Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych

W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 243 opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z 12.2.2020 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”.

Rozporządzenie wykonuje przepisy ustawy z 20.7.2017 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 ze zm.; dalej: PrWod). Przyjęto wspomniany wyże program, który stanowi załącznik do rozporządzenia.

Rozporządzenie, w załączniku, określa m.in.:

Dostosowanie prawa podatkowego do przepisów unijnych

Projekt rządowy ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 208), 12.2.2020 r. trafił do I czytania w Sejmie.

Projekt ma na celu wykonanie prawa unijnego. Dotyczy uszczelnienia systemu podatku dochodowego od osób prawnych, których celem jest implementacja dyrektywy Rady (UE) 2017/952 dotyczącej struktur hybrydowych (Dz.Urz.UE.L Nr 144, str. 1), zmian w VATU – implementacja dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z 4.12.2018 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (Dz.Urz.UE.L Nr 311, str. 3) oraz dopełnienia transpozycji dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z 25.5.2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (Dz.Urz.UE.L Nr 138, str. 1).

Ustawa ma wejść w życie 1.4.2020 r.

Zmiany w zakresie niektórych sprawozdań budżetowych

W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 156 opublikowano rozporządzenie Ministra Finansów z 29.1.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Zmiany wprowadzono w SprBudżR.

Uchylono § 3 pkt 2, czyli Rb-23A – sprawozdanie o stanie środków na rachunku bankowym o symbolu 222-4. Wzór tego sprawozdania stanowił załącznik nr 2 do rozporządzenia, w związku z czym uchylono ten załącznik oraz wszelkie wzmianki o sprawozdaniu Rb-23A w treści SprBudżR.

Zmieniono treść § 4 pkt 1 lit. i SprBudżR, zgodnie z którym naczelnicy urzędów skarbowych wyznaczeni do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi odpowiednio na wspólnych rachunkach bankowych i rachunkach bankowych właściwych dla należności scentralizowanych składają sprawozdania Rb-24 i Rb-27. Poprzednio, przepis ten stanowił, że naczelnicy urzędów skarbowych i dyrektorzy izb administracji skarbowej, jako organy podatkowe składali sprawozdania Rb-23A, Rb-24 i Rb-27.

W konsekwencji zmiany wprowadzono również w załączniku nr 34 do SprBudżR, czyli w instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetu państwa. Uchylono w nim m.in. rozdział 2 dotyczący sprawozdania Rb-23A. W załączniku nr 34 zmiany wprowadzono też w jego § 12, który dotyczy sprawozdania Rb-33 z wykonania planu finansowego państwowego funduszu celowego. Sprawozdanie to sporządza się w pełnym zakresie danych, wynikającym z formularza, w szczegółowości: dział, rozdział, paragraf, oddzielnie dla każdego funduszu. W kolumnie identyfikującej fundusz należy wstawić odpowiedni symbol. W związku z tym dodano nowe symbole, czyli:

Ważne

Sprawozdania Rb-23A, Rb-24 i Rb-27 roczne za 2019 r. sporządza się i przekazuje się zgodnie z przepisami SprBudżR sprzed zmiany.

Pośród zmian w § 6 SprBudżR uchylono lit. c w ust. 1, w wyniku czego sprawozdania łączne, w szczegółowości sprawozdań jednostkowych nie będą już sporządzane przez dyrektorów izb administracji skarbowej na podstawie sprawozdań jednostkowych urzędów skarbowych, jako organów podatkowych.

Zmieniono ust. 2 w § 6 SprBudżR, zgodnie z którym dysponent części 77. Podatki i inne wpłaty na rzecz budżetu państwa sporządza łączne sprawozdania na podstawie:

Dodano ust. 2a do § 6 SprBudżR, zgodnie z którym naczelnik urzędu skarbowego, wyznaczony do dysponowania środkami pieniężnymi gromadzonymi na rachunku o symbolu 222-7, sporządza roczne sprawozdanie, z uwzględnieniem stanu środków na rachunkach budżetu państwa.

