ROP o wykazie prac wzbronionych młodocianym
Rada Ochrony Pracy przyjęła stanowisko w sprawie procesów technologicznych, w których dochodzi do uwolnienia czynników o działaniu rakotwórczym, oceny narażenia w świetle obowiązujących przepisów.
Następnie przedstawiciele Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego omówili stan prawny i doświadczenia związane ze stosowaniem w praktyce wykazu prac wzbronionych młodocianym.
Zaprezentowane materiały pokazały, że obowiązujące obecnie ograniczenia dotyczące zatrudniania młodocianych uniemożliwiają wielu branżom prowadzenie praktycznej nauki zawodu.
W dyskusji na temat kierunku prac nad zmianami w wykazie prac wzbronionych młodocianym uczestniczyli także przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, z których przekazu wynikało, że jednym z priorytetów PIP w najbliższych latach będzie działanie na rzecz rozwijania szeroko pojętych działań prewencyjnych i promocyjnych kierowanych do młodych ludzi mających na celu wzmocnienie bezpieczeństwa pracy, aby było stałym elementem praktycznej nauki zawodu.
Źródło:
pip.gov.pl
Od 1 stycznia 2022 r. płaca minimalna to 3010 zł brutto. Wpływ na inne świadczenia
Stawka minimalna w wysokości 3010 zł brutto dotyczy pracowników pełnoetatowych. Dla osób zatrudnionych na część etatu będzie odpowiadała kwocie ustalonej proporcjonalnie do liczby godzin do przepracowania w danym miesiącu. Przykładowo: dla pracownika zatrudnionego na 1/2 wymiaru czasu pracy w styczniu 2022 r. wyniesie 1504,80 zł (3010 zł : 152 godz. = 19,80 zł x 76 godz. = 1504,80 zł), a w lipcu – 1505,28 zł (3010 zł : 168 godz. = 17,92 zł x 84 godz. = 1505,28 zł).
Wynagrodzenie minimalne to nie tylko wynagrodzenie zasadnicze. Jest sumą przysługujących pracownikowi składników wynagrodzenia i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, które zostały zaliczone przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Wyłącza się z niej jednak:
- nagrody jubileuszowe,
- odprawę pieniężną należną pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
- wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
- dodatek za pracę w porze nocnej,
- dodatek za staż pracy.
Różne kwoty netto
Parametry podatkowe i składkowe, które mają znaczenie dla obliczenia kwot netto minimalnego wynagrodzenia za pracę mają się zmienić za sprawą Polskiego Ładu w 2022 r. w stosunku do obowiązujących w 2020 r. Obecnie projekty ustaw nowelizujących dotychczasowe rozwiązania są w parlamencie, w związku z czym do obliczeń zostaną przyjęte zapisane w nich propozycje oraz wskaźniki utrzymywane w dotychczasowych wysokościach:
- 17% podatku dochodowego od osób fizycznych, stanowiącego pierwszy próg skali podatkowej,
- 250 zł miesięcznie podstawowych kosztów uzyskania przychodów (KUP) i 300 zł –podwyższonych,
- 425 zł ulgi podatkowej (1/12 x 5100 zł), odliczanej od zaliczki na podatek dochodowy, jeśli pracownik złoży oświadczenie PIT-2 (oświadczenie w celu zmniejszania zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej),
- 9,76% składki na ubezpieczenie emerytalne, 1,5% – rentowe i 2,45% – chorobowe,
- 9% składki na ubezpieczenie zdrowotnej (zniknie możliwość odliczenia 7,75% składki zdrowotnej od podatku dochodowego).
W przypadku pracowników do 26. roku życia należy pamiętać o zwolnieniu ich przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy z podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Wartości netto minimalnego wynagrodzenia za pracę*
Dla pracowników pełnoetatowych | |||
Podstawowe KUP, ulga podatkowa | Podstawowe KUP, bez ulgi podatkowej | Podwyższone KUP, ulga podatkowa | Podwyższone KUP, bez ulgi podatkowej |
2363,56 zł | 1964,56 zł | 2363,56 zł | 1973,56 zł |
Dla pracowników pełnoetatowych do 26. roku życia | |||
2363,56 zł |
*zgodnie ze wskaźnikami z Polskiego Ładu, bez uwzględnienia wpłat na PPK
Najniższa podstawa wymiaru świadczeń chorobowych i rodzicielskich
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przy pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. Zatem w 2022 r. najniższa podstawa wyniesie 2597,33 zł.
