Dyrektywa o ochronie sygnalistów – przedmiot, zakres, praktyczne problemy

1. Kolejna regulacja – po co i dla kogo?

Zasadniczym motywem wprowadzenia nowego prawa było przekonanie, iż istnieje konieczność ochrony osób, które zgłaszają występujące w organizacjach nieprawidłowości (sygnaliści). Prawodawca unijny uznał, że w związku z faktem, iż niejednokrotnie jako pierwsze dowiadują się one o zagrożeniach lub szkodach dla interesu publicznego, odgrywają kluczową rolę w procesie ujawniania przypadków naruszenia prawa i zapobiegania im oraz w procesie ochrony interesu społecznego. Czynnikiem zniechęcającym do takiego działania może być jednak obawa przed odwetem.

Co istotne „współcześni ustawodawcy, co do zasady, nie uzależniają dopuszczalności zgłoszenia od motywacji zgłaszającego, kluczowa jest bowiem sama informacja, jej jakość i prawdziwość, bez względu na powody, jakimi kierował się sygnalista”.

Stwierdzono, iż w Unii Europejskiej istnieją różnorodne i niejednolicie stosowane mechanizmy ochrony sygnalistów. Wspólne normy zapewniające minimalne standardy skutecznej ochrony powinny zatem obowiązywać w odniesieniu do tych działań i tych obszarów polityki, w przypadku których:

Osoby zgłaszające nieprawidłowości w ramach swojej działalności zawodowej narażają się na ryzyko odwetu w miejscu pracy i wymagają szczególnej ochrony prawnej. Wynika to z ich niestabilnej sytuacji ekonomicznej, będącej skutkiem tego, że ich pozycja zawodowa, w tym sam fakt posiadania pracy, uzależniona jest od konkretnego pracodawcy. A contrario – w przypadkach, w których nie istnieje taka nierównowaga jak w stosunku pracy (np. zwykłych skarg składanych przez obywateli do np. właściwych urzędów), zapewnienie takiej ochrony nie wydaje się konieczne.

Sam mechanizm uznać wiec można jako swego rodzaju prewencję i narzędzie służące zarządzaniu ryzykiem w organizacji.

Prawodawca unijny szacuje, iż nowe przepisy przyniosą korzyści gospodarcze, społeczne oraz dla środowiska, w tym na polu ujawniania nadużyć finansowych i korupcji w kontekście budżetu UE, szacowanych rocznie na kwotę 179–256 mld euro. W dziedzinie zamówień publicznych korzyści wynikające ze skutecznej ochrony sygnalistów w UE szacuje się na kwotę 5,8–9,6 mld euro rocznie. Sygnaliści mają również pomóc w walce z unikaniem opodatkowania (przenoszenie zysków to straty szacowane na ok 50–70 mld euro).

2. Kto i kiedy podlega ochronie?

Celem regulacji jest więc poprawa egzekwowania prawa i polityki Unii w określonych obszarach poprzez ustanowienie wspólnych minimalnych norm ochrony osób zgłaszających działania niezgodne z prawem lub przykłady nadużywania prawa w następujących obszarach:

Nie zapomniano również o ochronie interesów finansowych Unii, która wiąże się ze zwalczaniem nadużyć finansowych, korupcji i wszelkich innych bezprawnych działań wywierających wpływ na wydatki Unii, pobieranie przychodów i funduszy przez Unię lub składniki majątku Unii.

Należało również ustanowić wspólne minimalne normy ochrony sygnalistów w odniesieniu do naruszeń związanych z rynkiem wewnętrznym, o którym mowa w art. 26 ust. 2 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej TFUE z 26.10.2012 r (Dz.Urz.UE.C Nr 326, s. 47). Dyrektywa obejmuje również zgłaszanie nieprawidłowości w zakresie wykrywania przypadków naruszenia unijnego prawa konkurencji i zapobiegania takim naruszeniom.

Ostatnim obszarem są działania prowadzące do naruszenia przepisów i ustaleń regulujących kwestie związane z podatkiem od osób prawnych podejmowane w celu odniesienia korzyści podatkowej i uchylenia się od zobowiązań prawnych.

Regulacja ma zastosowanie do osób pracujących w sektorze prywatnym lub publicznym, które uzyskały informacje na temat naruszeń w kontekście związanym z pracą. Jako adresatów regulacji wskazuje się m.in następujące osoby:

Co ciekawe, gdy informacje dotyczące naruszenia zostaną uzyskane w trakcie procesu rekrutacji lub innych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy, Dyrektywa ma również zastosowanie do osób, których stosunek pracy zostanie dopiero nawiązany. Pewne wątpliwości budzi wyrażenie użyte w odniesieniu do stosunku pracy, który „ma zostać dopiero nawiązany”, gdyż sugeruje ono, że sam fakt pozostawania w procesie rekrutacji nie wystarczy, aby kandydat do pracy nabył uprawnienia objęte Dyrektywą. Z konstrukcji art. 4 ust. 3 zdaje się wynikać, że taki stan rzeczy odnosi się do procesów rekrutacyjnych w ich końcowej fazie, tj. np. w fazie negocjacji poprzedzających zawarcie umowy.

Osoby dokonujące zgłoszenia kwalifikują się do objęcia ochroną pod warunkiem, że:

3. Ex definitione 

Prawodawca sformułował również szereg definicji w tym m. in.:

4. Nowe obowiązki po stronie organizacji 

Zgłoszenie może mieć formę zgłoszenia wewnętrznego lub zewnętrznego, przy czym pierwszeństwo przyznaje się zgłoszeniom wewnętrznym. Należy zapewnić, by podmioty prawne w sektorze prywatnym i publicznym ustanowiły kanały i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych, po konsultacji i w porozumieniu z partnerami społecznymi, jeżeli tak przewiduje prawo krajowe.

