Wyższe wynagrodzenie dla płatników pobierających terminowo PIT
Przygotowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa, który stanowi realizację delegacji ustawowej zawartej w art. 28 § 3 pkt 1 OrdPU, w brzmieniu nadanym ustawą z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz.1265) wprowadzającą zmiany do Polskiego Ładu. Nowelizacja art. 28 § 3 pkt 1 OrdPU, poprzez uzupełnienie treści przepisu o kryterium rodzaju pobranego podatku, pozwoliła na zróżnicowanie wysokości wynagrodzenia z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa, w zależności od rodzaju pobranego podatku.
Dotychczas wysokość wynagrodzenia płatników i inkasentów z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa była określona w rozporządzeniu Ministra Finansów z 10.12.2015 r. w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa (Dz. U. poz. 2154). Obowiązywały dwie wysokości kwoty należnego wynagrodzenia z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa: (1) 0,3% kwoty podatków pobranych przez płatników, oraz (2) 0,1% kwoty podatków pobranych przez inkasentów.
W nowym rozporządzeniu zróżnicowano wysokość kwoty należnego wynagrodzenia płatników pobierających podatek dochodowy od osób fizycznych, obliczony przy zastosowaniu skali podatkowej, która wyniesie 0,6% kwoty podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Pozostałe kwoty należnego wynagrodzenia pozostały bez zmian. Kwota należnego wynagrodzenia jest potrącana z kwoty podatków pobranych przez płatników i inkasentów.
Zatem płatnikowi, który dokona terminowego wpłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych obliczonego przy zastosowaniu skali podatkowej, będzie przysługiwać wynagrodzenie wynoszące 0,6% kwoty pobranego podatku PIT (zatem dwukrotność dotychczasowego wynagrodzenia).
Nowe zasady wejdą w życie od 1.7.2022 r.
Podsumowanie zmian wprowadzonych Polskim Ładem 2.0
Zmiana stawki podatku dochodowego dla skali podatkowej
Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych nowelizacją, która ma wejść z początkiem lipca jest zmiana wysokości podatku dochodowego.
Po zmianach skala podatkowa będzie wyglądała następująco:
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
Ponad | do | |
120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł | |
120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Nowa, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody na skali), bez względu na źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesnego pobierania emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej.
Zmiana kwoty zmniejszającej podatek
Skutkiem zmniejszenia zaliczki na podatek jest zmiana kwoty zmniejszającej podatek. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3600 zł (30 000z ł x 12% = 3600 zł)
Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3600 zł = 300 zł).
Limit odliczenia składki zdrowotnej dla podatku liniowego
Od 1.1.2022 r. uchylono prawo do pomniejszania podatku dochodowego o kwotę stanowiącą 7,75% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Od 1 lipca wprowadzono zmiany w zakresie możliwości odliczania. Przedsiębiorcy rozliczający się według jednolitej, 19% stawki podatku będą mogli dokonać odliczenia od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie.
Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana. Limit będzie dotyczył podatnika. Obliczony zostanie na bazie limitu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 SysUbSpołU.
Limit będzie stanowił kwotę stanowiącą 4,9% (stawka składki na ubezpieczenie zdrowotne płaconych przez podatników opodatkowanych podatkiem liniowym) z 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej (w 2022 r. 177 660 zł).
Zatem na kwotę tę składa się kwota obliczona wg wzoru 177 660 zł x 4,9%.
W roku 2022 r. kwota ta stanowi 8705 zł, ale w przepisie zaproponowane zostało zaokrąglanie kwoty przysługującego odliczenia do pełnych stu złotych, czyli kwota ta wyniesie 8700 zł.
Wysokość tej kwoty będzie podlegała corocznie podwyższeniu o wskaźnik odpowiadający ilorazowi rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 SysUbSpołU, oraz rocznej podstawy wymiaru tych składek ogłoszonej dwa lata wstecz, po zaokrągleniu do pełnych 100 złotych w górę.
Ponadto minister finansów zostanie zobowiązany do ogłaszania, do końca roku podatkowego, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wysokości tak zwaloryzowanej kwoty.
Oprócz podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną tzw. podatkiem liniowym (19%), prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto w projekcie ustawy przewiduje się również odliczenie 19% zapłaconej składki zdrowotnej od karty podatkowej. W konsekwencji, ta nowa preferencja podatkowa skierowana jest do podatników prowadzących działalność gospodarczą i płacących podatek dochodowy od osób fizycznych stosując inne formy opodatkowania.
Limit odliczenia składki zdrowotnej dla ryczałtu
Przedsiębiorcy rozliczający się według ryczałtu od 1.7.2022 r. mogą dokonać odliczenia 50% zapłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu). Odliczeniu podlegać będą składki płacone w związku z działalnością opodatkowaną w tej formie.
Od 2022 r. wyliczenie składki zdrowotnej u ryczałtowca zależy od osiągniętego przychodu, a składka na ubezpieczenie zdrowotne dla ryczałtowców wyniesie 9% podstawy jej wymiaru. Będzie się ona opierać na trzech stawkach:
- 60% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 000 zł – czyli 335,94 zł
- 100% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach w przedziale od 60 000 zł do 300 tys. zł, czyli 559,89 zł
- 180% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach przekraczających 300 000 zł, czyli 1007,81 zł
Podatnik rozpoczął działalność od 1 lipca 2022 wybrał jako formę opodatkowania ryczałt opłaca składkę zdrowotną w wysokości 1007,81 zł. Zatem ma możliwość odliczenia składki za 6 miesięcy.
1007,81 zł x 6 = 6046,86
6046,86 zł x 50% = 3023,43
Limit odliczenia składki zdrowotnej dla karty podatkowej
W przypadku osób opłacających podatek w formie karty podatkowej, odliczeniu podlegać będzie kwota stanowiąca 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną w tej formie.
Warto dodać, iż na zmianie podatnicy, którzy płacą składkę zdrowotną na zmianie zyskają 308,83 zł. Zakładając, że opłacą 6 razy w 2022 r. składkę zdrowotną na nowych zasadach:
270,9 zł x 6 = 1625,40 zł x 19% = 308,83 zł. Miesięcznie zysk wyniesie 51,47 zł.
Likwidacja ulgi dla klasy średniej
Niekorzystne rozwiązanie podatkowe w postaci braku możliwości odliczania od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne dla niektórych podatników zostało zrekompensowane tzw. ulgą dla klasy średniej.
Ulga dla klasy średniej to rozwiązanie, które pojawiło się w przepisach podatkowych od 1 stycznia. Jego celem, jak informuje MF na swoich stronach, jest amortyzacja zmian w składce zdrowotnej, czyli likwidacja odliczenia tej daniny od podatku. Ulga dla klasy średniej dotyczy przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej oraz pracowników, w tym pracowników poniżej 26 roku życia, jeżeli osiągane przez nich przychody (dochody dla działalności) podlegające opodatkowaniu w danym roku mieszczą w przedziale:
- od 68 412 zł do 102 588 zł (I próg ulgi) – podatnik zapłaci wówczas rocznie od 3,91 zł do 2286,84 zł mniej podatku, a wraz ze wzrostem wynagrodzenia kwota ulgi rośnie);
- od 102 588 zł do 133 692 zł (II próg ulgi) – wówczas korzyść podatnika wyniesie od 2286,84 zł do 2,64 zł (wraz ze wzrostem wynagrodzenia kwota ulgi maleje).
Ulga dla pracowników dotyczy tych których przychody ze stosunku pracy wynoszą miesięcznie od 5701 zł do 11 141 zł.
Z uwagi na zakres podmiotowy ulgi dla klasy średniej oraz skomplikowany algorytm, w oparciu o który ulga ta jest obliczana po półrocznym obowiązywania rządzący doszli do wniosku, że należy ją zlikwidować.
Likwidacja ulgi na zabytki
Ulga na zabytki powszechnie znana jako „pałacyk plus” została wprowadzona od 1.1.2022 r. Była przewidziana zarówno dla członków wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, którzy są współwłaścicielami zabytku, jak i dla indywidualnych właścicieli nieruchomości.
