Sprawozdanie finansowe 2020 – kwestie wymagające objaśnienia w ankiecie przygotowanej przez Komitetu Standardów Rachunkowości

Komitet Standardów Rachunkowości (KSR) przypomniał, że na stronie internetowej Ministerstwa Finansów na bieżąco ukazują się odpowiedzi na zapytania od jednostek dotyczące sposobu ewidencji w księgach rachunkowych i prezentacji w sprawozdaniu finansowym zdarzeń związanych z pandemią COVID-19. Ponadto, wychodząc naprzeciw nowym wyzwaniom, wywołanym pandemią, w celu przygotowania się do sporządzania sprawozdań finansowych za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 r. lub później, KSR podjął inicjatywę opracowania dokumentu, który miałby pomóc w rozwiazywaniu problemów spowodowanych stanem pandemii, z którymi muszą się zmierzyć kierownicy jednostek prowadzących księgi rachunkowe.

W tym celu, KSR przygotował specjalną ankietę w zakresie informacji, które kwestie wymagają szczególnego wyjaśnienia w związku z wpływem pandemii na roczne sprawozdania finansowe za 2020 r. Wyniki ankiety zostaną wykorzystane przy opracowaniu objaśnień będących wsparciem dla: osób odpowiedzialnych za sprawozdanie finansowe (kierownicy jednostek), księgowych, właścicieli i pracowników biur rachunkowych, którym powierza się prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzanie sprawozdań finansowych. Aby upewnić się, że Ankieta jest aktywna do 26.10.2020 r.

Ankieta znajduje się na stronie:

https://www.gov.pl/web/finanse/ankieta-ksr-sprawozdanie-finansowe-2021

Opłaty za parkowanie: czy można zawiesić uchwałę?

Epidemia koronawirusa i spowodowany nią lockdown spowodował nietypowe problemy kompetencyjne. Wiele gmin zdecydowało się wtedy na wstrzymanie poboru opłat w strefie płatnego parkowania. Jedna ze spraw trafiła do WSA po tym, jak wojewoda śląski stwierdził nieważność uchwały rady miejskiej Skoczowa, zawierającej zarządzenie burmistrza. Rada miasta może zatwierdzić zarządzenie organu wykonawczego tylko w przypadku, gdy jest to zarządzenie porządkowe, spełniające przesłanki określone w art. 40 ust. 3 SamGminU zarówno w dniu wydania, jak też w dniu zatwierdzenia. Zdaniem wojewody te przesłanki nie zostały spełnione, więc zdaniem wojewody zatwierdzenie zarządzenia nie miało podstaw prawnych.

Dlaczego tak uznał organ nadzoru? Wojewoda wskazał, że nie było tutaj luki, którą burmistrz mógłby wypełnić zarządzeniem porządkowym, bo art. 13b ust. 4 ustawy o drogach publicznych wyłączną kompetencję do ustalania stawek za parkowanie przyznaje radzie gminy (miasta). Drugą możliwą przesłanką jest ochrona wartości wymienionych w art. 40 ust. 3 SamGminU. Wprawdzie, jak przyznał wojewoda, epidemia koronawirusa zagraża zdrowiu i życiu obywateli, ale chronić te wartości można w inny sposób – przez zastosowanie już istniejących regulacji. Nie istniało zagrożenie, któremu trzeba było przeciwdziałać wydając zarządzenie o zawieszeniu pobierania opłat za parkowanie.

Gmina wniosła skargę do sądu argumentując, że luka w prawie jednak istnieje, bo przepisy ustawy o drogach publicznych nie dają jej kompetencji do zawieszenia opłat za parkowanie i nie dają jej kompetencji do uregulowania takiej sprawy w drodze uchwały.

Sąd oddalił jednak skargę gminy. Podniósł, że zarządzenie nie wypełnia przesłanki przeciwdziałania zachowaniom bezpośrednio zagrażającym zdrowiu i życiu obywateli. Nie było takim zachowaniem, w ocenie WSA, korzystanie z parkomatów dotykowych i gotówkowych. Do takiej kategorii sytuacji należą np. katastrofa ekologiczna czy klęska żywiołowa. Zarządzenie burmistrza wyłączyło stosowanie określonych przepisów uchwały rady miejskiej, dotyczącej poboru opłat za postój pojazdów.