W sektorze prywatnym dotyczy to do podmiotów, które zatrudniają co najmniej 50 pracowników (próg ten nie ma zastosowania do podmiotów objętych zakresem stosowania aktów Unii wymienionych w części I.B i II załącznika, tj. usługi, produkty i rynki finansowe oraz zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwo transportu, ochrona środowiska).

Po dokonaniu odpowiedniej oceny ryzyka, uwzględniającej charakter działalności podmiotów i wynikający z niej poziom ryzyka, w szczególności w dziedzinie środowiska i zdrowia publicznego, można zobowiązać do ustanowienia wewnętrznych kanałów i procedur dokonywania zgłoszeń podmioty prawne w sektorze prywatnym, które zatrudniają mniej niż 50 pracowników.

Prawodawca uwzględnił także możliwość dzielenia się zasobami w zakresie przyjmowania zgłoszeń i wszelkich prowadzonych postępowań wyjaśniających przez podmioty zatrudniające od 50 do 249 pracowników.

Obowiązek ustanawiania kanału i procedur stosuje się do wszystkich podmiotów w sektorze publicznym, w tym do podmiotów będących własnością lub znajdujących się pod kontrolą takich podmiotów, przy czym można zwolnić z tego obowiązku:

lub inne podmioty zatrudniające mniej niż 50 pracowników.

5. Zgłoszenia wewnętrzne i działania następcze 

Procedury na potrzeby zgłoszeń wewnętrznych i działań następczych obejmują następujące elementy:

6. Zgłoszenia zewnętrzne

Zgłoszenia takiego dokonać można od razu lub po uprzednim wykorzystaniu kanału wewnętrznego.

Trzeba zapewnić, aby właściwe organy:

Zewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń uznaje się za niezależne i autonomiczne, pod warunkiem że zostały zaprojektowane i ustanowione oraz są obsługiwane w sposób zapewniający kompletność, integralność i poufność informacji oraz uniemożliwiający uzyskanie do nich dostępu nieupoważnionym członkom personelu właściwego organu, a także pozwalają na przechowywanie informacji w sposób trwały, aby umożliwić prowadzenie dalszego postępowania wyjaśniającego.

Podobnie jak w przypadku kanałów wewnętrznych musi istnieć możliwość dokonywania zgłoszeń na piśmie lub ustnie. Ustnego zgłoszenia można dokonywać telefonicznie lub za pośrednictwem innych systemów komunikacji głosowej, a na wniosek osoby dokonującej zgłoszenia – za pomocą bezpośredniego spotkania zorganizowanego w rozsądnym terminie.

Należy także dopilnować, aby właściwe organy publikowały na swoich stronach internetowych w oddzielnej, łatwej do zidentyfikowania i łatwo dostępnej sekcji stosowne informacje (komu, kiedy i na jakich zasadach przysługuje ochrona, jaka procedura i zasady poufności mają zastosowanie).

7. Środki ochrony

Państwa członkowskie podjąć muszą niezbędne środki, aby zakazać wszelkich form działań odwetowych, w tym gróźb działań odwetowych i prób podejmowania takich działań, w tym w szczególności w formie: zawieszenia, przymusowego urlopu bezpłatnego, zwolnienia, degradacji lub wstrzymania awansu, wstrzymania szkoleń, negatywnej oceny, czy te nieprzedłużenia lub przedterminowego rozwiązania umowy o pracę na czas określony.

Należy zapewnić ochronę osób zgłaszających, w szczególności odpowiednie informacje i pomoc organów państwa.

Dokonujący zgłoszenia informacji na temat naruszeń lub dokonujący ujawnienia publicznego nie naruszają ponadto żadnych ograniczeń w zakresie ujawniania informacji i nie ponoszą żadnej odpowiedzialności w zw. z takim zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym, pod warunkiem że miały uzasadnione podstawy, by sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne takich informacji jest niezbędne do ujawnienia naruszenia.

Również w postępowaniach przed sądem lub innym organem dotyczących szkody poniesionej przez osobę dokonującą zgłoszenia, jeżeli osoba ta twierdzi, iż w wyniku zgłoszenia lub dokonania ujawnienia publicznego poniosła szkodę, przyjmuje się, że została ona wyrządzona w ramach działań odwetowych i to na osobie, która podjęła działania powodujące szkodę, spoczywa ciężar udowodnienia, że przeprowadziła je z należycie uzasadnionych powodów.

8. Sankcje

Ustanowić trzeba skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje stosowane wobec osób fizycznych lub prawnych, które:

Analogiczne sankcje przewidziane muszą zostać wobec osób dokonujących zgłoszenia, a wobec których ustalono, że świadomie posłużyły się nieprawdziwymi informacjami. Wprowadzić należy również przepisy przewidujące środki odszkodowawcze za szkodę wynikającą z takiego działania.

9. Ochrona danych osobowych i zachowanie poufności 

Przetwarzania danych osobowych dokonuje się zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz.UE.L 2016 Nr 119, str. 1; dalej: RODO) i Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylającą decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz.Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 89) (tzw. dyrektywa policyjna). Wymiany i przekazywania informacji przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii dokonuje się zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1725.

Co ciekawe prawodawca wyraźnie podkreślił, iż dane osobowe, które w sposób oczywisty nie mają znaczenia dla rozpatrywania konkretnego zgłoszenia, nie są zbierane, a w razie przypadkowego zebrania, są usuwane bez zbędnej zwłoki.

