Transakcje między podmiotami powiązanymi w JPK_V7

Podmioty powiązane

Przepisy dotyczące powiązań między podatnikami podatku od towarów i usług znajdują się w art. 32 VATU. Kod „TP” w pliku JPK_V7 ma zastosowanie w przypadku, gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 VATU.

Ten ostatni przepis odsyła zaś do powiązań w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 PDOFizU i art. 11a ust. 1 pkt 5 PDOPrU.

W myśl tych przepisów podmiotami powiązanymi są:

a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub

b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

– ten sam inny podmiot lub

– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

c) spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub,

ca) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub

cb) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub

d) podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej

– spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład;

Wywieranie znaczącego wpływu

Z dalszych przepisów wynika, że przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lit. a i b, rozumie się:

1) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:

a) udziałów w kapitale lub

b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub

c) udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach, lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub,

2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.

W tym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, że ten sam inny podmiot (czyli Jan Kowalski) wywiera znaczący wpływ na spółkę X oraz spółkę Z.

Na spółkę X wywiera ten znaczący wpływ pośrednio (jako osoba reprezentująca jednoosobowo komplementariusza spółki X i mająca faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji przez spółkę X), zaś na spółkę Z wywiera bezpośrednio znaczący wpływ (jako udziałowiec mający więcej niż 25% udziału w kapitale).

Tak więc spółka X oraz spółka Z są powiązane i transakcje pomiędzy nimi powinny być oznaczane w JPK_V7 kodem „TP”.

Sprawozdanie finansowe za 2022 r. – rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości

W opracowaniu Komitet odniósł się do aktualności dotychczasowych rekomendacji. W rekomendacjach omówiono zagadnienia o istotnym wpływie na sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności za 2022 r., m.in. założenie kontynuacji działalności w warunkach niepewności, inwentaryzacja, uproszczona wycena wyrobów i usług, inflacja – wpływ na wycenę aktywów i zobowiązań, rezerwy w warunkach niepewności, sytuacja na rynku energii i jej wpływ na sprawozdania finansowe przedsiębiorstw energetycznych, przychody i koszty o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie, ujawnienia w warunkach niepewności.

 

Jednostki, które nie sporządzają sprawozdania z działalności, mogą skorzystać z tych rekomendacji przy przygotowywaniu treści, dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego.

Komitet kieruje dokument do kierowników jednostek, w rozumieniu ustawy o rachunkowości, jako osób odpowiedzialnych za sporządzanie sprawozdań finansowych (w tym skonsolidowanych) oraz sprawozdań z działalności, osób, którym powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych (księgowych i biur rachunkowych), biegłych rewidentów, członków rad nadzorczych, innych interesariuszy, polegających na informacjach zawartych w sprawozdaniach finansowych i sprawozdaniach z działalności.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Kolejna nowelizacja Kodeksu pracy w Sejmie. Implementacja dyrektywy Work Life Balance coraz bliżej

Wdrożenie zmian w ramach tej nowelizacji Kodeksu pracy jest również częścią realizacji jednego z kamieni milowych w ramach KPO.

Projekt ustawy nowelizującej Kodeks pracy ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego:

Najważniejsze zmiany

Nowelizacja Kodeksu pracy przewiduje wiele zmian. Najważniejsze z nich to wydłużenie urlopu rodzicielskiego, z obecnych 32 tygodni (w sytuacji urodzenia jednego dziecka) oraz 34 tygodni (w sytuacji ciąży mnogiej), do odpowiednio 41 tygodni oraz 43 tygodni. Ponadto każdy z rodziców będzie miał również gwarancje 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica. Nowością będzie wprowadzenie bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni, urlop ten będzie możliwy do wykorzystania, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Druga nowość to zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym, w tym przypadku pozostanie odpłatność w wysokości 50%. Zwolnienie to będzie możliwe do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych.

Dla pracodawców jedna z ważniejszych zmian to rozszerzenie katalogu informacji jakie będą musieli przekazywać pracownikom na podstawie art. 29 § 3 Kodeksu pracy.

Nowością dla pracowników, którzy wykonują pracę przez co najmniej 6 miesięcy będzie prawo do wystąpienia raz w roku, o zmianę rodzaju umowy – na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Pracodawca będzie musiał w takiej sytuacji pisemnie odpowiedzieć na wniosek pracownika.

Nowelizacja przewiduje również wpisanie do przepisów prawa pracy wyraźnego zakazu zabraniania pracownikowi, co do zasady, jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą. Funkcjonować będzie także zakaz poddawania pracownika niekorzystnemu traktowaniu z tego tytułu.

Dodatkowe przerwy dla pracowników

Kolejna zmiana polega na wprowadzeniu dwóch dodatkowych przerw, które będą wliczane do czasu pracy. Pracownik będzie miał prawo do:

Zmiany w umowach na okres próbny

Zgodnie z propozycją nowelizacji Kodeksu pracy umowę o pracę na okres próbny będzie zawierało się na okres nieprzekraczający:

W umowie o pracę na okres próbny nieprzekraczający 2 miesięcy będzie podawany okres, na który strony będą miały zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony w przypadku zamiaru zawarcia takiej umowy na okres krótszy niż 12 miesięcy. Jest to jedno z tych rozwiązań, które budziło kontrowersje na etapie konsultacji projektu ustawy.

Nowy obowiązek informacyjny dla pracowników

Kolejna ważna zmiana w ramach proponowanej nowelizacji zaproponowano rozszerzenie zakresu informacji w ramach art. 29 § 3 Kodeksu pracy. Zgodnie z tą zmianą pracodawca będzie informował pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej, nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy, co najmniej o:

1. obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy;
2. obowiązującym pracownika dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy;
3. przysługujących pracownikowi przerwach w pracy;
4. przysługującym pracownikowi dobowym i tygodniowym odpoczynku;
5. zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią;
6. w przypadku pracy zmianowej ‒ zasadach dotyczących przechodzenia ze zmiany na zmianę;
7. w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy ‒ zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy;
8. innych niż uzgodnione w umowie o pracę przysługujących pracownikowi składnikach wynagrodzenia oraz świadczeniach pieniężnych lub rzeczowych;
9. wymiarze przysługującego pracownikowi płatnego urlopu, w szczególności urlopu wypoczynkowego, lub jeżeli nie jest możliwe jego określenie w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, o zasadach jego ustalania i przyznawania;
10. obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy lub, jeżeli nie jest możliwe określenie długości okresów wypowiedzenia w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, sposobie ustalania takich okresów wypowiedzenia;
11. prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia, w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy;
12. układzie zbiorowym pracy lub innym porozumieniu zbiorowym, którym pracownik jest objęty, a w przypadku zawarcia porozumienia zbiorowego poza zakładem pracy przez wspólne organy lub instytucje – nazwie takich organów lub instytucji;
13. w przypadku gdy pracodawca nie ustalił regulaminu pracy – terminie, miejscu, czasie i częstotliwości wypłacania wynagrodzenia za pracę, porze nocnej oraz przyjętym u danego pracodawcy sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – nowe dni wolne