Ważne

Przepisy SprBudżR w brzmieniu nadanym nowelizacją, stosuje się po raz pierwszy do kwartalnych sprawozdań Rb-33, Rb-35 i Rb-40 za IV kwartały 2019 r. oraz miesięcznych sprawozdań Rb-24 i Rb-27 za styczeń 2020 r.

Rekompensata w związku z rozwiązaniem umowy, jako przychód niestanowiący podstawy wymiaru składek

Stan faktyczny sprawy

W przedmiotowej sprawie doszło do rozwiązania umowy o pracy z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia z pracownikiem, który był szczególnie chronionym działaczem związku zawodowego. Taka ochrona przysługuje w związku z unormowaniem z art. 32 ust. 1 pkt 1 ZwZawU.

Pracownik, uznając że złożone mu wypowiedzenie umowy o pracę było niezgodne z prawem i nieuzasadnione odwołał się do sądu. Na podstawie art. 44 KP w zw. z art. 45 § 1 KP, pracownik dochodził roszczenia o przywrócenie do pracy na dotychczasowym stanowisku.

Sąd I instancji uwzględnił roszczenie pracownika przywracając go do pracy oraz zasądzając jednocześnie wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, którego jednak wysokość jest limitowana przepisami KP i zgodnie z art. 47 KP pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące (chyba, że okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – to wówczas – nie więcej niż za 1 miesiąc).

Pracodawca (pozwany) odwołał się od wyroku do sądu II instancji. Strony przedmiotowego sporu rozważają jednak możliwość zawarcia ugody, zgodnie z którą pracownikowi zostanie wypłacone odszkodowanie, które ma mu zrekompensować skutki niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, w tym również to, że nie zostanie przywrócony do pracy i nie otrzyma wynagrodzenia za czas pozostawania bez zatrudnienia. Świadczenie stanowiłoby więc pewien rodzaj rekompensaty w związku z zrzeczeniem się roszczeń w ramach zawartej przez strony ugody. Dla powoda i pozwanego nie było jednak oczywiste czy kwota ma stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

ZUS oddział w Gdańsku wydał decyzję z 20.1.2020 r. (DI/100000/1088/2019) którą stwierdził, że wypłata odszkodowania (rekompensaty) nie pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z rozwiązaniem stosunku pracy, bowiem powód zrzekłby się przywrócenia do pracy.

Stan prawny sprawy

Przepisy prawa wskazują, że istnieje możliwość potraktowania rekompensaty, jako przychód od którego nie powinny być potrącone składki ZUS. Powyższe znajduje uzasadnienie w tym, że art. 12 ust. 1 PDOFizU stanowi, iż za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Nie ulega więc wątpliwości, że wypłacone pracownikowi przez pracodawcę środki pieniężne w ramach rekompensaty są przychodami ze stosunku pracy w rozumieniu ww. przepisu. Nie oznacza to jednak, że zawsze od takiego przychodu będą należne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Na powyższe wskazuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2017 poz. 1949, dalej jako: PodstWymSkłR) wydane na podstawie art. 21 SysUbSpołU. Zgodnie z PodstWymSkłR podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Niemniej jednak, zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 PodstWymSkłR podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Oprócz powyższych, innymi przychodami niestanowiącymi podstawy wymiaru składek są m.in.: nagrody jubileuszowe (gratyfikacje); odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę; odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji; ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika; wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy; wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł; diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika czy też świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

W zakresie analizowanego stanu faktycznego w ocenie pracodawcy (pozwanego, chcącego ugodowo zakończyć spór) wypłacona pracownikowi rekompensata na podstawie ugody mieściłaby się w katalogu wyłączeń z podstawy wymiaru składek, przysługiwałaby zatem w wyższej wysokości niż wskazuje na to ZUS, ze względu na świadczenie wypłacone z tytułu rozwiązania stosunku pracy, do którego doszło, pomimo tego, że sąd przywrócił pracownika do pracy. Ponadto na podstawie art. 81 ust. 1 ŚOZŚrPubU co do zasady, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35 ŚOZŚrPubU, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Skoro więc świadczenia wymienione w § 2 ust. 1 PodstWymSkłR nie podlegają składkom na ubezpieczenie społeczne to także nie podlegają składkom na ubezpieczenie zdrowotne.

