Polski Ład – zmiany również w ryczałcie

Składka zdrowotna

Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie pomniejszają przychodu o koszty jego uzyskania. Podatek zatem nie jest płacony od dochodu, a od przychodu. Stawka ryczałtu zależna jest od faktycznie wykonywanych świadczeń. Stawki ryczałtu są zróżnicowane. Od 1.1.2022 r. ryczałtowcy będą obciążeni dodatkowo składką zdrowotną, uzależnioną od stawki ryczałtu. Osoby opłacające ryczałt od przychodów ewidencjonowanych będą opłacać miesięcznie składkę od przychodu. W tym przypadku składka będzie obliczana w wysokości 1/3 stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zastosowanej przy opodatkowaniu tych przychodów.

Z uzasadnienia projektu do nowego ładu nie wynika, w jaki sposób ma być liczona składka zdrowotna w przypadku podatnika, który w ciągu danego miesiąca osiąga przychód, do którego zastosowanie ma kilka różnych stawek ryczałtu. W takim wypadku najprawdopodobniej stawka składki zdrowotnej będzie liczona jako 1/3 sumy stawek ryczałtu w danym miesiącu.

Ulga na zabytki

Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą mieli możliwość skorzystania z nowej ulg – tzw. ulga na zabytki.

Podatnik, aby móc skorzystać z tej ulgi powinien ponieść wydatki na:

• wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytkowego budynku mieszkalnego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków;
• prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków,
• odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w zabytkowym budynku pod warunkiem, że podatnik poniósł na ten zabytek wydatek o charakterze remontowo-konserwatorskim.

Odliczenie nie będzie mogło przekroczyć 50% udokumentowanych wydatków.

Zmiana zasad opodatkowania przychodów osiąganych z najmu lub dzierżawy

Podatnicy osiągający przychody z najmu prywatnego będą mieli możliwość jako formę opodatkowania wybrać jedynie ryczałt. Rozliczanie najmu prywatnego na zasadach ogólnych będzie niemożliwe. Wszyscy podatnicy osiągający przychody z tego tytułu będą stosowali takie same zasady opodatkowania tych przychodów. Przychody te będą opodatkowane wyłącznie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałt dla przychodów z tego tytułu nie ulega zmianie i będzie wynosił 8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł.

Obniżone stawki ryczałtu

Ustawodawca planuje obniżyć stawki ryczałtu, ale tylko dla niektórych zawodów. 14% stawka będzie dotyczyła przede wszystkim osób wykonujących zawody medyczne, tj. lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, psychologów, fizjoterapeutów, oraz zawody techniczne, tj. architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych. Dodatkowo przychody osiągane ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86), opodatkowane będą według jednej, 14% stawki ryczałtu niezależnie od tego, czy świadczone będą osobiście, czy też z pomocą osób zatrudnionych. Podobnie, według tej samej stawki opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71), oraz w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1).

12% stawka zostaną objęte przychody związane ze świadczeniem usług w obszarze IT.

Opodatkowanie lekarzy ryczałtem od 1.1.2022 r.

Zmiany w zakresie opodatkowania w formie karty podatkowej

Ustawodawca chce uniemożliwić podatnikom wybór karty podatkowej jako formy opodatkowania. Możliwość opodatkowania w formie karty podatkowej ma dotyczyć jedynie  podatników, którzy korzystali z tej formy opodatkowania na dzień 31 grudnia 2021 r. i będą kontynuować jej stosowanie. W konsekwencji od 1.1.2022 r. żaden podatnik nie będzie mógł złożyć wniosku o opodatkowanie w formie karty podatkowej.

Podsumowanie

Nowy Ład wprowadza wiele zmian również wśród podatników objętych ryczałtem. W związku z preferencyjnym obliczaniem składki zdrowotnej w przypadku podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może się okazać, że będzie to korzysta forma opodatkowania przychodów. Dodatkowo od 1.1.2021 r. więcej podatników będzie mogło wybrać tę formę opodatkowania.

Opodatkowanie lekarzy kartą podatkową od 1.1.2022 r.

Koszty reprezentacji firmy w orzecznictwie i interpretacjach

1. Aspekt podatkowy – definicja kosztów reprezentacji

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „koszty reprezentacji”. Brak definicji reprezentacji oraz odwołania do innych przepisów w zakresie tego pojęcia doprowadził w praktyce do licznych sporów na tym tle pomiędzy podatnikami a administracją podatkową.

Przez wiele lat zarówno organy podatkowe jak i większość sądów administracyjnych, odwoływały się do definicji słownikowej „reprezentacji” nawiązującej do okazałości, wystawności w czyimś sposobie życia związanej ze stanowiskiem, pozycją społeczną. Jednak zmieniające się realia prowadzenia działalności gospodarczej oraz przyjęte w tym zakresie dobre praktyki i obyczaje spowodowały, że to co dawniej mogło zostać uznane za reprezentację do takiej kategorii nie zostanie zaliczone obecnie. Rozumienie pojęcia „reprezentacja” uległo zmianie wraz z wyrokiem NSA z 17.12.2013 r., który został podjęty w poszerzonym składzie 7 sędziów. W wyroku, który do tej pory jest często przywoływany przez sądy administracyjne oraz organy podatkowe, czytamy, że:

„reprezentacja w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU stanowi działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. W podanym znaczeniu reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika dla potrzeb ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. W takiej sytuacji wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenie swojej zasobności, profesjonalizmu. Przy tak zdefiniowanym terminie „reprezentacji” kwestia wystawności, okazałości czy też ponadprzeciętności nie ma żadnego znaczenia”. (wyr. NSA z 17.12.2013 r.,  II FSK 702/1, Legalis)

Skład orzekający wyjaśnił również w ww. wyroku, że wydatki wymienione jako przykładowe w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU, tj. usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych nie zawsze podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów. NSA podkreślił, że nie są one kosztami podatkowymi jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny.

W odpowiedzi na ww. wyrok Minister Finansów w dniu 25.11.2013 r. wydał interpretację ogólną DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521, w której zawarł następujące wnioski:

1. Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, iż wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających poniesienie takich wydatków.
2. Dla kwalifikacji danych wydatków jako wydatków na reprezentację wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, świadczenia usług gastronomicznych etc, tj. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy, czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są także istotne takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie ma bowiem możliwości skonstruowania miernika dla określenia poziomu wystawności, wytworności, okazałości czy przepychu jednakowego dla wszystkich podmiotów gospodarczych.
3. Za wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU i art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU należy uznać te, których wyłącznym bądź dominującym celem jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami takich spotkań.
4. Każda sprawa powinna być przedmiotem odrębnej oceny pod kątem okoliczności w jakich doszło do poniesienia omawianych wydatków. Poniesione wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych powinny spełniać wymogi przepisów art. 15 ust. 1 PDOPrU lub art. 22 ust. 1 PDOFIzU, czyli być poniesionymi w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Nie pozostają zatem w jakimkolwiek związku z przychodami podatnika wydatki np. na „obiady dla rodziny”, „fundowane przyjęcia dla znajomych”, „na usługi rozrywkowe”. Tego rodzaju, przykładowo podane wydatki, nie mieszczące się w kategorii kosztów uzyskania przychodów, nie mogą być w ogóle rozważane w kontekście wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU i art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU.