Wyrażona w Dyrektywie zasada poufności zarówno w odniesieniu do zgłoszenia wewnętrznego, jak i zewnętrznego, odnosi się do ochrony tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia, co oznacza, że nie może ona zostać ujawniona – bez wyraźnej zgody tej osoby – żadnej osobie, która nie jest upoważnionym członkiem personelu, właściwym do przyjmowania zgłoszeń i podejmowania w zw. z nimi działań następczych. W polskich realiach jest to podejście rewolucyjne i z pewnością będzie wymagało zmiany w sposobie myślenia na poziomie organizacyjnym, wręcz zmiany mentalności.

W drodze odstępstwa, tożsamość może zostać ujawniona jedynie wtedy, gdy takie ujawnienie jest koniecznym i proporcjonalnym obowiązkiem wynikającym z prawa Unii lub prawa krajowego w kontekście prowadzonych przez organy krajowe postępowań wyjaśniających lub postępowań sądowych, w tym w celu zagwarantowania prawa do obrony przysługującego osobie, której dotyczy zgłoszenie.

Takie ujawnianie jest jednak objęte odpowiednimi zabezpieczeniami zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi. W szczególności zanim tożsamość osób dokonujących zgłoszenia zostanie ujawniona, muszą one zostać o tym powiadomione (wraz z wyjaśnieniem powodów takiego działania), chyba że takie powiadomienie mogłoby zagrozić powiązanemu postępowaniu wyjaśniającemu lub postępowaniu sądowemu.

Należy także zapewnić, aby właściwe organy otrzymujące informacje na temat naruszeń, które zawierają tajemnice przedsiębiorstwa, nie wykorzystywały ani nie ujawniały tych tajemnic przedsiębiorstwa do celów wykraczających poza to, co jest niezbędnie do podejmowania odpowiednich działań następczych.

W ramach środków ochrony prawnej przysługujących sygnalistom zapewnia się także ochronę tożsamości osób, których dotyczy zgłoszenie, tak długo jak postępowania wyjaśniające uruchomione na skutek danego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego są w toku. Przepisy dotyczące ochrony tożsamości osób dokonujących zgłoszenia stosuje się w tym przypadku również do ochrony tożsamości osób, których zgłoszenie dotyczy.

10. Dane osobowe jako jeden z kluczowych elementów systemu 

Pierwszą branżą w Polsce, objętą regulacjami whistleblowingu była branża finansowa (banki), ale z praktycznym stosowaniem tych regulacji na bazie kodeksów wewnętrznych spółek stykaliśmy się już od samego początku gospodarki rynkowej. W pierwszej kolejności oczywiście dotyczyło to spółek należących do międzynarodowych koncernów, które miały wypracowane własne mechanizmy whistleblowingu, ale stopniowo te dobre praktyki, bo tak je traktowano, zaczęły trafiać do spółek z rodzimym kapitałem, w końcu i do administracji publicznej. Przykładem tego były kodeksy etyki wdrażane w wielu podmiotach państwowych.

Zagadnienie walki z nieprawidłowościami w kontekście ochrony danych osobowych dostrzegano już od samego początku funkcjonowania systemu ochrony danych osobowych. Czy to pod rządzami poprzedniej ustawy z 29.8.1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 922 ze zm. ; dalej: OchrDanychU16), czy obecnie pojawiają się te same problemy związane z rozbieżnymi celami jakie przyświecają z jednej strony instytucji ochrony danych osobowych (prywatności) a z drugiej przeciwdziałaniu nieprawidłowościom (z ang. whistleblowing). Z perspektywy historycznej jak i obecnie widzimy wyraźnie potrzebę ochrony sygnalistów i pozytywne efekty ich działań, ale nie możemy tracić z oczu potrzeby ochrony danych osób uczestniczących w procederze ujawniania nieprawidłowości i to nie tylko tych których dotyczą zawiadomienia, ale i informujących.

Oprócz odpowiedzi na pytania, kto zasadniczo jest administratorem danych, szczególnie przy rozbudowanych systemach whistleblowingu, jak powinien być zbudowany system ochrony danych osobowych, jak prawidłowo rozpisać role w tym procesie, to przede wszystkim problematyczny był obowiązek informacyjny. Przepisy OchrDanychU16 jaki i RODO nakazują realizować ten obowiązek zarówno w przypadku pozyskania danych bezpośrednio od osoby której dane dotyczą (art. 13 i 24 RODO) jak i w przypadku zbierania danych w sposób inny niż od osoby której dane dotyczą (art. 14 i 25 RODO). Problem dotyczył nie tylko samego informowania, ale momentu w którym ono miało nastąpić, oraz skutków dla osoby powiadamiającej, jeśli złożone doniesienie się nie potwierdzi. Zagadnienie jest o tyle szersze, że pomówienie kogoś o coś czego nie zrobił, może być naruszeniem dóbr osobistych dochodzonym na podstawie Kodeksu cywilnego, a którego to uprawnienia nie można odebrać osobie pomówionej.