Sąd podkreślił też, że do kompetencji burmistrza, jako organu wykonawczego, należy wykonywanie uchwał. Z drugiej strony, jak stwierdził WSA, nie wchodzi w zakres jego uprawnień decydowanie o czasowym niewykonywaniu uchwał, a taki był sens zarządzenia zatwierdzonego następnie uchwałą, zakwestionowaną przez wojewodę.

Ograniczenie udzielania świadczeń z powodu COVID-19 – nowe zasady wynagradzania

Zmiany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 4.9.2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. poz. 1548) wprowadzono rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 17.10.2020 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1837).

W rozporządzeniu z 4.9.2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej po § 3 dodano § 3a.

Zgodnie z nowymi przepisami podmioty lecznicze, które decyzją właściwego organu – Państwowej Inspekcji Sanitarnej albo ze względu na sytuację epidemiczną albo w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego albo stanem epidemii będą musiały przestać udzielać świadczenia lub ograniczyć ich udzielanie, otrzymają należność dla danego zakresu świadczeń w formie zaliczek.

Należność dla danego zakresu świadczeń za okresy sprawozdawcze w okresie od 1 października do 31 grudnia 2020 r. może zostać ustalona jako iloczyn odwrotności liczby okresów sprawozdawczych w okresie rozliczeniowym i kwoty zobowiązania dla danego zakresu świadczeń. Podstawą wypłaty należności będzie rachunek składany w oddziale wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia – w terminie do 10. dnia miesiąca, za miesiąc poprzedni.

Podmioty lecznicze będą mogły wnioskować o wypłatę za okresy sprawozdawcze od 1 października do 31 grudnia 2020 r.

Nieruchomości – gospodarowanie jako właściciel i jako organ (wyr. NSA z 14.10.2020, I OSK 1696/20).

Zagadnienie możliwości działania podmiotu publicznoprawnego z jednej strony jako podmiotu, który posiada uprawnienia cywilnoprawnego właściciela (dominium), a jednocześnie jest uprawniony do władczego działania (imperium) budzi kontrowersje, zwłaszcza, że dotyczy on w wielu wypadkach mienia publicznoprawnego, jakim są nieruchomości, stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Orzecznictwo przyjęło, że pomimo takich kontrowersji, działanie organów w takim układzie jest dopuszczalne, lecz musi ono się odbywać w ściśle wyznaczonych ramach. Przepisy w tym zakresie nie powinny być interpretowane rozszerzająco.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14.10.2020, I OSK 1696/20, stwierdza, że analiza orzecznictwa sądowo-administracyjnego wskazuje na pewne rozbieżności w zakresie oceny charakteru czynności organów gminy podejmowanych w odniesieniu do mienia komunalnego. Według jednego z poglądów czynności takie stanowią akt z zakresu administracji publicznej albowiem dotyczą gospodarowania mieniem komunalnym, które jest mieniem publicznym. Z kolei według drugiego ze stanowisk tego typu czynności organów gminy dotyczące wprawdzie gospodarowania mieniem komunalnym, ale odnoszące się do umów cywilnoprawnych (sprzedaży, najmu lub dzierżawy na okres do trzech lat), nie kwalifikują się do aktów z zakresu administracji publicznej, gdyż pozostają wyłącznie w sferze właścicielskiej gminy (dominium), co wyłącza dopuszczalność skargi.

Argumenty przemawiające za pierwszym z tych stanowisk w istocie prezentuje i omawia jedna z uchwał Naczelnego Sądu Administracyjnego z okresu sprzed reformy sądownictwa administracyjnego, tj. uchwała z 6.11.2000 r., OPS 11/00. W uchwale tej Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, zgodnie z którym: „uchwała rady gminy o przeznaczeniu do sprzedaży nieruchomości stanowiącej mienie komunalne w trybie przetargu może być zaskarżona do sądu administracyjnego na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713 ze zm.; dalej: SamGminU)”. W jej uzasadnieniu Sąd przyjął, że: „podejmowanie przez organy gminy rozstrzygnięcia o tym, czy określona nieruchomość ma być przeznaczona do sprzedaży, ma wszelkie cechy administrowania mieniem komunalnym, które ma służyć gminie w celu jej podstawowego zadania polegającego na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty. Na tym etapie decydowania nie chodzi jeszcze o dokonanie sprzedaży nieruchomości, ale przede wszystkim o to, czy nieruchomość ma nadal pozostać własnością gminy, czy też gmina ma się wyzbyć własności określonej nieruchomości”.