W Kodeksie pracy zostanie dodany nowy art. 148¹, zgodnie z którym pracownikowi będzie przysługiwało w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika, w wymiarze 2 dni lub 16 godzin, z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia. Pracodawca będzie miał obowiązek udzielenia tego zwolnienia na wniosek pracownika zgłoszony najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, w terminie wskazanym przez pracownika. Wymiar zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy będzie ustalany proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika; niepełna godzina zwolnienia od pracy będzie zaokrąglana w górę do pełnej godziny. Ze zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym będzie mógł skorzystać także pracownik, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin, np. pracownik z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo pracownik zatrudniony w służbie zdrowia. Za czas zwolnienia od pracy, o którym wyżej mowa, pracownik zachowa prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego, co do zasady, jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego. Tak jak w przypadku urlopu na żądanie pracownik będzie składał wniosek w każdej dostępnej formie.

Nowy rodzaj bezpłatnego urlopu – urlop opiekuńczy

Ostatnia zmiana, na którą warto zwrócić uwagę i nowość w ramach nowelizacji to dodanie nowego urlopu bezpłatnego. Urlop opiekuńczy (art. 173¹‒173³ Kodeksu pracy). Jak wskazano w uzasadnieniu, regulacja dotycząca urlopu opiekuńczego nie została umieszczona w rozdziale II w dziale siódmym Kodeksu pracy, który dotyczy urlopów bezpłatnych, ze względu na to, że inny jest cel urlopu opiekuńczego, ograniczony jego wymiar oraz odrębne są zasady jego udzielania. Zgodnie z proponowanym przepisem pracownikowi będzie przysługiwał w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, w wymiarze 5 dni. Urlop ten będzie mógł być wykorzystany jednorazowo albo w częściach. Za członka rodziny będzie uważało się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka, zgodnie z definicją „krewnego” zawartą w dyrektywie 2019/1158. Urlop będzie udzielany w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Urlop będzie udzielany na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu; we wniosku pracownik będzie wskazywał imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia przez pracownika osobistej opieki lub wsparcia oraz w przypadku członka rodziny ‒ stopień pokrewieństwa z pracownikiem lub w przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny ‒ adres zamieszkania tej osoby. Adres zamieszkania będzie podawany w celu potwierdzenia, że osoba niebędąca członkiem rodziny zamieszkuje z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym. We wniosku nie będą podawane szczegółowe informacje o stanie zdrowia osoby, której pracownik zapewnia osobistą opiekę, a jedynie przyczyna konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika. Za czas urlopu opiekuńczego pracownik nie zachowa prawa do wynagrodzenia. Jest to spójne z art. 80 Kodeksu pracy, zgodnie z którym wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, tylko wówczas gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Pracodawca będzie udzielał urlopu opiekuńczego na podstawie wniosku pracownika.

Nowe wzory deklaracji w podatku akcyzowym

Od 1.1.2023 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z 22.12.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w sprawie podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty podatku akcyzowego (Dz.U. z 2022 r., poz. 2853). W rozporządzeniu określono nowe wersje następujących wzorów deklaracji:

1) AKC-4/AKC-4zo – deklaracja w sprawie podatku akcyzowego (zał. nr 1),

2) AKC-4/H – podatek akcyzowy od energii elektrycznej (zał. nr 2),

3) AKC-WW/AKC-WWn – deklaracja w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów węglowych (zał. nr 3),

4) AKC-KZ – kwartalna deklaracja w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od podatku akcyzowego i zerową stawką podatku akcyzowego (zał. nr 4).

Do rozliczeń za okresy rozliczeniowe przypadające przed 1.1.2023 r. należy stosować wzory ww. deklaracji obowiązujące do 31.12.2022 r.

Do 31 stycznia trzeba złożyć ZUS IWA za 2022 r.

Informację ZUS IWA za 2022 r. musi złożyć płatnik, który łącznie spełnia następujące warunki:

Jeśli płatnik przekaże do ZUS informację ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe, tj. za rok 2020, 2021 i 2022 to wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe jaka będzie obowiązywała płatnika w okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r. zostanie mu ustalona przez ZUS.

Źródło: zus.pl

Komplementariusz z ubezpieczeniem w ZUS – o czym trzeba pamiętać?

Przekształcenia spółek w spółki komandytowo-akcyjne

Zmiany podatkowe, wprowadzone przez Polski Ład zachęciły do zakładania lub przekształcania już istniejących podmiotów w spółki komandytowo-akcyjne. Można było dzięki temu uniknąć składek ZUS jak też podwójnego opodatkowania. Tylko w I kwartale 2022 r. zarejestrowano 407 takich spółek (rok wcześniej było to 8). Ustawy tzw. Polskiego Ładu 2.0 zmieniły jednak tę sytuację.

Nowy tytuł ubezpieczeń

Z początkiem 2023 r. wszedł w życie nowy tytuł ubezpieczeń, czyli okoliczność powodująca objęcie danej osoby obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Komplementariusze spółek komandytowo-akcyjnych, czyli wspólnicy odpowiadający za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem w sposób nieograniczony, których ten tytuł obejmuje, muszą zgłosić się do ZUS i zacząć opłacać należne składki ZUS jako płatnik. Jak w praktyce wyglądają te obowiązki?

 

Zgłoszenie komplementariusza do ubezpieczeń

Przede wszystkim należy dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń komplementariusza. Można to zrobić na kilka sposobów:

Przepisy regulują, że komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej (czyli wspólnik, który wobec wierzycieli odpowiada bez ograniczenia) zaczyna podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w następujących momentach:

Zawieszona działalność spółki

Jeżeli działalność spółki jest zawieszona, to można dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zasady przystępowania określone są w art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Warto pamiętać, że najniższa podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie może być w takiej sytuacji niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia.

 

Składki na ubezpieczenia społeczne

Przeciętne prognozowane wynagrodzenie w 2023 r., według Obwieszczenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 13.10.2022 r. (M.P. poz. 1014), wynosi 6935 zł.