Taka sama będzie minimalna podstawa dla świadczenia rehabilitacyjnego, a także zasiłków: wyrównawczego, macierzyńskiego i w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz opiekuńczego.
Odprawa z tytułu zwolnień grupowych
Wartość odprawy przysługującej na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników nie może przekroczyć 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli od 1 stycznia 2022 r. – 45 150 zł.
Jeśli w 2022 r. nadal będzie obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub epidemii, ogłoszony z powodu COVID-19, maksymalna wartość powyższej odprawy u pracodawców, którzy odnotują spadek obrotów gospodarczych lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń będzie wynosić 10-krotność minimum ustawowego, czyli 30 100 zł. Jest to także próg dla wszystkich świadczeń, które taki pracodawca będzie wypłacał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii przy rozwiązywaniu stosunków pracy oraz umów zlecenia, o świadczenie usług i o dzieło, a także ustania odpłatnego pełnienia funkcji.
Podstawa wymiaru składek osób prowadzących działalność
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które korzystają z preferencyjnych warunków ich naliczania – będzie wynosić w 2022 r. 903 zł (nie może być niższa od kwoty stanowiącej 30% minimalnej pensji).
Taki sam poziom będzie miała minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, korzystających z tzw. Małego ZUS Plus.
Podstawa wymiaru składek zleceniobiorców/świadczeniobiorców
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje przepisy o zleceniu stanowi co najmniej wartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2022 r. 3010 zł.
Natomiast 2257,50 zł (75% minimalnego wynagrodzenia) to minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób sprawujących opiekę nad dzieckiem, które wykonywały pracę na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (do której stosuje się przepisy o zleceniu) przez okres co najmniej 6 miesięcy, i które zaprzestały jej świadczenia.
Podstawa wymiaru składek osób opiekujących się dzieckiem i pracowników na urlopach wychowawczych
Podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne dla osób fizycznych, które na obszarze Polski sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z jakiegokolwiek tytułu w 2022 r. to 2257,50 zł (75% minimalnego wynagrodzenia).
Tyle samo wyniesie podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników przebywających na urlopach wychowawczych.
Miesięczne świadczenie za praktyki absolwenckie
Świadczenie pieniężne z tytułu odpłatnej umowy o praktykę absolwencką będzie wynosić w 2022 r. 6020 zł (dwukrotność minimalnej płacy).
Refundacja składek
Maksymalna jednorazowa refundacja składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia bezrobotnego skierowanego do pracy przez urząd pracy ma mieć w 2022 r. wartość 9030 zł (300% minimalnego wynagrodzenia).
Różne świadczenia i należności
Ponadto 3010 zł będzie wynosić w przyszłym roku minimalna wysokość:
- wynagrodzenia za przestój,
- odszkodowania, jakiego może żądać pracownik od pracodawcy, który naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu,
- odszkodowania, jakiego może dochodzić od pracodawcy pracownik, który doznał mobbingu lub w jego rezultacie rozwiązał umowę o pracę,
- wynagrodzenia gwarancyjnego dla pracownika pełnoetatowego za niewykonanie pracy z powodu rozkładu czasu pracy,
- podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem bądź będących osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy,
- podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla osób podlegających im dobrowolnie, niemających żadnego tytułu do ubezpieczeń obowiązkowych.
Dodatek za pracę w porze nocnej w 2022 r.
