Usprawiedliwianie nieobecności w pracy. COVID-19

Usprawiedliwianie nieobecności w pracy

Fakt, że pracownicy obawiają się zakażenia koronawirusem nie usprawiedliwia „z automatu” nieobecności w pracy, choć pracodawca może uznać takie wyjaśnienie i na tej podstawie usprawiedliwić nieobecność pracownika. Nie jest to jednak obowiązek pracodawcy, a jedynie jego dobra wola. Jak wynika z przepisu § 1 rozporządzenia MPiPS z 15.5.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632 ze zm.), przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Taka nieobecność może być niepłatna.

Jeśli jednak pracodawca nie usprawiedliwi takiej nieobecności (a ma do tego prawo), to taka nieobecność pracownika w pracy może być teoretycznie podstawą do zastosowania kary porządkowej. W skrajnych przypadkach może także prowadzić do zwolnienia dyscyplinarnego. Zanim jednak pracodawca sięgnie po takie środki, warto zauważyć, że pracownik może podnosić argument, że do takiego postępowania został poniekąd zmuszony okolicznościami i w związku z tym w takim postępowaniu nie ma jego winy (wina zaś jest niezbędnym elementem do zastosowania odpowiedzialności porządkowej, a wina kwalifikowana – do zwolnienia dyscyplinarnego).

Prawo pracownika do strachu

W sytuacji opisanej w pytaniu pracownicy, którzy obawiają się o swoje zdrowie, powinni w pierwszej kolejności skontaktować się ze stacją sanitarno-epidemiologiczną, która podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. Jeśli okazałoby się, że sanepid nie podejmie decyzji o odosobnieniu, wówczas pracownik powinien skontaktować się z pracodawcą i ustalić dalsze postępowanie. W takiej sytuacji pracownik może np. wykorzystać urlop wypoczynkowy. Teoretycznie pracownik może również skorzystać z tzw. „prawa do strachu”. Choć w obecnej sytuacji możliwość skorzystania z tego uprawnienia przez pracownika jest bardzo ocenna. Przepis art. 210 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.) umożliwia pracownikowi powstrzymanie się od pracy, w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. W takim przypadku pracownik musi jednak poinformować o tym niezwłocznie przełożonego. Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy, a za czas powstrzymania się od pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Z jednej strony podnoszony jest argument, że kluczowe jest ustalenie, w jaki sposób pracodawca zabezpieczył w danej sytuacji pracowników (w praktyce chodzi o ustalenie, czy warunki pracy faktycznie nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie). Jeśli pracodawca prawidłowo wypełnił swoje obowiązki, pracownikowi trudniej będzie wykazać obiektywną realność zagrożenia. Z drugiej strony natomiast wskazuje się, że zabezpieczenie pracowników (odpowiednio maseczkami, rękawiczkami, płynami do dezynfekcji, itp.) może okazać się niewystarczające i mimo takich zabezpieczeń pracownik powinien „mieć prawo do strachu”. Tym bardziej, że skala obecnego zagrożenia jest dotychczas niespotykana i istnieje możliwość, że sądy będą to uwzględniały w razie rozpoznawania sporów związanych np. z dyscyplinarnym zwolnieniem z pracy.

Trzy tygodnie na zgłoszenie roszczeń

Właścicielom wywłaszczonych przed 20 laty nieruchomości pozostało niewiele czasu na ubieganie się o zwrot mienia. Już 14 maja 2020 r. upływa termin złożenia wniosku.

Uprawnienie do wystąpienia o zwrot przysługuje dawnym właścicielom lub ich następcom prawnym. Dotyczy to przypadków, gdy nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Taka sytuacja ma miejsce w dwóch przypadkach:

■ jeśli mimo upływu siedmiu lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu,

■ jeśli mimo upływu 10 lat cel ten nie został zrealizowany.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy o zwrot wywłaszczonej nieruchomości istotne jest ustalenie przez organ administracji publicznej, czy na nieruchomości wskazanej we wniosku został zrealizowany cel publiczny wskazany w decyzji wywłaszczeniowej. Jego precyzyjne określenie będzie miało decydujący wpływ na treść decyzji administracyjnej, a w praktyce przesądzi o zwrocie lub odmowie zwrotu nieruchomości.