2. Wybrane aspekty podatkowe na podstawie aktualnego orzecznictwa i interpretacji

Stosowanie przepisów określonych przez art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU nie zawsze jest oczywiste, tym bardziej, że rzeczywistość gospodarcza jest dynamiczna i złożona. Dlatego warto przyjrzeć się szczegółowym rozwiązaniom wybranych aspektów.

2.1. Uznanie reklamacji, mimo braku własnej winy

Uznanie reklamacji ze względu na chęć pozostawania w dobrych relacjach z klientem oraz zachowania dobrej reputacji firmy, w sytuacji braku własnej winy, skutkuje poniesieniem wydatku na reprezentację. Do takich okoliczności odniósł się skład orzekający w prawomocnym wyroku WSA w Warszawie  Spór w tej sprawie dotyczył podatnika (banku), który w toku prowadzonej przez siebie działalności ponosił wydatki z tytułu kwot wypłaconych klientom, mimo uznania reklamacji za niezasadną, z uwagi na stwierdzenie braku winy lub nieprawidłowości po stronie banku. Jak wynika z wyjaśnień banku zdarzały się sytuacje, w których bank – mimo braku winy leżącej po jego stronie, tj. braku błędu wynikającego z pomyłki pracownika lub nieprawidłowego działania systemu informatycznego – decydował się na częściową lub całkowitą wypłatę kwoty, o którą wnioskował klient składający reklamację. Zdaniem banku powodem takiego działania była chęć zachowania i zabezpieczenia swojego źródła przychodów. Nieuznanie określonych reklamacji mogłoby skutkować wśród klientów utratą zaufania i pogorszeniem opinii na temat banku, powodując tym samym straty po jego stronie, w tym spadek dochodów. Dlatego bank – dbając o utrzymanie jak najlepszych opinii o swoich produktach i o swojej działalności – wypłacał żądane kwoty lub w inny sposób próbował zaspokoić roszczenia klientów. Zdaniem banku, kwoty wypłacone w ten sposób klientom – jako ponoszone racjonalnie i rozsądnie w celu osiągnięcia przychodów podatkowych zgodnie z art. 15 ust. 1 PDOPrU – miał on prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Jednak organ podatkowy i sąd administracyjny pierwszej instancji miały inne zdanie na ten temat twierdząc, że poniesione wydatki, związane z reklamacjami klientów banku, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w związku z treścią art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU. Ich charakter był bowiem związany z kreowaniem określonego wizerunku firmy na zewnątrz. Celem ponoszenie tych wydatków, mimo uznania reklamacji za niezasadne, była dbałość o wizerunek banku, chęć utrzymania jak najlepszych opinii wśród klientów, także tych potencjalnych. Wydatki te świadczą o kreowaniu i utrwalaniu pozytywnego wizerunku banku, czyli lepszego postrzegania go na zewnątrz i noszą znamiona reprezentacji. Tym samym są one wyłączone z kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU. W wyroku czytamy, że:

„(…) wydatki związane z wypłatą kwot na rzecz klientów w sytuacji uznania ich reklamacji za niezasadną, stanowią koszt reprezentacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU.

(…) wypłata kwot na rzecz klienta, mimo braku winy czy nieprawidłowości po stronie banku, jest działaniem powiązanym przede wszystkim z wizerunkiem banku”. (wyr WSA z 21.10.2020 r., III SA/Wa 59/20, Legalis).

2.2. Zakup żywności dla pracowników i zleceniobiorców do spożycia w czasie pracy

Zapewnianie pracownikom artykułów spożywczych w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych jest obecnie standardową praktyką na rynku pracy. W przypadku, gdy są one sfinansowane przez pracodawcę z jego środków obrotowych podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU. O ile organy podatkowe nie kwestionują ujęcia w rachunku podatkowym tego rodzaju wydatków poniesionych na pracowników, to przekazanie tych samych artykułów spożywczych na rzecz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych skutkuje, ich zdaniem, wyłączeniem z kosztów podatkowych. Przykładem jest spór rozstrzygnięty prawomocnym wyrokiem WSA w Poznaniu. Sprawa dotyczyła podatnika, który pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę oraz umów cywilnoprawnych w trakcie wykonywania przez nich obowiązków służbowych udostępniał artykuły spożywcze takie jak: woda, kawa, herbata, mleko, cukier, soki, napoje gazowane (w tym napoje energetyczne), pieczywo, serki, wędliny, masło, dżemy, jogurty, słodycze, owoce, warzywa, paluszki, płatki śniadaniowe, kanapki gotowe lub wykonane z zakupionych produktów spożywczych. Zdaniem organu podatkowego wydatki poniesione na zakup tych artykułów spożywczych stanowiły koszt podatkowy w przypadku przeznaczenia ich do spożycia przez pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, natomiast w przypadku osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych nie mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów (wyr WSA w Poznaniu. z 19.8.2020 r., I SA/Po 374/20, Legalis).

W ww. wyroku WSA w Poznaniu wykluczył przede wszystkim uznanie opisanych wydatków za koszty reprezentacji. Nawiązując do przywołanego na wstępie wyroku NSA (wyr. NSA z 17.12.2013 r., II FSK 702/11, Legalis) wskazał, że koszty poniesione przez spółkę na zakup żywności oraz napojów przeznaczonych do ogólnej konsumpcji dla pracowników i zleceniobiorców – mimo tego, że zostały wymienione jako przykładowe w treści art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU – nie należą do kosztów reprezentacyjnych. Wydatki te mają wpływ na stworzenie odpowiednich warunków wykonywania obowiązków służbowych przez obie grupy pracowników i służą zwiększeniu przychodów spółki. Są zatem rozpatrywane jako koszt podatkowy na zasadach ogólnych, w oparciu o art. 15 ust. 1 PDOPrU.

Warto przy tym dodać, że WSA w Poznaniu nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego różnicującym konsekwencje podatkowe ze względu na rodzaj zawartej umowy. Skład orzekający w niniejszej sprawie stwierdził, że w przedstawionych okolicznościach:

„(…) nie istnieje żadna zasadnicza różnica pomiędzy tymi dwoma grupami pracowników, przyjmując jako kryterium ocenne związek wydatków z przychodami skarżącej. Jedni i drudzy realizują te same cele, które w efekcie finalnym mają służyć uzyskaniu przychodów przez skarżącą. Forma umowy łączącej pracowników ze Spółką pozostaje bez znaczenia. Ważne są okoliczności, w jakich realizowana jest współpraca”.

Argumentacja wskazana w ww. wyroku jest bardzo istotna dla podatników, ponieważ organy podatkowe generalnie kwestionują wszelkie „ponadplanowe” wydatki na rzecz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Natomiast zdaniem WSA w Poznaniu drobny poczęstunek dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej może być uznany za koszt uzyskania przychodów, jeśli służy on uzyskaniu bardziej wydajnej pracy, chociażby poprzez minimalizowanie przerw w trakcie jej świadczenia na „organizowanie” we własnym zakresie napoju lub drobnej przekąski. W ocenie Sądu podatnik miał prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatki poniesione na zakup artykułów spożywczych przeznaczonych do spożycia przez osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych.