Ulga polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania:
- 50% kwoty poniesionych wydatków na wpłaty na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane, dotyczące zabytku (wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków),
- wydatku na nabycie zabytku wpisanego do rejestru zabytków, nie więcej niż kwota odpowiadająca iloczynowi 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej tego zabytku. Limit odliczenia na wszystkie inwestycje podatnika z tego tytułu nie może przekroczyć 500 000 zł.
Ulga ta spotkała się z ogromną krytyką, dlatego też zdecydowano się na uchylenie tej regulacji. Projektowana ustawa zachowuje prawa nabyte do odliczenia wydatków określonych w art. 26hb PDOFizU do wydatków poniesionych do dnia 30.6.2022 r.
Zmiana zasad stosowania przez płatników kwoty wolnej od podatku
Ustawodawca zdecydował o pozostawieniu wyższej kwoty wolnej od podatku wprowadzonej od stycznia 2022 r. w kwocie 30 000 zł.
Co niezwykle istotne zmiany w poborze zaliczek w PIT będą dotyczyć kwoty zmniejszającej podatek, która występuje w skali podatkowej (aktualnie jest to kwota 5100 zł, a po zmianie, kiedy stawka PIT zostanie obniżona do 12 proc. będzie to kwota 3600 zł). Kwota zmniejszająca podatek, to kwota, która generuje kwotę wolną od podatku, która od stycznia 2022 r. została podniesiona do 30 000 zł. W efekcie dzięki kwocie wolnej od podatku roczne dochody danego podatnika na skali, które nie przekraczają 30 000 zł, nie rodzą obowiązku zapłaty podatku dochodowego.
Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3600 zł = 300 zł).
Dla przypomnienia zaliczkę pomniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru na formularzu PIT-2.
Formularz PIT-2 to oświadczenie pracownika, w którym wyraża on zgodę, by pracodawca przy wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy uwzględniał kwotę wolną od podatku. W efekcie złożenia tego formularza, pracownik dostaje wynagrodzenie większe, bo comiesięczne zaliczki są pomniejszane o przypadającą na każdy miesiąc kwotę wolną.
W oświadczeniu tym pracownik wskazuje, iż:
1) nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika;
2) nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
3) nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
4) nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 tj dochodów:
- z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 ustawy,
- z najmu lub dzierżawy.
PIT-2 należy złożyć u pracodawcy. Można to zrobić:
- przy podpisywaniu umowy/przed pierwszą wypłatą
- przed pierwszym przelewem w nowym roku podatkowym.
Zgodnie z art. 32 ust. 4 PDOFizU zakład pracy nie zmniejsza zaliczki o kwotę wolną, jeżeli podatnik powiadomił go o zmianach stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia.
Jeśli ktoś nie złożył PIT-2 i nie ma zaliczek na podatek pomniejszanych o część kwoty wolnej, może doświadczyć wzrost obciążeń podatkowych co w konsekwencji rodzi niższe wynagrodzenia. Oczywiście, pieniądze te będzie można odzyskać przy rozliczeniu rocznym, bo zwrot podatku będzie powiększony o całą, nierozliczoną kwotę wolną.
Do tej pory pracownikowi przysługiwała tylko jedna kwota wolna. Jeśli więc pracownik jest zatrudniony na kilku etatach, to składał PIT-2 tylko jednemu z pracodawców.
Od 1.1.2023 r. podatnik będzie miał prawo upoważnić maksymalnie 3 płatników (w tym zleceniodawców) do stosowania odliczenia w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.
W oświadczeniu o stosowanie pomniejszenia podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:
1) 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli – po zmianie wynikającej z omawianej nowelizacji – o 300 zł) albo
2) 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (czyli – po zmianie wynikającej z omawianej nowelizacji – o 150 zł) albo
3) 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (czyli – po zmianie wynikającej z omawianej nowelizacji – o 100 zł).
Płatnik pomniejsza zaliczkę o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, chyba że podatnik złoży temu płatnikowi oświadczenie albo wniosek o rezygnację ze stosowania pomniejszenia.
W przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika, podatnik może złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jeżeli:
1) łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w tym miesiącu nie przekracza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz
2) w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, w tym również, gdy złożył wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym, o którym mowa w art. 31c.
Ważne!
Co niezwykle istotne kwotę wolną będą mogli stosować do zaliczek na PIT również zleceniodawcy i pozostali płatnicy wypłacający świadczenia z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 PDOFizU oraz płatnicy pobierający zaliczki od dochodów z praw majątkowych. Do stosowania omawianego zmniejszenia będą bowiem upoważnieni wszyscy płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 PDOFizU, oraz dodatkowo płatnicy, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 9 PDOFizU.
Tym samym do zmniejszania zaliczki na podatek maksymalnie o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – oprócz ww. płatników – uprawnione będą:
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4–9 PDOFizU (m.in. przychody z umów zlecenia i o dzieło, przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, przychody z umów o zarządzenie przedsiębiorstwem, czy z kontraktów menadżerskich) oraz art. 18 PDOFizU (przychody z praw majątkowych),
- podmioty przyjmujące na praktykę absolwencką lub staż uczniowski przy poborze zaliczek na podatek od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w PrAbsolwentU lub odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a PrOśw – obecnie art. 35 ust. 1 pkt 8 PDOFizU.
Brak poboru zaliczek
Zgodnie z nowo dodanym art. 31c ust 1 PDOFizU płatnik nie pobiera zaliczek, o których mowa w art. 32–35 i art. 41 ust. 1, jeżeli podatnik złoży płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym.
Podatnik może złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, czyli według skali nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł, przy czym podatnik jest obowiązany niezwłocznie wycofać ten wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę.
W przypadku wycofania przez podatnika wniosku o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym złożonego do płatnika lub uzyskania przez podatnika dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 przekraczających u tego płatnika w roku podatkowym kwotę 30 000 zł, płatnik oblicza zaliczki bez pomniejszania.
Po wycofaniu przez podatnika wniosku o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym płatnik będzie obliczał zaliczki, jednakże bez pomniejszania zaliczki na podatek o miesięczną kwotę zmniejszającą zaliczkę na podatek.
Przywrócenie preferencji dla osób samotnie wychowujących dzieci
Do końca 2021 r. podatnicy, którzy samotnie wychowywali dziecko, mogli korzystać z podwójnej kwoty wolnej od podatku, a granica drugiego progu podatkowego była dla nich mnożona razy 2. Polski Ład wprowadzony od 1.1.2022 r. pozbawił podatników takiej możliwości.
W związku z powszechną krytyką postanowiono preferencję przywrócić jednak w zmienionym zakresie. W myśl nowych przepisów dochody takich osób, będą najpierw dzielone przez 1,5 (a nie na pół, jak wcześniej), od nich zostanie wyliczona wartość podatku według nowych zasad ogólnych, a na koniec pomnożona przez 1,5. Dlatego też dla samotnie wychowujących, podatki będą wyższe niż zapowiadano. Będą oni wpadali w drugi próg od dochodu w wysokości 160 000 zł, a nie 240 000, jak to pierwotnie zakładano.
Zasady z roku 2021 zostały zachowane jedynie dla tych osób samotnie wychowujących, które opiekują się dziećmi z niepełnosprawnością. W ich przypadku mnożnik wynosi nadal 2.
Ulgi a kryterium dochodu dziecka
W obecnym stanie prawnym PDOFizU przewiduje preferencje podatkowe dla rodzin wychowujących dzieci, jak możliwość skorzystania z PIT-0 dla rodzin 4+ i ulgę na dzieci.
Ulga dla rodzin 4+ to potoczna nazwa preferencji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 153 PDOFizU. Obowiązuje od 1.1.2022 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia.
Ulga dla rodzin 4+ polega na zwolnieniu od podatku PIT przychodów na etacie, przychodów z umów zlecenia zawartych z firmą oraz przychodów z działalności gospodarczej.
Ulga obejmuje przychody:
1) do których ma zastosowanie:
- skala podatkowa ze stawkami 17% (po zmianie 12%) i 32%,
- jednolita 5% albo 19% stawka podatku dla przedsiębiorców lub
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
2) do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 85 528 zł rocznie u każdego z rodziców (opiekunów prawnych). Dla dwojga rodziców (opiekunów prawnych) limit przychodu zwolnionego od podatku wynosi 171 056 zł rocznie,
3) uzyskane od 1.1.2022 r.
