Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – nowe świadczenie i zmiany w przepisach związanych z przyznawaniem innych świadczeń

W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 303 opublikowano ustawę z 31.1.2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.

Świadczenie takie, na wniosek, można przyznać:

1) matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci;

2) ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci, w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę.

Świadczenie uzupełniające:

1) można przyznać matce po osiągnięciu wieku 60 lat albo ojcu po osiągnięciu wieku 65 lat, w przypadku gdy nie posiada dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania;

2) przysługuje pod warunkiem zamieszkiwania na terytorium Polski w trakcie jego pobierania (organ może odmówić przyznania świadczenia: osobie, którą sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub której sąd ograniczył władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej, a także w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci);

3) nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności (nie dotyczy to osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego; osoba taka ma obowiązek niezwłocznie powiadomić organ rentowy o tymczasowym aresztowaniu lub o odbywaniu kary pozbawienia wolności);

4) nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury.

Wysokość świadczenia nie może być wyższa od najniższej emerytury. W przypadku pobierania emerytury lub renty, w wysokości niższej od najniższej emerytury, świadczenie stanowi dopełnienie jej wysokości do wysokości najniższej emerytury.

Ustawa wprowadza też zmiany dostosowujące w następujących ustawach:

1) ustawie z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.);

2) ustawie z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.) – w zakresie prawa do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego;

3) ustawie z 11.2.2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2134 ze zm.) – w zakresie utraty dochodu oraz uzyskania dochodu;

4) ustawie z 7.9.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 554 ze zm.) – w zakresie utraty dochodu oraz uzyskania dochodu;

5) ustawie z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.) – obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób pobierających rodzicielskie świadczenie uzupełniające powstaje od dnia, od którego przysługuje jego wypłata, i wygasa z dniem zaprzestania pobierania świadczenia;

6) ustawie z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2220 ze zm.) – w zakresie wyłączenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego;

7) ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.);

8) ustawie z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 299 ze zm.);

9) ustawie z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 682 ze zm.).

Poza tym, do zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego od osób fizycznych włączono odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (art. 21 ust. 1 pkt 95a ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.). Przepis ten ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2019 r.

Zgodnie z art. 11 ustawy do postępowania w sprawie świadczenia w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się przepisy ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.).

Od decyzji organu rentowego wydanej w sprawie ponownego ustalenia wysokości świadczenia, ustania prawa do świadczenia, wypłaty świadczenia oraz zwrotu nienależnie pobranego świadczenia przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w przepisach ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360 ze zm.). Jeżeli:

1) organ rentowy uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wniesienia odwołania (w tym przypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu);

2) odwołanie nie zostało w całości lub w części uwzględnione, organ rentowy przekazuje niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wniesienia odwołania, sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem.

Przeznaczenie środków z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej

W Dz.U. 2019 r. pod poz. 375 opublikowano ustawę z 17.1.2019 r. o zmianie ustawy o grach hazardowych.

Z art. 86 ust. 4 ustawy z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 165 ze zm.) wynika, że wydatki Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej są przeznaczone na przebudowę, remonty i dofinansowanie inwestycji obiektów sportowych, rozwijanie sportu wśród dzieci, młodzieży i osób niepełnosprawnych, oraz zadania określone w przepisach o zdrowiu publicznym w zakresie aktywności fizycznej, a także, po zmianie, na rozwój turystyki społecznej sprzyjającej aktywności fizycznej społeczeństwa .

Rezygnacja z budowy szamba w zamian za budowę przydomowej oczyszczalni ścieków a zmiana pozwolenia na budowę

Definicja zbiornika bezodpływowego znajduje się w ustawie z 13.9.1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454 ze zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy przez zbiornik bezodpływowy rozumie się instalacje i urządzenia przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania. Z kolei zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 3 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1202 ze zm., dalej: PrBud), aby uznać instalację za indywidualną przydomową oczyszczalnię ścieków jej maksymalna wydajność nie może przekraczać 7,50 m³ na dobę. Dodatkowo oczyszczalnia ścieków musi mieć charakter przydomowy tj. musi się znajdować w pobliżu indywidualnego domu (miejsca) przeznaczonego do zamieszkiwania osób. Szambo i przydomowa oczyszczalnia ścieków, choć pełnią tożsamą funkcję związaną z odbiorem nieczystości ciekłych wytworzonych w gospodarstwie domowym, w świetle prawa nie są tymi samymi urządzeniami. Różnica pomiędzy tymi nimi uwypukla się na gruncie PrBud, gdzie w katalogu inwestycji na które nie wymaga się pozwolenia na budowę wymieniono przydomową oczyszczalnię ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę (art. 29 ust. 1 pkt 3 PrBud) oraz zbiornik na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ (art. 29 ust. 1 pkt 3a PrBud).