Wychodząc naprzeciw tym i innym wyzwaniom whistleblowingu, próbując pogodzić sprzeczne interesy stron, już w 2006 roku tzw. Grupa Robocza ds. ochrony danych osobowych powołana na mocy art. 29 poprzedniczki RODO (Grupa 29), tj. Dyrektywy 95/46/WE wydała opinię WP117, w której wskazano m.in., że „Zgodnie z art. 12 dyrektywy 95/46/WE osoba, której dane dotyczą, ma możliwość dostępu do danych zebranych na jej temat w celu sprawdzenia ich poprawności, skorygowania, jeśli są niepoprawne, niekompletne lub nieaktualne (prawo dostępu i sprostowania). W związku z tym system raportowania musi zapewniać osobom fizycznym prawo do dostępu do danych i prostowania niepoprawnych, niekompletnych lub nieaktualnych danych. Jednakże prawa te mogą zostać ograniczone w celu zapewnienia ochrony praw i swobód innych podmiotów objętych systemem. Ograniczenia tych praw powinny być rozpatrywane i nakładane indywidualnie. W żadnym wypadku, w ramach systemu i w oparciu o prawo dostępu osoby oskarżonej, osoba oskarżona w sprawozdaniu informatora nie może uzyskać informacji o jego tożsamości, z wyjątkiem przypadków, gdy informator, działając w złej wierze, składa fałszywe oświadczenie. W każdym innym przypadku należy zapewnić anonimowość informatora”. Oczywiście nie była to wykładnia legalna przepisów, a jedynie wskazówki interpretacyjne, ale ze względu na swoją specjalistyczną wiedzę jak i renomę jaką się cieszyła Grupa 29, jej opinie były brane pod uwagę przez wszystkich uczestników rynku.

Innymi słowy w przytoczonej opinii Gupy 29 naciągnęła w swojej interpretacji przepisy, wskazując że istnieją wyjątkowe sytuacje w których można odstąpić od realizacji bezwzględnego obowiązku informacyjnego (dokonano swoistego wyważenia interesów), ale nie dotyczą one sytuacji, gdy sygnalista działa w zlej wierze. Dokonano więc niemożliwego i pogodzono ogień z wodą.

Wprowadzany w Dyrektywie o ochronie sygnalistów wymóg, zgodnie z którym przyjmujący zgłoszenie zobowiązany jest chronić tożsamość sygnalisty, wyraźnie zwalnia administratora z obowiązku precyzyjnego wskazania źródła uzyskanych informacji. Ochrona tożsamości sygnalisty stanowi bowiem fundament całego mechanizmu i trudno sobie wyobrazić inne rozwiązanie.

Również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w sprawozdaniu z działalności w 2018 r. odniósł się do ochrony osób, które sygnalizowały organom publicznym działania niezgodne z prawem innych podmiotów. W sprawozdaniu PUODO wskazał na potrzebę wyeliminowania praktyk polegających na niezasadnym udostępnianiu danych osobowych tzw. sygnalistów, czyli osób zgłaszających nieprawidłowości w sprawach, w których nie są stroną (ani uczestnikiem), na rzecz stron (uczestników) tych postępowań. „Prezes podkreślił, że niezbędne jest zapewnienie ochrony danych osobowych sygnalistów, którą umożliwia stosowanie zarówno przepisów KPA, dotyczących procedury rozpatrywania skarg i wniosków, jak również RODO. W ocenie organu dane osobowe osób wnoszących taką skargę (sygnalistów) nie podlegają ujawnieniu w toku ww. postępowania. Co więcej, nie mają żadnego znaczenia dla takiego postępowania, którego celem jest zweryfikowanie i wyeliminowanie sygnalizowanych nieprawidłowości. Nawet jeżeli na skutek tych skarg zostaną wszczęte odrębne postępowania, przewidziane przepisami szczególnymi. (…) Tym samym dane takich osób powinny podlegać ochronie szczególnej z uwagi na możliwe konsekwencje w sferze naruszenia ich interesów przez faktyczne strony postępowań zainicjowanych na skutek ich sygnału. Zdaniem Prezesa Urzędu sprawy dotyczące sygnałów osób powinny być prowadzone odrębnie (z odrębną sygnaturą), a o efektach działań podjętych na skutek ich interwencji (sygnału) powinny być one informowane w osobnym piśmie. Sygnaliści nie mają też statusu świadków. Ponadto Prezes Urzędu wskazał, że udostępnienie danych osobowych sygnalistów narusza zasadę celowości. Ustalając cel, administrator powinien odwołać się do okoliczności sprawy i powodu, dla którego te dane zostały zebrane oraz każdorazowo dokonać starannej analizy zasadności udostępnienia danych”.

Na marginesie wspomnieć należy, że temat ochrony sygnalistów będących pracownikami wiąże się
z popularnym ostatnio tematem – w branży prawa pracy oraz ochrony danych osobowych – dotyczącym dopuszczalnych form monitorowania pracowników przez pracodawcę. Powyższą zależność zauważyła Grupa Robocza art. 29 wskazując, że: „Szerokie wykorzystanie technologii monitorowania może również zmniejszyć gotowość (i liczbę kanałów służących do tego celu) pracowników do informowania pracodawców o nieprawidłowościach lub nielegalnych działaniach przełożonych lub innych pracowników, które mogą zaszkodzić działalności (zwłaszcza danym klientów) lub miejscu pracy. Często konieczne jest zapewnienie anonimowości, aby dany pracownik podjął działania i zgłosił takie sytuacje. Monitorowanie naruszające prawa pracowników do prywatności może utrudniać konieczną komunikację z odpowiednimi inspektorami. W takim przypadku ustanowione środki stosowane przez wewnętrznych demaskatorów mogą stracić na skuteczności”.

11. Podsumowanie

Nowa Dyrektywa nie tylko stanowi rewolucję, sankcjonując w bardzo szerokim zakresie instytucje whistleblowingu, ale jest też wyzwaniem dla organizacji (tak prywatnych, jak i publicznych), które wdrożyć będą musiały stosowne procedury, a w przypadku naruszenia nowego prawa, spotkać się mogą z sankcjami (których wysokość, szacując na podstawie aktualnych tendencji legislacyjnych, może być znaczna).