Z ulgi skorzysta podatnik, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci:
- wykonywał władzę rodzicielską,
- był opiekunem prawnym, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
- był rodzicem zastępczym na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
- a wobec dorosłych, uczących się dzieci wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo był rodzicem zastępczym.
Ulga dotyczy rodziców, w tym rodziców zastępczych oraz opiekunów prawnych, bez względu na ich stan cywilny. Mogą z niej korzystać zarówno samotni rodzice (opiekunowie prawni), jak i małżonkowie.
Natomiast ulga na dzieci obejmuje rodziców, opiekunów prawnych, jeżeli dziecko z nimi zamieszkuje oraz osoby pełniące funkcje rodziny zastępczej. Z odliczenia nie mogą korzystać zatem rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej oraz opiekunowie prawni, w przypadku, gdy dziecko z nimi nie zamieszkuje.
Z odliczenia mogą skorzystać podatnicy podatku dochodowego od dochodów opodatkowanych według skali podatkowej.
Osoby wychowujące w roku jedno dziecko skorzystają z odliczenia, o ile ich roczne dochody (tj. przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania i dodatkowo pomniejszone o zapłacone przez podatnika składki na jego ubezpieczenia społeczne) nie przekroczą kryterium dochodowego, wynoszącego:
- 56 000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku,
- 112 000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (dochody podatnika i jego małżonka),
- 112 000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko.
Natomiast rodzice wychowujący dwoje i więcej dzieci skorzystają z ulgi bez względu na wysokości uzyskanego dochodu.
Kwota odliczenia wynosi:
- po 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1112,04 zł) na pierwsze i drugie dziecko,
- 166,67 zł miesięcznie (rocznie 2000,04 zł) na trzecie dziecko,
- po 225 zł miesięcznie (rocznie 2700 zł) na czwarte dziecko i każde następne.
Obie opisane powyżej preferencje przysługują podatnikowi wychowującemu dzieci: małoletnie, dorosłe, ale otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – bez względu na wysokość ich rocznych dochodów oraz pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się dzieci.
Przy czym podatnik skorzysta z ulgi, jeśli dorosłe, do ukończenia 25. roku życia, uczące się dzieci w roku podatkowym:
- nie stosowały przepisów o 19% podatku liniowym lub RyczałtU, z wyjątkiem opodatkowania przychodów z tzw. najmu prywatnego,
- nie podlegały opodatkowaniu podatkiem tonażowym na zasadach określonych w PodTonażU lub tzw. podatkiem okrętowym na zasadach określonych w ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, lub
- nie uzyskały dochodów opodatkowanych według skali podatkowej lub
- 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych lub przychodów zwolnionych od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 PDOFizU) czy ulgi na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152 PDOFizU), w łącznej wysokości przekraczającej 3 089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Projektowane zmiany dotyczą kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka. Zaproponowano, aby kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w RentaSocU, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Od marca 2022 r. kwota renty socjalnej wynosi 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to kwota 16 061,28 zł.
Ten wskaźnik jest również wyznacznikiem dochodu, który w uldze rehabilitacyjnej (art. 26 ust.7e PDOFizU) wskazuje, że dana osoba z niepełnosprawnościami pozostaje na utrzymaniu bliskiej osoby. Nieuzyskanie w danym roku podatkowym dochodu w tej wysokości przez osoby z niepełnosprawnościami powoduje, że odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne dokonuje bliska osoba, na której utrzymaniu pozostaje osoba z niepełnosprawnościami.
Zasady normujące doliczanie w rozliczeniu rocznym dochodów niepełnoletnich dzieci do dochodów rodziców
Obecnie dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.
Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków.
Zatem rodzice nie doliczają do swoich dochodów, a rozliczają dochody swoich małoletnich dzieci jako ich przedstawiciele ustawowi, w przypadku dochodów z szeroko rozumianej pracy (tj. np. przychodów ze stosunku pracy, umowy zlecenia), stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych dzieciom do swobodnego użytku. Zatem w tej sytuacji dochody dzieci korzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.
Omówioną regulację nie są natomiast objęte inne dochody w tym renty małoletnich dzieci. Oznacza to, że przy obowiązku doliczenia renty małoletniego dziecka do dochodów rodziców przychody z renty i przychody rodzica korzystają z jednej kwoty wolnej od podatku. Rozwiązanie to znacznie różnicuje podatników wychowujących niepełnoletnie dzieci. Projektowana ustawa niweluje to zróżnicowanie.
Po zmianie wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu wg skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.
Ulga dla pracujących seniorów
Ulga dla pracujących seniorów obowiązuje od 1.1.2022 r. i ma zastosowanie do przychodów uzyskanych od tego dnia. Ulga polega na zwolnieniu od podatku PIT:
- przychodów z pracy na etacie
- przychodów z umów zlecenia zawartych z firmą
- przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
otrzymanych przez podatnika po ukończeniu:
- 60. roku życia w przypadku kobiety,
- 65. roku życia w przypadku mężczyzny.
Ulga obejmuje przychody:
1) do których ma zastosowanie:
- skala podatkowa ze stawkami 17% i 32%,
- jednolita 5% (IP Box) albo 19% stawka podatku dla przedsiębiorców lub
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
2) do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 85 528 zł,
3) uzyskane od 1.1.2022 r.
Zwolnienie przysługuje, jeżeli podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje:
- emerytury lub renty rodzinnej z KRUS1,
- emerytury lub renty rodzinnej z mundurowych systemów ubezpieczeń2,
- emerytury lub renty rodzinnej z FUS3,
- świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej,
- uposażenia przysługującego w sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego.
Mając na uwadze powyższe, po zmianach ulga przysługuje również w sytuacji, gdy podatnik pobierał już świadczenie emerytalne, natomiast postanowił powrócić na rynek pracy i zawiesił świadczenie emerytalne.
Możliwość rezygnacji podatnika ze stosowania podwyższonych miesięcznych zryczałtowanych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów – od 1.1.2023 r.
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów pracownik może złożyć wniosek o obliczanie zaliczek bez stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 PDOFizU (dotychczasowe brzmienie art. 32 ust. 1f PDOFizU).
Zatem podatnik był na tej podstawie uprawniony do rezygnacji z korzystania z podstawowych miesięcznych kosztów uzyskania przychodów wynoszących 250 zł. Projektowana zmiana (nowe brzmienie art. 32 ust. 6 PDOFizU – zmiana ta wejdzie w życie 1.1.2023 r.) proponuje objęcie taką możliwością również kosztów określonych dla pracowników zamiejscowych, dojeżdżających do pracy z innej miejscowości (art. 22 ust. 1 pkt 3 PDOFizU). Koszty te wynoszą miesięcznie 300 zł.
Forma składania oświadczeń i wniosków
Na podstawie projektowanego art. 31a PDOFizU oświadczenia i wnioski, o których mowa w art. 31b ust. 1, art. 32 ust. 3, 6, 9 PDOFizU, będą mogły być złożone według ustalonego wzoru albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika.
Regulacja ta dotyczy zatem:
1) oświadczenia w sprawie pomniejszania zaliczki o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek,
2) oświadczenia składanego pracodawcy w sprawie szczególnego sposobu obliczania zaliczki w przypadku zamiaru opodatkowania dochodu na zasadach określonych dla małżonków albo osób samotnie wychowujących dzieci,
3) wniosku o obliczanie zaliczek bez stosowania art. 21 ust. 1 pkt 148 (czyli tzw. ulgi dla młodych) lub bez kwotowych miesięcznych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3 PDOFizU (250 zł albo 300 zł),
4) oświadczenia o spełnieniu warunku dla zastosowania podwyższonych miesięcznych kosztów uzyskania przychodów dla osób dojeżdżających do pracy z innej miejscowości (koszty te określa art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU, wynoszą one miesięcznie 300 zł),
5) wniosku o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 9 pkt 1–3 PDOFizU.
Zatem pracodawca będzie miał do wyboru, czy chce skorzystać z określonego i udostępnionego przez Ministra Finansów w Biuletynie Informacji Publicznej wzoru, czy też w tym celu wykorzysta sporządzony przez siebie wzór, albo kadrowo-płacowy elektroniczny system funkcjonujący u pracodawcy.