Na tle ww. przepisów NSA rozstrzygał sprawę zgłoszenia budowy przydomowej oczyszczalni ścieków w przypadku, gdy inwestor wcześniej uzyskał pozwolenie na budowę obejmujące m.in. budowę szamba. Wskutek złożenia przez inwestora zgłoszenia budowy przydomowej oczyszczalni ścieków organ administracji architektoniczno-budowlanej wydał decyzję o wniesieniu sprzeciwu do zgłoszenia. Inwestor zaskarżył decyzję do sądu administracyjnego, który jednak orzekł, że rozpoznanie wniosku inwestora o dokonaniu zgłoszenia na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków w sytuacji, gdy już raz na tą samą inwestycję wydane było pozwolenie na budowę obejmujące szambo i decyzja ta nadal pozostaje w obrocie prawnym, jest naruszeniem przepisów prawa materialnego. Orzeczenie sądu pierwszej instancji zostało zaskarżone skargą kasacyjną.

W wyroku NSA z 11.12.2018 r. (II OSK 429/18) wskazano, że zbiornik bezodpływowy może być uznany za urządzenie budowlane związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, służące gromadzeniu ścieków, którego budowa jest objęta pozwoleniem na budowę konkretnego obiektu budowlanego. Z kolei przydomowa oczyszczalnia ścieków stanowi odrębny nowo planowany obiekt, który należy traktować, jako obiekt budowlany, wymagający zgłoszenia stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 3 PrBud. W ocenie NSA nie ma przeszkód prawnych, by inwestor dokonał zmiany planów inwestycyjnych i zamiast przystąpić do budowy zbiornika bezodpływowego, na którego realizację uzyskał pozwolenie na budowę, przystąpił do realizacji przydomowej oczyszczalni ścieków. Fakt, że inwestor uzyskał ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę domu mieszkalnego, w którego projekcie budowlanym przewidziano budowę szamba, nie wprowadza wymogu zmiany pozwolenia na budowę czy też oczekiwania na jego wygaśnięcie. Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków, na którą wystarczające jest dokonanie zgłoszenia, może być zrealizowana niezależnie od bytu prawnego pozwolenia na budowę.

Reasumując inwestor, który uzyskał pozwolenie na budowę obejmujące m.in. budowę zbiornika na nieczystości ciekłe, może dokonać ważnego zgłoszenia na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków. W świetle PrBud są to dwie odmienne inwestycje, które są od siebie niezależne.

Wzór zbiorczego sprawozdania dotyczącego gospodarowania odpadami opakowaniowymi za 2018 r.

W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 513 opublikowano rozporządzenie Ministra Środowiska z 14.3.2019 r. w sprawie wzoru zbiorczego sprawozdania o produktach w opakowaniach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami opakowaniowymi za rok 2018.

Rozporządzenie określa wzór zbiorczego sprawozdania o produktach w opakowaniach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami opakowaniowymi za rok 2018, o którym mowa w art. 237c ust. 1 ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 992 ze zm.; dalej: OdpadU).

Z przywołanego przepisu wynika, że marszałek województwa jest obowiązany do przesyłania ministrowi właściwemu do spraw środowiska oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zbiorczego sprawozdania zawierającego informacje, o których mowa w art. 237b ust. 1 pkt 2 lit. a-f OdpadU, czyli o:

Zbiorcze sprawozdanie marszałek województwa przekazuje w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.

Wzór zbiorczego sprawozdania określa załącznik do rozporządzenia.

Ochrona środowiska w miejscach magazynowania odpadów

Przepisy ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach [t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 992 ze zm.; dalej: OdpadyU) określają tryb i skutki kontroli wymagań określonych w przepisach ochrony środowiska dla miejsc magazynowania odpadów, prowadzonej w związku z wydawaniem i istotną zmianą decyzji zezwalających na przetwarzanie i/lub zbieranie odpadów.

1. Kontrola miejsc magazynowania odpadów

Spełnienie wymagań określonych w przepisach ochrony środowiska przez instalację, obiekt budowlany (lub jego część) lub inne miejsca magazynowania odpadów, w których ma być prowadzone przetwarzanie lub zbieranie odpadów podlega kontroli. Kontrola jest prowadzona przed wydaniem:

Procedurę kontrolną stosuje się także w przypadku istotnej zmiany ww. decyzji (art. 41a ust. 6 OdpadyU).

