Przedłużenie umów najmu lokalu i zakaz wypowiadania umowy najmu lub wysokości czynszu

W przepisach (art. 31s, 31t i 31u ustawy z 2.3.2020 r.) dodanych w ustawie z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568) przewidziano rozwiązania mające na celu ochronę najemców. Na ich podstawie umowa najmu zawarta przed dniem 31.3.2020 r., której termin upłynąłby po tym dniu, ale przed 30.6.2020 r., może ulec automatycznemu przedłużeniu do 30.6.2020 r. na warunkach dotychczasowych z mocy jednostronnego oświadczenia najemcy. Dotyczy to umów najmu lokali mieszkalnych, jak i lokali o innym przeznaczeniu. Oświadczenie woli musi zostać złożone najpóźniej w ostatnim dniu obowiązywania umowy najmu (art. 31s ustawy z 2.3.2020 r.). Od tych uprawnień ustawodawca w art. 31s ust. 3 przewidział wyjątki.

Samodzielne przedłużenie stosunku najmu do 30.6.2020 r. przysługuje także tym najemcom, których umowa została wypowiedziana przed wejściem w życie „tarczy antykryzysowej”, czyli przed 31 marca 2020 r., o ile okres wypowiedzenia umowy jeszcze nie zdążył upłynąć do tego dnia. Podobne zasady stosuje się do wypowiedzenia wysokości czynszu najmu. W tym wypadku także wydłużenie terminu wypowiedzenia, czyli przedłużenie w czasie trwania stosunku najmu lub czynszu sprzed jego wypowiedzenia, zależy od złożenia przez najemcę stosownego oświadczenia woli wynajmującemu.

0113-KDIPT2-2.4011.823.2019.2.BO – Interpretacja indywidualna z dnia 14-04-2020

Opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatkową

System teleinformatyczny przeznaczony do przekazywania tytułów wykonawczych i innych dokumentów do naczelnika urzędu skarbowego

Ustawa z 11.9.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2070) wprowadza nowe zasady w zakresie sposobu przekazywania tytułów wykonawczych i innych dokumentów do organu egzekucyjnego. Podstawowym sposobem przekazywania tytułów wykonawczych do organu egzekucyjnego będzie droga elektroniczna, przy czym wnioski egzekucyjne, tytuły wykonawcze lub informacje, o których mowa w art. 26 § 1e ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji będą przekazywane do naczelnika urzędu skarbowego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 26aa ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. System teleinformatyczny prowadzony będzie przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Ustawa przewiduje również możliwość wyznaczenia w drodze rozporządzenia innego organu Krajowej Administracji Skarbowej do prowadzenia tego systemu. W konsekwencji w projekcie rozporządzenia przewidziano, że Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie będzie organem właściwym do prowadzenia systemu teleinformatycznego.

Prezes UODO rekomenduje opracowanie wytycznych w sprawie kopiowania dokumentów tożsamości

Do Urzędu Ochrony Danych Osobowych zgłaszają się administratorzy oraz osoby, których dane dotyczą w związku z pojawiającymi się wątpliwościami w sprawie kopiowania dokumentów tożsamości przez podmioty obowiązane. Dotyczą one tego, w jaki sposób prawidłowo weryfikować tożsamość klienta tych instytucji, wypełniając obowiązki wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (u.p.p.p.), która nałożyła na tzw. instytucje obowiązane, takie jak m.in. banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe czy krajowe instytucje płatnicze, obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego, a jednocześnie postępować zgodnie z przepisami ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO).