Zmiany w Tarczach Finansowych PFR
Przyjęta przez Radę Ministrów uchwała wprowadza następujące zmiany:
- odstąpienie przez PFR od żądania zwrotu całej kwoty subwencji finansowej w przypadku braku zwrotu nadwyżki otrzymanej subwencji do 30.6.2022 r.
- wykorzystanie środków pochodzących ze zwrotów lub spłat wsparcia finansowego, które PFR otrzymuje od beneficjantów wcześniejszych Tarcz Finansowych, na cele pomostowego finansowania projektów zawartych w Krajowym Planie Odbudowy.
Tarcze Finansowe PFR
Tarcze Finansowe PFR to programy mające na celu pomoc finansową dla firm z branż, które musiały ograniczyć lub zawiesić działalność w związku z COVID-19.
Z Tarczy 1.0 dla mikro, małych i średnich firm skorzystało ponad 347 tys. przedsiębiorstw z całej Polski, które zatrudniają ponad 3,2 mln pracowników. Łączna kwota wsparcia w postaci subwencji finansowych wyniosła 60,5 mld zł. Z kolei Tarcza 2.0 to 13 mld zł w postaci subwencji umarzalnych nawet do 100% dla firm z ponad 50 branż, które musiały ograniczyć lub zamknąć działalność ze względu na COVID-19. Z Tarczy dla dużych firm skorzystało 232 wnioskodawców z całej Polski, którzy otrzymali wsparcie na łączną kwotę 3,9 mld zł.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Przedłużenie terminów złożenia oświadczenia TP oraz informacji TPR w 2022 roku
W ramach tej ustawy (art. 18) przedłużono terminy na złożenie informacji o cenach transferowych („informacja TPR”) oraz oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych („oświadczenie TP”):
- do dnia 30 września 2022 r. – w przypadku gdy termin ten upływa w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 30 czerwca 2022 r.,
- o 3 miesiące – w przypadku gdy termin ten upływa w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.
Dodatkowo w przypadku przedłużenia terminu do złożenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych termin na przygotowanie grupowej dokumentacji cen transferowych przedłużono do końca trzeciego miesiąca, licząc od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin do złożenia tego oświadczenia.
Głównym celem przesunięcia ww. terminów jest ułatwienie przedsiębiorcom wywiązania się z obowiązków w obszarze cen transferowych oraz ich dopasowanie do zmienionych terminów na przygotowanie i zatwierdzenie sprawozdań finansowych.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Planowane zawieszenie podatku minimalnego CIT na rok
Zmiany miałyby obejmować zawieszenie stosowania przepisów art. 24ca PDOPrU w okresie 1 roku, tj. od 1.1.2022 r. do 31.12.2022 r. Jako argumentację do podjęcia takich zmian ministerstwo finansów podaje ochronę polskich firm przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami wejścia w życie tego podatku w okolicznościach, gdy zawirowania polityczno-gospodarcze mają wpływ na globalną gospodarkę i tym samym na funkcjonujące w jej przestrzeni podmiot.
Ponadto, planowane jest wprowadzenie zmian w konstrukcji samego podatku minimalnego. W szczególności dotyczy to podwyższenia do 2% wskaźnika rentowności, przy jednoczesnej zmianie metodologii jego wyliczania, m.in. poprzez wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu środków trwałych, wyłączenie z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, wyłączenie wartości podatku akcyzowego.
Przewiduje się też wprowadzenie alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania – według wyboru podatnika:
1. podstawa opodatkowania to 4% przychodów (stawka podatku 10%), albo
2. podstawa opodatkowania to 2% przychodów + koszty pasywne tj. finansowanie dłużne i usługi niematerialne + ujawnienie WNiP (stawka podatku 10%).
Szerszy miałby też być katalog wyłączeń przychodów z podatku minimalnego. Podatek ten nie dotyczyłby: spółek komunalnych, małych podatników, podatników w przypadku których większość przychodów zostało osiągniętych w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia, podatników, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%, a także podatników postawionych w stan upadłości lub likwidacji.
Przyjęcie przez rząd projektu zmian w PDOPrU obejmujących zmiany w podatku minimalnym CIT planowane jest na III kwartał 2022 r.
Praca zdalna na stałe. Przyjęcie projektu nowelizacji Kodeksu pracy przez Radę Ministrów
Obecnie praca zdalna może być stosowana nadal na podstawie przepisów tzw. specustawy covidowej (KoronawirusU). Na podstawie przepisów tej ustawy praca zdalna może być polecana pracownikom nie tylko w okresie stanu epidemii COVID-19 (już odwołanego), ale także w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz w okresie 3 miesięcy po dniu odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonego z powodu COVID-19.
Uzgodnienie pracy zdalnej między pracownikiem a pracodawcą
Zgodnie z projektem nowelizacji Kodeksu pracy pracą zdalną jest praca wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Praca będzie mogła być wykonywana jako praca zdalna całkowicie albo częściowo (tj. łączona z pracą typową). Wykonywanie pracy zdalnej będzie mogło być uzgodnione między pracownikiem a pracodawcą albo od razu przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia.
Praca zdalna na polecenie pracodawcy
W wyjątkowych przypadkach pracodawca będzie mógł polecić pracownikowi pracę zdalną:
- w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
- w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej.
Warunkiem wydania przez pracodawcę polecenia pracy zdalnej będzie uprzednie uzyskanie od pracownika oświadczenia, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania takiej pracy. Dokonanie oceny w tym zakresie będzie należało do pracownika. W przypadku zmiany tych warunków (uniemożliwiającej dalszą pracę zdalną) pracownik będzie obowiązany niezwłocznie poinformować o tym pracodawcę, a pracodawca – niezwłocznie cofnąć polecenie pracy zdalnej.
Ponadto pracodawca będzie miał możliwość cofnięcia polecenia pracy zdalnej w każdym czasie, jednak z co najmniej 1-dniowym uprzedzeniem.
Praca zdalna na wiążący wniosek pracownika
W przypadku części pracowników pracodawca co do zasady będzie musiał wyrazić zgodę na pracę zdalną. Wiążący wniosek o pracę zdalną będą mogli złożyć:
- pracownice w ciąży;
- pracownicy wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia;
- pracownicy-rodzice dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (art. 4 ust. 3 ustawy z 4.11.2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1329 ze zm.);
- pracownicy-rodzice dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności (określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych);
- pracownicy-rodzice dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (ustawa – Prawo oświatowe);
- pracownicy sprawujący opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadający orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Pracodawca będzie jednak mógł odmówić uwzględnienia wniosku złożonego przez ww. pracownika – gdy jego uwzględnienie nie będzie możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. W takim przypadku pracodawca będzie musiał poinformować pracownika o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku.
Zasady wykonywania pracy zdalnej
Zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane w:
- porozumieniu między pracodawcą i zakładową organizacją związkową/zakładowymi organizacjami zawodowymi;
- regulaminie – jeżeli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową/zakładowymi organizacjami zawodowymi albo gdy u pracodawcy nie działa taka organizacja (wówczas jednak konieczna będzie konsultacja z przedstawicielami pracowników);
- porozumieniu zawartym z pracownikiem – gdy nie zostanie zawarte porozumienie albo nie zostanie wydany regulamin;
- poleceniu pracodawcy – w tych przypadkach, gdy pracodawca może je wydać.
W przepisach Kodeksu pracy określona będzie minimalna treść porozumienia ze związkami zawodowymi, regulaminu, porozumienia z pracownikiem lub polecenia pracy zdalnej.
Obowiązki pracodawcy związane z pracą zdalną
Projekt przewiduje szereg obowiązków pracodawcy związanych z pracą zdalną; główne to:
- obowiązek przekazania pracownikowi rozszerzonej informacji o podstawowych warunkach zatrudnienia (w przypadku uzgodnienia pracy zdalnej przy zawieraniu umowy o pracę) oraz informacji najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy zdalnej (w przypadku uzgodnienia albo polecenia pracy zdalnej już w trakcie zatrudnienia);
- obowiązek określenia procedury ochrony danych osobowych na potrzeby pracy zdalnej oraz przeprowadzenia – w miarę potrzeby – instruktażu i szkolenia pracownika;
- obowiązek przekazania informacji niezbędnych do wzajemnego porozumiewania się w trakcie pracy zdalnej (dotyczy także pracownika);
- obowiązek zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
- obowiązek zapewnienia pracownikowi instalacji, serwisu, konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do pracy zdalnej lub pokrycia kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do pracy zdalnej;
- obowiązek pokrycia kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
- obowiązek pokrycia innych kosztów niż koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeśli taki obowiązek zostanie określony w porozumieniu, regulaminie lub poleceniu;
- obowiązek zapewnienia pracownikowi szkoleń i pomocy technicznej niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.