Miesiąc | Wartość dodatku
za 1 godz. pracy |
Sposób obliczenia |
Styczeń | 3,96 zł | (3010 zł : 152 godz.) x 20% |
Luty | 3,76 zł | (3010 zł : 160 godz.) x 20% |
Marzec | 3,27 zł | (3010 zł : 184 godz.) x 20% |
Kwiecień | 3,76 zł | (3010 zł : 160 godz.) x 20% |
Maj | 3,58 zł | (3010 zł : 168 godz.) x 20% |
Czerwiec | 3,58 zł | (3010 zł : 168 godz.) x 20% |
Lipiec | 3,58 zł | (3010 zł : 168 godz.) x 20% |
Sierpień | 3,42 zł | (3010 zł : 176 godz.) x 20% |
Wrzesień | 3,42 zł | (3010 zł : 176 godz.) x 20% |
Październik | 3,58 zł | (3010 zł : 168 godz.) x 20% |
Listopad | 3,76 zł | (3010 zł : 160 godz.) x 20% |
Grudzień | 3,58 zł | (3010 zł : 168 godz.) x 20% |
Kwoty wolne od potrąceń w 2022 r. dla pracowników pełnoetatowych, niebędących uczestnikami pracowniczych planów kapitałowych*
Rodzaj potrąceń | Podstawowe KUP, ulga podatkowa | Podstawowe KUP, bez ulgi podatkowej | Podwyższone KUP, ulga podatkowa | Podwyższone KUP, bez ulgi podatkowej |
obowiązkowe | ||||
Sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (100% płacy minimalnej netto) | 2363,56 zł | 1964,56 zł | 2363,56 zł | 1973,56 zł |
Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (75% płacy minimalnej netto) | 1772,67 zł | 1473,42 zł | 1772,67 zł | 1480,17 zł |
Kary pieniężne przewidziane w art. 108 KP (90% płacy minimalnej netto) | 2127,20 zł | 1768,10 zł | 2127,20 zł | 1776,20 zł |
dobrowolne | ||||
Należności pracodawcy (100% płacy minimalnej netto) | 2363,56 zł | 1964,56 zł | 2363,56 zł | 1973,56 zł |
Inne należności (80% płacy minimalnej netto) | 1890,85 zł | 1571,65 zł | 1890,85 zł | 1578,85 zł |
*Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, to ustalając kwotę wolną od potrąceń w pierwszej kolejności oblicza się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru jego czasu pracy, a następnie dokonuje odliczeń składkowo-podatkowych (por. stanowisko MPiPS z 7.1.2014 r.).
Kwoty wolne od potrąceń w 2022 r. dla pełnoetatowych pracowników do 26. roku życia, korzystających ze zwolnienia podatkowego, niebędących uczestnikami PPK
Rodzaj potrącenia | Wysokość kwoty wolnej |
obowiązkowe | |
Sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (100% płacy minimalnej netto) | 2363,56 zł |
Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (75% płacy minimalnej netto) | 1772,67 zł |
Kary pieniężne przewidziane w art. 108 KP (90% płacy minimalnej netto) | 2127,20 zł |
dobrowolne | |
Należności pracodawcy (100% płacy minimalnej netto) | 2363,56 zł |
Inne należności (80% płacy minimalnej netto) | 1890,85 zł |
Wysokość podwyższenia kwot wolnych od potrąceń z powodu skutków COVID-19*
Podstawowa kwota wolna** | Wysokość podwyższenia na 1 członka rodziny | Sposób obliczenia |
2363,56 zł | 590,89 zł | 2363,56 zł x 25% |
1964,56 zł | 491,14 zł | 1964,56 zł x 25% |
1973,56 zł | 493,39 zł | 1973,56 zł x 25% |
1772,67 zł | 443,17 zł | 1772,67 zł x 25% |
1473,42 zł | 368,36 zł | 1473,42 zł x 25% |
1480,17 zł | 370,04 zł | 1480,17 zł x 25% |
2127,20 zł | 531,80 zł | 2127,20 zł x 25% |
1768,10 zł | 442,03 zł | 1768,10 zł x 25% |
1776,20 zł | 444,05 zł | 1776,20 zł x 25% |
1890,85 zł | 472,71 zł | 1890,85 zł x 25% |
1571,65 zł | 392,91 zł | 1571,65 zł x 25% |
1578,85 zł | 394,71 zł | 1578,85 zł x 25% |
* od 16.5.2020 r. pracodawca ma obowiązek podwyższania kwot wolnych od potrąceń z wynagrodzenia za pracę o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ma na utrzymaniu, jeżeli z powodu działań antycovidowych wynagrodzenie tego pracownika zostało obniżone lub członek jego rodziny utracił źródło dochodu
**zgodnie z tabelami przedstawiającymi kwoty wolne od potrąceń
Uwaga! Minimalna stawka godzinowa dla umów zleceń i umów o świadczenie usług w 2022 r. będzie wynosić 19,70 zł.
E-paragon już wkrótce w kasach on-line
Dopuszczenie możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej, tzw. e-paragonów, umożliwia klientowi wybór, czy chce otrzymywać papierowy paragon fiskalny, czy też woli otrzymywać paragony elektronicznie.
Nie zostanie narzucony jeden sposób przechowywania i przekazywania paragonów w postaci elektronicznej. Kwestia ta zostanie wypracowana na rynku w drodze samoregulacji. Klient będzie mógł otrzymać paragon elektroniczny np. SMS –em.