2.3. Zakup usług gastronomicznych pozostających w związku z osiąganymi przychodami

Fakt, że nie każdy zakup żywności czy usługi gastronomicznej – pomimo wymienienia ich jako przykładowe koszty reprezentacji w art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU – podlega wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów, podkreślił już NSA w przywołanym na wstępie wyroku z 17.12.2013 r. który został podjęty w poszerzonym składzie 7 sędziów. W przypadku zakupu usług gastronomicznych w analogiczny sposób kwestię tę ocenił Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 27.5.2020 r., 0112-KDIL2-2.4011.235.2020.1.AA. Pismo dotyczy podatnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług detektywistycznych, które polegają na zdobywaniu określonych dowodów (dokumentacji zdjęciowej, nagrań filmów, stwierdzeniu miejsca pobytu danych osób, itp.). Podatnik, świadcząc te usługi, musi zadbać, aby zachowanie jego lub pracowników nie odbiegało od zachowania wymaganego w danej sytuacji. Świadczenie tych usług na zlecenie konkretnego klienta wymaga czasem konsumowania posiłku w restauracji. Podczas zbierania dowodów w restauracji podatnik lub jego pracownik nie może bowiem siedzieć przy stoliku przez kilka godzin bez konsumowania czegokolwiek, bo wzbudziłoby to czujność osoby śledzonej. Zdaniem podatnika, zakup usług gastronomicznych od przedsiębiorstw prowadzących działalność w formie pubów, barów i restauracji – dokonany w celu obserwacji danej osoby lub osób – nie jest wydatkiem reprezentacyjnym i powinien stanowić koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust 1 PDOFizU, ponieważ służy realizacji zlecenia. W tych okolicznościach organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za prawidłowe stwierdzając, że wydatki poniesione na zakup usług gastronomicznych:

„(…) nie mają charakteru reprezentacyjnego, nie mają na celu kształtowania pozytywnego wizerunku firmy, nie są związane z podejmowaniem klientów (osób zlecających wykonanie usługi detektywistycznej). Zatem ww. wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę nie należy traktować jako kosztów reprezentacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU. (…) Służą one osiągnięciu przychodów z tytułu usług detektywistycznych i jako koszty prawidłowego funkcjonowania i prowadzenia działalności gospodarczej spełniają kryteria zawarte w art. 22 ust. 1 PDOFizU pozwalające zakwalifikować te wydatki do kosztów uzyskania przychodów”.

2.4. Upominki okolicznościowe dla pracowników, zleceniobiorców i kontrahentów

Firmy w toku prowadzonej przez siebie działalności przekazują pracownikom, zleceniobiorcom oraz kontrahentom rzeczowe prezenty związane z zaistnieniem różnych okoliczności, w tym np. z okazji jubileuszu firmy, świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, imienin pracownika czy innych ważnych wydarzeń. Wydatki poniesione na zakup tych upominków są odmiennie traktowane w zależności od tego kto jest ich odbiorcą: pracownik, zleceniobiorca czy kontrahent.

Upominek dla pracownika. Organy podatkowe przyjmują, że pojęcie „reprezentacji” odnosi się do budowania wizerunku firmy na zewnątrz, w relacjach z zewnętrznymi odbiorcami (np. kontrahentami, bankami, instytucjami finansowymi lub administracyjnymi). Z tego powodu pojęcie to nie dotyczy relacji zakład pracy – pracownik a różnego rodzaju wydatki na rzecz pracowników zasadniczo uznaje się za „wydatki pracownicze”. „Los” ten podzielają także upominki dla pracowników, czego potwierdzenie można odnaleźć w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 16.6.2021 r., 0114-KDIP2-1.4010.89.2021.3.PD. Pismo dotyczy spółki, która z okazji 30-lecia powstania i funkcjonowania przekazała 120 koszy upominkowych dla pracowników, w skład których wchodził m.in. kubek, notes, plecak i wino. Zakupy zostały sfinansowane ze środków obrotowych pracodawcy. Organ podatkowy uznał, że upominki dla pracowników stanowią koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych w związku z art. 15 ust. 1 PDOPrU. i nie można ich uznać za koszty reprezentacyjne. Jako koszt podatkowy zakwestionował jedynie wydatki związane z zakupem i przekazaniem pracownikom wina (wydatki na zakup alkoholu nie przyczyniają się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów). W piśmie czytamy:

„(…) wydatki na zakup upominków (z wyjątkiem wina) oraz wszelkie wydatki związane z ich przekazaniem pracownikom (koszty pakowania, konfekcjonowania i wysyłki, z wyjątkiem pakowania i konfekcjonowania wina) są niewątpliwie przejawem i wyrazem starań Wnioskodawcy jako pracodawcy dążącego do poprawy atmosfery pracy, poprzez stworzenie dogodnych warunków do pracy, co w konsekwencji zwiększa motywację do pracy, wydajność pracy i w efekcie nie pozostaje bez pozytywnego wpływu na uzyskiwane przez Spółkę przychody.

Ww. wydatki nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na podstawie cytowanych przepisów art. 16 ust. 1 pkt 28 i 45 PDOPrU, gdyż wydatki te nie są finansowane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, lecz ze środków obrotowych Spółki a także nie można ich uznać za koszty reprezentacji”.

Analogiczne stanowisko Dyrektor KIS zaprezentował w interpretacji indywidualnej z 16.12.2019 r., 0114-KDIP2-1.4010.443.2019.1.SP.

Upominek dla zleceniobiorcy.

Organy podatkowe kwestionują natomiast ponoszenie wydatków na zakup upominków, w tym alkoholu, dla osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Kwestionują je nie z powodu uznania wydatków za reprezentacyjne, ale ze względu na brak związku przyczyno- skutkowego, o którym mowa w art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU. Tak Dyrektor KIS uznał m.in. w piśmie z 16.6.2021 r., 0114-KDIP2-1.4010.89.2021.3.PD, w którym czytamy, że:

„Zapewnienie upominków dla osób, które nie są pracownikami Spółki w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy, nie ma wpływu na wykonanie umowy łączącej Spółkę z tymi osobami, co w konsekwencji powoduje, że nie została spełniona podstawowa przesłanka uznania takiego wydatku za koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 15 ust. 1 PDOPrU”.

Upominek dla kontrahenta. 

Za koszty uzyskania przychodów nie mogą również zostać uznane wydatki poniesione na zakup upominków, w tym alkoholu, dla kontrahentów, ponieważ należą one do kategorii wydatków reprezentacyjnych, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU. Zdaniem organów podatkowych zakup upominków przekazanych kontrahentom, których wyłącznym bądź dominującym celem jest stworzenie określonego wizerunku podatnika, dobrego obrazu jego firmy czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami, należy do wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych. Takie stanowisko Dyrektor KIS zaprezentował w interpretacjach indywidualnych z 16.6.2021 r., 0114-KDIP2-1.4010.89.2021.3.PD oraz z 30.4.2020 r., 0114-KDIP2-1.4010.37.2020.4.KS. W tym ostatnim piśmie czytamy, że wydatki poniesione na:

„(…) artykuły spożywcze (w tym alkohol) przekazywane kontrahentom jako prezenty w celu, jak podano w opisie stanu faktycznego, podtrzymania dobrych relacji Spółki z kontrahentem, należy (…) uznać za koszt reprezentacji, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU”.

Cechy reprezentacji noszą również wydatki poniesione na upominki dla kontrahentów w postaci biletów do kina, biletów do teatru, biletów na imprezy kulturalne, sportowe, itp. Zdaniem Dyrektora KIS, wyrażonym w interpretacji indywidualnej z 12.3.2020 r., 0114-KDIP2-1.4010.42.2020.1.KS, nie stanowią one:

„(…) kosztów uzyskania przychodów, gdyż noszą znamiona reprezentacji, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU.”