Zatem za miesiące styczeń – grudzień 2023 r. składka na ubezpieczenia społeczne osób nie może być niższa od kwoty:

Składka zdrowotna

Jeśli chodzi o składkę zdrowotną, to wynosi ona 9% najniższego minimalnego wynagrodzenia za pracę. W pierwszym półroczu 2023 r. będzie to 314,10 zł (9% z 3490 zł), natomiast od 1 lipca 2023 r. wzrośnie o około 10 zł i wyniesie 324 zł (9% z 3 600 zł).

Zastąpienie oświetlenia dziennego wyłącznie sztucznym tylko w wyjątkowych sytuacjach – wyrok NSA

Opis stanu faktycznego

Skarżąca wystąpiła o wydanie zgody na zastosowanie wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym we wszystkich pomieszczeniach sprzedaży w prowadzonym przez siebie sklepie w oparciu o § 52 ust. 2 WarunkiTechR, następnie o § 25 OgPrzBHPR.

Postanowieniem wydanym na podstawie art. 106 § 5 KPA oraz § 25 OgPrzBHPR, wydano opinię, że nie zostały spełnione przesłanki do prowadzenia postępowania w sprawie wyrażenia zgody na zastosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego w pomieszczeniu sprzedaży sklepu, mieszczącego się w budynku mieszkalnym wolnostojącym.

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że pomieszczenie stałej pracy wymienione we wniosku, stanowi pomieszczenie handlowe, nie jest zatem pomieszczeniem produkcyjnym. Z tego względu w niniejszej sprawie nie ma zastosowania § 25 OgPrzBHPR, który znajduje zastosowanie wyłącznie wobec pracodawców, prowadzących działalność produkcyjną.

Skarżąca wniosła zażalenie na powyższe postanowienie.

Orzeczenie NSA

Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, że „Zgodnie § 58 ust. 1 WarunkiTechR dopuszcza się oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:

1. oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych,
2. jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.

W przypadku gdy pomieszczenie, o którym mowa w ust. 1, jest pomieszczeniem stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dla zastosowania wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy – § 58 ust. 2 WarunkiTechR.

Z brzmienia § 58 ust. 2 WarunkiTechR wynika, że obowiązek uzyskania zgody na zastosowanie wyłącznie oświetlenia światłem sztucznym istnieje jedynie w odniesieniu do pomieszczeń stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów BHP. A zatem, § 58 ust. 2 WarunkiTechR w kwestii oświetlenia pomieszczeń stałej pracy światłem sztucznym odsyła do ogólnych przepisów BHP.

Stosownie do § 25 OgPrzBHPR w pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

W tym stanie prawnym przepis § 58 WarunkiTechR nie stanowi samodzielnej podstawy prawnej do wydania zgody, o jakiej w nim mowa. Ma zastosowanie tylko w sytuacjach, które zgodnie z ogólnymi przepisami BHP wymagają uzyskania zgody inspektora pracy”.

Wnioski dla pracodawcy

Zastosowanie w zakładzie pracy wyłącznie elektrycznego źródła światła na podstawie § 25 OgPrzBHPR jest dopuszczalne, jeżeli łącznie spełnione są dwa warunki:

1. zapewnienie światła dziennego jest niemożliwe lub niewskazane oraz
2. przyczyna przeszkody określonej w pkt 1 tkwi w technologii produkcji.

To zaś oznacza, że względy technologii produkcji ograniczają zakres podmiotowy zastosowania § 25 OgPrzBHPR, a tym samym przepis ten nie może znajdować zastosowania względem pracodawców prowadzących działalność inną niż produkcyjna, w tym usługowo-handlową. A zatem, przepis § 58 ust. 2 WarunkiTechR dotyczy obowiązku uzyskania zgody właściwych organów Inspekcji Pracy, gdy pomieszczenie, w którym ma być zastosowane wyłącznie oświetlenie światłem sztucznym spełnia wymogi określone w § 25 OgPrzBHPR w związku z jego § 2 pkt 4 OgPrzBHPR , tzn. jest pomieszczeniem stałej pracy, w którym prowadzona jest działalność produkcyjna (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 26.9.2021 r., I OSK 2461/11; z 29.4.2009 r., I OSK 814/08, z 14.10.2015 r., II OSK 368/14).

Wyrok NSA z 18.10.2022 r., III OSK 1532/21, Legalis.

 

Plan kontroli sektorowych UODO na 2023 rok

Szczegółowy plan kontroli sektorowych UODO na rok 2023 obejmuje:

1. Organy przetwarzające dane osobowe w Systemie Informacyjnym Schengen i Wizowym Systemie Informacyjnym – przetwarzanie danych osobowych SIS/VIS na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczpospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1041), aktów wykonawczych oraz przepisów Unii Europejskiej.
2. Podmioty przetwarzające dane osobowe przy użyciu aplikacji mobilnych – sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem aplikacji.
3. Podmioty przetwarzające dane osobowe przy użyciu aplikacji internetowych (webowych) – sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem aplikacji.

 

Źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/2614

PIT-11 za 2022 rok

1. Wstęp

Przypomnijmy, że dokładnie tak samo jak w minionych latach informacja PIT-11 przekazywana jest do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, a przy obcokrajowcach do urzędu skarbowego właściwego w sprawie opodatkowania osób zagranicznych, w terminie do końca stycznia.

Informacja taka przekazywana jest również podatnikom, jednak tutaj płatnik ma więcej czasu, gdyż winno to być dokonane do końca lutego.

Oczywiście, prawodawca przewidział szczególny termin na przekazanie PIT-11, gdy w trakcie roku ustał obowiązek poboru zaliczki, jak również sam PIT-11 może pełnić funkcję informacyjną w odniesieniu do przychodów, dla których wypłacający nie był płatnikiem (kiedyś PIT-8C), jednak te zagadnienia nie są przedmiotem niniejszego opracowania.

2. PIT-11 to informacja, a nie rozliczenie podatkowe

Tak, jak w poprzednich latach PIT-11 nie stanowi rozliczenia podatkowego, a jedynie informację o rozliczeniach dokonywanych w trakcie roku przez płatnika. Płatnik wskazuje w nim kwoty przychodu uzyskane przez podatnika, zastosowane koszty, naliczone zaliczki czy składki odprowadzone do ZUS. Wskazując na zasady sporządzenia PIT-11 za 2022 r. należy w szczególny sposób, wyraźnie podkreślić, że płatnik nie prezentuje w takiej informacji żadnych danych o „zrolowanych”, w tym nie rozliczonych, w tym ze względu na śródroczną zmianę przepisów, zaliczek (chodzi o zaliczki, które były naliczane w 2022 r. wg zasad obowiązujących w 2021 r.).