E-paragony mogą być obecnie wystawiane jedynie przy zastosowaniu kasy mającej postać oprogramowania (tzw. wirtualnej). Od czerwca 2020 r. kasy tego typu mogą być instalowane m.in. u przedsiębiorców z branży transportowej, gastronomicznej i hotelarskiej. E-paragon można wystawić i wydać nabywcy, za jego zgodą i w sposób z nim uzgodniony.
Rozporządzenie, przygotowane w porozumieniu pomiędzy Ministrem Finansów i Ministrem Rozwoju i Technologii, zostało podpisane w zeszłym tygodniu i obecnie oczekuje na publikację. Przepisy wejdą w życie dzień po ich ogłoszeniu.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Zmiany w kasach rejestrujących mających postać oprogramowania
W projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących mających postać oprogramowania – przyjęto rozwiązania dla urządzeń do automatycznej sprzedaży towarów lub usług, w szczególności dla sprzedaży usług przy zastosowaniu automatycznych lub samoobsługowych myjni samochodowych.
Zmiany polegają na wprowadzeniu rozwiązań technicznych w konstrukcji kas rejestrujących, aby takie kasy mogły nie zawierać drukarki kasy jako elementu konstrukcyjnego oraz rozwiązań w tym zakresie dotyczących obowiązków podatników. Przewiduje się, że komponent komunikacyjny kasy umieszczonej w urządzeniu do automatycznej sprzedaży towarów lub usług, może nie umożliwiać komunikacji kasy z drukarką.
W przypadku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas umieszczanych w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów i usług, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar lub świadczą usługę, podatnik nie jest zobowiązany do wystawiania paragonu fiskalnego w postaci papierowej.
W przypadku prowadzenia takiej ewidencji, podatnik nie będzie musiał wystawiać: raportów fiskalnych okresowych, raportu fiskalnego rozliczeniowego, łącznych raportów fiskalnych okresowych, łącznego raportu fiskalnego rozliczeniowego i raportów fiskalnych zdarzeń w postaci papierowej, o ile zostaną one przesłane do komputerowych systemów ogólnodostępnych i możliwe będzie dokonanie ich zapisu lub wydruku w tych systemach. Zmiana w kasach rejestrujących może być wprowadzona poprzez aktualizację oprogramowania. Nowe zasady nie będą więc powodować automatycznego obowiązku wymiany kas.
Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Podpis kwalifikowany z użyciem algorytmu SHA-1 tylko do końca 2021 roku
Zmiana algorytmu SHA-1 na SHA-256 nie wymaga aktualizacji samego podpisu kwalifikowanego.
MF prosi o aktualizację oprogramowania podpisującego lub jego przekonfigurowanie (np. zmianę w parametrach podpisu funkcji skrótu z SHA-1 na SHA-256) do końca 2021 roku.
Wycofanie algorytmu SHA-1 ze środowiska do wysyłki plików ma na celu podniesienie bezpieczeństwa użytkowników.
Zasady wysyłania plików podpisanych profilem zaufanym lub danymi autoryzującymi pozostają bez zmian.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Praktyczne aspekty refakturowania transakcji krajowych
Żadne przepisy nie definiują pojęcia refakturowania. Jedyne regulacje dotyczące tej czynności znajdują się w art. 8 ust. 2a VATU.
Zdaniem organów podatkowych i sądów z refakturowaniem mamy do czynienia wówczas, gdy przedsiębiorca, występujący we własnym imieniu, nabywa usługi, których faktycznym odbiorcą jest inny podmiot i w związku z tym odsprzedaje usługi temu, innemu, podmiotowi. W takiej sytuacji przedsiębiorca refakturujący jest niejako pośrednikiem pomiędzy sprzedawcą usługi, a jej faktycznym, ostatecznym, odbiorcą.
Dyrektor KIS, w swojej interpretacji indywidualnej z 26.5.2021 r. (0112-KDIL1-2.4012.116.2021.2.PG, Legalis), stwierdza: „Powyższy przepis jest źródłem praw i obowiązków podatników w odniesieniu do świadczeń określanych mianem „odsprzedaży” lub „refakturowania” usług. W związku z tym należy stwierdzić, że nabycie usług oraz ich późniejsza odsprzedaż (z marżą czy bez) powinny być zawsze traktowane jako dwie odrębne transakcje usługowe.