Będzie także możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy, jeżeli zostanie to ustalone między pracownikiem a pracodawcą, o ile będą one zapewniały bezpieczeństwo pracy. Wówczas pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent pieniężny w wysokości ustalonej z pracodawcą. Ekwiwalent ten będzie mógł być zastąpiony ryczałtem.
Kontrola pracownika zdalnego
Pracodawca będzie uprawniony do kontroli wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, kontrolowania w zakresie bhp oraz przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych. Kontrola będzie mogła być przeprowadzana w porozumieniu z pracownikiem, w miejscu wykonywania pracy zdalnej oraz w godzinach pracy pracownika. Pracodawca będzie musiał dostosować sposób jej przeprowadzania do miejsca wykonywania pracy zdalnej i jej charakteru. Kontrola nie będzie mogła naruszać prywatności pracownika zdalnego i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.
Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę
Odmowa wyrażenia przez pracownika zgody na pracę zdalną, wystąpienie z wiążącym wnioskiem o pracę zdalną przez pracownika, rezygnacja z pracy zdalnej przez pracownika nie będą mogły stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę.
BHP na pracy zdalnej
W przypadku pracy zdalnej obowiązki pracodawcy z art. 207 KP będą stosowane, jednak z uwzględnieniem specyfiki tej pracy. Projekt przewiduje, że pracodawca będzie zwolniony z obowiązków określonych w art. 208 § 1, art. 2091, art. 212 pkt 1 i 4, art. 232 i art. 233 KP. W przypadku pracy zdalnej utrzymany będzie obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego. Na podstawie tej oceny pracodawca będzie ustalał zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej, sporządzał stosowną informację i zapoznawał z nią pracownika. Przed dopuszczeniem do pracy zdalnej, pracodawca będzie musiał uzyskać od pracownika potwierdzenie zapoznania się z tą informacją. Pracodawca będzie mógł sporządzić uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej.
Okazjonalna praca zdalna
Projekt przewiduje okazjonalną pracę zdalną – w wymiarze do 24 dni w roku kalendarzowym. O taką pracę będzie mógł wystąpić tylko pracownik (nie będzie ona mogła być wykonywana z inicjatywy pracodawcy). W przypadku pracy zdalnej okazjonalnej wyłączone będzie stosowanie przepisów dotyczących:
- ustalenia zasad wykonywania takiej pracy zdalnej w porozumieniu zawartym ze związkami zawodowymi lub w regulaminie;
- przekazania przez pracodawcę dodatkowej informacji o warunkach zatrudnienia pracownika;
- możliwości wycofania się przez każdą ze stron z pracy zdalnej;
- obowiązku pracodawcy zapewnienia pracownikowi materiałów i narzędzi pracy niezbędnych do pracy zdalnej, pokrycia wymienionych w projekcie kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej;
- obowiązku pracodawcy zapewnienia pracownikowi zdalnemu pomocy technicznej i niezbędnych szkoleń w zakresie obsługi narzędzi pracy;
- wyłączenia obowiązku przeprowadzania szkoleń okresowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych (niezależnie od rodzaju przeważającej działalności pracodawcy).
Służba zdalna
Projekt przewiduje także zasady wykonywania pracy zdalnej przez funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Więziennej, Służby Celno-Skarbowej oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej.
Uchylenie art. 3 KoronawirusU
Projekt przewiduje uchylenie art. 3 KoronawirusU. Zatem wraz z wejściem w życie projektowanych przepisów KP w zakresie pracy zdalnej – już tylko one będą mogły być podstawą do wykonywania takiej pracy.
Wejście w życie
Projekt przewiduje, że zmiany w zakresie pracy zdalnej wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia projektu ustawy (w Dzienniku Ustaw).
Zmiana formy opodatkowania działalności gospodarczej w 2022 r. – nowelizacja Polskiego Ładu
Korekta Polskiego Ładu od lipca 2022. Ekspert Legalis Księgowość Kadry Biznes – Oskar Sobolewski
1. Podatek liniowy
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami dotyczącymi wyboru opodatkowania tzw. podatkiem liniowym, czyli z art. 9a ust. 2 PDOFizU, podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c PDOFizU, czyli podatkiem dochodowym według jednolitej stawki 19% – podatkiem liniowym. W tym przypadku mają obowiązek złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnięto w grudniu tego roku podatkowego.
Na gruncie art. 9a ust. 2 [PDOFizU] o osiągnięciu przychodu, jako elementu konstrukcyjnego podatku, którego uzyskanie w podatku dochodowym stanowi (obok osiągnięcia dochodu) przedmiot opodatkowania, można mówić nie wcześniej, jak z dniem powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał w marcu, to tym samym osiągnięcie przez niego pierwszego przychodu w rozumieniu art. 9a ust. 2 [PDOFizU] także nastąpi w tym okresie. To oznacza, że oświadczenie, o którym mowa w art. 9a ust. 2 [PDOFizU] można złożyć do 20. kwietnia (zob. wyr. WSA w Gliwicach z 25.1.2021 r., I SA/Gl 474/20).
Przy czym:
- podatnik może zawiadomić na piśmie o rezygnacji z podatku liniowego lub złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przed upływem wspomnianego wyżej terminu (art. 9a ust. 2a PDOFizU);
- dokonany wybór podatku liniowego dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik w tym terminie zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złoży w terminie i na zasadach określonych w RyczałtU) sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (art. 9a ust. 2b PDOFizU).
Zdaniem jednego z sądów, treść art. 9a ust. 2b w związku z art. 9a ust. 2 w związku z art. 45 PDOFizU powinna prowadzić do wniosku, iż podatnik może złożyć stosowne oświadczenie o wyborze lub zmianie formy opodatkowania w dowolnym momencie roku podatkowego, nie później jednak niż do 20 dnia miesiąca po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w danym roku, lub nie później niż do końca roku, gdyby ów przychód osiągnął dopiero w grudniu. Gdyby jednak okazało się, że podatnik przychodu w danym roku ogóle nie osiągnął, to stosowne oświadczenie może złożyć najpóźniej do dnia złożenia deklaracji podatkowej (zeznania podatkowego) za ten rok podatkowy (zob. wyr. WSA w Warszawie z 27.1.2021 r., III SA/Wa 1562/20).
Jednak, jeżeli podatnik, który wybrał podatek liniowy, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie (lub w ramach spółki osobowej) przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do podatku liniowego i ma obowiązek wpłacić zaliczki od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek (art. 9a ust. 3 PDOFiz).
Użyty tu zwrot „odpowiadający czynnościom” należy odnosić do przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, które są takie same (tożsame) jak czynności, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy (zob. wyr. NSA z 18.9.2018 r., II FSK 2416/16).
Ustawa z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265; dalej: nowelizacja) wprowadza zmiany m.in. do PDOFizU w zakresie zmiany formy opodatkowania z podatku liniowego na skalę podatkową w 2022 r.
Jak wynika z art. 14 nowelizacji, podatnicy stosujący przed 1.7.2022 r. opodatkowanie na zasadach podatku liniowego mogą wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, w nowym brzmieniu, jeżeli zawiadomią o tym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w złożonym terminowo zeznaniu podatkowym z art. 45 ust. 1 PDOFizU.
Taki wybór formy opodatkowania nie dotyczy lat następnych.
A zatem, zgodnie z nowelizacją podatnicy osiągający w 2022 r. dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, do których stosują opodatkowanie podatkiem liniowym, będą mogli po zakończeniu 2022 r. dokonać wyboru skali podatkowej dla opodatkowania tych dochodów.