Istotna pozostaje również kwestia ochrony danych osobowych w kontekście tożsamości zgłaszającego, a także konieczność oceny przez doktrynę i orzecznictwo, gdzie przebiega granica pomiędzy rzeczywistym sygnalistą a osobą, która z mechanizmu tego korzysta w złej wierze. Ten ostatni element budzi słuszne obawy pracodawców, którzy widzą możliwość nadużywania tych przepisów w celu realizacji partykularnych interesów przez pracowników.

Jak wliczać trzynastki do podstawy wymiaru zasiłków

PROBLEM

Jesteśmy w okresie wypłacania trzynastek za 2019 r. Jak w razie zwolnień lekarskich w styczniu/lutym 2020 r. wliczać je do podstawy wynagrodzeń chorobowych czy zasiłków, szczególnie gdy nastąpi to przed wypłatą rocznego wynagrodzenia? Jak dokonać wliczenia u pracowników, którzy nie przepracowali pełnego roku z powodu nieobecności albo pracują od niedawna i otrzymają trzynastkę proporcjonalną?

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, lecz tylko pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej sześć miesięcy (180 dni). Jednak przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w określonych przypadkach, np. w razie korzystania z urlopu wychowawczego, macierzyńskiego, rodzicielskiego czy rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę.

Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Trzeba pamiętać o kilku aspektach trzynastki. Po pierwsze trzynastka jest składnikiem wynagrodzenia – przychodem ze stosunku pracy i podlega składkom na ubezpieczenia społeczne. Po drugie jest zaliczana do składników przysługujących za okresy roczne. A po trzecie nie przysługuje za okresy usprawiedliwionych nieobecności, w tym z powodu niezdolności do pracy i pobierania zasiłków. Wynagrodzenia za te okresy (wynagrodzenie chorobowe, zasiłki) są wyłączane przy obliczaniu trzynastej pensji. To oznacza, że trzynastka przysługuje wyłącznie za okresy przepracowane, co w konsekwencji przekłada się na konieczność jej uwzględniania w podstawie świadczeń zasiłkowych.

W wysokości 1/12

Składniki wynagrodzenia – premie, nagrody, dodatki – przysługujące za okresy roczne (czyli w tym trzynastki) wlicza się do podstawy wymiaru zasiłków w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. [przykład 1]

Jeżeli premie i inne składniki wynagrodzenia, w tym trzynastka, nie przysługują za okresy, z których uwzględnia się je w podstawie wymiaru zasiłku, podstawę tę ustala się bez tych składników. Oznacza to, że jeżeli za 2019 r. pracownik nie nabył prawa do trzynastki, to podstawa zostanie ustalona bez tego wynagrodzenia.

Składnik roczny niewypłacony

Jeżeli składnik wynagrodzenia uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku przysługuje, lecz nie został wypłacony do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, do podstawy wymiaru danego zasiłku przyjmuje się ten składnik w wysokości wypłaconej za poprzedni okres. W przypadku trzynastek będzie to wynagrodzenie roczne wypłacone za 2018 r. Gdy taka sytuacja wystąpi, wypłata trzynastki już po ustaleniu podstawy wymiaru zasiłków (czyli z tym wstecznym składnikiem) nie powoduje ponownego obliczenia tej podstawy. [przykład 2]

Jeżeli roczne składniki wynagrodzenia nie zostały wypłacone również za okresy poprzednie, podstawę wymiaru zasiłku ustala się z ich pominięciem, a po wypłacie podstawę się przelicza, uwzględniając te składniki oraz wyrównuje wysokość zasiłku.

Sposób na uzupełnienie

Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc, do których pracownik nie zachowuje prawa w okresie pobierania zasiłku, zmniejszane proporcjonalnie w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy zgodnie z przepisami płacowymi, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku po uzupełnieniu zgodnie z ogólnymi zasadami. Składnik roczny, którym jest dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka), może być uzupełniony:

Niepełny rok

Jeżeli pracownik nie był zatrudniony u pracodawcy przez cały rok poprzedzający powstanie niezdolności do pracy, premie i inne składniki za okresy roczne powinny być uwzględnione proporcjonalnie do liczby pełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia w roku, z którego składnik roczny podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku. [przykład 4]

Zmiana wymiaru czasu pracy

Rachunki ulegają zmianie, gdy u pracownika zmienia się wielkość etatu. W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego (i innych zasiłków) stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach poprzedzających, z których liczona jest podstawa (art. 40 ustawy zasiłkowej).

Jeśli chodzi o sposób wliczenia trzynastego wynagrodzenia w takiej sytuacji, to panuje zasada, że jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy miała miejsce w okresie roku poprzedzającego niezdolność, składnik roczny przyjmuje się proporcjonalnie do liczby pełnych kalendarzowych miesięcy po zmianie wymiaru czasu pracy w roku kalendarzowym poprzedzającym tę niezdolność. Innymi słowy, obliczamy stosunek liczby etatów w miesiącach po zmianie do łącznej liczby wszystkich etatów w roku poprzednim i mnożymy wynik przez roczną kwotę nagrody. Następnie ustalamy nagrodę za jeden miesiąc po zmianie. [przykład 5]

Podstawy wymiaru zasiłku/wynagrodzenia przysługującego u tego samego pracodawcy nie oblicza się na nowo, jeżeli w pobieraniu wynagrodzenia za okres choroby i zasiłków – bez względu na ich rodzaj – nie było przerwy lub przerwa trwała krócej niż trzy miesiące kalendarzowe. Zasada ta nie ma jednak zastosowania, jeżeli między okresami pobierania świadczeń zasiłkowych miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy.