(…) w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Oznacza to, że podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie. Zatem, konsekwencją uznania podatnika biorącego udział w odsprzedaży usługi za świadczącego, jest wystawienie przez niego faktury dokumentującej wyświadczenie tej usługi”.
W przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Fakturując je podatnik dokonuje tzw. refakturowania.
Aby prawidłowo dokonać refakturowania należy, przede wszystkim, ustalić miejsce (kraj) jej opodatkowania. Wiąże się to z ustaleniem reguł opodatkowania – czy będzie to podstawowa reguła, zawarta w art. 28b VATU, czy też będziemy mieć do czynienia z regułami szczególnymi, zawartymi w art. 28e (usługi związane z nieruchomościami), art. 28f (usługi transportu pasażerów), art. 28g (usługi wstępu na imprezy), art. 28i (usługi restauracyjne i cateringowe), art. 28j (usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu) lub art. 28n (usługi turystyki).
Z miejscem opodatkowania ściśle jest bowiem związane ustalenie, czy (i jak – jaką stawką) należy opodatkować tę usługę.
Kolejną czynnością jest określenie obowiązku podatkowego (czy będzie to moment wykonania usługi, czy też data wystawienia refaktury).
Oczywiście, podatnik nie może zapominać również o ustaleniu, czy przysługuje mu odliczenie VAT z faktury pierwotnej, otrzymanej od podmiotu faktycznie świadczącego usługę.
Przy refakturowaniu ważne jest, aby usługi podlegające dalszej odsprzedaży sprzedawane były w takim samym stanie, w jakim zostały nabyte od dostawców. Podmiot, który je zakupił nie powinien z nich korzystać (a jeżeli już, to w bardzo ograniczonym zakresie). Odsprzedać, natomiast, powinien po cenie nabycia, w zasadzie nie naliczając żadnego narzutu. W praktyce mogą wystąpić sytuacje, kiedy podatnik, refakturując nabytą usługę, doliczy również dodatkowe koszty (np. koszty zakupu usługi).
Kontrahent podatnika przysłał do jego firmy swoich przedstawicieli, aby zapoznali się ze sposobem wdrażania u podatnika nowych technologii. Umowa zawierała klauzulę, że wszelkie koszty związane z pobytem przedstawicieli kontrahenta (przede wszystkim koszty zakwaterowania i przejazdów) zostaną przez podatnika na tego kontrahenta refakturowane. W związku z tym, że podatnik zmuszony był wyłączyć z pracy jednego ze swoich pracowników, który oprowadzał delegację po zakładzie i udzielał wszelkich wyjaśnień podatnik doliczył do refaktury określoną kwotę, jako rekompensatę poniesionych strat.
Praktyka wskazuje, że transakcje refakturowania warto uregulować we wzajemnych umowach. Tym bardziej, że od postanowień zawartych w umowie może zależeć stawka VAT przy tej transakcji (będzie o tym mowa w dalszej części opracowania).
Warto również zauważyć, że refakturowanie dotyczy nie tylko świadczeń dokonywanych na rzecz innego przedsiębiorcy, ale również świadczeń na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Ustalenie właściwej stawki opodatkowania refakturowanej usługi
Wydawać by się mogło, że – stosując literalne brzmienie przepisu art. 8 ust. 2a VATU – na fakturze dokumentującej transakcję refakturowania powinna być zastosowana identyczna stawka VAT, jaka znajduje się na fakturze dokumentującej nabycie usługi od bezpośredniego dostawcy. Innymi słowy – refakturowanie nie powinno powodować zmiany statusu podatkowego transakcji.
Tymczasem tak nie jest, ponieważ ustawodawca, w art. 8 ust. 2a, stwierdził tylko, że podmiot refakturujący należy traktować tak, jakby on sam wykonał usługę – brak w tym stwierdzeniu jakiegokolwiek odniesienia do stawki VAT. Oczywiście, zrozumiałe jest, że na temat stawki stanowią inne przepisy ustawy, ale takie właśnie brzmienie przepisu może wskazywać wyłącznie na powstanie, po stronie refakturującego, obowiązku wystawienia faktury związanej z transakcją, a nie na możliwości zastosowania obniżonej stawki VAT lub stawki „zw”.