Z dotychczasowych interpretacji ZUS-u wynika, że odprawa wypłacona pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (np. interpretacja indywidualna ZUS-U z 15.1.2015 r., DI/100000/43/1456/2014). Na tle niniejszej sprawy, warunkiem sine qua non, który stanowi o możliwości wyłączenia danego świadczenia z podstawy wymiaru składek jest to, aby istniał bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy wypłatą świadczenia – rekompensaty a rozwiązaniem stosunku pracy. O braku takiej więzi można mówić, gdy w konkretnej sytuacji możliwe jest uzyskanie przez pracownika takiego samego świadczenia (odprawy, zadośćuczynienia, odszkodowania, rekompensaty) także w przypadku trwania jego stosunku pracy.

W wyroku z 24.6.2009 r., II FSK 251/08 NSA, wskazał, że „(…) o zakwalifikowaniu określonego świadczenia do przychodów ze stosunku pracy decyduje to czy dane świadczenie może otrzymać wyłącznie pracownik, czy również inna osoba nie związana tego rodzaju stosunkiem prawnym. Skoro karę umowną mógł otrzymać tylko pracownik lub były pracownik spółki, to w ocenie dyrektora izby skarbowej istnieje bezpośredni związek między stosunkiem pracy a otrzymanym przez skarżącego świadczeniem. Fakt rozwiązania umowy o pracę i dużo późniejsze wypłacenie wynikających z niego świadczeń nie powoduje tego, że ustaje związek świadczenia ze stosunkiem pracy”.

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem, tj. wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6.11.2019 r. (III AUa 1536/17) brak jest logicznych przesłanek dających uzasadnioną podstawę do stwierdzenia, że rekompensata odprawy emerytalnej, która miałaby zostać wypłacona tylko i wyłącznie ze względu na rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, nie mieści się w kategorii pojęcia „rekompensat” wymienionych w § 2 ust. 1 pkt 3 PodstWymSkłRW, w przepisie tym wszakże wymieniono wprost „rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy”. Brak jest zatem jakichkolwiek uzasadnionych podstaw aby owe rekompensaty ograniczać do świadczeń kwalifikowanych inaczej niż wyraził to prawodawca. Chodzi bowiem o wszelkie rekompensaty, które mają być wypłacone pracownikowi z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Warunkiem koniecznym i jedynym, aby rekompensatę zaliczyć do katalogu świadczeń wymienionych w § 2 ust. 1 pkt 3 PodstWymSkłR jest bezpośredni związek podstawy jej wypłaty z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

W zawarciu ewentualnej ugody istotne będzie to, czy będzie istniał związek prawny lub faktyczny danego świadczenia z zakończeniem stosunku pracy (w cenie ZUS-s w przedmiotowej sprawie związek ten nie istnieje). Wydaje się jednak, że nie można mówić o braku takiej więzi, gdyż nie byłoby możliwe uzyskanie przez pracownika takiego samego świadczenia (rekompensaty) także w przypadku trwania jego stosunku pracy. Pracownik ma bowiem otrzymać rekompensatę w związku z wadliwym rozwiązaniem umowy i w konsekwencji zakończeniem stosunku pracy, do czego pierwotnie doszło.

Nieruchomości ‒ co nowego w judykaturze: decyzja o ustaleniu odszkodowania za nieruchomość (wyr. WSA w Krakowie)

Wątpliwości te zostały rozwiane przez WSA w Krakowie w wyroku z 22.1.2020 (II SA/Kr 884/19). Sąd stwierdził, że decyzja o ustaleniu odszkodowania (przyznania nieruchomości zamiennej) kończy sprawę odszkodowania. Ponowne rozpoznanie tej sprawy stanowiłoby orzekanie w sprawie już rozstrzygniętej decyzją ostateczną i w konsekwencji prowadziłoby do wydania decyzji nieważnej.