Zakreślenie powyższego terminu jest skutkiem wejścia w życie ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2019 r. poz. 801). Zgodnie z nowelizacją uprawnienie do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości wygasa, jeżeli od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, upłynęło 20 lat. Natomiast w przypadku gdy termin ten upłynął przed wejściem w życie ustawy albo gdy od dnia wejścia w życie ustawy do upływu tego terminu pozostało nie więcej niż 12 miesięcy, wniosek taki może zostać złożony w ciągu roku od wejścia w życie ustawy nowelizującej.

Z uwagi na fakt, że ustawa zmieniająca weszła w życie 14 maja 2019 r., termin ten upływa w połowie przyszłego miesiąca.

Z wnioskiem o zwrot należy wystąpić do starosty, który zawiadamia o tym właściwy organ gospodarujący zasobem nieruchomości. Warunkiem zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części albo udziału w niej jest oddanie przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.

– Odszkodowania, choć przy ich zwrocie podlegają waloryzacji, stanowią jedynie niewielki procent obecnej wartości nieruchomości. Nie ma wiec obaw, że w przypadku zwrotu nieruchomości będziemy musieli zwrócić odszkodowania odpowiadające obecnej wartości nieruchomości – będzie to jedynie zwaloryzowane odszkodowanie ustalone w dacie wywłaszczenia, czyli relatywnie niewielka kwota. Pamiętajmy, że w dacie wywłaszczenia nieruchomości zazwyczaj stanowiły gospodarstwa rolne i znajdowały się na obrzeżach ówczesnych miast, a obecnie są to zazwyczaj tereny mieszkaniowe, znajdujące się w atrakcyjnych lokalizacjach – mówi dr Marcin Włodarski, prawnik w LSW Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy.

W wypadku złożenia wniosku po terminie właściwy organ nie ma obowiązku zawiadamiania oraz informowania właściciela nieruchomości lub jego następców prawnych o zamiarze użycia nieruchomości lub jej części na cel inny niż określony w decyzji wywłaszczeniowej.

– Orzecznictwo dotyczące zwrotów nieruchomości wywłaszczonych na przestrzeni ostatnich 15 lat wielokrotnie się zmieniało, dlatego rekomendowałbym mimo wszystko złożenie wniosku zwrotowego każdemu, kto został wywłaszczony. Wówczas mamy na pewno zachowany termin na złożenie wniosku zwrotowego. Samo złożenie wniosku jest oczywiście bezpłatne, a wnioskodawcy nie ryzykują praktycznie nic poprzez jego złożenie, a zyskać mogą sporo. Natomiast zasadność tego wniosku będzie dopiero oceniana przez starostów, wojewodów, a następnie przez sądy administracyjne, więc ciężko jest ocenić szanse na odzyskanie nieruchomości już dziś. To wymaga zawsze indywidualnego podejścia i kompleksowego przeanalizowania akt sprawy oraz oczywiście podniesienia właściwych argumentów – dodaje dr Marcin Włodarski.

W ocenie eksperta wprowadzenie terminu na ubieganie się o zwrot wywłaszczonych nieruchomości skutkować będzie zalewem wniosków – ich liczba może sięgnąć nawet kilkunastu tysięcy w skali całego kraju – do właściwych starostów na początku maja tego roku. Na razie wysypu jeszcze nie widać, przynajmniej w stolicy. Jak informuje Karolina Gałecka, rzecznik prasowy Urzędu m.st. Warszawy, od początku 2020 r. wpłynęło 20 wniosków o zwrot wywłaszczonych nieruchomości, złożonych na podstawie art. 136 ust. 3 u.g.n. ©℗

Marcin Wybranowski

Jest projekt o kooperatywie mieszkaniowej

Rząd wraca do prac nad przepisami o kooperatywach mieszkaniowych. Projekt ustawy opracowany przez resort rozwoju został udostępniony na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Nowe prawo ma pobudzić rozwój oddolnej spółdzielczości mieszkaniowej i poszerzyć wachlarz możliwych sposobów zaspokajania potrzeb mieszkaniowych.