Art. 34 ust. 1 u.p.p.p., określający środki bezpieczeństwa finansowego, stanowi, że środkiem tym jest m.in. identyfikacja klienta oraz weryfikacja jego tożsamości, a nie kopiowanie dokumentu tożsamości. W przepisach przewidziano możliwość kopiowania dokumentów tożsamości. Takie rozwiązanie należy uznać za uprawnienie przysługujące instytucjom obowiązanym, a nie obowiązek.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie kwestionuje zasadności sporządzania kopii dokumentów tożsamości przez instytucje obowiązane w ogóle, gdyż takie uprawnienie przysługuje im na mocy art. 34 ust. 4 u.p.p.p. Podważa jednak, że taka praktyka musi być realizowana przy każdej czynności wykonywanej przez instytucje obowiązane. Decyzja o skopiowaniu dokumentu tożsamości, czy też żądanie przedstawienia takich kopii powinna być poprzedzona dokładną analizą czy rzeczywiście taka czynność jest niezbędna. Weryfikacja taka uwzględniać powinna przepisy RODO, w szczególności pozostawać w zgodzie z zasadami ograniczenia celu oraz minimalizacji danych.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w piśmie z 10 września 2019 r. skierował do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) zapytanie,jakimi środkami instytucje obowiązane powinny dokonywać identyfikacji klientów i czy w każdym przypadku instytucje te w celu wypełnienia obowiązku identyfikacji klientów powinny pozyskiwać od nich kopie dokumentów, w tym dokumentów tożsamości. W odpowiedzi Generalny Inspektor Informacji Finansowej zgodził się ze stanowiskiem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, iż weryfikacja tożsamości klienta nie musi w każdym przypadku polegać na pozyskiwaniu kopii dokumentów. Organ ten wyjaśnił także, że w toku prowadzonych kontroli nad prawidłowością wypełniania przed instytucje obowiązane weryfikacji tożsamości klientów nie oczekuje od nich przedkładania kopii dokumentów tożsamości – jako potwierdzenia prawidłowego zweryfikowania tożsamości.

Mimo zajętego przez GIIF stanowiska problem jest powszechny i nadal aktualny. Dlatego Prezes UODO zdecydował się objąć planem kontroli sektorowych banki pod kątem kopiowania dokumentów tożsamości.

Mając jednak na uwadze, jakie trudności budzi wypracowanie przez instytucje obowiązane praktyk, które zapewniłyby balans pomiędzy koniecznością zapobiegania tak poważnemu zjawisku, jakim jest pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu, a uwzględnieniem przepisów i zasad ochrony danych osobowych, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych skierował 13 marca 2020 r. do Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego prośbę o rozważenie opracowania przez tego regulatora stosownych rekomendacji.

W ocenie Prezesa UODO pomocnym narzędziem dla podmiotów obowiązanych byłyby zatem rekomendacje wydane przez odpowiedniego regulatora, które określiłyby, kiedy pozyskiwanie kopii dokumentów tożsamości jest zasadne, kiedy skorzystać z innych narzędzi, jakie to mogą być narzędzia.

Właściwe zalecenia wydane przez regulatora stanowiłyby cenną wskazówkę i odniesienie dla podmiotów zobowiązanych stosować środki bezpieczeństwa. Brak jednolitych standardów w tym obszarze generuje wątpliwości zarówno podmiotów obowiązanych, jak i klientów, którzy proszeni są o przedkładanie kopii dokumentów tożsamości.

W odpowiedzi z 30 marca 2020 r. przewodniczący KNF poinformował, iż organem właściwym w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, jak również w zakresie wydawania rekomendacji i interpretacji w tej sprawie jest Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

Koronawirus zawieszenie terminów postępowania

Ustawodawca wprowadził tą nowelizacją zasadę, że w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii (który trwa obecnie) ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów w postępowaniach przed sądami administracyjnymi i toczącymi się przed organami administracji nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Tutaj pojawia się m.in. wątpliwość, od kiedy trwa zawieszenie terminów, bo ustawodawca stwierdza, że ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia (31 marca), ale stan zagrożenia epidemicznego, do którego się odwołuje – został wprowadzony wcześniej.

Do jakich terminów odnoszą się przepisy art. 15zzr – 15zzs znowelizowanej ustawy? Można tu wymienić terminy ustalone w KPA bądź w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, np.:

które obowiązują stronę postępowania.