Zgodnie z art. 41a ust. 7 OdpadyU do przedmiotowej kontroli nie stosuje się art. 48 ustawy z 6.3. 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646 ze zm.).

Trybu kontroli nie stosuje się w przypadku, gdy zezwolenie na przetwarzanie odpadów dotyczy przygotowania do ponownego użycia (art. 41a ust. 5 OdpadyU).

Kontrolę przeprowadza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, z udziałem przedstawiciela organu właściwego do wydania decyzji (art. 41a ust. 1 OdpadyU). Z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli występuje właściwy organ, przekazując organowi kontrolującemu kopię dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli (art. 41a ust. 2 OdpadyU). Po przeprowadzeniu kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska niezwłocznie wydaje postanowienie w przedmiocie spełnienia wymagań określonych w przepisach ochrony środowiska. Na postanowienie nie służy zażalenie (art. 41a ust. 3 OdpadyU).

Postanowienie ma charakter wiążącej opinii. Opinia negatywnie oceniająca spełnienie wymagań określonych w przepisach ochrony środowiska skutkuje odmową wydania zezwolenia, które wystąpił wnioskodawca.

2.Wymagania w zakresie ochrony środowiska

Magazynowanie odpadów jako element gospodarki odpadami (art. 3 ust. 1 pkt 3 OdpadyU), obejmujący:

musi pozostawać w zgodzie z ogólnymi zasadami prowadzenia gospodarki odpadami , w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności nie może:

Magazynowanie odpadów należy prowadzić zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób:

Szczegółowe wymagania dla magazynowania odpadów z uwzględnieniem ich właściwości, warunkujące ochronę środowiska, życia i zdrowia ludzi oraz ograniczenie uciążliwości związanych z magazynowaniem odpadów, w tym czas ich magazynowania może określić minister właściwy do spraw środowiska, na podstawie delegacji zawartej w art. 25 ust. 7 i 8 OdpadyU.

Nieaktualność sporów dotyczących użytkowania wieczystego

M.Ż. i A.A. są współwłaścicielami niewyodrębnionych lokali w kamienicy, która jest posadowiona na gruncie należącym do Miasta W. W kamienicy są zarówno niewyodrębnione, jak i wyodrębnione lokale. Współwłaściciele wnieśli o zniesienie przysługującego im prawa współużytkowania wieczystego działki, na której znajduje się kamienica oraz współwłasności niewyodrębnionych lokali. Sąd I instancji uznał żądanie określone w pozwie za zasadne, natomiast Sąd II instancji skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne: Czy w postępowaniu o zniesienie współwłasności dopuszczalne jest ustanowienie odrębnej własności lokali w budynku stanowiącym odrębny od gruntu przedmiot własności i stanowiącym przedmiot współwłasności gminy i osób fizycznych, jeśli położony jest on na gruncie stanowiącym własność gminy, a wnioskodawcom przysługuje prawo użytkowania wieczystego związane z udziałem we współwłasności w budynku, a jeśli tak, to czy konieczne jest jednoczesne wyodrębnienie wszystkich samodzielnych lokali w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 2 ustawy z 24.6.1994 r. o własności lokali (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 716 ze zm., dalej jako: WłLokU) czy też możliwe jest pozostawienie części z nich niewyodrębnionych?

W uzasadnieniu Sąd wyjaśnił, że argumentem za niedopuszczalnością zniesienia współwłasności budynku jest odmienność praw gminy i osób fizycznych do związanego z prawem własności budynku gruntu. Nie ma bowiem możliwości ustanowienia odrębnej własności lokalu bez jednoczesnego określenia udziałów we współwłasności lub współużytkowaniu nieruchomości wspólnej. Gmina nie może być użytkownikiem wieczystym gruntu stanowiącego jej własność, zatem ustanowienie odrębnej własności lokali, które mają jej przypaść, może łączyć się jedynie z określeniem udziałów we współwłasności nieruchomości wspólnej. Natomiast ustanowieniu odrębnej własności lokali, które uzyskają wnioskodawcy będzie towarzyszyć udział w użytkowaniu wieczystym gruntu. W rezultacie dojdzie do sytuacji, w której użytkowanie wieczyste będzie obciążało grunt jedynie w ułamku (zob. post. SN z 17.6.1999 r., I CKN 386/98, OSNC Nr 2/2000, poz. 26).