Zgodnie z założeniami członkami kooperatywy mieszkaniowej będą mogły zostać osoby fizyczne, a relacje między nimi określi umowa kooperatywy albo umowa spółki cywilnej. Jak wskazano w uzasadnieniu, celem projektodawcy nie jest powołanie nowego bytu organizacyjnego, dlatego sama kooperatywa nie będzie posiadała osobowości prawnej.

W tym trybie będzie można zrealizować inwestycje w postaci nabycia nieruchomości gruntowej i wybudowania na niej budynku mieszkalnego wielorodzinnego lub wzniesienia budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w których łącznie będą się znajdowały co najmniej trzy lokale mieszkalne. W ramach kooperatywy mieszkaniowej będzie możliwe również nabycie prawa do gruntu wraz z budynkiem oraz przeprowadzenie w tym obiekcie robót budowlanych, po zakończeniu których będą się w nim znajdowały co najmniej trzy samodzielne lokale mieszkalne.

Projekt ustawy reguluje również zasady sprzedaży nieruchomości gminnych na potrzeby inwestycji mieszkaniowej realizowanej przez członków kooperatywy mieszkaniowej. W takim przypadku konieczna będzie zgoda rady gminy wyrażona w formie uchwały podejmowanej na zasadach ogólnych. Natomiast już sama procedura sprzedaży będzie odbywała się w drodze przetargu pisemnego nieograniczonego. Przetarg ma być dedykowany wyłącznie dla członków takiej kooperatywy. Zapłata ceny nieruchomości pochodzącej z gminnego zasobu będzie mogła zostać rozłożona na raty. Ponadto organ wykonawczy gminy będzie miał możliwość udzielenia bonifikaty. O tę będzie mógł wystąpić właściciel mieszkania lub domu jednorodzinnego wybudowanego przez kooperatywę po upływie dwóch trzecich okresu spłaty ceny nieruchomości nabytej w drodze przetargu, jeśli spłaci dwie trzecie przypadającej na niego ceny. Organ wykonawczy gminy udzieli bonifikaty, jeżeli zostanie zachowany cel, na jaki została przeznaczona sprzedana nieruchomość.

Wszystkie te ułatwienia mają spopularyzować tę formę realizacji inwestycji budowlanych. Tym bardziej że − jak wskazano w uzasadnieniu projektu − tego typu inwestycje umożliwiają ograniczenie kosztów zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, co spowodowane jest tym, że część prac członkowie kooperatyw będą wykonywali we własnym zakresie i nie zapłacą marży podwykonawcom i deweloperom. Zdaniem projektodawcy doświadczenia kooperatyw wskazują, że możliwe jest obniżenie kosztów zaspokojenia potrzeby mieszkaniowej w stosunku do nabycia mieszkania na rynku deweloperskim o ok. 20–30 proc. ©℗

Etap legislacyjny

Projekt w konsultacjach

Marcin Wybranowski

Rodziców ważne wybory, czyli nabór do przedszkoli i szkół na rok szkolny 2020/2021

Rekrutacja

Przed rodzicami ważny moment, aby dokonać wyboru placówki oświatowej, a więc szkoły lub przedszkola, dla swoich dzieci. Przedszkolaków i uczniów przyjmuje się do szkół i przedszkoli po przeprowadzeniu rekrutacji.Na podstawie wniosku wypełnionego przez rodzica, o przyjęciu dziecka decyduje dyrektor placówki. Prawo oświatowe w art. 150 i 151 wskazuje treść wniosku i zgłoszenia o przyjęcie dziecka do przedszkola, szkoły i innych placówek oraz niezbędne załączniki. Dane te ─ wymienione w art. 150 ust. 1 ─ są przetwarzane w celu realizacji obowiązku prawnego, który ciąży na administratorze (rt. 6 ust. 1 lit. c RODO). W związku z tym administrator (szkoła /przedszkole/inna placówka oświatowa) nie musi pozyskiwać zgody rodziców dzieci na przetwarzanie danych zawartych w tych wnioskach.

Warto odnotować, że – zgodnie z przepisami oświatowymi ─ mówiąc o rodzicach, należy także rozumieć: prawnych opiekunów dziecka lubże osoby, które sprawują pieczę zastępczą nad dzieckiem.