Zgodnie z art. 112 ust 2 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.; dalej: GospNierU) wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. W myśl art. 128 ust. 1 i ust. 4 GospNierU wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. Odszkodowanie przysługuje również za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i art. 124–126 GospNierU.

Odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości lub starosta w odrębnej decyzji w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3, art. 106 ust. 1 i art. 124–126 GospNierU, na wniosek podmiotu realizującego cel publiczny lub właściciela wywłaszczonej nieruchomości; gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie.

Choć te regulacje w zasadzie wydają się jasne, pojawiły się wątpliwości, co do tego czy uprawniony organ po wydaniu decyzji o ustaleniu odszkodowania, na wniosek uprawnionego powinien wydać kolejną decyzję stanowiącą podstawę egzekucji tak ustalonego odszkodowania.

Orzecznictwo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 22.1.2020 (II SA/Kr 884/19) rozwiał te wątpliwości. Sąd stwierdził, że decyzja o ustaleniu odszkodowania (przyznania nieruchomości zamiennej) kończy sprawę odszkodowania. Ponowne rozpoznanie tej sprawy stanowiłoby orzekanie w sprawie już rozstrzygniętej decyzją ostateczną i w konsekwencji prowadziłoby do wydania decyzji nieważnej.

Powołując się na wcześniejsze orzecznictwo administracyjne WSA wskazał, że żaden przepis ustawy o gospodarce nieruchomościami nie uprawnia organów administracji do prowadzenia postępowania administracyjnego i wydania decyzji administracyjnej w przedmiocie wykonania orzeczenia o przyznaniu nieruchomości zamiennej. Decyzja ustalająca odszkodowanie (czy to w formie pieniężnej, czy w formie nieruchomości zamiennej) nierozerwalnie wiąże się z procesem konkretyzacji prawa i proces ten kończy. Po jej wydaniu w obrocie prawnym pojawia się w pełni skonkretyzowana wierzytelność odszkodowawcza (roszczenie) i zarazem rozpoczyna się etap wykonywania prawa, w ramach którego co do zasady powinna nastąpić już tylko czynność faktyczna ‒ spełnienie świadczenia. Na tym etapie nie ma już miejsca na jurysdykcję, a w szczególności nie ma miejsca na jurysdykcję administracyjną.

Nowe rozporządzenie w sprawie kwalifikacji dyrektorów artystycznych szkół publicznych

Nowe rozporządzenie częściowo powtarza poprzednią regulację. Część przepisów została jednakże uproszczona. W zakresie zmian merytorycznych powiązano wymagania stawiane wobec kandydatów na dyrektorów szkól artystycznych z nowymi przepisami dotyczącymi odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich. Przepisy PrSzkolWyżN weszły w życie z 1.10.2018 r. Od tego dnia, stosownie do art. 276 ust. 1 PrSzkolWyżN, nauczyciel akademicki może być ukarany karą;

  1. upomnienia;
  2. nagany;
  3. nagany z obniżeniem wynagrodzenia zasadniczego o 10%–25% na okres od miesiąca do 2 lat;
  4. pozbawienia prawa do wykonywania zadań promotora, recenzenta oraz członka komisji w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego oraz tytułu profesora na okres od roku do 5 lat;
  5. pozbawienia prawa do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelniach na okres od 6 miesięcy do 5 lat;
  6. wydalenia z pracy w uczelni;
  7. wydalenia z pracy w uczelni z zakazem wykonywania pracy w uczelniach na okres od 6 miesięcy do 5 lat;
  8. pozbawienia prawa do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego na okres 10 lat.

W rozporządzeniu w § 1 ust. 1 pkt 7 dodano obowiązek spełnienia w przypadku nauczycieli akademickich wymogu nie karania karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 PrSzkolWyżN.

Rozszerzenie katalogu kandydatów zatrudnionych dotychczas w administracji publicznej

Zgodnie z § 8 rozporządzenia z 2018 r. stanowisko dyrektora, wicedyrektora albo inne stanowisko kierownicze w szkole artystycznej, zespole szkół artystycznych, placówce artystycznej mógł zajmować również spełniający wymagania określone w rozporządzeniu, dla danego typu szkoły artystycznej lub rodzaju placówki artystycznej, z wyjątkiem wymogu posiadania co najmniej dobrej oceny pracy albo pozytywnej oceny dorobku zawodowego:

  1. nauczyciel mianowany lub dyplomowany, zatrudniony na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych, lub
  2. nauczyciel mianowany lub dyplomowany urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych. 