Sąd podkreślił, że niedopuszczalne jest ustanowienie odrębnej własności jedynie dwóch lokali i przyznanie ich wnioskodawcom zamiast dotychczasowego udziału w użytkowaniu wieczystym. Zasadą jest bowiem objęcie wszystkich lokali w danym budynku orzeczeniem o zniesieniu współwłasności nieruchomości, na podstawie którego ustanowiona zostaje odrębna własność lokali (zob. post. SN z 15.6.2012 r., II CSK 582/11, OSNC Nr 3/2013, poz. 36).

Jednocześnie Sąd stwierdził, że prawo żądania zniesienia współwłasności jest z natury rzeczy związane ze współwłasnością w częściach ułamkowych i pozbawienie współwłaścicieli budynku prawa do wyjścia ze współwłasności naruszałoby art. 210 KC.

Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały stwierdzając, że w obecnym stanie prawnym nie miałaby już ona praktycznego zastosowania. Jak wyjaśniono na skutek wejścia w życie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształciło się w prawo własności tych gruntów. Sąd Najwyższy wskazał, że problem prawny wskazany w pytaniu ma charakter historyczny. Na skutek zmiany w prawie wszystkim uczestnikom postępowania przysługuje jednolite uprawnienie – udział we współwłasności.

Jeden wykaz podatników VAT od 1.9.2019 r.

Planowane zmiany zostały zawarte w przyjętym przez Radów Ministrów 12.3.2019 r. projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Projekt został skierowany do Sejmu. Większość zmian ma wejść w życie od 1.9.2019 r.

Nowy wykaz podatników VAT

Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) od 1.9.2019 r. ma udostępnić w postaci elektronicznej ogólnodostępny wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Wykaz ma służyć podatnikom do szybkiej weryfikacji danych kontrahentów i ich rachunków, w szczególności dotyczących rejestracji do celów VAT. Wykaz ma zminimalizować ryzyko nieświadomego udziału podatników w karuzelach podatkowych VAT. Korzystanie z wykazu będzie bezpłatne.

Wprowadzany wykaz będzie zawierał dane podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślono z rejestru jako podatników VAT. Ma on także objąć podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona oraz podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni i zwolnieni z tego podatku.

Wykaz będzie prowadzony przez szefa KAS na stronie BIP Ministerstwa Finansów. Dostęp do danych zawartych w wykazie będzie możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG.

Korzystanie z wykazu podatników VAT

Korzystający z wykazu podatnicy będą mieli dostęp do informacji o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów na wybrany dzień za pomocą określonego kryterium dostępu, tj. po numerze NIP lub fragmencie nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu. Jednocześnie jak wynika z uzasadnienia do projektu, będą mogli prześledzić całą historię rejestracji kontrahentów do celów VAT, która obejmie 5 lat wstecz. Możliwe będzie również sprawdzanie podmiotów w wykazie przez podatników w sposób masowy, co ma przyspieszyć procedury weryfikacji kontrahentów. Wykaz ma zawierać również informacje dotyczące numerów rachunków bankowych podatnika lub imiennych rachunków w SKOK, której jest on członkiem, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym. W związku z tym rozszerzono dane nieobjęte tajemnicą skarbową również o numery tych rachunków, otworzonych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podatnicy będą musieli dokonywać płatności z tytułu określonych transakcji na rachunek zawarty w wykazie. Podatnicy nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w której płatność dokonano na rachunek, który nie znajduje się w wykazie.

Odpowiedzialność solidarna nabywcy

Przewidziano odpowiedzialność solidarną nabywcy w przypadku zapłaty przez niego należności na rachunek inny niż rachunek dostawcy zawarty w wykazie, ale tylko do kwoty podatku VAT, związanego z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Regulacje te będą dotyczyły wyłącznie płatności przekraczających 15 000 zł. Przewidziano możliwość uwolnienia się od tych konsekwencji pod warunkiem, że podatnik złoży zawiadomienie o zapłacie należności na rachunek spoza wykazu do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w ciągu 3 dni od dnia zlecenia przelewu. Odpowiedzialność solidarna będzie również wyłączona w przypadku, gdy podatnik dokona zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Zmiany w systemie ryczałtowym   VAT dla rolników

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dokonywana przez rolnika ryczałtowego sprzedaż produktów rolnych pochodzących z jego własnej działalności rolniczej oraz świadczenie przez niego usług rolniczych są zwolnione od podatku – por. art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU). Jednocześnie rolnikowi ryczałtowemu przysługuje od nabywcy produktów rolnych (podatnika VAT czynnego) zryczałtowany zwrot podatku (art. 115 ust. 1 VATU). Obecnie produkty rolne obejmują wyłącznie towary wymienione w zał. nr 2 do VATU oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (art. 2 pkt 20 VATU).