3. Prezentacja danych podatnika

Oczywiście, w PIT-11 należy wskazać dane podatnika, pamiętając o tym, że dla niektórych jest to PESEL, dla innych NIP, a dla obcokrajowców jeszcze inny numer (podatkowy lub dowodu tożsamości wraz z jego nazwą).

Warto również przypomnieć, że fiskusa interesuje adres zamieszkania podatnika, a nie to gdzie one jest zameldowany.

4. Dane kwotowe w PIT-11

W bloku E płatnik prezentuje informacje o uzyskanych przez podatnika przychodach, kosztach które rozliczył płatnik i pobrane przez tego płatnika zaliczki. Należy przy tym zwrócić uwagę na konieczność wyodrębnienia przychodów uzyskanych przez podatnika do ukończenia 26 roku życia, oraz te które podatnik osiągnął po ukończeniu wieku emerytalnego.

O ile w części E, w kolumnie C płatnik prezentuje faktycznie uwzględnione przy naliczaniu zaliczek podatkowe koszty uzyskania przychodu, o tyle wcześniej, w części D, odhaczając odpowiednio pozycję zamieszcza informację, czy naliczając zaliczkę ze źródła stosunek pracy stosował koszty podstawowe, czy może jednak podwyższone ze względu na ilość miejsc pracy, czy miejsce zamieszkania pracownika.

Są to jednak pozycje, podobnie jak pola poświęcone składkom na ubezpieczenia społeczne, które znane są płatnikom z poprzednich lat. Z tym jednak zastrzeżeniem, że w polu 97 płatnik musi pamiętać by wyszczególnić składki na ubezpieczenia społeczne, których podstawę stanowił przychód zwolniony już nie tylko w ramach zwolnienia dla młodych podatników (art. 21 ust. 1 pkt 148 PDOFizU), ale również na podstawie nowo dodanych regulacji konstytuujących zwolnienia:

Osoby przygotowujące PIT-11 z pewnością zauważą, że inaczej niż to było w wersji 27 PIT-11 składanej za 2021 r., w aktualnej, 29 wersji formularza, po polach przewidzianych dla kwot składek na ubezpieczenie społeczne nie odnajdziemy tych, w których prezentowane były składki zdrowotne do odliczenia.

Nie oznacza to jednak, że organ podatkowy i podatnik nie dowiedzą się z PIT-11 o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne pobranych przez płatnika. Otóż, w polu 122 formularza PIT-11 w wersji 29, czyli składanego za 2022 r., płatnik musi wskazać łączną kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne pobranych przez płatnika. Trzeba jednak wyraźnie zastrzec, że chodzi o pełną składkę, naliczoną wg stawki 9%.

Zatem, płatnik prezentuje w takim polu pełną, faktycznie pobraną w trakcie roku składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jak zostało wskazane w pkt 23 objaśnienia do formularza PIT-11 (stanowiące jego część): „Składki w poz. 122 są uwzględniane w kwocie składek na obliczenie w zeznaniu podatkowym dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci, zgodnie z art. 27f ust. 9 ustawy.”

Kierując się systematyką formularza, nim płatnik zaprezentuje w poz. 122 łączną składkę na ubezpieczenie zdrowotne, musi uzupełnić, względnie stwierdzić, iż nie ma podstaw do uzupełnienia, pozycji poświęconych przychodom zwolnionym.

W tej części blok G informacji PIT-11 został w istotny sposób rozbudowany. Oprócz znanych z wcześniejszych wersji formularza pól poświęconych zwolnionym przychodom ze stypendiów, przychodów zwolnionych zagranicznych, z bezzwrotnej pomocy zagranicznej oraz przychodów młodych podatników prawodawca oczekuje, że płatnik ujawni również informacje o przychodach objętych zwolnieniem właściwym:

Zaznaczyć przy tym należy, że zarówno w przypadku takich przychodów, jak i przychodów zwolnionych z uwagi na zastosowanie przepisów kierowanych do podatników, którzy nie ukończyli 26 roku życia (i płatników ich rozliczających), należy dokonać podziału uzyskanych przychodów ze względu na ich źródło na:

Przy czym, w ramach przychodów młodych podatników możliwe jest jeszcze jedno źródło, którym są praktyki absolwenckie lub staż uczniowski.

Osoby uzupełniające PIT-11, a wcześniej w trakcie roku naliczające zwolnienie, muszą zwrócić uwagę na to, że wszystkie ww. zwolnienia (włącznie ze zwolnieniem dla młodych podatników), objęte są wspólnym rocznym limitem 85 528 zł. Oznacza to, że bez względu na ilu zwolnień podatnik korzysta, kwota zwolnienie nie ulega multiplikacji.

Jeżeli chodzi o sam PIT-11, to o ile przychody zwolnione ze względu na fakt, iż podatnik nie ukończył 26 roku życia prezentowane są „samodzielnie” (w podziale na cztery źródła), o tyle przychody zwolnione na podstawie trzech pozostałych regulacji, do których ma zastosowane wspólny limit roczny 85 528 zł (łącznie ze zwolnieniem dla młodych podatników) prezentowane są łącznie, zarówno jako cała kwota jak i z podziałem na źródła.

 

Łączna kwota przychodów zwolnionych w ramach zwolnienia dla powracający, rodziców plus czwórki dzieci i aktywnych zawodowo seniorów ujmowana jest w poz. 114, a do tego w poz. 118-120 odhacza odpowiednie pole wskazując, z którego zwolnienia korzystają przychody.

Zaznaczyć przy tym trzeba, że jest to wyłącznie informacja, o podstawie zwolnienie bez podziału i identyfikacji na kwoty, dla których właściwe są poszczególne zwolnienia z regulacji art. 21 ust. 1 pkt 152-154 PDOFizU.

Jeżeli płatnik pobrał z wypłacanego podatnikowi świadczenia składki członkowskie na rzecz związków zawodowych, wówczas ich kwota podlegająca odliczeniu od dochodu prezentowana jest w poz. 123 PIT-11. Przypomnieć należy, że kwota taka nie może przekroczyć w roku 500 zł.

5. Konsekwencje braku lub opóźnienia PIT-11

Jeżeli płatnik nie wywiąże się z obowiązku złożenia informacji PIT-11, również jeżeli przekaże ją organowi z opóźnieniem, musi liczyć się z tym, że może być pociągnięty do odpowiedzialności karnoskarbowej.

