach jak w PDOFizU, będzie przesyłana ewidencja przychodów a także wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w RyczałtU.
Analogiczne obowiązki zostaną wprowadzone również dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
W obu przypadkach przepisy wejdą w życie z dniem 1.1.2023 r.