Skoro ustawodawca użył określenia „przyjmuje się, że podatnik sam (…) wyświadczył te usługi”, to należy uznać, że podatnika, jako fikcyjnie wykonującego usługę, nie wiąże – w żaden sposób – wysokość opodatkowania zastosowana przez podmiot, od którego usługa została kupiona. Wystawiającego refakturę podatnika wiążą wyłącznie przepisy dotyczące VAT. Moim zdaniem, gdyby ustawodawca zezwalał podatnikowi na przeniesienie stawek VAT z faktury pierwotnej na refakturę wówczas wyraźnie wskazałby to w VATU.
Warto prześledzić na przykładach, jak w praktyce wygląda refakturowanie różnych kosztów.
Najczęściej refakturowanymi kosztami są koszty mediów, w tym energii (należy, w tym momencie, zaznaczyć, że mimo iż właściwie wszelkie postacie energii uważane są, na gruncie podatku VAT, za towary, to jednak dostawy energii mają charakter zbliżony do świadczenia usług). Standardowy schemat jest następujący: zakupu mediów dokonuje właściciel lokalu, a następnie obciąża nimi najemcę tego lokalu. Usługa najmu traktowana jest odrębnie od usługi udostępnienia mediów. Dzieje się tak wówczas, gdy najemca rozlicza się z faktycznego zużycia mediów, zgodnie ze wskazaniami licznika, co wynika ze sporządzonej pomiędzy podatnikami umowy.
W takim przypadku możliwe będzie zastosowanie do refakturowanych opłat za media obniżonej stawki VAT, identycznej, jak na fakturze wystawionej przez ich bezpośredniego dostawcę.
Spółka ABC jest właścicielem powierzchni biurowej. Wynajęła cześć tej powierzchni Adamowi Abackiemu, prowadzącemu działalność gospodarczą. W umowie najmu zapisane zostało, że pan Abacki, z tytułu najmu powierzchni biurowej, jest zobowiązany płacić co miesiąc czynsz najmu w wysokości 100 zł za 1 m2. Jednocześnie zapisano, że tytułem dostaw energii elektrycznej i wody oraz odprowadzania ścieków najemca będzie obciążany na podstawie wskazań podliczników według stawki za jednostkę (KWh i m3), zgodną ze stawką dostawców tych mediów.
W rezultacie usługa wynajmu będzie obciążona stawką 23%, koszty dostaw wody oraz opłaty za odprowadzanie ścieków będą refakturowane na pana Abackiego według obniżonej stawki 8%, identycznej jak na fakturach wystawianych przez podmioty będące dostawcami czy odbiorcami tych mediów. Energia elektryczna objęta jest stawką 23%, a więc taka sama stawka znajdzie się również na refakturze wystawianej najemcy.
Naliczony VAT, wykazany w otrzymanych przez spółkę ABC fakturach za media, podlega odliczeniu.
Do refakturowania kosztów mediów wrócę przy omawianiu usług kompleksowych.
Innym przykładem refakturowania kosztów są zwolnione z VAT usługi świadczone przez określone grupy podmiotów, uprawnione do takich świadczeń. Należą do nich, np. usługi pocztowe, sportowe, kulturalne czy medyczne. Podmioty świadczące takie usługi wystawiają faktury ze stawką „zw”.
Konieczne, w tym momencie, jest zwrócenie uwagi, że ustawodawca zwalniając te usługi od podatku (na podstawie art. 43 ust. 1 VATU) wyraźnie wskazał, że zwolnieniu podlega świadczenie takich usług przez określone (do tego uprawnione) podmioty. W przypadku usług pocztowych są to „powszechne usługi pocztowe świadczone przez operatora obowiązanego do świadczenia takich usług”, w przypadku usług ściśle związanych ze sportem są to usługi „świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń”, w przypadku, natomiast, usług w zakresie opieki medycznej są to usługi „świadczone w ramach zawodów lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej (…)”.
Nie oznacza to jednak wcale, że wypełniając obowiązek wystawienia refaktury, na podstawie art. 8 ust. 2a VATU, ustawodawca daje nam jednocześnie możliwość zastosowania stawki „zw”.
Spółka ABC, która jest właścicielem powierzchni biurowej i wynajęła jej część Adamowi Abackiemu, prowadzącemu działalność gospodarczą, dokonuje również wysyłki korespondencji na rzecz najemcy za pośrednictwem Poczty Polskiej. Na koniec każdego miesiąca, po wystawieniu faktury przez Pocztę Polską, spółka refakturuje Adama Abackiego tytułem wysłanej korespondencji według faktycznie zrealizowanych wysyłek. Faktura, wystawiana z tego tytułu na najemcę, będzie zawierała podatek w stawce 23%, ponieważ zastosowanie stawki zwolnionej jest możliwe jedynie w przypadku usług pocztowych, świadczonych bezpośrednio przez uprawnione do wykonywania usług pocztowych podmioty.