Wartość upominku dla kontrahenta – prezent prezentowi nierówny

Jak podkreślił NSA w przypadku prezentów przekazywanych kontrahentom znaczenie może mieć również ich wartość. O ile bowiem przekazanie kubka lub długopisu można uznać za wydatek dokonany w ramach reklamy, która jest kosztem podatkowym na zasadach ogólnych, to przekazanie kontrahentowi ekskluzywnego upominku w postaci np. pióra wiecznego czy markowego portfela będzie już wydatkiem reprezentacyjnym wyłączonym z kosztów podatkowych. NSA w ww. wyroku wskazał, że choć ustawy o podatkach dochodowych nie wskazują progu wartościowego wydatków, który pozwoliłby na rozgraniczenie wydatków na reklamę od wydatków na reprezentację, to nie można przyjąć, że:

„(…) wręczenie prezentu niezależnie od jego wartości, bo ustawa tej kwestii nie reguluje, w każdym przypadku może być uważane za działanie podejmowane w ramach reklamy. Kryterium wartości, jeśli nawet nie uznać go samego w sobie za przesądzające, jest niewątpliwie kryterium bardzo istotnym. Co do zasady i kierunkowo wzrost wartości wręczanych prezentów powoduje przesunięcie akcentów z reklamy na reprezentację”. (wyr. NSA z 18.10.2017 r., II FSK 2538/15, Legalis)

Na wartość przekazywanego upominku zwrócił również uwagę Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 11.12.2018 r., 0111-KDIB1-1.4010.460.2018.1.NL, z której wynika, że:

„(…) wydatki jakie poniósł Wnioskodawca w związku nabyciem drobnych upominków z logo firmy takich jak pendrivy, statuetki, dyplomy, kubki, powerbanki mogą stanowić koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 PDOPrU, gdyż ww. wydatki nie mają charakteru reprezentacyjnego. Obecność drobnych upominków jest dziś bowiem tak powszechna, że nie przyczynia się do budowy wizerunku firmy i to ich brak może uchodzić za odstępstwo od zwyczajowego postępowania. W konsekwencji ww. wydatki nie będą podlegać wyłączeniu określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU i będą mogły zostać uznane za koszty uzyskania przychodów”.

2.5. Wydatki na wystrój firmy

W kontekście kosztów reprezentacji nie sposób pominąć wydatków poniesionych na wystrój firmy i terenu wokół niej, które – poprzez estetyczny wygląd i przyjemną atmosferę – mają wpływać na pozytywny odbiór firmy. Zakup roślin, doniczek, wazonów, kwiatów, obrazów lub grafik na ściany, zegara, itp. jest w zasadzie wpisany w standard prowadzenia działalności. Jeśli wydatki te nie wykraczają poza zwyczajowo przyjęte standardy i są dostosowane do powszechnie panujących w tym zakresie obyczajów, właściwych dla rozmiarów czy specyfiki prowadzonej działalności, to organy podatkowe nie uznają ich za wydatki reprezentacyjne, umożliwiając tym samym zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU. Przykładem takiego korzystnego dla podatników stanowiska jest interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 30.4.2020 r. sygn. 0114-KDIP2-1.4010.37.2020.4.KS. Pismo dotyczy spółki, która poniosła wydatki na zakup towarów i usług wykorzystywanych do wystroju i dekoracji pomieszczeń oraz terenów wokół budynków, w których prowadzona jest jej działalność gospodarcza. Za przykład ponoszonych wydatków spółka podała zakup: roślin ozdobnych wewnątrz oraz na zewnątrz firmy, donic, kamieni ozdobnych ogrodowych, parasoli, stolików i krzeseł, choinek i innych zwyczajowych dekoracji świątecznych, grafik, zdjęć, akwareli i tym podobnych dekoracji na ściany. W tych okolicznościach organ podatkowy uznał, że wskazane wydatki nie należą do kosztów reprezentacyjnych. W piśmie czytamy:

„Kosztem uzyskania przychodów będą także wydatki na wystrój i dekorację miejsc prowadzenia działalności Wnioskodawcy. Wydatki te stanowią koszty związane z funkcjonowaniem firmy, ponoszenie których związane jest z koniecznością sprostania wymogom stawianym w obecnych warunkach rynkowych przez klientów Spółki.”

Organ podatkowy zastrzegł jednak, że:

„(…) w przypadku, kiedy ponoszenie wydatków na wystrój i dekoracje miejsc prowadzenia działalności Spółki związane byłoby z budowaniem określonego wizerunku Spółki, wydatki takie należy zakwalifikować jako koszt reprezentacji, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU i wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów.”

Co więcej, wydatkiem reprezentacyjnym nie jest nawet zakup akwarium wraz z wyposażeniem umieszczone w holu siedziby spółki, do czego odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 11.3.2021 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.13.2021.1.AH. W związku z zakupem i montażem akwarium o pojemności 360 l wraz z rybami i roślinami wodnymi firma ponosiła także koszty dokonywanych okresowo prac konserwacyjnych, w tym czyszczenia, zakupu pokarmu, wymiany filtrów, itp. Zdaniem podatnika akwarium wpływało na poprawę atmosfery w firmie, ale jednocześnie nie było elementem aranżacji wnętrza o charakterze wyjątkowo wytwornym czy ekskluzywnym. W ocenie podatnika wydatki na zakup i montaż akwarium, a także wydatki na jego utrzymanie powinny stanowić koszty uzyskania przychodów. Stanowisko to podzielił także organ podatkowy, który potwierdził, że zakup akwarium nie jest:

„(…) wydatkiem reprezentacyjnym mającym na celu podkreślenie okazałości czy wystawności pomieszczenia, a tym samym kreowanie, czy też poprawę wizerunku Wnioskodawcy, a jedynie wydatkiem na wystrój wnętrza biurowego, mającym na celu poprawę atmosfery pracy, w tym pracowników firmowej recepcji. Dobra i pozytywna atmosfery pracy, wpływa jednocześnie pośrednio na przychody Wnioskodawcy, gdyż zachęca pracowników do większego zaangażowania w wykonywane obowiązki.

(…) wskazane we wniosku wydatki na zakup i montaż akwarium wraz z wyposażeniem oraz na jego eksploatację mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.”

2.6. Wydatki na zakup cukierków udostępnianych klientom w formie poczęstunku

Dokonując zakupów w punktach sprzedaży detalicznej lub hurtowej można spotkać się z widokiem cukierków udostępnianych klientom do konsumpcji. Wydatki poniesione na zakup tych cukierków nie mają charakteru reprezentacyjnego, a jedynie promocyjny lub reklamowy, związany z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. W rezultacie wydatki na ich nabycie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU.  Nie stanowią one kosztów reprezentacyjnych, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU. Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 30.4.2020 r., 0114-KDIP2-1.4010.37.2020.4.KS, który uznał, że:

„Do wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodu Spółka może zaliczyć wydatek na zakup cukierków udostępnianych klientom Spółki w ramach prowadzonych w sklepach stacjonarnych działań promocyjnych, np. podczas otwarcia nowego sklepu. Wydatek taki należy uznać za koszt reklamy, podlegający zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 15 ust. 1 PDOPrU.”