Odwołując się do uchwały Trybunału Konstytucyjnego z 27.9.1994 r., W.10/93 (OTK 1994, cz. II, poz. 46) NSA podkreślił, że: „działalność gmin również w odniesieniu do mienia komunalnego nie opiera się wyłącznie na przepisach prawa cywilnego, ale ze względu na publicznoprawny status gmin i mienia komunalnego działalność ta opiera się także na przepisach prawa samorządowego. Z tego właśnie względu działania i akty prawne podejmowane przez organy samorządu terytorialnego mogą być kwalifikowane jako działania z zakresu administracji publicznej, mimo że zmierzają do wywołania w przyszłości określonych skutków cywilnoprawnych.”.

Wskazać należy, że gmina lub inna jednostka samorządu terytorialnego jest podmiotem prawa cywilnego, ma osobowość prawną i działa przez swoje organy „w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie” (art. 38 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny [t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.]), ale jest również podmiotem prawa publicznego i to właśnie ta cecha powoduje, że wszystkie jej czynności, również te o charakterze cywilnoprawnym (sprzedaż, najem czy dzierżawa), dotyczą gospodarowania majątkiem publicznym. W gospodarowaniu tym gminę, w odróżnieniu od innych podmiotów prawa cywilnego, w większym lub mniejszym stopniu ograniczają przepisy prawa publicznego zawarte w SamGminU i GospNierU. Ocena ich zachowania, w tym stopień ograniczenia czy też skrępowania nimi gminy, podlega kontroli sądu administracyjnego. Prawdą jest, iż wykonując swoje zadania gmina działa zarówno jako nosiciel imperium przekazanego przez państwo, jak i jako podmiot przynależnego do niej mienia (dominium), jednak dwoistość ta nie może powodować, że pewne akty, czy czynności organów gminy tylko dlatego, że pozostają w sferze dominium nie będą podlegać kontroli sądowej.

NSA uznało, że skoro w myśl art. 37 ust. 4 GospNierU zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów to należy zgodzić się z poglądem Sądu pierwszej instancji, że zawarcie umowy dzierżawy oraz jej rozwiązanie przez gminę w odniesieniu do nieruchomości będących przedmiotem użytkowania wieczystego gminy dokonywane jest w zakresie jej uprawnień cywilnoprawnych. Podejmowane jednak w procedurze jej zawierania czynności organów (uchwały, zarządzenia) z powołaniem na przepisy prawa administracyjnego są aktami z zakresu prawa publicznego i mieszczą się w pojęciu „spraw z zakresu administracji publicznej” zawartym zarówno w art. 101 ust. 1 SamGminU, jak i art. 3 § 2 pkt 6 ustawie z 30.8.2002 r. ‒ Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).

Zajęcie ruchomości osób trzecich w egzekucji administracyjnej

Przypomniał o tym Naczelny Sąd Administracyjny (wyr. NSA z 1.10.2020 r., II FSK 1163/18, Legalis).

Zgodnie z art. 97 § 2 ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427; dalej: EgzAdmU), zajęciu podlegają ruchomości zobowiązanego, znajdujące się zarówno w jego władaniu, jak i we władaniu innej osoby, jeżeli nie zostały wyłączone spod egzekucji lub od niej zwolnione.

A zatem, konstrukcja tego przepisu umożliwia zajęcie zarówno ruchomości, które znajdują się we władaniu zobowiązanego, ale też będących we władaniu innych osób. NSA zwrócił uwagę, że nawet jeśli poborca skarbowy uzyska informacje o prawach osób trzecich, fakt ten nie zwalnia go z dokonania zajęcia.