Zawieszone są też terminy, obowiązujące organy administracji publicznej:

Trzeba jednak pamiętać, że ustawa nie anuluje skuteczności dokonanych czynności – jeśli coś takiego zostało podjęte w czasie zawieszenia oraz wstrzymania rozpoczęcia biegu terminów, to są one skuteczne.

Organy administracji mogą też z urzędu wydawać decyzje w całości uwzględniające żądanie strony lub uczestnika postępowania, jak też zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Ponadto, same organy administracji (także sądy) mogą wzywać do dokonania odpowiednich czynności wynikających z przepisów prawa – w tym przypadku w oznaczonym terminie – jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować zagrożenie życia (zdrowia) ludzi lub zwierząt albo np. niepowetowaną szkodę materialną.

0114-KDIP1-3.4012.120.2020.2.PRM – Interpretacja indywidualna z dnia 14-04-2020

Możliwość zastosowania procedury VAT-marża przy sprzedaży samochodu oraz udokumentowania jej fakturą VAT-marża

Zmiany w specustawie dotyczące umów o zamówienie publiczne, w tym ich formy w okresie koronawirusa

W art. 15r KoronawirusU dodano ust. 10, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz związanych z nimi ograniczeń w przemieszczaniu się, umowy o zamówienie publiczne zawierane są pod rygorem nieważności w formie pisemnej, albo za zgodą zamawiającego w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Z brzmienia przepisu wynika, że dotyczy on jedynie okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz związanych z nimi ograniczeń w przemieszczaniu się. Można założyć, że jego celem ma być „ułatwienie” zawierania umów o zamówienie publiczne przez strony. Przepis powoduje jednak, że efekt będzie zgoła odwrotny, a mianowicie przepisy ZamPublU zostaną zaostrzone. Uzależniono bowiem możliwość zawarcia umowy o zamówienie publiczne w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym od zgody zamawiającego.

Warto przypomnieć, że zgodnie z obowiązującym art. 139 ust. 2 ZamPublU, umowa o zamówienie publiczne wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej. Z kolei zgodnie z art. 78¹ § 2 KC (mającym w tym przypadku także zastosowanie) oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.

W art. 78¹ § KC wskazuje się przy tym, że do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oznacza to, że w świetle przywołanych przepisów umowa o zamówienie publiczne może być zawarta także w formie elektronicznej, tj. w postaci elektronicznej z kwalifikowanym podpisem elektronicznym, choć w dotychczasowej praktyce stosunkowo rzadko zamawiający i wykonawcy korzystali z takiej formy. Stanowisko o dopuszczalności formy elektronicznej umowy o zamówienie publiczne prezentowane jest między innymi w literaturze przedmiotu (zob. R. Szostak „Umowy o zamówienia publiczne w zarysie”, s. 72, 79 i 80, Warszawa 2018, wyd. UZP, M. Drozdowicz „Zawarcie umowy o zamówienie publiczne w formie elektronicznej”, PZP Nr 2/2019, Legalis). W przypadku zastosowania formy elektronicznej do zawarcia umowy dochodzi do wymiany dokumentów, z których każdy jest opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym pochodzącym od strony przeciwnej.

Ponadto w art. 15r KoronawirusU dodano ust. 11. Wynika z niego, że przepisy art. 15r ust. 1–9 KoronawirusU stosuje się odpowiednio do umów w sprawie zamówień publicznych wyłączonych ze stosowania ZamPublU. Chodzi zatem o rozszerzenie wprost zastosowania także do tych umów przepisów „szczególnych” zawartych w KoronawirusU, określających reguły aneksowania umów o zamówienie publiczne w związku z zaistnieniem okoliczności wynikających ze stanu epidemii koronawirusa (zob. więcej w Legalis w odniesieniu do opracowań i komentarzy do przepisów art. 15r ust. 1-9 KoronawirusU).