2.7. Nieodliczony podatek naliczony przy usługach gastronomicznych

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 VATU odliczenia podatku naliczonego nie stosuje się zasadniczo do nabywanych przez podatnika usług gastronomicznych i usług noclegowych. Z przepisu tego wynika, że przy nabyciu usług gastronomicznych i noclegowych podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, z wyjątkiem:

Z kolei z ustaw o podatku dochodowym wynika, że kosztem podatkowym nie są koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne (art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU). Kosztem podatkowym jest jednak podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej (art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) PDOPrU).

Zestawienie tych przepisów powoduje, że:

Potwierdzeniem tego stanowiska może być interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 4.1.2018 r.,  0111-KDIB2-1.4010.327.2017.1.AP, z której wynika, że:

„(…) naliczony podatek od towarów i usług, od nabywanych przez Wnioskodawcę usług gastronomicznych, stanowiących wydatki na cele reprezentacyjne (wyłączone z kosztów podatkowych), może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, o ile dotyczy/dotyczyć będzie wydatków, które zostały/ną poniesione przez Wnioskodawcę w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.

2.8. Koszty spotkań szkoleniowo – integracyjnych: reklama czy reprezentacja?

O ile wydatki na reklamę podlegają pełnemu zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU, to koszty reprezentacji zostały całkowicie wyłączone z kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 23 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU). Granica pomiędzy reklamą a reprezentacją wcale nie jest taka oczywista. Zasadniczo jednak to cel wydatków determinuje ich podział na reprezentację bądź reklamę.

Sądy administracyjne podkreślają, że w przypadku organizacji spotkań szkoleniowo – integracyjnych kwalifikowanie do kosztów uzyskania przychodów tylko tych elementów danego przedsięwzięcia marketingowego, które zawierają w sobie kierowany do uczestników przekaz o firmie i oferowanych przez nią produktach, bez uwzględnienia tych elementów, które doprowadziły do zaistnienia tego przekazu oraz które mu towarzyszą, nie jest postępowaniem właściwym. Takie wnioski wynikają z wyroku NSA, który dotyczył wydatków spółki związanych z organizacją wydarzenia promocyjnego w postaci jednodniowych mini targów. Działając z zamiarem poszerzenia rynków zbytu oraz wypromowania nowej kategorii wyrobów spółka, wraz z dwoma innymi spółkami, zorganizowała wydarzenie promocyjne w postaci mini targów, których celem było zaprezentowanie przez każdą ze spółek jej produktów oraz oferty dla klientów. W mini targach udział brali zarówno obecni, jak i potencjalni kontrahenci (krajowi i zagraniczni). (wyr NSA z 15.11.2017 r., II FSK 2725/15)

Organ podatkowy wprawdzie uznał, że właściwym czynnikiem imprezy był aspekt reklamowo-promocyjny (marketingowy), ale zakwestionował część wydatków poniesionych w związku z organizacją mini targów. Minister Finansów za koszty uzyskania uznał wydatki na: wyżywienie (poczęstunek w ramach prezentacji dokonywanej w siedzibie spółki – w formie szwedzkiego stołu – kawa, herbata, zimne przekąski), wydatki na gadżety reklamowe – ulotki, banery, zaproszenia oraz wynajem sali konferencyjnej. Natomiast pozostałe wydatki, dotyczące kosztów transportu, kolacji, muzyki na żywo podczas tej kolacji oraz noclegów, były – zdaniem organu podatkowego – kosztami reprezentacyjnymi, które podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU nie mogły stanowić kosztów podatkowych.

NSA miał jednak inne zdanie na ten temat. Wskazał on, że choć nie sposób odmówić prawdziwości stwierdzeniom, że kolacja, nocleg w hotelu czy przejazd autokarem nie niosą żadnego przekazu reklamowego, to chodzi jednak o to, aby były one oceniane jako elementy określonego przedsięwzięcia marketingowego, mającego na celu przekazanie kontrahentom i przedstawicielom handlowych informacji o spółce i jej produktach. W rezultacie – odnosząc się po poszczególnych wydatków zakwestionowanych przez Ministra Finansów – NSA wyjaśnił, że w przedstawionych okolicznościach zapewnienie transportu i noclegów stanowiło pewnego rodzaju konieczność, wynikającą z czasu trwania imprezy, jej ogólnopolskiego a nawet międzynarodowego zasięgu, i w tym kontekście – braku dogodnych połączeń środkami komunikacji publicznej. Sąd, odnosząc się do kosztów organizacji kolacji, stwierdził z kolei, że podanie jednego ciepłego posiłku w ciągu dnia nie było jakimś szczególnym przedsięwzięciem, któremu należałoby przypisać cechy reprezentacji, lecz stanowiło o stosowaniu się do przyjętych w środowisku gospodarczym standardów i respektowaniu dobrych obyczajów.  Gdyby nie kolacja i nocleg, należałoby się liczyć z dużo mniejszą frekwencją uczestników, co stawiałoby pod znakiem zapytania zrealizowanie zasadniczego celu imprezy, tj. zapoznania możliwie szerokiego kręgu obecnych i potencjalnych kontrahentów z oferowanymi przez spółkę wyrobami. Zapewnienie podczas kolacji muzyki na żywo jako jedynego elementu o charakterze rozrywkowym, pozostawało w rozsądnych granicach i nie było działaniem przesadzonym, co pozwala uznać ten wydatek za element całego przedsięwzięcia o charakterze marketingowym. Wyłączenie tego tylko jednego elementu z kosztów uzyskania przychodów byłoby w tym konkretnym przypadku sztuczne. W rezultacie NSA uznał, że koszty transportu, kolacji, muzyki na żywo podczas tej kolacji oraz noclegów poniesione przez spółkę w związku z organizacją mini targów, jako elementy składowe przedsięwzięcia o charakterze reklamowym (marketingowym), nie mogły być uznane za koszty reprezentacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 PDOPrU i stanowiły koszty uzyskania przychodów na podstawie 15 ust. 1 PDOPrU.

Podobne wnioski wynikają z wyroku NSA z 28.10.2015 r. Spór dotyczył podatnika, będącego importerem i producentem sprzętu wędkarskiego, który współpracował z kontrahentami prowadzącymi hurtownie wędkarskie i detaliczne sklepy wędkarskie na terenie całej Polski. W ramach współpracy z dystrybutorami podatnik zorganizował dwudniową konferencję pod nazwą „nowości sezonu”, podczas której dystrybutorzy mieli możliwość zapoznania się z pełną ofertą towarową, w tym z nowościami na rynku wędkarskim. Podsumowanie wyników konferencji odbyło się na obiadokolacji. W związku z tym, że konferencja była dwudniowa, dla kontrahentów spoza rejonu zapewniono nocleg. Podatnik poniósł wydatki na organizację ww. konferencji takie jak: wynajęcie busa, druk zaproszeń, przygotowanie prezentacji w formie elektronicznej, catering w siedzibie firmy, opłata centrum konferencyjnego (w tym sala konferencyjna, obiadokolacja, nocleg). Zdaniem organu podatkowego opisana we wniosku konferencja miała charakter reprezentacji, a nie reklamy, której celem było pokazanie i ukształtowanie wiedzy o sprzedawanych produktach. NSA zakwestionował jednak to stanowisko orzekając, że:

„Rolą Skarżącego w przyjętym modelu logistycznym jest monitorowanie trendów światowych w sprzęcie wędkarskim oraz zapoznawanie kontrahentów z tymi nowościami. Temu celowi służyła właśnie – jak wynika z wniosku – organizowana, dwudniowa konferencja „J. – nowości sezonu”. Nie można zatem uznać, że opisane wydatki – wynajęcie busa, druk zaproszeń, przygotowanie prezentacji, catering w siedzibie firmy, opłata centrum konferencyjnego, w tym obiadokolacja, nocleg – służą wyłącznie albo przede wszystkim poprawie wizerunku. Te wydatki odpowiadają zatem definicji art. 22 ust. 1 ustawy”. (wyr. NSA z 28.10.2015 r., II FSK 2141/13, Legalis).