W celu ujednolicenia stosowanych przepisów prawa podatkowego (poprzez odniesienie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) zaproponowano objęcie definicją produktów rolnych:

– wszystkich towarów pochodzących z działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz

– produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym – spełniających warunki określone w art. 20 ust. 1c-1e ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.; dalej: PDOFizU).

Rozszerzono więc katalog produktów rolnych m.in. o następujące towary: orzeszki ziemne, kiwi, owoce tropikalne i podzwrotnikowe, rośliny wykorzystywane głównie w przemyśle perfumeryjnym, farmacji lub do celów owadobójczych, grzybobójczych i innych podobnych (m.in. bazylia pospolita, lipa, oregano, mięta), ryby morskie, materiały roślinne w rodzaju stosowanych głównie do wyplatania, wyściełania, wypychania lub w farbowaniu lub garbowaniu (przy założeniu, że tak jak dotychczas, pochodzą z własnej działalności rolnika ryczałtowego).

W konsekwencji, planuje się uchylić załącznik nr 2 do VATU (a także odniesienia do niego w definicji produktów rolnych zawartej w art. 2 pkt 20 VATU). Ponadto z uwagi na uchylenie tego załącznika, usługi w nim wymienione przeniesiono (wraz z aktualnymi grupowaniami PKWiU 2015) do definicji usług rolniczych. Tym samym odpowiednio zmianie uległo brzmienie tej definicji (art. 2 pkt 21 VATU).

Planowane zmiany w stawkach VAT

Zmiana sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby VAT polega na odejściu od stosowania PKWiU 2008 na rzecz: Nomenklatury Scalonej (CN) w zakresie towarów oraz aktualnej PKWiU (2015) w zakresie usług. To wiąże się z wprowadzeniem do przepisów w zakresie VAT nowej matrycy stawek VAT. Będą to nowe wykazy towarów i usług opodatkowanych stawkami obniżonymi 8% i 5% – nowe załączniki nr 3 i 10 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU) – oparte na CN oraz PKWiU 2015 r.

Nastąpi obniżenie stawek podatku na niektóre towary w porównaniu do stanu obecnego np.:

1) owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (pistacjowe, migdały, kokosowe) obecnie opodatkowane stawką 8%, objęte zostaną – tak jak pozostałe owoce – stawką 5%;

2) pieczywo każdego rodzaju, włącznie z ciastkami (obecnie pieczywo i produkty ciastkarskie są objęte trzema stawkami 5%, 8% i 23%, objęte zostaną jednolita stawką 5%;

3) zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego objęte obecnie stawką 8%, będą opodatkowane 5% stawką;

4) musztarda, przyprawa słodka papryka, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) obecnie opodatkowane stawką 23% będą objęte zakresem stawki 8%, tak jak pozostałe przyprawy (klasyfikowane zasadniczo CN 09);

5) książki – wszelkiego rodzaju – a więc drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki) proponuje się objąć jedną – 5% stawką VAT;

6) produkty dla niemowląt i dzieci, tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe są objęte stawką 8%, będą objęte 5%;

7) artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – obecnie opodatkowane stawką 8%, zostaną objęte stawką 5%;

8) gazety, dzienniki i czasopisma drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-prasa) proponuje się objąć jedną – 8% stawką, czyli obniżyć z 23% (z wyjątkiem czasopism regionalnych i lokalnych w formach innych niż elektroniczna, dla których utrzymuje się stawkę 5%).

Nastąpi również podwyższenie stawek podatku na niektóre towary w porównaniu do stanu obecnego np.:

1) niektóre przyprawy nieprzetworzone (np. gałka muszkatołowa, kwiat muszkatołowy, kmin, szafran, kurkuma) – z 5% na 8% – efekt ujednolicenia stawek VAT dla przypraw;

2) soki z owoców i warzyw inne niż tzw. soki 100% (które pozostaną objęte stawką 5%) – z 5% na 23%;

3) czasopisma specjalistyczne (obecnie zdefiniowane w art. 2 pkt 27f) – ze względu na ujednolicenie stawki do 8% na wszystkie gazety i czasopisma (w tym w formie elektronicznej) proponuje się podwyższenie stawki na czasopisma specjalistyczne z 5% na 8%. Podwyżka nie dotyczy czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp., dla których utrzymuje się stawkę 5%.