W kontekście trzynastki może się więc okazać, że jej wypłata w styczniu lub lutym 2020 r. za 2019 r. wcale nie będzie miała wpływu na należne chorobowe. Podstawa pozostanie bowiem taka sama, jak dla poprzedniego zasiłku, chyba że doszło do zmiany wymiaru czasu pracy. Wówczas trzeba będzie podstawę ustalić od nowa, stosownie do nowego etatu. ©℗

Podstawa prawna

• art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, art. 37 ust. 2, art. 38, art. 42, art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 60)

• art. 2, art. 4 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1872)

Izabela Nowacka ekspert od wynagrodzeń.

Projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów

 Ogólne założenia

Zgodnie z projektem nowelizacji WspierRemU premia termomodernizacyjna przysługuje, jeżeli kwota kredytu stanowi co najmniej 50% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Wysokość premii termomodernizacyjnej stanowi 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

W przypadku gdy wraz z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku zostanie zainstalowana mikroinstalacja odnawialnego źródła energii o mocy maksymalnej co najmniej:

1) 1 kW – w przypadku budynku mieszkalnego jednorodzinnego,

2) 6 kW – w przypadku pozostałych budynków

– wysokość premii termomodernizacyjnej stanowi 21% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz zakup i instalację mikroinstalacji odnawialnego źródła energii.

Mikroinstalacje

W projektowanej WspierRemU zaproponowano, aby w przypadku, gdy inwestor w ramach termomodernizacji zdecyduje się na zamontowanie mikroinstalacji odnawialnego źródła energii, premia termomodernizacyjna będzie wzrastała do 21% kosztów inwestycji (art. 5 ust. 2 projektu WspierRemU ).

Projektowana nowelizacja stawia sobie za cel m.in. poprawę warunków udzielania wsparcia jednostkom samorządu terytorialnego, które podejmą się modernizacji komunalnych zasobów mieszkaniowych. Aby zrealizować ten cel, zaproponowano instrument wspierający przedsięwzięcia poprawiające stan techniczny komunalnych budynków wielorodzinnych z ich jednoczesną termomodernizacją.

Dostępność premii kompensacyjnej

W projekcie zaproponowano także zmiany w zakresie udzielania premii kompensacyjnej. Instrument wsparcia w formie premii kompensacyjnej wymaga bowiem posiadania środków własnych lub zdolności kredytowej odpowiednich do sfinansowania przedsięwzięcia remontowego. Jest on zatem niedostępny dla części uprawnionych, którzy nie są w stanie pozyskać środków nawet w wysokości przysługującej im premii.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w odniesieniu do budynku mieszkalnego albo części budynku mieszkalnego, premia kompensacyjna przysługuje jeden raz. Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje premię kompensacyjną po wykorzystaniu kwoty kredytu w wysokości nie niższej niż wysokość przyznanej premii kompensacyjnej lub po poniesieniu przez inwestora wydatków na realizację przedsięwzięcia lub remontu zgodnie z zakresem rzeczowym określonym w dokumentach dołączonych do wniosku o przyznanie premii kompensacyjnej, w wysokości nie niższej niż wysokość przyznanej premii kompensacyjnej. Przeciętna wysokość premii kompensacyjnej wyniosła w 2018 r. ok. 125,6 tys. zł. Pozyskanie źródła finansowania w wysokości nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych okazuje się jednak zbyt trudne dla części inwestorów uprawnionych do premii kompensacyjnej, stanowiąc dla nich niemożliwą do pokonania barierę w korzystaniu z przysługującego im uprawnienia.

W związku z powyższym projekt zakłada wprowadzenie możliwości wypłaty premii kompensacyjnej w ratach, wraz z postępami przedsięwzięcia remontowego (art. 19 ust. 4–6 WspierRemU).

Rozwiązanie to poprawi dostępność premii kompensacyjnej, gdyż pozwoli na realizację przedsięwzięcia przy istotnie niższym zaangażowaniu środków finansowych.

W konsekwencji wprowadzenia tej zmiany projekt przewiduje dostosowanie treści przepisu art. 21 ust. 3 WspierRemU, w którym wprost wskazuje się, że BGK potrąca należne mu wynagrodzenie prowizyjne z kwoty pierwszej transzy premii kompensacyjnej przekazywanej inwestorowi.

Rada gminy ma prawo kontrolować wójta

Mieszkańcy mają poważne zastrzeżenia do działań swojego lokalnego włodarza. Czy przy wsparciu radnych mogą kontrolować jego pracę?

Bartosz Bator, adwokat: Tak. Rada gminy monitoruje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy – w tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład komisji wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów.

Rada gminy rozpatruje także skargi na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych oraz wnioski i petycje składane przez obywateli. W tym celu powołuje komisję skarg, wniosków i petycji. Również w jej skład wchodzą radni ze wszystkich klubów.

Radni mogą także powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot ich działania oraz skład osobowy. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami, mogą zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.

Warto nadmienić, że w wykonywaniu mandatu radny ma prawo, jeżeli nie narusza to dóbr osobistych innych osób, do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały, oraz wglądu w działalność urzędu gminy, a także spółek z udziałem gminy, spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych, gminnych osób prawnych, oraz zakładów, przedsiębiorstw i innych gminnych jednostek organizacyjnych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy prawnie chronionej. W sprawach dotyczących gminy radni mogą też kierować interpelacje i zapytania do wójta.