Jakie skutki wywoła złożenie przez podatnika zeznania PIT-36L? Czy w takiej sytuacji również będzie można wybrać skalę podatkową zamiast podatku liniowego?
Nie, w takiej sytuacji zmiana formy opodatkowania nie będzie możliwa.
Wyboru skali podatkowej podatnicy dokonają w zeznaniu PIT-36 składanym za 2022 r. Jak czytamy w uzasadnieniu nowelizacji, w zeznaniu tym podatnicy wykażą dochody, które w trakcie 2022 r. opodatkowywali podatkiem liniowym. Zatem w okresie od 1.1 do 2.5.2023 r. (30.4.2023 r. to niedziela), podatnicy będą mogli podjąć decyzję co do formy opodatkowania tych dochodów.
Jeżeli jednak podatnik złoży w ustawowym terminie PIT-36L, nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej.
W uzasadnieniu nowelizacji wskazano, że możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, iż podatnicy będą musieli obliczać i wpłacać zaliczki należne od dochodów osiągniętych w 2022 r. na dotychczasowych zasadach. Przy czym, zaliczki te podatnicy wykażą w zeznaniu PIT-36 bez konieczności przeliczania ich według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej.
Czy z nowelizacji wynika, że przewidziana tam preferencja, czyli możliwość zmiany z podatku liniowego na skalę podatkową, jest „jednorazowa”?
Tak, ponieważ zmiana opodatkowania dotyczy tylko dochodów uzyskanych w 2022 r., i nie dotyczy lat następnych, czyli dochodów uzyskanych w latach następnych.
Jak stwierdzono w uzasadnieniu do nowelizacji, decyzja co do wyboru skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczy tylko tego roku.
A zatem, jeżeli podatnik na początku 2022 r. (lub w latach poprzednich) wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym, to zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 9a ust. 2b PDOFizU), ta forma opodatkowania dotyczy również lat następnych, w tym 2023 r. Zasady tej nie zmienia wybór skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r.
Jeżeli więc podatnik, który także w 2023 r. nie będzie chciał stosować podatku liniowego, będzie musiał w ustawowym terminie (art. 9a ust. 2 i 2b PDOFizU) zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złożyć w terminie i na zasadach określonych w RyczałtU sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zgodnie z art. 14 ust. 5 nowelizacji, odpowiednio tu stosuje się przepis art. 9a ust. 5 PDOFizU, zgodnie z którym jeżeli podatnik:
- prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,
- jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną
– wybór opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy PDOFizU.
2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Zgodnie z obowiązującymi zasadami wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z art. 9 ust. 1 RyczałtU, sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według swojego miejsca zamieszkania (w przypadku przedsiębiorstwa w spadku – według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy) do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.
Przy czym:
- podatnik może złożyć oświadczenie, na piśmie, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem lub złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym, przed upływem terminu, o którym mowa wyżej (art. 9 ust. 1a RyczałtU);
- dokonany wybór ryczałtu ewidencjonowanego dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik w tym terminie złoży oświadczenie na piśmie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z tej formy opodatkowania albo oświadczenie o wyborze podatku liniowego, w terminie określonym w art. 9a ust. 2 PDOFizU (art. 9 ust. 1b Ryczałt).
Jak wynika z orzecznictwa, w sytuacji gdy dojdzie do utraty prawa do korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to również złożone przez podatnika oświadczenie o jego wyborze przestaje obowiązywać i podatnik jest obowiązany określać swoje zobowiązanie podatkowe na zasadach ogólnych. Uprawnienie do kontynuacji sposobu rozliczenia dotyczy bowiem tylko uprawnienia uprzednio nabytego. Jeżeli zatem w danym roku podatnik nie posiadał uprawnienia do skorzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania, to w następnym roku w celu jej uzyskania musi złożyć oświadczenie (zob. wyr. WSA w Rzeszowie z 10.3.2022 r., I SA/Rz 1005/21).
Jednak, jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników (art. 8 ust. 2 RyczałtU):
- wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
– w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
2.1. Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego
Z art. 15 nowelizacji wynika, że podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnych upraw, hodowli lub chowu, które opodatkowane są ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mogli po zakończeniu 2022 r. dokonać wyboru skali podatkowej dla opodatkowania tych przychodów.
Gdzie można będzie wybrać skalę podatkową zamiast ryczałtu?
Wyboru tego będzie można dokonać w zeznaniu rocznym PIT-36, które trzeba będzie złożyć za 2022 r. W zeznaniu tym wykazuje się dochody, które w trakcie 2022 r. opodatkowywano ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Zatem w okresie od 1.1 do 2.5.2023 r. (30.4.2023 r. to niedziela) podatnicy będą mogli podjąć decyzję co do formy opodatkowania.
Jak rozliczać ryczałt w 2022 r.?
Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy będą musieli obliczać i wpłacać miesięcznie albo kwartalnie należny ryczałt od przychodów ewidencjonowanych na dotychczasowych zasadach. Natomiast ryczałt należny za grudzień lub ostatni kwartał 2022 r. podatnicy będą musieli wpłacić do końca lutego 2023 r.
Czy złożenie PIT-28 ma wpływ na możliwość wyboru w 2022 r. skali podatkowej zamiast ryczałtu ewidencjonowanego?
Tak, ponieważ w przypadku gdy podatnik złoży w ustawowo określonym terminie zeznanie PIT-28, w którym wykaże przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej dla opodatkowania tych samych przychodów.
W jaki sposób rozliczyć zapłacony podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego po dokonanym wyborze skali podatkowej zamiast ryczałtu?
Zgodnie z nowelizacją podatnicy, którzy dokonają wyboru skali podatkowej w zeznaniu PIT-36, należny i wpłacony ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za poszczególne miesiące albo kwartały 2022 r. wykażą jako zaliczki miesięczne albo kwartalne. Nie będzie trzeba wyliczać należnych w 2022 r. zaliczek według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej. W zeznaniu PIT-36 podatnicy wykażą dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej obliczony zgodnie z art. 24 ust. 2–2b PDOFizU, czyli na zasadach obowiązujących podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów. Oznacza to, że trzeba będzie zaprowadzić (założyć) i uzupełnić księgę podatkową, w której wykażą osiągnięte w 2022 r. dochody z działalności gospodarczej. Jak czytamy w uzasadnieniu, w księdze podatkowej podatnik będzie musiał wpisać wartość remanentu na dzień 1.1 i 31.12.2022 r. Z art. 15 ust. 5 nowelizacji, jeżeli podatnik sporządził remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków na dzień 31.12.2021 r., przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na dzień 1.1.2022 r. Jeżeli podatnik nie sporządzi remanentu na dzień 1.1.2022 r., przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł.
Podobnie, jak w przypadku zmiany podatku liniowego na skalę podatkową, także w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego decyzja co do wyboru skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczyć będzie tylko tego roku. Jeśli więc podatnik na początku 2022 r. lub w latach poprzednich wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu, to zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 9 ust. 1b RyczałtU) ta forma opodatkowania dotyczy również lat następnych, w tym 2023 r. Zasady tej nie zmienia wybór skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. Jeżeli podatnik, który również w 2023 r. nie będzie chciał stosować opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego, będzie musiał w ustawowym terminie (art. 9 ust. 1 i 1b RyczałtU) złożyć oświadczenie na piśmie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z tej formy opodatkowania albo oświadczenie o wyborze podatku liniowego.
2.2. Brak oświadczenia o rezygnacji z ryczałtu ewidencjonowanego w 2022 r. – przychody uzyskane od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 nowelizacji, podatnik, który w terminie określonym w art. 9 ust. 1 RyczałtU, czyli do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego, nie złożył oświadczenia na piśmie o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym w 2022 r., może złożyć w do 22.8.2022 r. na piśmie oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. ryczałtem ewidencjonowanym, przy czym w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki, oświadczenie to składają wszyscy wspólnicy.
Podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnych upraw, hodowli lub chowu, które przed 1.7.2022 r. opodatkowane są ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mieli czas do 22.8.2022 r. złożyć oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem przychodów osiągniętych w okresie od 1.7 do 31.12.2022 r.
Jak będą opodatkowane przychody u podatników, którzy złożyli rezygnację z ryczałtu?