Projekt nowelizacji przewiduje również wprowadzenie instytucji wiążącej informacji stawkowej (WIS) – jako instrumentu zapewniającego podatnikom pewność co do prawidłowości opodatkowania VAT realizowanych transakcji. Projektowane przepisy określają procedurę wydawania WIS oraz przewidują stosowną ochronę dla podatników, którzy będą posiadać WIS, będzie to bowiem informacja wiążąca dla organów podatkowych. WIS będzie wydawał wyznaczony do tego dyrektor izby administracji skarbowej.

Nowe przepisy z małymi wyjątkami wejdą w życie 1.6.2019 r.

Zmiana w wyłączeniu spod stosowania ZamPublU

Zgodnie z tym przepisem spod obowiązku stosowania ZamPublU będzie wyłączone udzielanie zamówień dotyczących wytwarzania:

1) blankietów dokumentów publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy z 22.11.2018 r. o dokumentach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 53), oraz ich personalizacji lub indywidualizacji,

2) znaków akcyzy,

3) znaków legalizacyjnych i nalepek kontrolnych, o których mowa w ustawie z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1990 ze zm.),

4) kart do głosowania, o których mowa w art. 40 ustawy z 5.1.2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 754 ze zm.) oraz w art. 20 ustawy z 14.3.2003 r. o referendum ogólnokrajowym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 318 ze zm.),

5) znaków holograficznych umieszczanych na zaświadczeniach o prawie do głosowania, o których mowa w art. 32 § 1 ustawy z 5.1.2011 r. – Kodeks wyborczy,

6) układu mikroprocesorowego z oprogramowaniem służącym do zarządzania dokumentami publicznymi, systemów i baz informatycznych niezbędnych do zastosowania dokumentów publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o dokumentach publicznych, zawierających warstwę elektroniczną, zgodnie z ich przeznaczeniem.

W przedmiotowym wyłączeniu znalazło się odesłanie przede wszystkim do art. 5 ust. 2 ustawy o dokumentach publicznych określającego dokumenty kategorii pierwszej, najważniejsze dla bezpieczeństwa państwa. W ocenie prawodawcy to zapewni gwarancję wpływu państwa na poziom bezpieczeństwa dokumentów. Zlecenie produkcji wymienionych dokumentów poza systemem zamówień publicznych umożliwi skuteczne sprawowanie przez państwo kontroli nad ich produkcją, przejawiające się między innymi w wyborze podmiotu spełniającego warunki bezpieczeństwa produkcji. Powierzenie takiemu podmiotowi produkcji dokumentów będzie stanowiło rękojmię, że nie dojdzie do osłabienia bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa. Inne druki wymienione w art. 4 pkt 5c ZamPublU (znaki akcyzy, znaki legalizacyjne, nalepki kontrolne), tak samo jak wymienione w ustawie dokumenty publiczne pierwszej kategorii, mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa. To dotyczy również kart do głosowania, hologramów zamieszczanych na zaświadczeniach o prawie do głosowania oraz elementów i oprogramowania niezbędnego dla dokumentów publicznych z warstwą elektroniczną. Niemniej z uwagi na fakt, że wymienione druki, elementy i oprogramowanie nie mogą być uznane za dokumenty publiczne w rozumieniu definicji przyjętej w ustawie o dokumentach publicznych, nie są objęte tą ustawą. Za konieczne uznano jednak zagwarantowanie wpływu państwa na poziom ich bezpieczeństwa, co ma zapewnić wybór ich wytwórcy z wyłączeniem stosowania przepisów ZamPublU.

Ponadto na mocy ww. art. 64 ustawy o dokumentach elektronicznych uchyla się art. 4aa ZamPublU, a więc delegację do określenia przez Radę Ministrów w rozporządzeniu wykazu dokumentów i druków, o których mowa w art. 4 pkt 5c lit. a i b ZamPublU (w dotychczasowym brzmieniu). Ma to związek z określeniem w ustawie o dokumentach publicznych wykazu dokumentów publicznych należących do pierwszej kategorii.

W art. 75 ustawy o dokumentach publicznych (przepisie przejściowym) przewidziano, że wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie tej ustawy postępowania o zamówienie dokumentów publicznych i ich personalizację oraz druków o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 4aa ZamPublU, są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.