Rezygnacja z budowy szamba w zamian za budowę przydomowej oczyszczalni ścieków a zmiana pozwolenia na budowę

Definicja zbiornika bezodpływowego znajduje się w ustawie z 13.9.1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454 ze zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy przez zbiornik bezodpływowy rozumie się instalacje i urządzenia przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania. Z kolei zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 3 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1202 ze zm., dalej: PrBud), aby uznać instalację za indywidualną przydomową oczyszczalnię ścieków jej maksymalna wydajność nie może przekraczać 7,50 m³ na dobę. Dodatkowo oczyszczalnia ścieków musi mieć charakter przydomowy tj. musi się znajdować w pobliżu indywidualnego domu (miejsca) przeznaczonego do zamieszkiwania osób. Szambo i przydomowa oczyszczalnia ścieków, choć pełnią tożsamą funkcję związaną z odbiorem nieczystości ciekłych wytworzonych w gospodarstwie domowym, w świetle prawa nie są tymi samymi urządzeniami. Różnica pomiędzy tymi nimi uwypukla się na gruncie PrBud, gdzie w katalogu inwestycji na które nie wymaga się pozwolenia na budowę wymieniono przydomową oczyszczalnię ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę (art. 29 ust. 1 pkt 3 PrBud) oraz zbiornik na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ (art. 29 ust. 1 pkt 3a PrBud).

Na tle ww. przepisów NSA rozstrzygał sprawę zgłoszenia budowy przydomowej oczyszczalni ścieków w przypadku, gdy inwestor wcześniej uzyskał pozwolenie na budowę obejmujące m.in. budowę szamba. Wskutek złożenia przez inwestora zgłoszenia budowy przydomowej oczyszczalni ścieków organ administracji architektoniczno-budowlanej wydał decyzję o wniesieniu sprzeciwu do zgłoszenia. Inwestor zaskarżył decyzję do sądu administracyjnego, który jednak orzekł, że rozpoznanie wniosku inwestora o dokonaniu zgłoszenia na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków w sytuacji, gdy już raz na tą samą inwestycję wydane było pozwolenie na budowę obejmujące szambo i decyzja ta nadal pozostaje w obrocie prawnym, jest naruszeniem przepisów prawa materialnego. Orzeczenie sądu pierwszej instancji zostało zaskarżone skargą kasacyjną.

W wyroku NSA z 11.12.2018 r. (II OSK 429/18) wskazano, że zbiornik bezodpływowy może być uznany za urządzenie budowlane związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, służące gromadzeniu ścieków, którego budowa jest objęta pozwoleniem na budowę konkretnego obiektu budowlanego. Z kolei przydomowa oczyszczalnia ścieków stanowi odrębny nowo planowany obiekt, który należy traktować, jako obiekt budowlany, wymagający zgłoszenia stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 3 PrBud. W ocenie NSA nie ma przeszkód prawnych, by inwestor dokonał zmiany planów inwestycyjnych i zamiast przystąpić do budowy zbiornika bezodpływowego, na którego realizację uzyskał pozwolenie na budowę, przystąpił do realizacji przydomowej oczyszczalni ścieków. Fakt, że inwestor uzyskał ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę domu mieszkalnego, w którego projekcie budowlanym przewidziano budowę szamba, nie wprowadza wymogu zmiany pozwolenia na budowę czy też oczekiwania na jego wygaśnięcie. Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków, na którą wystarczające jest dokonanie zgłoszenia, może być zrealizowana niezależnie od bytu prawnego pozwolenia na budowę.

Reasumując inwestor, który uzyskał pozwolenie na budowę obejmujące m.in. budowę zbiornika na nieczystości ciekłe, może dokonać ważnego zgłoszenia na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków. W świetle PrBud są to dwie odmienne inwestycje, które są od siebie niezależne.