Niezłożenie w terminie informacji PIT-11 może skutkować nałożeniem na osobę odpowiedzialną, bo sankcją taką jest zagrożona konkretna osobę, kary grzywny nawet do 120 stawek dziennych. Gdyby taki PIT miał dotyczyć przychodów podatnika z działalności wykonywanej osobiście lub praw majątkowych, wówczas grzywna taka w może wynieść takich stawek nawet 180.

Warto przy tym wyjaśnić, że ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę m.in. dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Stawka dzienna nie może być jednak niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej 400-krotności. W 2023 r. stawka dzienna definiowana jest w kwocie zawierającej się w przedziale 120 zł do 48.000 zł.

W praktyce jednak, jeśli opóźnienie jest nieznaczne, to kara zostaje nałożona w formie mandatu karnego (postępowanie mandatowe). Mandatem karnym może być nałożona kara grzywny w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

6. Podsumowanie

Informacja PIT-11 ma szerokie zastosowanie. Jest ona składana przez płatników, którzy w trakcie roku naliczają i pobierają zaliczki na podatek dochodowy. Zaznaczyć przy tym należy, że nie składa jej płatnik podatku zryczałtowanego, a jedynie zaliczek na PIT. W PIT-11 znajduje się również blok F, który jest wypełniany przez podmiot nie pełniący funkcji płatnika, a jedynie przekazujący informacje o przychodach z tzw. innego źródła. W takiej części PIT-11 kilka lat temu zastąpił uprzednio składany PIT-8C (obecnie PIT-8C ma inne przeznaczenie).

W niniejszej publikacji przybliżone zostały zasady wypełniana PIT-11 przez płatników, a ci muszą pamiętać, że pomimo perturbacji związanych z naliczaniem zaliczek na PIT w 2022 r., powodowanych Polskim Ładem, PIT-11 pozostał informacją, w której należy zamieścić informacje, o tym co się wydarzyło w trakcie roku, jak faktycznie były naliczane zaliczki na PIT odprowadzone do urzędu skarbowego.

Rozliczenie podatkowe za rok 2022 – porównanie form opodatkowania

Ustawą z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265 ze zm.; dalej: ZmPDOFizU22(2)) wprowadzono nową skalę podatkową. Skala podatkowa, która została wprowadzona z dniem 1.1.2022 r. uwzględniała stawkę 17% w przypadku dochodów do 120 000 zł, kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 5100 zł, co dawało kwotę wolną od podatku na poziomie 30 000 zł. Powyżej 120 000 zł podatnicy mieli nadal możliwość korzystania z kwoty zmniejszającej podatek, a stawka pozostała 32%. Jednocześnie w okresie od 1.1.2022 r. do końca czerwca 2022 r. obowiązywała ulga dla klasy średniej. Ulga ta, wywołała wiele zamieszania z uwagi na fakt, iż była mechanizmem obniżania podatku dla osób, które osiągały dochody w odpowiednim przedziale, określanym jako klasa średnia. Ulga przewidziana została dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności opodatkowanej na zasadach skali podatkowej i obliczana była według wzoru:

1) (A × 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,

2) (A × (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

– w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu na zasadach skali podatkowej przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Tab. 1 Skala podatkowa wprowadzono 1.1.2022 r.

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	120 000	17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł
120 000		15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

Z dniem 1.7.2022 r., ale z efektem od 1.1.2022 r. wprowadzono nową skalę podatkową (zgodnie z tabelą 2) oraz uchylono ulgę dla klasy średniej, która to ulga nie będzie stosowana w ogóle w roku 2022. W przypadku osób, które miały ją stosowane w okresie od 1.1.2022 r. do końca czerwca 2022 r., rozliczenie całkowite, bez jej ujęcia zastosowane będzie w zeznaniu rocznym. W przypadku większości podatników zmiany wprowadzone od 1.7.2022 r. spowodują, iż nie będzie konieczności dopłaty podatku, a gdyby się jednak pojawiła sytuacja niekorzystnego rozliczenia nowej wersji skali podatkowej, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie kalkulacji hipotecznego podatku należnego za rok 2022, aby w takich przypadkach wyrównać stratę podatnikom.

Tab. 2 Skala podatkowa wprowadzono od 1.7.2022 r., ale ze skutkiem od 1.1.2022 do 31.12.2022 r.

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	120 000	12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł
120 000		10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

 

Z powodu tak wielkich zmian w zakresie skali podatkowej zdecydowano się więc, aby część podatników mogła dokonać wyboru opodatkowania roku 2022 na zasadach skali podatkowej, ale dopiero podejmując decyzję po zakończonym roku podatkowym 2022, a zatem w 2023 roku.

1. Podatek liniowy na skalę podatkową

1.1. Analiza przepisów i możliwości

Zgodnie z art. 14 ZmPDOFizU22(2), podatnicy stosujący przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy opodatkowanie na zasadach określonych w art. 30c  PDOFizU tj. na zasadach podatku liniowego mogą wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach skali podatkowej, jeżeli zawiadomią o tym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w zeznaniu rocznym złożonym w terminie do końca kwietnia (w roku 2023 termin upływa 2.5.2023 r.).

Tym samym podatnicy mogą po zakończonym roku ocenić, która forma opodatkowania jest dla nich bardziej korzystna, tj. czy jest to podatek liniowy, czy skala podatkowa. Bardzo ważne jest jednak to, iż w przypadku, gdyby podatnicy złożyli zeznanie roczne PIT-36L, a następnie dokonali analizy i podjęli taką decyzję np. 10.5.2023 r., wtedy nie będzie możliwości dokonania już żadnej zmiany. Wynika to z tego, iż art. 14 ust. 2 ZmPDOFizU22(2) przewiduje, iż wybór dokonany po złożeniu zeznania rocznego PIT-36L nie wywołuje skutków prawnych, jeżeli podatnik wykazał w tym zeznaniu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Podatnicy mają możliwość wyboru po zakończonym roku podatkowym zamiast podatku liniowego rozliczenie na skali podatkowej, ale muszą decyzje podejmować ostrożnie. Dodatkowo podkreślić należy, iż decyzja o takim wyborze dotyczy jedynie roku 2022 i nie oznacza zmiany formy opodatkowania na stałe. Jeśli więc przedsiębiorca chce w roku 2023 także być na zasadach skali podatkowej, wtedy konieczne jest, aby wybrał taką formę opodatkowania w terminie do 20.dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.