 Zakres danych osobowych jakie powinien zawierać wniosek

Powyższe przepisy prawa oświatowego wskazują zakres danych osobowych, które zawiera wniosek o przyjęcie do placówki oświatowej. Są to dane osobowe kandydata, m.in. jego: imię, nazwisko, data urodzenia, numer PESEL oraz adres miejsca zamieszkania. Przepisy wskazują również na przetwarzanie danych osobowych rodziców kandydata, jednakże różnicują zakres gromadzonych danych w zależności od tego, czy kandydat jest osobą pełnoletnią, czy też nie.

Do wniosku załącza się również dokumenty, które potwierdzają odpowiednio spełnianie przez kandydata określonych w ustawie kryteriów.

W sytuacji gdy np. liczba kandydatów okaże się większa niż ta przewidziana przez szkołę, przepisy zakładają konieczność dołączenia do wniosku dodatkowych dokumentów, np.: prawomocnego wyroku sądu rodzinnego orzekającego rozwód lub separację lub aktu zgonu, oświadczenia o samotnym wychowywaniu dziecka oraz niewychowywaniu żadnego dziecka wspólnie z jego rodzicem, czy też oświadczenia o dochodzie na osobę w rodzinie kandydata (jeżeli organ prowadzący określił kryterium dochodu na osobę w rodzinie kandydata).

Jako inny przykład złożenia dodatkowych dokumentów w procesie rekrutacji, można podać kandydatów ubiegających się o przyjęcie do publicznych szkół podstawowych o profilu sportowym. Muszą oni bowiem przedłożyć w szkole orzeczenie lekarskie wydane przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, świadczące o ich stanie zdrowia umożliwiającym podjęcie nauki w tychże szkołach.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że do UODO napływają w związku z prowadzonymi rekrutacjami pytania, sygnalizujące zbieranie przez szkoły danych, takich jak: numer PESEL, numer i seria dowodu osobistego rodziców kandydata. W tym wypadku zbieranie takich danych stanowi naruszenie nie tylko Prawa oświatowego, ale i zasad (m.in. legalizmu, proporcjonalności i minimalizacji), o których mowa w art. 5 RODO. Regulacje prawa oświatowego dotyczące treści wniosku o przyjęcie do przedszkola, szkoły (art. 150 i 151) nie wymieniają bowiem danych rodziców w postaci numeru PESEL, numeru i serii dowodu osobistego (w odróżnieniu od np. numeru PESEL kandydata), jako tych, które szkoła (przedszkole) może żądać w ramach rekrutacji.

 Obowiązek informacyjny

W trakcie rekrutacji organ prowadzący przedszkole lub szkołę pozyskuje bardzo wiele danych dotyczących nie tylko samego dziecka, ale także jego rodziców. Dlatego tak ważne jest odpowiednie informowanie rodziców i uczniów o tym, co dalej będzie się działo z tymi danymi (np. kto jest ich administratorem, na jakiej podstawie są przetwarzane, w jakim celu i przez jaki okres).

Prawo oświatowe pozwala na przeprowadzanie postępowania rekrutacyjnego z wykorzystaniem systemów informatycznych. W takiej sytuacji możliwe jest sporządzenie formularza elektronicznego zawierającego odpowiednią klauzulę informacyjną, co powinno stanowić jego niezbędny element. Należy także pamiętać, że każda komunikacja prowadzona przez administratora z osobami, których dane dotyczą, musi spełniać odpowiednie wymagania. Wszelkie informacje podawane odbiorcom, w tym na podstawie art. 13 i 14 RODO, w szczególności muszą przybrać przejrzystą, zrozumiałą i łatwo dostępną formę, co oznacza, że powinny być napisane jasnym i prostym językiem, zwłaszcza, gdy są kierowane do dzieci.

Przechowywanie danych

Warto odnotować, że dane uzyskane podczas postępowania rekrutacyjnego są przechowywane nie dłużej niż do końca okresu, w którym uczeń korzysta z wychowania przedszkolnego w danym przedszkolu albo uczęszcza do danej szkoły. Natomiast dane osobowe kandydatów nieprzyjętych są przechowywane przez rok, chyba że na rozstrzygnięcie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki została wniesiona skarga do sądu administracyjnego i postępowanie nie zostało zakończone prawomocnym wyrokiem.