Wójt z kolei co roku do 31 maja przedstawia radzie raport o stanie gminy. W debacie nad raportem o stanie gminy radni zabierają głos bez ograniczeń czasowych. ©℗

Not. AR

Konflikt o sądy z cięciem funduszy dla Polski w tle

PCC od obrotu kryptowalutami

Rozporządzenie Ministra Finansów z 11.7.2018 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej (Dz.U. poz. 1346) przewiduje zaniechanie PCC od umów sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej od 13.7.2018 r. Termin zaniechania poboru PCC od umów mających za przedmiot walutę wirtualną początkowo był ustalony na 31.12.2019 r. Jednak zdecydowano się przedłużyć ten termin zaniechania poboru PCC do 30.6.2020 r. Jak wyjaśnia ministerstwo finansów działanie takie było podyktowane faktem, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych waluty wirtualne zostały zakwalifikowane jako prawa majątkowe. W konsekwencji, w przypadku gdy obrót walutą wirtualną dokonywany jest na podstawie umowy sprzedaży lub zamiany staje się przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych. Do końca 2019 r. miały zostać przygotowane rozwiązania prawne o systemowym charakterze w zakresie obrotu kryptowalutą. Do tej pory jednak nie przyjęto konkretnych zmian ustawowych, dlatego zaniechanie poboru PCC została wydłużone do 30 czerwca 2020 r.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 18.12.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej (Dz.U. z 2019 r. poz. 2459) wprowadzające przedłużenie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) od kryptowalut do 30.6.2020 r. obowiązuje od 31.12.2019 r.

Dostosowanie cen transferowych do zawierania uprzednich porozumień cenowych

Zmiany są konsekwencją wejścia dwóch rozporządzeń Ministra Finansów z 13.1.2020 r. zmieniających rozporządzenie w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. 2020 r. poz. 73) i od osób prawnych (Dz.U. 2020 r. poz. 50).

Zmiana wprowadza do rozporządzeń Ministra Finansów z 21.12.2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od osób prawnych przepisy o charakterze dostosowawczy i polega na zastąpieniu odesłania do decyzji w sprawie porozumienia, o której mowa w art. 20a ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej: OrdPU), odesłaniem do uprzedniego porozumienia cenowego. Konieczność zmiany wynika z ustawy z 16.10.2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (Dz.U. 2019 r. poz. 2200), która obowiązuje od 29.11.2019 r.

W związku ze zmianą dostosowawczą § 8 ust. 3 otrzymał brzmienie: „W przypadku gdy transakcja kontrolowana obejmująca przeniesienie trudnych do wyceny wartości niematerialnych jest objęta uprzednim porozumieniem cenowym, przepisu ust. 2 nie stosuje się w okresie, którego dotyczy to porozumienie”.

Zmiany nie mają wpływu na bieżące rozliczenia podatkowe podatników.

Proteza funkcjonalna w ramach odszkodowania to nie luksus

Sprawa zaczęła się od pozwu pracownicy, która chciała zasądzenia od ubezpieczyciela pracodawcy kwoty 200 tys. zł odszkodowania oraz 50 tys. zł zadośćuczynienia za wypadek, w wyniku którego straciła rękę.

Pozwane towarzystwo ubezpieczeń nie zgadzało się z żądanymi kwotami uznając, że są one za wysokie. Ponadto ubezpieczyciel wskazywał, że powódka ze swojej winy doprowadziła do wypadku. Te argumenty jednak nie przekonały Sądu Okręgowego, który w znacznej części uznał argumenty skarżącej pracownicy.

Powódka pracowała na dość niebezpiecznym stanowisku operatora stacji przerobu mas formierskich w odlewni metali. Wcześniej, przez wiele lat pracowała jako wiertacz metalu (miała za sobą instruktaż stanowiskowy oraz przeszła szkolenie wstępne BHP), a nową funkcję wykonywała ledwie od kilku dni. Na nowym stanowisku nie miała doświadczenia, a dodatkowo przed podjęciem przez nią pracy, przeszła ledwie krótkie wprowadzenie, podczas którego kierownik produkcji tylko objaśnił jej działanie przycisków sterujących maszyną.

Podczas zmiany poszkodowana kobieta podeszła do taśmy, chcąc ją oczyścić. Znalazła się za blisko maszyny, która wciągnęła jej rękę, miażdżąc ją aż do ramienia.

W protokole powypadkowym powódka została uznana za wyłącznie winną zdarzenia, jednak Państwowa Inspekcja Pracy dopatrzyła się wielu naruszeń przepisów BHP. Sąd I instancji nie uznał jej przyczynienia się do wypadku, mimo że kobieta podpisała protokół powypadkowy. Towarzystwo ubezpieczeniowe nie kwestionowało swojej odpowiedzialności. Podawało jednak w wątpliwość sens zakupu drogiej protezy, a także całkowitą winę pracodawcy.

Co zdecydował Sąd Apelacyjny? Podtrzymał wyrok z I instancji. Przypomniał, że poszkodowany ma prawo żądać wyłożenia z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia. To, jakiej jakości ma być proteza – tania, kosmetyczna czy też zaawansowana technologicznie – wynika z celu odpowiedzialności odszkodowawczej, a jest nim przywrócenie stanu sprzed wypadku.

W dzisiejszych czasach, gdy rozwój technologii pozwala osobom używającym protez na rywalizację sportową na najwyższym poziomie, zaopatrzenie poszkodowanego w protezę najwyższej jakości jest rzeczą normalną. Może to pomóc zmniejszyć dolegliwości bólowe, wstyd, a nawet pomóc w znalezieniu nowej pracy.