Pozwolenie na budowę przez ePUAP

W czasie pandemii koronawirusa administracja przechodzi na załatwianie spraw elektronicznie, a przy większej liczbie inwestycji wystarczy jedynie zawiadomienie o zakończeniu budowy. Takie rozwiązania znalazły się w tzw. drugiej tarczy antykryzysowej.

Za pomocą platformy ePUAP będzie można złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na budowę i dołączyć do niego projekt w formie elektronicznej. Z tym rozwiązaniem sprzęgnięte są uprawnienia organów administracji, które będą mogły zrezygnować z przeprowadzenia postępowania administracyjnego oraz udostępnić akta lub pojedyncze dokumenty drogą elektroniczną. Po zakończeniu budowy będzie można przesłać do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego zawiadomienie – taka możliwość będzie również przy budynkach wielorodzinnych, o co walczyli deweloperzy.

W nowej ustawie mają zostać także odwieszone niektóre przepisy związane z procesem inwestycyjnym. Wcześniej Polski Związek Firm Deweloperskich w piśmie do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego alarmował, że zawieszenie biegu terminów administracyjnych może mieć zły wpływ na branżę budowlaną, choćby pod tym względem, że organy administracji nie będą zobligowane do wydania w terminie decyzji o zatwierdzeniu projektu architektoniczno-budowlanego.

Nowa ustawa odwiesza bieg niektórych terminów, np. w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, czy uchwałę o lokalizacji inwestycji mieszkaniowych wydawaną na podstawie specustawy mieszkaniowej. W dalszym ciągu jednak zawieszony jest bieg np. terminu na wydanie decyzji środowiskowej. Ponadto, po złożeniu zawiadomienia o zakończeniu budowy przez ePUAP trzeba i tak poczekać 14 dni, w czasie których nadzór budowlany może się zastanowić, czy wnieść sprzeciw.

Epidemia: co z badaniami wstępnymi i kontrolnymi?

Taka informacja znalazła się w komunikacie, który na swojej stronie opublikowało Ministerstwo Zdrowia. Resort przypomina, że znowelizowana 31.3.2020 r. ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 stanowi, że gdy nie ma lekarza posiadającego uprawnienia do przeprowadzania badań wstępnych (kontrolnych), może je wykonać inny lekarz.

Co więcej, może ona wydać stosowne orzeczenie lekarskie – z zastrzeżeniem, że zachowuje ono ważność przez 30 dni od dnia ustania stanu epidemii. Jest też inne ułatwienie, bo MZ podkreśla, że przeprowadzenie badania z zakresu medycyny pracy może się odbyć zdalnie. Takim sposobem badanie może przeprowadzić każdy lekarz, w tym lekarz medycyny pracy.

Podstawą prawną w tym zakresie jest art. 2 ust. 4 ustawy z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, zgodnie z którym lekarz może udzielać świadczeń zdrowotnych, w tym badać stan zdrowia i wydawać orzeczenia lekarskie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Niskooprocentowana pożyczka dla mikroprzedsiębiorców ze środków Funduszu Pracy

Z pożyczki na wsparcie bieżących kosztów prowadzenia działalności mogą skorzystać mikroprzedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r.

Formularz wniosku o pożyczkę i umowy dostępne są na stronie internetowej powiatowego urzędu pracy. Wniosek i umowę trzeba złożyć w powiatowym urzędzie pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności albo poprzez platformę praca.gov.pl.

Pożyczka ta jest udzielana jednorazowo. Jej spłata rozpocznie się po trzymiesięcznym okresie karencji, a okres spłaty musi zamknąć się w 12 miesiącach.

Stałe oprocentowanie umowy pożyczki wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP, czyli 0,05 x stopa redyskonta weksli na dzień podpisania umowy. To jest jedyny koszt związany z uzyskaniem tej pożyczki

Z umorzenia pożyczki wraz z odsetkami będzie można skorzystać pod warunkiem, ze mikoroprzedsiębiorca przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.