Publikacja list uczniów przyjętych do szkoły 

Wyniki rekrutacji podaje się do publicznej wiadomości, podając imię i nazwisko kandydata oraz adnotację, czy został przyjęty czy nieprzyjęty do danej placówki.

Listy takie są umieszczane w widocznym miejscu, w siedzibie danego publicznego przedszkola, szkoły, czy innej placówki. Powinny one zawierać imiona i nazwiska kandydatów uszeregowane w kolejności alfabetycznej oraz najniższą liczbę punktów, która uprawnia do przyjęcia.

Dotychczas dyrektorzy placówek nie udostępniali list obejmujących wspomniane dane osobowe, np. na stronach internetowych lub na portalach społecznościowych, w tym na fanpage’ach szkoły.

W związku z obecną sytuacją epidemiczną – zgodnie z nowymi przepisami wydanymi na podstawie specustawy ws. koronawirusa ─ wyniki postępowania rekrutacyjnego w formie list kandydatów, o których mowa w art. 158 ust. 1 i 3 Prawa oświatowego, podaje się do publicznej wiadomości także na stronach internetowych tych jednostek. W ocenie UODO nie jest natomiast dopuszczalne publikowanie tych list na portalach społecznościowych czy fanpage’ach placówek oświatowych.

Administrator przed udostępnianiem danych powinien dokonać analizy ryzyka, jakie wiąże się z publikacją list w Internecie. Ważna jest zasada minimalizacji danych czy ograniczenia przechowywania. Zatem należy przetwarzać te dane, które są ograniczone oraz przez okres nie dłuższy niż jest to niezbędne do celów, w których dane są przetwarzane. UODO jednak zaleca, aby dyrektorzy korzystali z form komunikacji elektronicznej i indywidualnie informowali kandydata i jego rodziców o wynikach przeprowadzonej rekrutacji.

Jednocześnie w ocenie UODO, po zakończeniu czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty, należałby usunąć listy przyjętych kandydatów ze strony internetowej i zamieścić je na tablicy ogłoszeń w placówce.

Ponadto zachęcamy do zapoznania się z materiałem zamieszczonym na stronie UODO pod nazwą „Szkoła uczy (się) chronić dane”, dostępnym pod linkiem: https://uodo.gov.pl/pl/384/742
Źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/1497

Rozporządzenie z dnia 19.4.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii

Rozporządzenie doprecyzowało postanowienie dotyczące pracy organów administracji. Do odwołania wykonywanie zadań przez urząd administracji publicznej lub jednostkę organizacyjną wykonującą zadania o charakterze publicznym, może podlegać ograniczeniu polegającym na wykonywaniu:

1) wyłącznie zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom;

2) określonych zadań przez ten urząd lub jednostkę w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów.

Do zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom zalicza się w szczególności sprawy z zakresu m.in. administracji architektoniczno-budowlanej, w tym dotyczące:

Tym samym zostały ujednolicone zadania, które organy w minimalnym zakresie powinny wykonywać z możliwością wprowadzenia ograniczeń w ich wykonywaniu.

W związku z wejściem w życie omawianego rozporządzenia utraciło moc prawną rozporządzenie Rady Ministrów z 10.4.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 658).

Elektroniczny zapis na akcje

17.4.2020 r. prezydent podpisał ustawę z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695; dalej: InstrWsparSARSCoV2U)).

Nowelizacja, w art. 29, wprowadza zmiany w ustawie z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 505 ze zm.; dalej: KSH). Zgodnie z art. 437 § 1 KSH, zapis na akcje sporządza się w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spółkę co najmniej w dwóch egzemplarzach na każdego subskrybenta; jeden egzemplarz przeznaczony jest dla subskrybenta, drugi dla spółki. Dodano przepis, zgodnie z którym zapis na akcje w postaci elektronicznej wymaga wypełnienia formularza udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Zapis subskrypcji powinien być złożony spółce albo osobie przez nią upoważnionej w terminie podanym w ogłoszeniu, prospekcie albo w liście poleconym, o którym mowa w art. 434 § 3 KSH.