Zgodnie z art. 17 ust. 3 projektu nowelizacji, podatnik, który złożył przed 22.8.2022 r., od dochodów osiągniętych od 1.7.2022 r. do 31.12.2022 r. opłaca podatek dochodowy według skali podatkowej.
Czy oświadczenie złożone przed 22.8.2022 r. jest jednorazowe?
Zgodnie z art. 17 ust. 2 projektu nowelizacji, złożone oświadczenie dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik dokona wyboru innej formy opodatkowania.
Jakie zeznanie trzeba będzie złożyć w razie wyboru skali podatkowej zamiast ryczałtu ewidencjonowanego do 22.8.2022 r.?
Jak wynika z uzasadnienia nowelizacji, podatnicy, którzy złożą takie oświadczenie, po zakończeniu roku obowiązani będą złożyć dwa zeznania roczne, tj. PIT-28, w którym wykażą przychody osiągnięte od 1.1 do 30.6.2022 r., oraz PIT-36, w którym wykażą dochody osiągnięte w okresie od 1.7 do 31.12.2022 r.
2.3. Najem prywatny
Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji, podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z tzw. najmu prywatnego, którzy opłacali w trakcie roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu, będą mogli po zakończeniu roku wybrać opodatkowanie według skali podatkowej. Wyboru tego podatnicy dokonają w zeznaniu rocznym PIT-36.
3. Podsumowanie
Wprowadzone przepisy mają na celu złagodzenie obniżenie stawki podatku dochodowego dla pierwszego progu skali podatkowej. Możliwość przejścia na skalę podatkową jest doraźnym bodźcem interwencji ustawodawcy w zmiany podatkowe wprowadzane nowelizacją. Trudno jednak ocenić w tej chwili, jak zadziała to w praktyce, a w konsekwencji, jaki będzie koszt takich operacji dla budżetu państwa, co może mieć wpływ na wysokość inflacji.
Warto zwrócić uwagę na dwie kwestie podjęte w orzecznictwie związane ze składaniem oświadczeń dotyczących zmiany formy opodatkowania. Przytaczam dwa orzeczenia sądów administracyjnych:
- „Wskazywane przez stronę dowody (tj. kserokopia koperty opatrzonej numerem nadawczym oraz dowód nadania tej przesyłki) t nie są wystarczające do uznania, że zawartość tej przesyłki poleconej obejmowała m.in. oświadczenie o wyborze formy opodatkowania. Sama potencjalna możliwość zagubienia dokumentu oświadczenia przy rejestracji zawartości przesyłki poleconej, przy jednoczesnym braku zastrzeżeń co do prawidłowości zaewidencjonowania jej zawartości w części która w sprawie nie była kwestionowana, wydaje się być mało prawdopodobna, zwłaszcza gdy strona tej okoliczności nie uprawdopodobniła, poprzestając jedynie na hipotetycznym wskazaniu takiego właśnie przebiegu zdarzeń.” (wyr. WSA we Wrocławiu z 16.11.2017 r., I SA/Wr 218/17);
- „Oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem powinno być złożone odrębnie co do przychodów z działalności wykonywanej samodzielnie i odrębnie co do przychodów uzyskiwanych z udziału w spółce prowadzącej działalność gospodarczą. Złożenie oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu jest skuteczne tylko w odniesieniu do przychodów z tej formy działalności, w odniesieniu do której zostały spełnione warunki materialne dla tej formy opodatkowania oraz w odniesieniu do której zostały spełnione warunki formalne w postaci złożenia w ustawowym terminie i formie oświadczenia przez osoby wskazane w ustawie.” (wyr. NSA z 5.7.2017 r., II FSK 1619/15).
W praktyce tezy tych wyroków mogą okazać się pomocne przy składaniu oświadczeń o zmianie podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na skalę podatkową.
Na koniec, trzeba też pamiętać, że zmian w zakresie opodatkowania zasadniczo nie wprowadza się w trakcie roku podatkowego. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny, w demokratycznym państwie prawnym stanowienie i stosowanie prawa nie może być „pułapką” dla obywatela i go zaskakiwać. Obywatel powinien mieć możliwość układania swych spraw w zaufaniu, że nie naraża się na niekorzystne skutki prawne swoich decyzji i działań niemożliwe do przewidzenia w chwili podejmowania tych decyzji i działań. Zdaniem TK, obowiązek demokratycznego państwa prawnego unikania rozwiązań zaskakujących obywatela unormowaniami prawnymi niekorzystnie zmieniającymi jego sytuację – poza przypadkami, gdy takie zmiany są konieczne ze względu na realizację innych wartości konstytucyjnych, którym w danej sytuacji należy dać pierwszeństwo – odnosi się w równej mierze do praw podmiotowych już nabytych, jak i do zgodnego z prawem oczekiwania ich nabycia przez spełnienie określonych w ustawie warunków (zob. wyr. Trybunału Konstytucyjny z 3.12.1996 r., K 25/95).
W tej chwili zdania, co do zasadności wprowadzania projektowanych zmian podatkowych, są podzielone.
Polski Ład 2.0 już od 1 lipca 2022 r.
Samotny rodzic po zmianach
Ustawodawca od 1.1.2022 r. zlikwidował możliwość rozliczenia się z dzieckiem, w przypadku rodziców samotnie wychowujących dzieci. W zamian za to, wprowadził ulgę uregulowaną w art. 27ea PDOFizU. W przypadku samotnego rodzica ulga, która weszła w życie od 1.1.2022 r. miała wyglądać w następujący sposób: od podatku obliczonego zgodnie z art. 27 podatnik może odliczyć kwotę w wysokości 1500 zł, jeżeli w roku podatkowym jest rodzicem albo opiekunem prawnym, który:
1) jest:
a) panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem,
b) osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów,
c) osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności, oraz
2) samotnie wychowuje dzieci:
a) małoletnie,
b) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
c) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, jeżeli w roku podatkowym dzieci te:
– nie stosowały przepisów art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy, w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
– nie podlegały opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
– nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152, w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej, oraz
3) podlega:
a) nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, albo
b) ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, jeżeli:
– ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, przy czym przepis art. 6 ust. 12 stosuje się odpowiednio, oraz
– osiągnął podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym, przy czym przepis art. 6 ust. 11 i 13 stosuje się odpowiednio, oraz
– udokumentował certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, przy czym przepis art. 45 ust. 7a zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
Jednak na tej zmianie straciło wiele osób. Samotni rodzice nie mieli możliwości obliczać podatku w podwójnej wysokości od połowy sumy łącznych dochodów. Co doprowadziło, że część z nich nie skorzystałby z kwoty wolnej od podatku w podwójnej wysokości. Podatnicy, doradcy podatkowi oraz księgowi postulowali zmiany w art. 6 PDOFizU w zakresie rozliczenia łącznego w zeznaniu rocznym w przypadku osób samotnie wychowujących dzieci. Doprowadziło to do nowelizacji przepisów. Przepis art. 27ea PDOFizU, czyli ulga 1500 zł odliczana od podatku, jest uchylana.
W zamian za to, samotni rodzice, będą mogli, na zasadach jakie obowiązywały do końca 2021 r. rozliczyć się wspólnie z dzieckiem. W myśl art. 6 ust. 4c od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe
– podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Przy czym podatek, o którym mowa w ust. 4c, jest określany:
1) w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci – w przypadku gdy przynajmniej jedno z dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1–3, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów,
2) jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w przypadku dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1 i 3, innych niż określone w pkt 1
– z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Podniesienie limitu dochodów dziecka
Dużym problemem był również limit dochodów dziecka uczącego się do ukończenia 25 roku życia, aby samotny rodzic mógł rozliczyć się z dzieckiem. Do tej pory kwota 3089 zł była niereprezentatywna. Ustawodawca od 1 lipca wprowadza zmianę, a mianowicie przepis art. 6 ust. 4c pkt 3 PDOFizU stosuje się pod warunkiem, że w roku podatkowym dziecko nie uzyskało:
1) dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b oraz
2) przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
– w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Podwyższenie kwoty limitu zarobków dziecka do dwunastokrotności kwoty renty socjalnej jest zmianą ocenianą pozytywnie.