1.2. Jak porównać podatek liniowy i skalę podatkową?

Najważniejszymi zmiennymi w zakresie podjęcia decyzji o opodatkowaniu roku 2022 na zasadach skali podatkowej jest kwestia wysokości podatku należnego za rok 2022 oraz wysokości składki zdrowotnej. Dopiero taka analiza pozwala na prawidłową ocenę, czy skala podatkowa na pewno jest dobrym wyborem na rok 2022. Składka zdrowotna od 1.1.2022 r. uzależniona jest od formy opodatkowania. W przypadku przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach skali podatkowej wynosi ona 9% dochodu z działalności gospodarczej, a w przypadku tych, którzy stosują podatek liniowy wynosi 4,9% dochodu z działalności gospodarczej. W obu przypadkach nie może ona być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia. Tym samym, jeśli przedsiębiorca chce przeanalizować, która forma jest dla niego najbardziej opłacalna, wtedy brać pod uwagę powinien podatek oraz wysokość składki zdrowotnej. Przeanalizujemy to na dwóch przykładach.

Przykład 8

Dochód z działalności gospodarczej	250 000,00 zł
Składka zdrowotna skala podatkowa	22 500,00 zł
Składka zdrowotna podatek liniowy	12 250,00 zł
Podstawa opodatkowania skala podatkowa	250 000,00 zł
Podstawa opodatkowania podatek liniowy	241 300,00 zł
Podatek na zasadach skali podatkowej	52 400,00 zł
Podatek liniowy	45 847,00 zł
Łączne obciążenia skala podatkowa	74 900,00 zł
Łączne obciążenia podatek liniowy	58 097,00 zł

Podczas analizy swojej sytuacji należy brać pod uwagę, iż w przypadku podatku liniowego istnieje możliwość odliczenia składki zdrowotnej od dochodu do limitu 8700 zł. Jeśli jest ona zaliczana w koszty uzyskania przychodu, pomniejsza także podstawę opodatkowania, co zostało zaprezentowane w przykładach powyżej. Jak wynika z analizy przykładu 7 podatnikowi opłaca się wybrać skalę podatkową za rok 2022, czego nie może powiedzieć podatnik z przykładu 8. Łączne obciążenia w przykładach to suma podatku oraz składki zdrowotnej. Dla celów przykładów nie brano pod uwagę innych obciążeń np. składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ dla takiej analizy są neutralne i nie mają wpływu na podjęcie decyzji.

1.3. Rozliczenie składki zdrowotnej w przeliczeniu roku 2022 na skalę podatkową

W trakcie roku 2022 podatnicy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach podatku liniowego płacili co miesiąc składkę zdrowotną w wysokości 4.9% dochodu z działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy co miesiąc byli zobowiązani także do składania deklaracji rozliczeniowych wykazujących podstawę wymiaru składki i wysokość tej składki. Jak zatem wyglądać będzie sytuacja, w przypadku wyboru opodatkowania na zasadach skali podatkowej w przypadku składki zdrowotnej? W przypadku dokonania wyboru formy opodatkowania na podstawie art. 14 ZmPDOFizU22(2):

1) miesięczne składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych należne za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierane, rozliczane i opłacane są na podstawie zasad obowiązujących dla formy opodatkowania wybranej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy;

2) roczna składka zdrowotna na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych, należna za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierana, rozliczana i opłacana jest na podstawie zasad obowiązujących dla formy opodatkowania wybranej zgodnie z art. 14.

Tym samym miesięczne deklaracje rozliczeniowe składane na zasadach podatku liniowego pozostają, natomiast przedsiębiorca będzie zobowiązany do rozliczenia składki zdrowotnej za cały rok 2022 na zasadach skali podatkowej w deklaracji rozliczeniowej rocznej składanej w DRA za kwiecień 2023 do 20.5.2023 r. W przypadku, kiedy z kalkulacji wyjdzie konieczność dopłaty składki zdrowotnej, wtedy przedsiębiorca dokona dopłaty w terminie do 20.5.2023 r. W sytuacji odwrotnej to jest nadpłaty składki zdrowotnej (co będzie sytuacja rzadką z uwagi na fakt, iż na podatku liniowym stawka składki jest zdecydowanie niższa niż na skali podatkowej), wtedy przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia wniosku o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej lub pozostawienia tego na poczet kolejnych rozliczeń ZUS.

1.4. Składka zdrowotna odliczana w podatku liniowym, a wybór skali podatkowej

W trakcie roku 2022 podatnicy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach podatku liniowego mieli możliwość odliczania składki zdrowotnej od dochodu lub zaliczania jej w koszty uzyskania przychodu. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 58 PDOFizU w roku 2022 przedsiębiorcy nie mogą zaliczać w koszty uzyskania przychodu składek zdrowotnych poza składkami na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:

a) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c,

b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w art. 30c

– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł. Jednocześnie możliwość taka została także wprowadzona w art. 30c ust. 2 PDOFizU, wprowadzając możliwość odliczenia od dochodu składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym:

a) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c,

b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony z art. 30c

– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700,00 zł. Nie ma jednak możliwości zastosowania równocześnie zaliczenia w koszty uzyskania przychodu i odliczenia od dochodu. Przedsiębiorca ma tylko jedną z tych możliwości.

Tym samym w przypadku, kiedy przedsiębiorca w trakcie roku 2022 dokonywał zaliczenia w koszty uzyskania przychodu składki zdrowotnej lub dokonywał jej odliczenia od dochodu, będzie musiał wziąć to także pod uwagę analizując rozliczenie. W przypadku zaliczenia składki zdrowotnej w koszty uzyskania przychodu konieczne będzie jej wyksięgowanie z kosztów

Podsumowanie najważniejszych punktów przeliczenia roku 2022 z podatku liniowego na skalę podatkową:

1. Przedsiębiorca ma możliwość wyboru opodatkowania roku 2022 na zasadach skali podatkowej w przypadku, kiedy przed 1.7.2022 r. wybrał podatek liniowy w opodatkowaniu swojej działalności gospodarczej.
2. Przedsiębiorca dokonując analizy powinien brać pod uwagę różnice w podatku oraz składce zdrowotnej.
3. Przedsiębiorca nie musi składać żadnego zawiadomienia, a jedynie złożyć terminowo zeznanie roczne PIT-36 zamiast PIT-36L.
4. Nie ma możliwości zmiany decyzji po złożeniu PIT-36L.
5. Nie jest to zmiana formy opodatkowania na stałe, a jedynie za rok 2022, a zatem jeśli przedsiębiorca chce także w 2023 r. mieć skalę podatkową, musi dokonać takiego wyboru formy opodatkowania do 20.dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.
6. Najczęściej pojawi się konieczność dopłaty składki zdrowotnej i nadpłata w podatku dochodowym, jeśli zostanie podjęta taka decyzja, ale nie ma możliwości przeksięgowania nadpłaty w podatku na poczet dopłaty do składki zdrowotnej.
7. Przedsiębiorca będzie rozliczał składkę zdrowotną w rocznym rozliczeniu DRA składanym za kwiecień 2023 r.