W razie złożenia zapisu na akcje w postaci elektronicznej, nie stosuje się zasady, że zapis powinien zawierać podpisy subskrybenta oraz spółki albo innego podmiotu upoważnionego do przyjmowania zapisów i wpłat na akcje (art. 437 § 2¹ KSH). Natomiast z nowego brzmienia art. 437 § 3 KSH wynika, że przyjęcie zapisu może być poświadczone pieczęcią lub mechanicznie odtwarzanym podpisem, zaś przyjęcie zapisu w postaci elektronicznej wymaga poświadczenia przez podmiot przyjmujący zapis.

Ponadto, po zmianach, rada nadzorcza (spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej) może podejmować uchwały w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość także w sprawach, dla których umowa (statut) spółki przewiduje głosowanie tajne, o ile żaden z członków rady nadzorczej nie zgłosi sprzeciwu (art. 222 § 4¹ oraz art. 388 § 3¹ KSH).

Wydłużenie terminów administracyjnych dla kierujących pojazdami

Ustawą z 9.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695) dodano art. 15zzzw do ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.; dalej: KoronawirusU) przedłużono terminy do realizacji obowiązków ciążących na osobach kierujących pojazdami. Z tych zmian wynika, że w przypadku gdy ważność: prawa jazdy; pozwolenia na kierowanie tramwajem; zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne; świadectwa kierowcy; legitymacji instruktora nauki jazdy; legitymacji egzaminatora; zaświadczenia o wpisie do ewidencji instruktorów techniki jazdy (świadectwa instruktora techniki jazdy); uprawnień do kierowania pojazdami; wpisu w prawie jazdy kodu 95 potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej albo ukończenie szkolenia okresowego

– upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ważność tych dokumentów, uprawnień i wpisu ulega przedłużeniu do dnia upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Ponadto, badanie techniczne pojazdu, którego termin upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, którego właścicielem lub posiadaczem jest osoba przebywająca na obowiązkowej kwarantannie lub poddana leczeniu z powodu COVID-19 w tym okresie, zachowuje ważność przez okres 7 dni od dnia zakończenia leczenia lub zwolnienia z obowiązkowej kwarantanny, jedynie w celu umożliwienia dojazdu na badanie techniczne (art. 15zzzx).

W stanie epidemii lub okresie zagrożenia epidemicznego zawieszamy przeprowadzanie badań lekarskich i psychologicznych, a także przedłużamy ważność orzeczeń dla maszynistów i pracowników kolejowych. Wydłużamy też okres obowiązywania certyfikatów audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego o okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Przekazywanie informacji o liczbie papierosów poszczególnych marek i ilości tytoniu do palenia oznaczonych maksymalną ceną detaliczną

Zmiana rozporządzenia wynika z konieczności dostosowania treści rozporządzenia do zmiany domeny internetowej właściwej ministerstwu finansów.

Na skutek włączenia strony internetowej ministerstwa finansów do Portalu Gov.pl, podmioty upoważnione do przekazywania informacji o liczbie papierosów poszczególnych marek i ilości tytoniu do palenia oznaczonych maksymalną ceną detaliczną – adres na jaki powinny przekazywać przedmiotowe informacje znajdą na stronie internetowej (www.gov.pl/web/finanse) w Portalu Gov.pl, a nie jak przed 19.2.2019 r. pod adresem domeny internetowej ministerstwa finansów www.mf.gov.pl.