W aktualnym rozporządzeniu przepis dotyczący kandydatów zatrudnionych dotychczas w administracji publicznej został przeniesiony do § 7, ale również dodano do tego przepisu kolejną grupę pracowników. Mianowicie w rozporządzeniu wprowadzano możliwość objęcia stanowiska dyrektora, wicedyrektora lub innego stanowiska kierowniczego w szkole i placówce artystycznej przez nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, który jest zatrudniony na stanowisku:

  1. innym niż określone w pkt 1 (tj. stanowisku niewymagającym kwalifikacji pedagogicznych);
  2. na którym są realizowane zadania z zakresu oświaty, 
  3. znajdującym się w urzędzie organu administracji rządowej, urzędzie organu administracji samorządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowych komisjach egzaminacyjnych. 

Przepisy nowego rozporządzenie dostosowano do nowych wymaganych poziomów oceny pracy nauczyciela mając na względzie zmiany wprowadzone w systemie oceniania nauczycieli ustawą z 13.6.2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1287). Z zasady definiuje się wymagany poziom uzyskanej oceny pracy nauczyciela jako bardzo dobry w ciągu ostatnich odpowiednio trzech, czterech lub pięciu lat, w zależności od obejmowanego stanowiska, zamiennie z uzyskaną w okresie ostatniego roku przed objęciem funkcji pozytywną oceną dorobku zawodowego.

Nieruchomości ‒ co nowego w judykaturze: czy na wydanie decyzji o wywłaszczeniu przez ograniczenie ma wypływ zakres prac budowlanych (wyr. NSA)

Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z 22.1.2020 r. (I OSK 3602/18) uznał, że zakres przedmiotowy robót budowlanych, jakie mają być wykonane na nieruchomości determinuje podstawę prawną decyzji o ograniczeniu właściciela w jego prawach do nieruchomości.

W myśl przepisów ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.; dalej: GospNierU) (art. 112 ust. 2) rodzajem wywłaszczenia jest ograniczenie, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wydanie decyzji w tym zakresie jest możliwe m.in. w przypadku: zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu tych ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów.

W związku z takim rozdzieleniem przedmiotowym rodzi się pytanie: czy na wydanie decyzji w trybie art. 124 GospNierU ma wypływ zakres prac budowlanych?

Orzecznictwo

Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z 22.1.2020 r. uznał, że zakres przedmiotowy robót budowlanych, jakie mają być wykonane na nieruchomości determinuje podstawę prawną decyzji o ograniczeniu właściciela w jego prawach do nieruchomości. Na tle zagadnienia remontu, przebudowy linii energetycznej sąd stwierdził, że linia energetyczna stanowi obiekt budowlany, jako całość. Z tej perspektywy należy więc oceniać prace wykonywane na obiekcie liniowym. Jeżeli zatem roboty budowlane prowadzone są w stosunku do całego obiektu, a tylko realizowane są etapami w stosunku do poszczególnych jego fragmentów i de facto efektem tych robót będzie demontaż całej linii przesyłowej (lub znacznej jej części) i zastąpienie jej nową substancją, o innych parametrach, to tym samym nie można takich robót kwalifikować jako remontu, lecz jako przebudowę lub odbudowę obiektu budowlanego.

Dopuszczalność kwalifikacji robót budowlanych jako remontu dotyczy sytuacji, gdy w wyniku prac polegających na wymianie słupów i przewodów na części linii czy trakcji elektrycznej nie dojdzie do zmiany parametrów technicznych takich, jak zmiana napięcia, długości linii napowietrznej, zmiana jej przebiegu, zmiana wysokości, miejsca lub sposobu posadowienia poszczególnych słupów, zwiększenie mocy lub zwiększenie pola elektromagnetycznego (zmiana tych parametrów oznacza, że nie jest to remont, lecz np. przebudowa w rozumieniu art. 3 pkt 7a ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane [t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm.]). Roboty budowlane polegające na całkowitym zdemontowaniu, rozebraniu obiektu budowlanego i zastąpieniu go nową substancją należy traktować jako przebudowę lub odbudowę obiektu budowlanego.