 

2. Ryczałt na skalę podatkową

2.1. Analiza przepisów i możliwości

Zgodnie z art. 15 ZmPDOFizU22(2), podatnicy stosujący przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, mogą wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach skali podatkowej, jeżeli zawiadomią o tym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w zeznaniu rocznym złożonym w terminie do końca kwietnia 2023 r. (w roku 2023 termin do złożenia zeznania upływa 2.5.2023 r.).

Tym samym podatnicy mogą po zakończonym roku ocenić, która forma opodatkowania jest dla nich bardziej korzystna, tj. czy jest to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, czy skala podatkowa. Istotne jest jednak, iż w sytuacji, kiedy przedsiębiorca złoży zeznanie roczne PIT-28 (czyli zeznanie roczne dla osób rozliczających się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych), a dopiero potem dokona analizy i podejmie decyzję, iż chciałby rok 2022 rozliczyć na zasadach skali podatkowej i decyzja taka zostanie podjęta np. 10.5.2023 r, wtedy nie będzie możliwości dokonania już żadnej zmiany. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 ZmPDOFizU22(2) wybór dokonany po złożeniu zeznania rocznego PIT-28 nie wywołuje skutków prawnych, jeżeli podatnik wykazał w tym zeznaniu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ustawodawca przewidział jednak, iż decyzja o takim wyborze dotyczy jedynie roku 2022 i nie oznacza zmiany formy opodatkowania na stałe. Jeśli więc przedsiębiorca chce w roku 2023 także być na zasadach skali podatkowej, wtedy konieczne jest, aby wybrał taką formę opodatkowania w terminie do 20.dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.

W przypadku możliwości z art. 15 ZmPDOFizU22(2) pamiętać należy, jednak, iż w sytuacji gdy mamy do czynienia ze spółką, której wspólnicy wybrali opodatkowanie jej przychodów na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wybór opodatkowania zamiast ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, skala podatkowa dotyczyć musi wszystkich wspólników. Nie ma zatem możliwości, aby jeden wspólnik wybrał taką opcję, a drugi nie.

2.2. Jak porównać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i skalę podatkową?

Najważniejszymi zmiennymi w zakresie podjęcia decyzji o opodatkowaniu roku 2022 na zasadach skali podatkowej jest kwestia wysokości podatku należnego za rok 2022 oraz wysokości składki zdrowotnej. Dopiero taka analiza pozwala na prawidłową ocenę, czy skala podatkowa na pewno jest dobrym wyborem na rok 2022. Składka zdrowotna od 1.1.2022 roku uzależniona jest od formy opodatkowania. W przypadku przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach skali podatkowej wynosi ona 9% dochodu z działalności gospodarczej, a w przypadku tych, którzy stosują ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest ona uzależniona od wysokości osiąganych przychodów.

Wysokość składki zdrowotnej została zaprezentowana w tabeli 3.

Tabela 3. Wysokość składki zdrowotnej na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych

Przychód w roku do 60 000 zł	Przychód w roku powyżej 60 000, mniej niż 300 000 zł	Przychód w roku powyżej 300 000 zł
iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu RyczałtU nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60 000 zł;	iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu RyczałtU przekroczyły w tym okresie kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł.	iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu RyczałtU przekroczyły w tym okresie kwotę 300 000 zł.

W roku 2022 wysokość składki miesięcznej w pierwszym progu wynosiła 335,94 zł, w drugim progu 559,89 zł, a w trzecim 1007,81 zł.

Tym samym, jeśli przedsiębiorca chce przeanalizować, która forma jest dla niego najbardziej opłacalna, wtedy brać pod uwagę powinien podatek oraz wysokość składki zdrowotnej. Bardzo ważne jest to, iż w przypadku skali podatkowej bierze się pod uwagę w podstawie opodatkowania dochód z działalności gospodarczej, a zatem różnicę między przychodami a kosztami uzyskania przychodów, natomiast podstawą opodatkowania na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych jest sam przychód. Dla uproszczenia w przykładzie 17 wzięto pod uwagę sytuację, kiedy przedsiębiorca nie ma koszów prowadzenia działalności. Podkreślenia jednak wymaga fakt, iż przedsiębiorcy, którzy stosują opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają możliwość odliczenia składki zdrowotnej od przychodów w wysokości 50% zapłaconych składek zdrowotnych. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1a RyczałtU, przychody stanowiące podstawę opodatkowania mogą być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku:

1) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

2) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

W powyższym przykładzie założono stawkę podatku na ryczałcie 12% oraz założono, iż cała wysokość składek zdrowotnych należnych za rok 2022 została zapłacona w roku 2022 i może być odliczona od przychodów w wysokości 50%. Założono także, iż przedsiębiorca nie ma kosztów uzyskania przychodu. Łączne obciążenia w przykładzie to suma podatku oraz składki zdrowotnej. Dla celów przykładów nie brano pod uwagę innych obciążeń np. składek na ubezpieczenia społeczne ponieważ dla takiej analizy są neutralne i nie mają wpływu na podjęcie decyzji. W przykładzie powyżej przedsiębiorcy nie opłaca się wybierać skali podatkowej.

Przykład 18

Przychód z działalności gospodarczej	120 000,00 zł
Składka zdrowotna skala podatkowa	10 800,00 zł
Składka zdrowotna ryczałt	6718,68 zł
Podstawa opodatkowania skala podatkowa	120 000,00 zł
Podstawa opodatkowania ryczałt	116 640,66 zł
Podatek na zasadach skali podatkowej	10 800,00 zł
Podatek ryczałt	19 828,91 zł
Łączne obciążenia skala podatkowa	21 600,00 zł
Łączne obciążenia ryczałt	26 547,59 zł

W powyższym przykładzie założono stawkę podatku 17% oraz założono, iż cała wysokość składek zdrowotnych została zapłacona w roku 2022 i może być odliczona od przychodów w wysokości 50%. Założono także, iż przedsiębiorca nie ma kosztów uzyskania przychodu. Jak wynika z analizy przykładu podatnikowi opłaca się wybrać skalę podatkową za rok 2022. Łączne obciążenia w przykładzie to suma podatku oraz składki zdrowotnej. Dla celów przykładów nie brano pod uwagę innych obciążeń np. składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ dla takiej analizy są neutralne i nie mają wpływu na podjęcie decyzji.