Zestawienie zmian w podatkach wynikających z uzupełnienia tarczy antykryzysowej

Lp.	Rodzaj rozwiązania	Sposób realizacji
	Przedłużenie terminów sprawozdawczych dotyczących cen transferowych (art. 73 pkt 63 InstrWsparSARSCoV2U)	1.Przedłużono do 30.9.2020 r. termin do złożenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych (o którym mowa w art. 23y ust. 1 PDOFizU i art. 11m ust. 1 PDOPrU) w przypadku podmiotów, których rok podatkowy lub rok obrotowy rozpoczął się po 31.12.2018 r., a zakończył przed 31.12.2019 r. 2.Przedłużono do 31.12.2020 r. termin do dołączenia do lokalnej dokumentacji cen transferowych grupowej dokumentacji cen transferowych w przypadku podmiotów, których rok obrotowy rozpoczął się po 31.12.2018 r. i zakończył przed 31.12.2019 r. Powyższe zmiany zostały uregulowane w ust. 2 i 3 dodanych do art. 31z KoronawirusU
	Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych (art. 73 pkt 53 InstrWsparSARSCoV2U)	Umożliwiono przedsiębiorcom uzyskiwanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w związku z COVID-19, na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, stanowiących pomoc publiczną mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Komunikacie Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01). Wskazano, że wsparcie w postaci zaniechania poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych również stanowi ww. pomoc. Umożliwi to przedsiębiorcy wnioskowanie o pomoc publiczną do maksymalnej wysokości 800 000 euro (z obecnych 200 000 euro). Powyższe wynika z art. 15zzzh KoronawirusU.
	Rozwiązania dla podatkowych grup kapitałowych (art. 19 InstrWsparSARSCoV2U)	Podatkowe grupy kapitałowe, które poniosą w 2020 r. negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 i w związku z tym nie spełnią warunku rentowności oraz braku zaległości podatkowych (warunki określone w art. 1a ust. 2 pkt 1 lit. d lub pkt 4 PDOPrU) zachowają status podatnika podatku dochodowego. Zawieszenie spełnienia ww. warunków dotyczy wyłącznie roku podatkowego, który rozpoczął się przed 1.1.2020 r. a zakończy się po 31.12.2019 r. lub rozpoczął się po 31.12.2019 r., ale przed 1.1.2021 r. (dodany art. 38n w PDOPrU).
	Zwolnienie ze składek ZUS nie jest przychodem (art. 73 pkt 67InstrWsparSARSCoV2U)	Przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności składkowych ZUS przez płatnika, nie są przychodem zarówno w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Wynika to ze zmienionego art. 31zx KoronawirusU, zgodnie z którym przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo KoronawirusU, nie stanowią. Podobnie, przychodem takim nie będzie także kwota umorzonej pożyczki stanowiącej wsparcie.
	Pomoc podatkowa dla OPP (art. 73 pkt 25 InstrWsparSARSCoV2U) (art. 19 InstrWsparSARSCoV2U)	Podatek od nieruchomości Wprowadzono możliwość zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli zajętych na prowadzenie działalności przez organizacje pozarządowe mające status organizacji pożytku publicznego, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z koronawirusem. W art.15p KoronawirusU dodano przepis zgodnie, z którym w uchwale rada gminy może wprowadzić zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli zajętych na prowadzenie działalności przez: 1) organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz 2) podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 tej ustawy – których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Rada gminy może również przedłużyć terminy płatności rat podatku od nieruchomości ww. organizacji. 1% PIT na rzecz OPP Wsparcie OPP kwotą 1% podatku będzie możliwe również w przypadku złożenia zeznania PIT za 2019 r. lub oświadczenia PIT-OP po terminie, nie później jednak niż do 1.6.2020 r. (korekty tego zeznania do 30.6.2020 r.).Warunkiem przekazania przez naczelnika urzędu skarbowego tej kwoty OPP, będzie zapłata przez podatnika podatku w pełnej wysokości do 30.6.2020 r. (art.52v dodany do PDOFizU)
	Wsparcie dla organizatorów loterii promocyjnych i fantowych (art. 73 pkt 57 InstrWsparSARSCoV2U)	Podmioty posiadające zezwolenie na urządzanie loterii promocyjnych i fantowych będą mogły zorganizować loterię w późniejszym terminie niż wskazany w otrzymanym zezwoleniu. Zezwolenie nie będzie wygasać w przypadku nierozpoczęcia działalności w okresie w nim określonym. Nie będą również pobierane opłaty za zmianę zezwolenia jeżeli będzie ona dotyczyć zmiany terminu prowadzenia działalności objętej zezwoleniem. W przypadku bowiem gdy termin rozpoczęcia działalności w zakresie urządzania loterii promocyjnej lub loterii fantowej określony w zezwoleniu udzielonym na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z 19.11.2009 r. o grach hazardowych przypada na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, termin ten nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. (dodany art. 15zzzzzg KoronawirusU)
	Zwolnienie z PCC obrotu kryptowalutami (art. 28 i art. 118 pkt 2 InstrWsparSARSCoV2U)	Zwolniono od 1.7.2020 r. z PCC sprzedaż i zamianę walut wirtualnych. Ta zmiana wynika z dodanego pkt 1a w art. 9 ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym sprzedaż i zamianę walut wirtualnych w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
	Kontrole w firmach audytorskich w formie elektronicznej (art. 106 InstrWsparSARSCoV2U)	Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) będzie mogła przeprowadzać kontrole w firmach audytorskich bez konieczności osobistych kontaktów, wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Kontrola w takiej formie będzie mogła się odbyć po uzyskaniu zgody kontrolowanej jednostki. Z art. 106 InstrWsparSARSCoV2U wynika, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii kontrola, o której mowa w art. 106 ust. 1 ustawy z 11.5.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym w zakresie dotyczącym badań ustawowych jednostek zainteresowania publicznego, może być prowadzona w siedzibie PANA za zgodą kontrolowanej firmy audytorskiej. Doręczenie: 1) zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, 2) imiennego upoważnienia udzielonego osobie kontrolującej przez PANA do przeprowadzenia kontroli oraz dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby kontrolującej, 3) zawiadomienia o zakończeniu kontroli – może odbywać się przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną; dowodem doręczenia jest potwierdzenie transmisji danych. Do kontroli rozpoczętych przed ustanowieniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w ich trakcie, i niezakończonych do dnia ich odwołania powyższe regulacje stosuje się odpowiednio.
	Zmiana właściwości organów Krajowej Administracji Skarbowej (art. 56 InstrWsparSARSCoV2U)	Minister finansów będzie mógł decydować o zmianie właściwości organów Krajowej Administracji Skarbowej. Takie uprawnienia wynikają z dodanego ust. 5a do art. 11 ustawy o KAS.