Należy podzielić stanowisko, iż zakres planowanych robót przesądza o tym, że będą one polegać na przebudowie lub rozbudowie istniejącej dotychczas linii, a nie na jej remoncie. Nie było więc podstaw do kwalifikacji określonych we wniosku prac jako remontu, a w konsekwencji do wydania decyzji zobowiązującej, o której mowa w art. 124b ust. 1 GospNierU. Zmiana parametrów użytkowych obiektu budowlanego, będącego obiektem liniowym, stanowi bowiem kwalifikację zamierzonych przez inwestora prac jako mieszczących się ewentualnie w kategorii przebudowy.

Usługa Twój e-PIT nie dla prowadzących działalność gospodarczą i działy specjalne produkcji rolnej

Ustawa z 9.1.2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 179) wprowadza zmiany w ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.; dalej: PDOFizU) oraz w ustawie z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 43 ze zm.; dalej: RyczałtU), które wchodzą w życie 15.2.2020 r.

Istotą zmian jest modyfikacja usługi polegającej na udostępnieniu podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych wstępnie wypełnionych zeznań podatkowych. Wprowadzenie do przepisu art. 45cd ust. 1 PDOFizU otrzymuje brzmienie: „Z dniem 15 lutego roku następującego po roku podatkowym organ podatkowy udostępnia podatnikowi, z wyjątkiem podatnika składającego zeznanie w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą lub działami specjalnymi produkcji rolnej oraz podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku, za pośrednictwem portalu podatkowego zeznania, o których mowa w art. 45 ust. 1 oraz ust. 1a pkt 1, uwzględniając w nich dane będące w posiadaniu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej”. Zmiana ta ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2019 r. Taka sama zmiana ma miejsce w zryczałtowanych podatku od osób fizycznych. W efekcie usług Twój e-PIT nadal nie obejmuje podatników prowadzących działalność gospodarczą.

Usługa Twój e-PIT została udostępniona w rozliczeniach za 2018 r. Wdrażając powyższą usługę przyjęto, że jej realizacja będzie następować w dwóch etapach. Realizacja drugiego etapu miała być wdrożona do rozliczeń podatku za rok 2019 i dotyczyć podatników zobowiązanych do składania formularzy: PIT-28, PIT-28S, PIT-36, PIT-36S, PIT-36L oraz PIT-36LS. Ponieważ wdrożenie drugiego etapu w terminie nie było możliwe, omawianą nowelizacją ustawy zawężono zakres usługi polegającej na udostępnieniu przez organy administracji skarbowej wstępnie wypełnionych zeznań podatkowych. Usługa ta nie ma nadal zastosowania do deklaracji podatkowych: PIT-28S, PIT-36S i PIT-36LS składanych przez podatników będących przedsiębiorstwem w spadku oraz do zeznań podatkowych zawartych w formularzu PIT-36L. Natomiast w zakresie mniejszym niż pierwotnie zakładano będą udostępnione deklaracje PIT-28 i PIT-36. Rozliczenie tych deklaracji w Twój e-PIT nie będzie możliwe przez podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej.

Ministerstwo Finansów informuje, że usług Twój e-PIT ma jednak szersze możliwości w rozliczeniu za 2019 r., bowiem osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, oprócz dostępnych w ubiegłym roku zeznań PIT-37 i PIT-38, będą mogły złożyć również PIT-28 i PIT-36. Ponadto, usługa będzie m.in. uwzględniać ulgę w podatku dochodowym od osób fizycznych dla osób do 26. roku życia i podawać informację o stanie zwrotu nadpłaty podatku.

„Mały ZUS plus” trzeba zgłosić do końca lutego 2020 r.