Tym samym wydatki ponoszone na organizowanie spotkań szkoleniowo – integracyjnych mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeśli ich głównym, dominującym celem jest promocja/reklama produktów firmy i jej działalności.

NSA: Spółka z o.o. w organizacji może uczestniczyć w wymianie udziałów

Takie stanowisko zajął NSA w wyrokach z 22.7.2021 r. NSA (II FSK 2416/20 i II FSK 2417/20, Legalis).

Istota sporu w rozpoznawanych łącznie sprawach przez NSA dotyczyła rozstrzygnięcia tego czy osoba fizyczna może skorzystać ze zwolnienia w PIT z tytułu wymiany udziałów w 2015 r., o których mowa w art. 24 ust. 8a PDOFizU, w sytuacji gdy spółka, będąca stroną tej wymiany, jest spółką kapitałową w organizacji.

W ocenie podatników (osób fizycznych) realizowana transakcja pomiędzy nimi a spółką z o.o. w organizacji spełnia warunki wymiany udziałów określone w art. 24 ust. 8a PDOFizU. Organy podatkowe były przeciwnego zdania. W ich ocenie, skoro w załączniku nr 3 do PDOFizU wymienione zostały dwie spółki kapitałowe, tj. spółka z o.o. i spółka akcyjna, to zwolnieniem z tytułu wymiany udziałów nie są objęte spółki kapitałowe w organizacji. Stanowisko to potwierdził sąd I instancji.

Jednak NSA rozpoznając sporną sprawę zauważył, że nie można poprzestać na wykładni językowej art. 24 ust. 8a PDOFizU. Tę wykładnię należało zweryfikować poprzez wykładnię celowościową i systemową z uwzględnieniem elementu europejskiego celu dyrektywy 2009/133/WE.

W ocenie NSA nie ma prawnych przeszkód, aby spółka kapitałowa w organizacji mogła uczestniczyć w procesie wymiany udziałów, o którym mowa w art. 24 ust. 8a PDOFizU. Spółka kapitałowa w organizacji może być podmiotem, do którego zastosowanie mają przepisy dotyczące wymiany udziałów, pomimo że w załączniku nr 3 do PDOFizU wymienione zostały tylko spółka akcyjna i spółka z o.o. utworzone na podstawie prawa polskiego.

Jak zauważył NSA, spółka z o.o. w organizacji nie jest odrębną formą spółki, a jedynie stadium organizacyjnym spółki z o.o. Spółka kapitałowa w organizacji ma wyłącznie przejściowy charakter i niemożliwe jest jej stałe istnienie. Jest to zatem argument, który przemawia przeciwko pojmowaniu spółki kapitałowej w organizacji jako odrębnego typu czy podtypu spółki z o.o.

W uzasadnieniu ustnym wyroku NSA podkreślił, że wymiana udziałów, jeżeli odbywa się na etapie stadialnym spółki w organizacji, w tym przypadku spółki z o.o., objęta jest również regulacjami dyrektywy 209/133/WE, jak również objęta jest regulacjami polskiego prawa podatkowego, które stanowią odwzorowanie rozwiązań przyjętych w dyrektywie. Zatem spółka kapitałowa w organizacji może być podmiotem, do którego zastosowanie mają przepisy dotyczące wymiany udziałów.

Kwota wolna od podatku nie dla wszystkich

Zgodnie z nowymi przepisami, kwota wolna od podatku wciąż obowiązuje jedynie w przypadku rozliczania podatku według skali podatkowej. W praktyce więc, z kwoty wolnej skorzystać będą mogły jedynie osoby zatrudnione na umowach o pracę i umowach cywilnoprawnych oraz te osoby prowadzące działalność gospodarczą, które rozliczają się na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej.

Istnieje jednak wiele innych grup podatników, którzy rozliczają się na innych zasadach. A odpowiednie przepisy dotyczące kwoty wolnej nie zostały wprowadzone do przepisów odnoszących się do innych form opodatkowania.

Grupy podatników, których nowe przepisy nie obejmują

Ustawa wyklucza zatem korzystanie z kwoty wolnej m.in. w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się podatkiem liniowym. Takich osób jest w Polsce ok. 700 000.

Kolejną grupą, która nie została objęta przywilejem kwoty wolnej, jest kilkaset tysięcy osób rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W ustawie o ryczałcie również nie wprowadzono żadnych przepisów, które umożliwiałyby skorzystanie z kwoty wolnej w jakiejkolwiek postaci.

Wreszcie trzecią grupą, która nie otrzyma możliwości pomniejszenia podatku choćby o złotówkę kwoty wolnej, są przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie karty podatkowej. Również i w tych przepisach nie wprowadzono bowiem żadnej wzmianki o możliwości korzystania z kwoty wolnej od podatku.

Łącznie zatem z przywileju związanego z możliwością korzystania z kwoty wolnej, wyłączonych zostało nawet 2 000 000 Polaków.

Ulga dla klasy średniej nie dla przedsiębiorców

Artykuł 32 nowej ustawy o podatku dochodowym wprowadza nową, nieznaną dotąd ulgę, zwaną powszechnie „ulgą dla klasy średniej”. Założeniem nowej ulgi jest wyrównanie strat spowodowanych zwiększonymi obciążeniami z tytułu składki zdrowotnej.

Wprowadzony w Polskim Ładzie zakaz odliczania składki zdrowotnej od podatku spowodował drastyczne zwiększenie kwoty odprowadzanego podatku PIT. Przy dochodach powyżej 5700 zł, suma nowej nieodliczalnej składki zdrowotnej oraz wyższego PIT-u osiąga tak wysokie wartości, że nawet przysługująca niektórym grupom kwota wolna przestaje przynosić jakiekolwiek korzyści. Nowa ulga ma zatem na celu zniwelowanie tej podwyżki. Ale tylko niektórym podatnikom.

Aby skorzystać z nowej ulgi, trzeba, po pierwsze, wykazać się dochodem w przedziale dokładnie pomiędzy 5701 zł a 11 141 zł miesięcznie. Dochód w wysokości 11 200 zł nie uprawnia zatem już do żadnej ulgi.

O wiele ciekawszy jest drugi warunek, jaki należy spełnić, aby móc skorzystać z nowej ulgi. Otóż ulga dla klasy średniej przysługuje jedynie osobom pracującym na etacie. Nie skorzysta zatem z ulgi żadna osoba pracująca na własny rachunek. Osiąganie dochodów z tytułu działalności gospodarczej całkowicie wyklucza korzystanie z ulgi i to niezależnie od formy rozliczania podatku. Nie skorzystają zatem z ulgi nie tylko osoby na podatku liniowym, ryczałcie czy karcie podatkowej, ale również przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej.