Po wniesieniu żądania organ egzekucyjny ma obowiązek zaniechania dalszych czynności egzekucyjnych wobec kwestionowanej rzeczy do czasu wydania postanowienia w sprawie (art. 38 § 3 EgzAdmU).

NSA zwrócił też uwagę, że osoba trzecia w odpowiednim terminie powinna wystąpić do organu egzekucyjnego z żądaniem wyłączenia zajętej ruchomości spod egzekucji. Zgodnie z art. 30 § 1 EgzAdmU, kto, nie będąc zobowiązanym, rości sobie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego, z którego prowadzi się egzekucję administracyjną, może wystąpić do organu egzekucyjnego – w ciągu 14 dni od dnia uzyskania wiadomości o czynności egzekucyjnej skierowanej do tej rzeczy lub tego prawa – z żądaniem ich wyłączenia spod egzekucji, przedstawiając lub powołując dowody na poparcie swego żądania.

Natomiast w razie odmowy uwzględnienia żądania osobie tej służy powództwo cywilne do sądu powszechnego.

Pracownicy objęci prywatną opieką medyczną o połowę krócej przebywają na zwolnieniu lekarskim. Dla pracodawcy to wymierne korzyści finansowe

Jak wynika z raportu „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2020”, w którym przeanalizowano przypadki chorobowe 347 tys. pacjentów w latach 2018–2019, pracownik objęty prywatną opieką zdrowotną przebywa na zwolnieniu średnio pięć i pół dnia w ciągu roku, czyli o połowę krócej niż w przypadku ogółu pracowników w Polsce (11 dni). Według wyliczeń analityków przekłada się to na wymierne korzyści finansowe dla pracodawców – oszczędności dla firmy sięgają 1005 zł na pracownika w skali roku. Ponadto pracownicy pod prywatną opieką mniej odczuwają skutki choroby i wiążący się z tym spadek produktywności, czyli tzw. prezenteizm.

Z analiz wynika, że najczęstszą przyczyną zwolnień lekarskich, nie licząc absencji związanych z opieką położniczą w ciąży, są ostre zakażenia dróg oddechowych, a także bóle pleców, urazy oraz reakcja na ciężki stres. Dla przykładu w przypadku infekcji koszty absencji i prezenteizmu w opiece zdrowotnej wynoszą 761 zł rocznie na pracownika, a w ramach opieki prywatnej – 614 zł. W przypadku bólów pleców różnica jest znacznie większa i wynosi nieco ponad 600 zł.

Dostęp do specjalistów ma duże znaczenie również w kontekście profilaktyki. Ponad 70 % pracowników objętych opieką prywatną skorzystało w ciągu roku z wizyty profilaktycznej (łącznie z medycyną pracy). To dwukrotnie wyższy odsetek w porównaniu do ogólnej populacji w Polsce. Jest to o tyle istotne, że wiele osób boryka się z problemami zdrowotnymi, które mogą być przyczyną groźnych chorób w przyszłości.

Ponad połowa zatrudnionych ma nadwagę, a co piąty mężczyzna i co dziesiąta kobieta to osoby otyłe. Tylko 34 %. mężczyzn i niemal 61 % kobiet ma prawidłową masę ciała. Waga wzrasta wraz z wiekiem – największe problemy z nią mają pracownicy obojga płci po 65. roku życia, ale problem narasta zdecydowanie wcześniej, już po 40. roku życia.

U blisko połowy pracowników stwierdzono nieprawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego. Najgorsze wyniki mają osoby w wieku 50–59 lat. Jednocześnie co trzeci zatrudniony cierpi z powodu nieprawidłowego ciśnienia tętniczego: tu w najgorszej sytuacji są pracownicy w wieku 60–64 lata. Chorobę tę stwierdzono u 1/3 pracowników, a niekontrolowana i nieleczona może grozić rozwojem choroby wieńcowej, zawałem lub niewydolnością serca czy udarem. Szczególnie narażone są osoby po 50 roku życia, głównie mężczyźni.