Ustawa z 12.12.2019 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 2550) obowiązuje od 1.2.2020 r. Celem zmiany jest wprowadzenie tzw. „Małego ZUS-u plus”.

Podatnicy którzy chcą skorzystać z Małego ZUS-u plus, oprócz spełnienia kryterium przychodowego, tj. nieprzekroczenia rocznego przychodu w wysokości 120 000 zł, muszą prowadzić działalność w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni. Z obniżki składek nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy rozliczali się w poprzednim roku w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystali ze zwolnienia sprzedaży z VAT.

Oprócz dotychczasowego obowiązku przedkładania przez przedsiębiorcę informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz o podstawie wymiaru składek, powinien on przekazywać dane dotyczące dochodu oraz form opodatkowania. Te dodatkowe informacje przedsiębiorcy będą składać, jak dotychczas, w imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej. Nie wymaga to wypełniania dodatkowych nowych formularzy.

Należy mieć na uwadze, że obniżona składka może być opłacana maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia działalności. Chodzi o to, by przedsiębiorcy mieli szansę na uzbieranie stażu niezbędnego do otrzymania emerytury.

Z rozwiązania nie będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców.

Nie zmieniła się kolejność korzystania z ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne: najpierw „ulga na start”, potem 24 miesiące preferencyjnych składek, a następnie Mały ZUS plus.

Zmiany w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej dotyczą zakresu danych, jakie Szef KAS jest zobowiązany przekazywać ZUS. W związku z koniecznością weryfikacji uprawnień do korzystania przez ubezpieczonego z „Małego ZUS plus” na Szefa KAS nałożono obowiązek przekazywania informacji na temat kwoty rocznego przychodu i rocznego dochodu z działalności gospodarczej, a także informacji o zmianie formy opodatkowania lub zmianie kwot rocznego przychodu i dochodu.

Skutki podatkowe sprzedaży samochodu poleasingowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą od 7.12.2009 r. Działalność opodatkowana jest podatkiem liniowym, a ewidencja podatkowa prowadzona jest w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Przeważającym rodzajem prowadzonej przez Niego działalności jest produkcja opakowań z tworzyw sztucznych. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca ma zawartą umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem jest samochód osobowy Volvo. Umowa została zawarta 15.2.2017 r. na okres 36 miesięcy. Zgodnie z warunkami umowy przysługuje Mu, jako leasingobiorcy, po jej zakończeniu, prawo wykupu przedmiotu leasingu. Wykup nastąpi w lutym 2020 r. Wnioskodawca raty leasingowe zalicza do kosztów uzyskania przychodów w kwocie netto, a podatek VAT odlicza w wysokości 50%, gdyż samochód wykorzystywany jest na cele mieszane. Po zakończeniu umowy leasingu planuje dokonać wykupu leasingowanego obecnie samochodu, niemniej po wykupie nie planuje wykorzystywania samochodu w działalności gospodarczej.

W związku z powyższym, Wnioskodawca nie zamierza wprowadzać samochodu do ewidencji środków trwałych. Nie zamierza także odliczać podatku VAT naliczonego od faktury dokumentującej wykup, ponieważ uważa, że wykup ten będzie dotyczył celu prywatnego, niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie będzie miał prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego. W chwili wykupu zamierza przeznaczyć samochód na cele prywatne, a następnie, po upływie co najmniej sześciu miesięcy licząc od zakończenia miesiąca, w którym nastąpi wykup, Wnioskodawca będzie rozważał sprzedaż tego samochodu. Na dzień złożenia wniosku nie jest w stanie określić ceny ewentualnej sprzedaży tego samochodu, zakłada jednak, że będzie ona wyższa niż cena wykupu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie: Czy jeżeli po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego Wnioskodawca wykupi od leasingodawcy samochód z przeznaczeniem na cele osobiste, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, to zarówno od wykupu na cele osobiste tego samochodu, jak i ewentualnej późniejszej jego sprzedaży (po okresie co najmniej sześciu miesięcy licząc od zakończenia miesiąca, w którym nastąpi moment wykupu) zastosowanie znajdzie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) PDOFizU i czy po wykupie i przekazaniu samochodu na cele osobiste należy skorygować koszty uzyskania przychodów w zakresie zaliczanych do nich obecnie, w czasie trwania umowy leasingu, opłat leasingowych?