Zdaniem Sądu powódka nie przyczyniła się do wypadku. Jej doświadczenie obejmowało inne stanowisko pracy, a przed przystąpieniem do wykonywania nowych obowiązków nie przeszła odpowiedniego szkolenia – w dodatku została dopuszczona do pracy przy maszynie pozbawionej osłon. Dlatego, chociaż zachowanie powódki było nieprawidłowe, to jednak sprawa nie dotyczyła czynności życia codziennego. Sąd nie zgodził się nawet na przypisanie jej niedbalstwa. Wydawało jej się, że położenie ręki na taśmie jest bezpieczne, skoro widziała wcześniej, że tak właśnie postępował kierownik produkcji.

Zmiany w zasadach wyliczania zaliczek na podatek dochodowy pracowników w 2020 roku

Wyższe koszty pracownicze

Przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy (poczynając od zaliczki za styczeń 2020 r.) pracodawca uwzględnia wyższe zryczałtowane koszty pracy, o których mowa w art. 22 ust. 2 PDOFizU. Zatem przychody pracownika powinny być pomniejszone o zryczałtowane koszty w wysokości podanej w tabeli.

Ustalenie kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy:
Pracownik	Przychody	Miesięczne koszty w 2020 r.	Koszty pracownicze w roku podatkowym 2020
Miejsce zamieszkania w miejscu położenia zakładu pracy	Z jednego zakładu pracy	250 zł	nie więcej niż 3000 zł
	Z więcej niż jednego zakładu pracy	–	nie mogą przekroczyć 4500 zł
Miejsce zamieszkania poza miejscem położenia zakładu pracy	Z jednego zakładu pracy	300 zł	nie więcej niż 3600 zł
	Z więcej niż jednego zakładu pracy	–	nie mogą przekroczyć 5 400 zł

Stosowanie 17% stawki w pierwszym progu

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje zmieniony przepis art. 32 PDOFizU, który ma zastosowanie do obliczania przez płatnika (zakład pracy) zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłacanych pracownikom dochodów. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ww. ustawy zaliczki te, za miesiące od stycznia do grudnia, wynoszą:

1) za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali – 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;

2) za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 17% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali;

3) za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 – 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Z powyższych zmian wynika, że przy obliczaniu zaliczki należy wziąć pod uwagę, iż niższa jest stawka w pierwszym progu podatkowym (tj. do 85 528 zł) i wynosi 17%.

Kolejna zmiana polega na tym, że za miesiąc, w którym pracownik przekroczy próg dochodowy 85 528 zł, pracodawca pobierze zaliczkę na podatek według dwóch stawek: 17% od tej części dochodu, która nie przekroczyła 85 528 zł i 32 % od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali. Dotychczas płatnik potrącał zaliczkę, stosując niższą stawkę skali (wtedy 18%) również w miesiącu, w którym pracownik przekraczał próg dochodowy. Dopiero od kolejnego miesiąca stosowana była stawka 32%. Oznacza to wyższy podatek płacony w ciągu roku przez osoby przekraczające pierwszy próg podatkowy, co zmniejszy dopłatę w rozliczeniu rocznym podatku dochodowego podatnika.

Kwota zmniejszająca zaliczkę

Obliczoną zaliczkę na podatek dochodowy w przypadku podatników, których dochody nie przekroczą kwoty stanowiącej górną granicę przedziału skali podatkowej (czyli kwoty 85 528 zł) zgodnie z art. 32 ust. 3 PDOFizU pomniejsza się o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, tj. w 2020 r. – kwoty 525 zł 12 gr (było 556 zł 02 gr).

Nowe zasady składania sprawozdań finansowych przez niektórych podatników podatku dochodowego od osób prawnych

Od 1.1.2020 r. zmieniły się zasady sporządzania sprawozdań finansowych przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych, którzy nie są wpisani do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (lub są wpisani do innych rejestrów KRS). Mają oni obowiązek przygotowania sprawozdań w formie ustrukturyzowanej i przekazania do Szefa KAS. Ministerstwo Finansów udostępniło struktury logiczne sprawozdań finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 1g ustawy z 29.9.1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351 ze zm.; dalej: RachunkU).

Podatnicy, którzy nie są wpisani do rejestru przedsiębiorców KRS (lub są wpisani do innych rejestrów KRS) sporządzają sprawozdanie w formie ustrukturyzowanej, zgodnej ze strukturami logicznymi w wersji 1_2, opublikowanymi w BIP Ministerstwa Finansów-Krajowej Administracji Skarbowej i przekazują je do Szefa KAS.

Sprawozdania do Szefa KAS można składać z wykorzystaniem:

– interfejsu programistycznego (więcej informacji w zakładce e-Sprawozdania Finansowe/Pliki do pobrania – https://www.podatki.gov.pl/e-sprawozdania-finansowe/pliki-do-pobrania/

– bezpłatnej aplikacji e-Sprawozdania Finansowe (umożliwia ich sporządzenie w wersji struktury 1_2, zgodnie z załącznikami nr 1, 4, 5, 6 do RachunkU – https://www.podatki.gov.pl/e-sprawozdania-finansowe/aplikacja/).

Jednocześnie podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych wpisani do rejestru przedsiębiorców KRS nadal składają sprawozdania finansowe wyłącznie do KRS. Zmiana dotyczy tylko tych podatników, którzy dotychczas przekazywali sprawozdania finansowe do naczelników urzędów skarbowych.