2.3. Rozliczenie składki zdrowotnej w przeliczeniu roku 2022 na skalę podatkową

W trakcie roku 2022 podatnicy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jak w tabeli 3 powyżej, a zatem płacili ją uzależnioną od wysokości osiąganych przychodów. Przedsiębiorcy co miesiąc byli także zobowiązani do składania deklaracji rozliczeniowych, wykazujących podstawę wymiaru składki i wysokość tej składki. Jak zatem wyglądać będzie sytuacja, w przypadku wyboru opodatkowania na zasadach skali podatkowej w przypadku składki zdrowotnej? W przypadku dokonania wyboru formy opodatkowania na podstawie art. 15 ZmPDOFizU22(2):

1) miesięczne składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych należne za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierane, rozliczane i opłacane są na podstawie zasad obowiązujących dla formy opodatkowania wybranej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy;

2) roczna składka zdrowotna na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych należna za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierana, rozliczana i opłacana jest na podstawie zasad obowiązujących dla formy opodatkowania wybranej zgodnie z art. 15.

Tym samym miesięczne deklaracje rozliczeniowe składane na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych pozostają, natomiast przedsiębiorca będzie zobowiązany do rozliczenia składki zdrowotnej za cały rok 2022 na zasadach skali podatkowej w deklaracji rozliczeniowej rocznej, składanej w DRA za kwiecień 2023 do 20.5.2023 r. W przypadku, kiedy z kalkulacji wyjdzie konieczność dopłaty składki zdrowotnej, wtedy przedsiębiorca dokona dopłaty w terminie do 20.5.2023 r. W sytuacji odwrotnej to jest nadpłaty składki zdrowotnej, wtedy przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia wniosku o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej lub pozostawienia tego na poczet kolejnych rozliczeń ZUS.

Przykład 19

Przychód z działalności gospodarczej	120 000,00 zł
Składka zdrowotna skala podatkowa	10 800,00 zł
Składka zdrowotna ryczałt	6718,68 zł
Podstawa opodatkowania skala podatkowa	120 000,00 zł
Podstawa opodatkowania ryczałt	116 640,66 zł
Podatek na zasadach skali podatkowej	10 800,00 zł
Podatek ryczałt	19 828,91 zł
Łączne obciążenia skala podatkowa	21 600,00 zł
Łączne obciążenia ryczałt	26 547,59 zł
Dopłata składki zdrowotnej	4081,32 zł
Nadpłata podatek	9028,91 zł

W analizowanym przykładzie przedsiębiorca wybiera za rok 2022 skalę podatkową, ponieważ obciążenia na skali podatkowej zdecydowanie wskazują, iż jest to dla niego lepsza forma na ten rok. Przedsiębiorca w trakcie roku zapłacił składkę zdrowotną w wysokości 6718,68 zł, natomiast jak wybierze za rok 2022 skalę podatkową, wtedy będzie musiał wykazać składkę zdrowotną w wysokości 10 800 zł w DRA za kwiecień 2023 r. Oznacza to konieczność dopłaty składki zdrowotnej do 20.5.2023 r. w wysokości 4081,32 zł, ale jednocześnie przedsiębiorca będzie miał nadpłatę podatku w wysokości 9028,00 zł. Niestety nie ma możliwości przeksięgowania nadpłaty w podatku na niedopłatę składki zdrowotnej.

2.4. Składka zdrowotna odliczana w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, a wybór skali podatkowej

W trakcie roku 2022 podatnicy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mieli możliwość odliczania składki zdrowotnej od przychodu. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1a RyczałtU, przychody stanowiące podstawę opodatkowania mogą być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku:

1) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

2) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Tym samym przedsiębiorca nie będzie miał takiej możliwości po wyborze opodatkowania roku 2022 na zasadach skali podatkowej.

2.5. Zaprowadzenie księgi przychodów i rozchodów na skali podatkowej

W trakcie roku 2022 podatnicy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych prowadzili ewidencję przychodów ewidencjonowanych. W przypadku wyboru opodatkowania roku 2022 na zasadach skali podatkowej, konieczne będzie zaprowadzenie PKPiR. Podatnik jest obowiązany zaprowadzić i uzupełnić PKPiR przed złożeniem zeznania PIT-36 zgodnie z przepisami. Nie uznaje się księgi za nierzetelną i wadliwą wyłącznie z powodu jej zaprowadzenia lub uzupełnienia w terminie określonym w zdaniu pierwszym. Jeżeli podatnik sporządził remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków na dzień 31.12.2021 r., przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na dzień 1.1.2022 r. Jeżeli podatnik nie sporządził remanentu na dzień 1.1.2022 r., przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł.

Podsumowanie najważniejszych punktów przeliczenia roku 2022 z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na skalę podatkową

1. Przedsiębiorca ma możliwość wyboru opodatkowania roku 2022 na zasadach skali podatkowej, w przypadku, kiedy przed 1.1.2022 roku wybrał ryczałt.
2. Przedsiębiorca dokonując analizy powinien brać pod uwagę różnice w podatku oraz składce zdrowotnej.
3. Przedsiębiorca nie musi składać żadnego zawiadomienia, a jedynie złożyć terminowo zeznanie roczne PIT-36 zamiast PIT-28.
4. Nie ma możliwości zmiany decyzji po złożeniu PIT-28.
5. Nie jest to zmiana formy opodatkowania na stałe, a jedynie za rok 2022, a zatem jeśli przedsiębiorca chce także w 2023 mieć skalę podatkową musi dokonać takiego wyboru formy opodatkowania do 20.dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.
6. Najczęściej pojawi się konieczność dopłaty składki zdrowotnej i nadpłata w podatku dochodowym, jeśli zostanie podjęta taka decyzja, ale nie ma możliwości przeksięgowania nadpłaty w podatku na poczet dopłaty do składki zdrowotnej.
7. Przedsiębiorca będzie rozliczał składkę zdrowotną w rocznym rozliczeniu DRA składanym za kwiecień 2023 r.
8. W przypadku spółki, której wspólnicy opodatkowują przychody na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, decyzja musi być podjęta przez wszystkich wspólników.