Z uzasadnienia 

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 PDOFizU, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c PDOFizU oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 PDOFizU − odrębnymi źródłami przychodów są wskazane w pkt 3 i 8 tego przepisu:

1. pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3),

2. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 (pkt 8):

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

− jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) − przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy − przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Na gruncie zacytowanych przepisów PDOFizU przychód ze sprzedaży rzeczy ruchomej kwalifikowany jest do źródła przychodów, o którym mowa w cyt. art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) PDOFizU, czyli do odpłatnego zbycia rzeczy, chyba że sprzedaż następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 10 ust. 2 pkt 3 PDOFizU, przepisów ust. 1 pkt 8 nie stosuje się do odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 PDOFizU, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 PDOFizU, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

a) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 PDOFizU, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g PDOFizU nie przekracza 1500 zł,

c) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,

d) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 PDOFizU nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

−wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Jeżeli zatem rzecz ruchoma stanowi składnik majątku, wymieniony w art. 14 ust. 2 pkt 1 PDOFizU, to przychód ze sprzedaży tej rzeczy będzie zaliczony do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 PDOFizU, czyli do przychodów z działalności gospodarczej. Przychody z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 PDOFizU (z zastrzeżeniem ust. 3), podlegają opodatkowaniu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się produkcją opakowań z tworzyw sztucznych, prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, płaci 19% podatek liniowy. Wnioskodawca ma zawartą 15.2.2017 r. umowę leasingu operacyjnego na 36 miesięcy, której przedmiotem jest samochód osobowy. Po zakończeniu umowy (w lutym 2020 r.) przysługuje Mu prawo wykupu przedmiotu leasingu. Wnioskodawca raty leasingowe zalicza do kosztów uzyskania przychodów w kwocie netto, a podatek VAT odlicza w wysokości 50%, gdyż samochód wykorzystywany jest na cele mieszane. Po zakończeniu umowy leasingu planuje dokonać wykupu leasingowanego samochodu, niemniej po wykupie nie planuje wykorzystywania samochodu w działalności gospodarczej. Wnioskodawca nie zamierza wprowadzać samochodu do ewidencji środków trwałych. Nie zamierza odliczać podatku VAT naliczonego od faktury dokumentującej wykup. W chwili wykupu zamierza przeznaczyć samochód na cele prywatne, a następnie po upływie co najmniej sześciu miesięcy, licząc od zakończenia miesiąca, w którym nastąpi wykup, Wnioskodawca będzie rozważał sprzedaż tego samochodu.

W sytuacji, w której wykupiony po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy nie będzie przez przedsiębiorcę wykorzystywany w pozarolniczej działalności gospodarczej i nie zostanie zaliczony do składników majątku tej działalności, wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 PDOFizU, to przychód uzyskany ze sprzedaży tego samochodu nie będzie stanowił dla przedsiębiorcy przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Sprzedaż takiego samochodu należy więc rozpatrywać pod kątem możliwości powstania przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) PDOFizU, czyli z odpłatnego zbycia rzeczy. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy nie powstanie, jeżeli zbycie samochodu osobowego będzie miało miejsce po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie (wykup z leasingu). Natomiast w przypadku sprzedaży wskazanego we wniosku samochodu przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie (wykup z leasingu), powstanie obowiązek podatkowy na podstawie ww. przepisu.

Zgodzić się należy z tezą zawartą w analizowanej interpretacji, że jeżeli po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego Wnioskodawca wykupi samochód od leasingodawcy z przeznaczeniem na cele osobiste (prywatne, niezwiązane z działalnością gospodarczą), to zarówno do wykupu na cele osobiste tego samochodu, jak i ewentualnej późniejszej jego sprzedaży (po okresie co najmniej sześciu miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi moment wykupu), znajdzie zastosowanie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) PDOFizU.