Korekta Polskiego Ładu od lipca 2022. Ekspert Legalis Księgowość Kadry Biznes – Oskar Sobolewski
Składka zdrowotna
Ustawodawca od 1.7.2022 r. zmienia zasady rozliczania w kosztach, ewentualnie obniżania podstawy opodatkowania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Przypomnimy, że od 1.1.2022 r., podatnicy nie mają możliwości obniżać podatku o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z nowelizacji lipcowej nie skorzystają jednak podatnicy na skali podatkowej.
Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym będą mieli możliwość zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub odliczyć od podstawy opodatkowania zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne:
a) z tytułu działalności pozarolniczej opodatkowanej podatkiem liniowym,
b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym
– w łącznej wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 8700 zł.
Dodatkowo przepisy przejściowe przewidują, że podatnicy, dokonujący wpłaty zaliczki miesięcznej, mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 19% zapłaconych od stycznia do czerwca 2022 r. składek na ubezpieczenie zdrowotne podlegającą odliczeniu. Przy czym kwota ta podlega ograniczeniu kwotowemu do 8700 zł.
W konsekwencji, podatnicy na podatku linowym, zaoszczędzą w sumie 1653 zł.
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą mogli pomniejszyć przychody o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:
a) z tytułu działalności pozarolniczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Przepisy ustawy zmienianej, mają zastosowanie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r. albo za drugi kwartał 2022 r., z tym że przy jego obliczaniu podatnicy mogą uwzględnić składki na ubezpieczenie zdrowotne, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, zapłacone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Podatnicy, którzy są objęci kartą podatkową będą mogli obniżyć kartę o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z tytułu opodatkowania w formie karty podatkowej.
Nowa skala podatkowa
Skala podatkowa od 1.1.2022 r. uległa zmianie. Podwyższony został pierwszy próg podatkowy z 85 528 zł do 120 000 zł.
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
ponad | do | |
120 000 | 17% minus kwota zmniejszająca podatek 5 100 zł | |
120 000 | 15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Od 1.7.2022 r., ustawodawca obniża skalę podatkową, przy czym kwota wolna zostaje bez zmian na poziomie 30 000 zł.
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
ponad | do | |
120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3 600zł | |
120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Pomimo, że kwota wolna od podatku nie jest zmieniana, to obniżeniu ulegnie kwota zmniejszająca podatek. Jest ona bowiem wypadkową iloczynu 30 000 zł i stawki podatku.
Ulga dla klasy średniej
Od początku funkcjonowania ulga dla klasy średniej nie spotkała się z entuzjazmem. Jej konstrukcja i obliczanie było na tyle skomplikowane, że podatnicy apelowali, o nowelizacje przepisów. Ulga dla klasy średniej przysługiwała jedynie nielicznym. Odliczenia mogli dokonać podatnicy uzyskujący opodatkowane przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.
Ulga nie obejmowała zatem podatników osiągających przychody z działalności opodatkowanej podatkiem liniowym, z umowy zlecenia, z umowy o dzieło, kontraktu menedżerskiego itd.
Art. 32 ust. 2a PDOFizU stanowił, że za miesiące, w których podatnik uzyskał w tym zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy w wysokości wynoszącej od 5701 zł do 11 141 zł, które podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, płatnik pomniejsza dochód ustalony zgodnie z ust. 2 o kwotę ulgi dla pracowników, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2aa, w wysokości obliczonej według wzoru:
1)(A × 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8549 zł,
2)(A × (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 8549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11 141 zł
– w którym A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27.
Pracownik miał możliwość złożyć do pracodawcy rezygnację z ulgi dla klasy średniej. Duże gro pracowników zdecydowało się na rezygnację, bowiem konstrukcja przepisów wskazywała, że część z nich będzie obowiązana dokonać dopłaty podatku w zeznaniu rocznym, jeżeli utracą warunki do skorzystania z ulgi, choćby przez przekroczenie przychodu o 1 zł w skali roku.
W przypadku wyboru przez małżonków łącznego sposobu opodatkowania, każdy z małżonków może odliczyć ulgę dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej obliczoną według wzoru, o którym mowa w ust. 4a, od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez małżonków w roku podatkowym.
Od 1 lipca przepisy dotyczące ulgi dla klasy średniej są uchylane. W zamian za to, podatnicy na skali podatkowej mają zaoferowaną niższą stawkę podatku – 12%. Co ma skutecznie niwelować negatywne skutki polskiego ładu podatkowego, bez skomplikowanych obliczeń ulgi dla klasy średniej.
Uchylane podwójne przeliczanie płac
7.1.2022 r. zostało uchwalone rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Rozporządzenie miało niwelować negatywne skutki polskiego ładu podatkowego. Niestety, przepisy rozporządzenia, a docelowo uchwalony art. 53a PDOFizU spowodował, że zakłady pracy miały obowiązek przeliczać wynagrodzenia zgodnie z zasadami przed polskim ładem podatkowym i po polskim ładzie podatkowym. Pracodawca obowiązany był pobrać podatek w niższej wysokości, w skutek poczynionych kalkulacji. Ewentualna dopłata podatku, miała nastąpić w rozliczeniu rocznym. Od 1.7.2022 r. uchylony zostaje art. 53a PDOFizU, zatem zakłady pracy nie będą miały obowiązku podwójnego liczenia list płac.
Podsumowanie
Polski Ład 2.0 ma niwelować niepożądane negatywne skutki zmian, które zaczęły obowiązywać od 1.1.2022 r. Czy lipcowa nowelizacja będzie miała pozytywne skutki, okaże się w najbliższym czasie.
Zniesienie stanu epidemii a czas obowiązywania podwyższonych limitów zwolnień z PIT
W art. 52l ustawy o PIT na czas epidemii przewidziano podwyższone limity zwolnień przedmiotowych wynikających z:
1) art. 21 ust. 1 pkt 9a i pkt 26 lit. b ustawy o PIT w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii z powodu COVID -19, oraz
2) art. 21 ust. 1 pkt 67 i pkt 78 lit. b ustawy o PIT w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii z powodu COVID -19. Skoro od 16.5.2022 r. zniesiono stan epidemii, to został określony czas obowiązywania podwyższonych limitów zwolnień (szczegóły w tabeli).
PODWYŻSZONY LIMIT OBOWIĄZUJE DO 31.12.2022 R.: | |
do 3000 zł | Wynika z art. 21 ust. 1 pkt 9a ustawy o PIT:
dotyczy zapomóg innych niż tzw. losowe z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT, wypłacane z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji- do 1.000 zł w skali roku podatkowego |
do 10 000 zł | Wynika z art. 21 ust.1 pkt 26 lit. b ustawy o PIT:
dotyczy zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci wypłacanych z innych źródeł niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o PIT- do 6000 zł w skali roku podatkowego |
PODWYŻSZONY LIMIT OBOWIĄZUJE DO 31.12.2023 R.: | |
do 2 000 zł | Wynika z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT:
dotyczy wartości otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych- do 1000 zł w skali roku podatkowego |
do 3 000 zł | Wynika z art. 21 ust. 1 pkt 78 lit. b ustawy o PIT:
dotyczy dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie – dzieci i młodzieży do lat 18 sfinansowane z innych źródeł niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 78 lit. a ustawy o PIT – do 1000 zł w skali roku podatkowego |
Przesunięcie terminu tworzenia grup VAT
Ustawą z 28.4.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową wprowadzono zmiany do VATU wynikające z Polskiego Ładu (czyli ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw). Zmiany te dotyczą terminu wejścia w życie przepisów pozwalających na tworzenie grup VAT. Przesunięto ten termin z 1.7.2022 r. na 1.1.2023 r.
Wprowadzone zmiany dotyczą także prowadzenia ewidencji w postaci elektronicznej przez członków grupy VAT czynności, o których mowa w art. 8c ust. 1 VATU, czyli dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT, które nie podlegają opodatkowaniu.
Minister Finansów został zobowiązany do udostępnia na elektronicznej platformie usług administracji publicznej wzoru ww. ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 11g VATU. Ponadto, minister ma określić szczegółowy zakres danych zawartych w ewidencji, uwzględniając konieczność przeciwdziałania uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania przez grupę VAT, kontroli obowiązków grupy VAT przez organ podatkowy oraz możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez członków grupy VAT tej ewidencji.