Przeciętny pracownik boryka się z co najmniej jednym czynnikiem ryzyka prowadzącym do problemów zdrowotnych w przyszłości. Wciąż 14,5 % pracujących pali papierosy, narażając się na zwiększone ryzyko chorób płuc i układu krążenia: zawału serca, udaru mózgu oraz nowotworów złośliwych (m.in. raka płuc).

Źródło:

newseria.pl

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19

W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii do projektowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, przez podmioty wykonujące działalność leczniczą, w związku z przeciwdziałaniem epidemii, nie stosuje się przepisów ustawy – Prawo budowlane, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz aktów planistycznych, o których mowa w tej ustawie, ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodę na odstąpienie od stosowania wskazanych przepisów wydawać będzie wojewoda.

Ponadto prowadzenie robót budowlanych oraz zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części w związku z przeciwdziałaniem epidemii będą wymagały niezwłocznego poinformowania organu administracji architektoniczno-budowlanej. Jeżeli prowadzenie wskazanych robót budowlanych będzie powodowało zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, organ administracji architektoniczno-budowlanej, w drodze decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, niezwłocznie ustali wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń ich prowadzenia.

Projekt został skierowany do III czytania.

Zmiana czasu z letniego na zimowy. Konsekwencje dla pracodawcy

Osoby wykonujące pracę w nocy z 24. na 25.10.2020 r. w związku ze zmianą czasu z letniego na zimowy będą pracować o godzinę dłużej – przekraczając dobową normę czasu pracy, w związku z tym należy im się wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach.

Skarga na bezczynność związku sportowego

Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (post. WSA w Gdańsku z 5.10.2020 r., III SAB/Gd 85/20, Legalis).

W tym przypadku sprawa dotyczyła udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące członkostwa skarżącego (w tym przypadku sędziego piłki nożnej) z związku piłki nożnej. W wyniku nieudzielenia odpowiedzi na te pytania, zainteresowany wniósł skargę na bezczynność związku piłki nożnej. Uznał bowiem, że działający w formie stowarzyszenia związek jest stowarzyszeniem „wyższej użyteczności publicznej zarejestrowanym w Krajowym Rejestrze Sądowym”. Jest więc, jego zdaniem, organem do którego stosuje się prawo administracyjne.

Sądy administracyjne rozpatrują skargi dotyczące aktów i czynności wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej: PostAdmU). Co ważne w tym przypadku, działania organów administracji publicznej wymienione w art. 3 § 2 PostAdmU mają charakter władczy i rozstrzygają o uprawnieniach lub obowiązkach wynikających z przepisów prawa administracyjnego materialnego lub ustrojowego.

Trzeba przypomnieć, że zasady funkcjonowania związków sportowych reguluje ustawa z 25.6.2010 r. o sporcie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1133; dalej: SprtU). Zgodnie z art. 6 ust. 1 SportU, kluby sportowe w liczbie co najmniej 3 mogą tworzyć związki sportowe, z art. 6 ust. ust. 2 SportU związek sportowy działa w formie stowarzyszenia lub związku stowarzyszeń.

A zatem, związek sportowy nie jest organem administracji publicznej i nie może pozostawać w bezczynności podlegającej rozpatrzeniu przez WSA. Obowiązujące przepisy nie przewidują poddania działania związku sportowego kontroli sądów administracyjnych – czy to w sprawach związanych z nadzorem, czy też w kwestiach członkowskich. Prawo o stowarzyszeniach przewiduje natomiast właściwość sądu powszechnego (tzw. sądu rejestrowego), czyli Krajowego Sądu Rejestrowego

Możliwość odliczenia VAT w razie trwania upadłości lub postępowania likwidacyjnego dłużnika – ważne orzeczenie TSUE

Chodzi tu o wyrok TSUE z 15.10.2020 r., w sprawie C-335/19.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU), podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Przepis ten, zgodnie z art. 89a ust. 2 VATU, stosuje się, jeżeli spełniono następujące warunki:

– dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

– na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty: wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni, dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

– od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona

Natomiast zgodnie z art. 90 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347, str. 1), w przypadku:

– anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie;

– całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności państwa członkowskie mogą odstąpić od zastosowania powyższego przepisu.