Źródło: zus.pl

Polski Ład. Składka zdrowotna na nowych zasadach

Po dwóch miesiącach od ogłoszenia zapowiadanych zmian, rząd opublikował projekty ustaw, które już od 2022 r. mają wejść w życie.

Składka zdrowotna mocno w górę

W obecnym stanie prawnym każdy podatnik ma prawo odliczenia od podatku kwoty odpowiadającej 86% wartości zapłaconej wcześniej składki zdrowotnej. Zgodnie z nowymi przepisami prawo do odliczania składki zdrowotnej od podatku zostanie całkowicie zlikwidowane. Tylko ten jeden przepis powoduje już, że obciążenia z tytułu składki zdrowotnej wrosną ponad 7-krotnie.

Od 2022 r. zasada braku odliczalności będzie obowiązywać wszystkich podatników, niezależnie od tego czy dochody osiągają z umowy o pracę, czy też w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. O wspomnianym wcześniej 7-krotnym wzroście obciążenia składką zdrowotną moglibyśmy jednak mówić jedynie w przypadku, gdy sama kwota składki zdrowotnej pozostałyby na niezmienionym poziomie. Tak będzie jednak jedynie w przypadku dochodów osiąganych z etatu. Osoby prowadzące działalność gospodarczą zapłacą jednak składkę w zupełnie innej wysokości.

W aktualnym stanie prawnym, przedsiębiorca opłaca składkę zdrowotną w wysokości 9% od podstawy wymiaru, którą stanowi kwota równa 75% przeciętnego wynagrodzenia. Zgodnie z tą zasadą, miesięczna wysokość składki zdrowotnej wynosi obecnie 381,81 zł, z czego 328,78 zł podlega odliczeniu od podatku dochodowego. Realny koszt składki zdrowotnej wynosi zatem 53,03 zł.

W nowym stanie prawnym, przedsiębiorca zobowiązany będzie do odprowadzenia składki zdrowotnej w wysokości równej 9% osiągniętego w danym miesiącu rzeczywistego dochodu. Przykładowo, przedsiębiorca osiągający dochód w wysokości 7000 zł, zapłaci składkę w wysokości 630 zł. Z tej kwoty przedsiębiorca nie odzyska ani złotówki w postaci odliczenia od podatku. Oznacza to, że całość tej kwoty wpłynie bezpowrotnie do budżetu NFZ. Zatem realny koszt przedsiębiorcy związany z ubezpieczeniem zdrowotnym wzrośnie o: 630 / 53,03 = 11,88.

Realnie, aż 12 razy więcej zapłaci za ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca osiągający dochód w wysokości 7000 zł. Wyższe dochody oznaczać będą jednak odpowiednio większą skalę podwyżki. W przypadku dochodów na poziomie 10 000 zł, podwyżka będzie 17-krotna, a w przypadku dochodów na poziomie 15 000 zł, firma zapłaci aż 25 razy więcej.

Czy to oznacza, że w nowym systemie nie zapłacimy składki zdrowotnej w sytuacji, gdy w danym miesiącu nie osiągniemy dochodu lub poniesiemy stratę? Nowe przepisy wprowadzają minimalną wartość składki zdrowotnej, którą zapłacimy nawet wówczas, gdy nie mamy z czego.

Ta minimalna składka zdrowotna ustalona została w nowej ustawie na poziomie odpowiadającym 9% od minimalnej pensji. Zgodnie z rządowymi zapowiedziami, minimalne wynagrodzenie w przyszłym roku wzrasta do poziomu 3000 zł, co oznacza, że minimalna wartość składki zdrowotnej wyniesie 270 zł. Łatwo policzyć, że nawet w przypadku osoby nieosiągającej żadnych dochodów, obciążenie nieodliczalną składką zdrowotną wzrośnie aż 5-krotnie.

Przedstawione powyżej zasady dotyczyć będą przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym oraz według skali podatkowej. Inaczej sytuacja wyglądać będzie jednak w przypadku karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Zgodnie z nowymi przepisami, osoby rozliczające się ryczałtem, a więc opłacające podatek od przychodów, zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 1/3 kwoty podatku.

W przypadku większości usług, przedsiębiorcy na ryczałcie rozliczają się według stawki 15%. Oznacza to, że od przyszłego roku, oprócz podatku, zapłacą dodatkowo 5% tytułem składki zdrowotnej. Przykładowo, przedsiębiorca osiągający przychód w wysokości 10 000 zł, oprócz podatku w kwocie 1500 zł, zapłaci dodatkowo składkę w wysokości 500 zł. W takim przypadku realny koszt składki wzrośnie ponad 9-krotnie.

Składka zdrowotna a karta podatkowa

Jeszcze inaczej będzie w przypadku karty podatkowej. Przedsiębiorcy rozliczający podatek w tej formie, zapłacą składkę ryczałtową w wysokości 9% od przeciętnego wynagrodzenia. Na dzień dzisiejszy taka ryczałtowa składka wyniosłaby 510 zł. Przy zniesieniu odliczalności składki oznacza to 9-krotny wzrost obciążenia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Co ciekawe, składka ryczałtowa liczona od przeciętnego wynagrodzenia, obowiązywać będzie również osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz nowych przedsiębiorców korzystających z tzw. ulgi na start.

Zmiany w wysokości składki zdrowotnej to jednak niejedyne zmiany, które wpłyną na wysokość obciążeń fiskalnych po stronie przedsiębiorców. Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać już od przyszłego roku, zawierają również szereg innych niekorzystnych rozwiązań dla firm, w tym brak możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku oraz brak prawa do tzw. ulgi dla klasy średniej.

Źródło: zus.pl

Elektroniczne potwierdzenia na PUE dla świadczeniobiorców

Dotychczas tylko ubezpieczeni i płatnicy składek mogli samodzielnie generować elektroniczne potwierdzenia o danych zgromadzonych w ZUS na PUE ZUS. Od 31 lipca taką możliwość mają również świadczeniobiorcy.

Potwierdzenie danych świadczeniobiorcy to dokument elektroniczny podpisany za pomocą kwalifikowanej pieczęci elektronicznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który nie wymaga już podpisu pracownika ZUS. Na potwierdzeniu mogą znaleźć się informacje dotyczące przysługujących emerytur, rent i zasiłków, czy wysokości świadczenia. Taki dokument można przekazać do instytucji, która tego oczekuje.

Źródło: zus.pl

VAT e-commerce w praktyce polskich firm – odpowiedzi na pytania

Dnia 28.6.2021 r. Ministerstwo Finansów zorganizowało bezpłatne webinarium pt. „Nowe zasady VAT w handlu elektronicznym od 1.7.2021 r., czyli pakiet VAT e-commerce w praktyce polskich firm”.

Najważniejsze tematy poruszane podczas spotkania to:

Webinarium poprowadził zastępca dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług Bartłomiej Kołodziej wraz z ekspertami z Ministerstwa Finansów.

Na stronie MF opublikowano odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie webinaru.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Nowelizacja ustawy o PPE. Projekt w trakcie konsultacji

Patrząc na kalendarz prac parlamentarnych, należy się spodziewać, że projekt będzie procedowany jesienią 2021 r. w Sejmie, co oznacza, że zmiany dla pracodawców prowadzących PPE powinny wejść w życie 1.4.2022 r.

PPE są częścią drugiego filaru emerytalnego i w związku z tym, że niektóre PPE zwalniały z obowiązku tworzenia PPK, wielu pracodawców zwłaszcza w latach 2018–2020 postanowiło utworzyć takie PPE. Ustawodawca natomiast chce uporządkować i ułatwić pracodawcom prowadzenie PPE, przenosząc część obowiązków na instytucje finansowe.