Doręczenie pisma elektronicznego w postępowaniu administracyjnym

W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 695 opublikowano ustawę z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej: nowelizacja).
Zgodnie z art. 14 nowelizacji, zmiany wprowadzono do KPA. Dodano art. 39³, który dotyczy pism wydanych przez organ administracji publicznej w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego, które zostały opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, zaawansowaną pieczęcią elektroniczną albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną. W przypadku takich dokumentów, ich doręczenie może polegać na doręczeniu wydruku pisma uzyskanego z tego systemu odzwierciedlającego treść tego pisma, jeżeli:

Wydruk takiego pisma zawiera:

1) informację, że pismo wydano w formie dokumentu elektronicznego i podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby, która je podpisała, albo opatrzone zaawansowaną pieczęcią elektroniczną albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną;
2) identyfikator tego pisma, nadawany przez system teleinformatyczny, za pomocą którego wydano pismo.

Warto też zwrócić uwagę na przepisy dotyczące wyłączenia bezpośredniej obsługi interesantów. Zgodnie z art. 15zzzzzn KoronawirusU, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w szczególności, gdy urząd administracji obsługujący organ administracji publicznej wykonuje zadania w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów, organ administracji publicznej:

1) może odstąpić od zasady określonej w art. 10 § 1 KPA także w przypadku, gdy wszystkie strony zrzekły się swego prawa – chodzi tu o odstąpienie od zasady, zgodnie z którą organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;
2) może zapewnić stronie udostępnienie akt sprawy lub poszczególnych dokumentów stanowiących akta sprawy również za pomocą środków komunikacji elektronicznej na adres wskazany w rejestrze danych kontaktowych lub inny adres elektroniczny wskazany przez stronę;
3) może przeprowadzić czynność w toku postępowania wymagającego zgodnie z przepisami prawa osobistego stawiennictwa, również przez udostępnienie przez stronę lub innego uczestnika postępowania swojego wizerunku w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem transmisji audiowizualnej, o ile przemawia za tym interes strony, a organ prowadzący postępowanie wyraził na to zgodę.