Z perspektywy pracodawcy najważniejsze są cztery omówione poniżej zmiany w ramach nowelizacji ustawy o PPE.

Obowiązek raportowania poziomu partycypacji w PPE

Proponowany art. 23a w ust. 1 zobowiązuje pracodawcę, który utworzył PPE do przekazania Polskiemu Funduszowi Rozwoju (PFR) oświadczenia o liczbie uczestników programu oraz liczbie pracowników zatrudnionych u pracodawcy według stanu na dzień 1 stycznia i według stanu na dzień 1 lipca w danym roku kalendarzowym. Dana ta jest konieczna do wyliczenia wskaźnika uczestnictwa w PPE (liczba uczestników/liczba pracowników). Z kolei wartość wskaźnika uczestnictwa jest istotna, ponieważ PFR weryfikuje, czy pracodawcy prowadzący PPE i nie posiadający PPK spełniają ustawowe przesłanki uprawniające ich do niewdrażania PPK; wśród tych przesłanek jest m.in. zapewnienie partycypacji w PPE na poziomie co najmniej 25% (art. 133 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych). W ust. 2 określono sposób i termin przekazywania tej informacji. I tak proponuje się aby oświadczenie pracodawcy było przekazywane w postaci papierowej albo elektronicznej odpowiednio do 31 stycznia i do 31 lipca w danym roku kalendarzowym. Jeżeli ustawa wejdzie w życie w proponowanym brzmieniu ten obowiązek po raz pierwszy powstanie w lipcu 2022 r.

Informacja roczna przekazywana przez instytucje finansową a nie pracodawcę

W obecnym stanie prawnym (art. 23 ustawy o PPE) podmiotem zobowiązanym do przekazywania informacji dotyczącej realizacji prowadzonego programu jest pracodawca prowadzący program. Po zmianie, do raportowania zobowiązana byłaby instytucja finansowa zarządzająca programem. Podmiot zarządzający, będący profesjonalnym uczestnikiem rynku finansowego, jest właściwym adresatem obowiązku wynikającego z art. 23 ustawy o PPE, gdyż posiada odpowiednie zasoby personalne, techniczne i organizacyjne, które gwarantują wywiązywanie się z przedmiotowego obowiązku w sposób terminowy i rzetelny. Stąd proponuje się nałożenie obowiązków informacyjnych na zarządzających PPE do przekazywania corocznie – na początku roku (np.: do 31 stycznia danego roku za rok poprzedni) informacji dotyczących realizacji programów, których zakres określa rozporządzenie ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego wydane na podstawie ust. 3 art. 23. Jeżeli zmiana wejdzie w życie w proponowanym zakresie to od marca 2023 r. pracodawcy nie będą mieli obowiązku przekazywania informacji rocznej o PPE do KNF do 1 marca. Ostatni raz taka informacja zostanie przekazana za rok 2021 do 1.3.2022 r. 

Brak obowiązku sfinansowania składek podstawowych za okres jednostronnego zawieszenia finansowania składek przez pracodawcę 

Przepis określający zasady zawieszania składki podstawowej i ograniczania jej wysokości (art. 38 ustawy o PPE) jest nieprecyzyjny. Nie reguluje on bowiem maksymalnego terminu jednostronnego ograniczenia składki podstawowej przez pracodawcę oraz nie rozstrzyga w sposób jednoznaczny kwestii, czy po okresie jednostronnego zawieszenia składki podstawowej istnieje konieczność wpłaty do instytucji finansowej zawieszonych kwot składek podstawowych. Powyższe utrudnia stosowanie przepisu art. 38 ustawy o PPE. Brak jest również w art. 38 ustawy o PPE regulacji, która zobowiązywałaby pracodawcę do przekazania do organu nadzoru informacji o jednostronnym zawieszeniu składki podstawowej albo ograniczeniu jej wysokości. Utrudnia to organowi nadzoru sprawowanie skutecznego nadzoru bieżącego nad programami prowadzonymi przez pracodawców. Po zmianie zostałoby doprecyzowane, że pracodawca nie będzie miał obowiązku finansowania składek do PPE za okres jednostronnego zawieszenia odprowadzania składek do PPE.

Składka dodatkowa uczestnika PPE już nie będzie mogła zostać zakazana 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o PPE, umowa zakładowa określa minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania składki dodatkowej, jeżeli umowa zakładowa nie zakazuje deklarowania składki dodatkowej. Składka dodatkowa najczęściej jest określona na minimalnym poziomie 25/50 albo 100 zł w zależności od tego jaką decyzje podjął pracodawca ze stroną społeczną w ramach negocjowania treści umowy zakładowej. Suma składek dodatkowych wniesionych przez uczestnika do jednego programu w ciągu roku kalendarzowego nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej czteroipółkrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone.

W przypadku gdy kwota ustalona w sposób określony powyżej będzie niższa od kwoty ogłoszonej w poprzednim roku kalendarzowym, wówczas obowiązuje kwota ogłoszona w poprzednim roku kalendarzowym. W 2021 r. limit składki dodatkowej w PPE wynosi 23 665,50 zł. Dotychczasowa praktyka pokazuje, iż obecne regulacje dotyczące zasad deklarowania składki dodatkowej są̨ mało efektywne, gdyż̇ ograniczają̨ ilość środków, jakie mogłyby być przekazywane do programu z tytułu składki dodatkowej. Autorzy projektu ustawy wskazują, że analiza umów tworzących PPE występujących w obrocie prawnym pokazuje, że zakaz deklarowania składki dodatkowej w praktyce nie występuje, a uczestnicy mają prawo wnoszenia składek dodatkowych.  Dlatego też postulują wprowadzenie do ustawy o PPE bezwarunkowej możliwości deklarowania składki dodatkowej. Zgodnie z propozycją pkt 10 otrzymałby brzmienie: „10) minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania składki dodatkowej”.
Zniesienie zakazu deklarowania składki dodatkowej będzie stanowiło ze strony ustawodawcy wyraźny sygnał do aktywizacji uczestników PPE w zakresie gromadzenia dodatkowych oszczędności na poczet przyszłej emerytury. PPE obok wdrażanego w ostatnich latach PPK, tworzą drugi filar emerytalny i wraz ze wzrostem aktywów w tych programach będą stanowić istotne źródło kapitału w okresie po osiągnięciu 60. roku życia.

Inne projektowane zmiany 

Pozostałe zmiany planowane w ustawie o PPE dotyczą przede wszystkim obowiązków instytucji finansowych prowadzących PPE, a także PFR i KNF, które wprost nie wpływają na działanie pracodawcy.

---

Polski Fundusz Rozwoju od 18.11.2021 r. wzywa pracodawców do zawarcia umowy o zarządzanie PPK

Przedłużone do 5 tygodni konsultacje społeczne projektu przepisów podatkowych Polskiego Ładu

Rząd zakłada, ze Polski Ład zacznie obowiązywać od dnia 1.1.2022 r. Zmiany przede wszystkim będą dotyczyć:

Dodatkowo projekty zakładają ulgi dla przedsiębiorców:

 

Źródło: Ministerstwo Finansów

Od 1.10.2021 r. e-Doręczenia obejmą doradców podatkowych

 

Źródło: KIDP