Zastosowanie stawki 23% do refakturowania usług zwolnionych na mocy art. 43 ust. 1 VATU nie jest jednak regułą. Istnieją bowiem wyjątki od tej reguły.
Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawodawca zwolnił z podatku nabyte od podmiotów uprawnionych do zastosowania zwolnienia, a następnie refakturowane, świadczenie usług w zakresie opieki medycznej.
Spółka ABC zawarła ze spółką XYZ umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, w ramach abonamentu medycznego. Spółka XYZ jest podmiotem leczniczym, w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, wpisanym do właściwego rejestru.
Spółka ABC umożliwia osobom przez siebie zatrudnionym, a także swoim współpracującym kontrahentom sprzedającym jej produkty, korzystanie ze świadczeń zdrowotnych, określonych w umowie (usługi w zakresie opieki medycznej, usługi służące profilaktyce, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia). Usługi te spółka ABC udostępnia współpracującym kontrahentom odpłatnie, pobierając od nich wynagrodzenie w wysokości równej kosztom poniesionym przez spółkę z tytułu nabycia świadczeń zdrowotnych od spółki XYZ.
Spółka ABC, biorąc pod uwagę brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 19a VATU, wystawia swoim kontrahentom refaktury, w których ujmuje usługi zdrowotne jako zwolnione z VAT.
Zastosowany przez ustawodawcę wyjątek, pozwalający podmiotowi refakturującemu na wystawienie refaktury ze stawką „zw” potwierdza tylko powyższe ustalenia w tym zakresie. Próżno by szukać w art. 43 ust. 1 VATU takiego zwolnienia od podatku w zakresie refakturowania usług pocztowych czy sportowych. Moim zdaniem – w odróżnieniu od zdania niektórych komentatorów – ustawodawca, ograniczając możliwość zastosowania, przy refakturze, zwolnienia od podatku tylko do usług w zakresie opieki medycznej, zrobił to świadomie.
Kolejnym przykładem refakturowania są usługi noclegowe i gastronomiczne. I tu czeka nas niespodzianka. Otóż w przypadku usług noclegowych ustawodawca diametralnie zmienił istniejący do końca 2020 r. niekorzystny, dla podmiotu refakturującego, przepis, kiedy to podmiot taki nie miał możliwości odliczenia naliczonego VAT z faktur dokumentujących nabycie we własnym imieniu na rzecz osób trzecich takich usług.
Od 1.1.2021 r., bowiem, zgodnie z nowym brzmieniem art. 88 ust. 1 pkt 4 VATU obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem usług noclegowych nabywanych w celu ich odsprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a VATU.
Warto, w tym momencie, odnieść się do brzmienia uzasadnienia do powyższej nowelizacji. Otóż czytamy tam, że: „Projektowana zmiana polega na umożliwieniu odliczania VAT naliczonego od usług noclegowych nabytych przez podatników wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. po nabyciu usługi w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (tj. w związku z tzw. refakturą usługi). Pozostałe nabycie usług noclegowych – tj. w przypadku nabycia przez podatnika do celów jego działalności i „konsumowanych” w tej działalności, nadal nie będzie generowało prawa do odliczenia. Takie wyłączenie ma uzasadnienie w tym, że generalnie usługi noclegowe i gastronomiczne noszą znamiona świadczeń nabywanych dla ostatecznej konsumpcji (do celów prywatnych), w efekcie identyfikacja celu nabycia tej usługi na etapie weryfikacji prawa do odliczenia może być trudna. W celu uniknięcia wątpliwości co do zakresu odliczenia podatku naliczonego proponuje się w treści przepisu odwołać się do art. 8 ust. 2a ustawy o VAT (wyeliminuje to prawo do odliczenia podatku w sytuacji wykorzystania usługi noclegowej do świadczenia usług kompleksowych opodatkowanych na zasadach ogólnych)”.
Spółka prowadzi działalność w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług związanych z podróżą. Na potrzeby działalności spółka nabywa usługi noclegowe połączone z usługą gastronomiczną (śniadania). Usługi te są następnie w całości odsprzedawane klientom spółki. Na otrzymywanych przez spółkę fakturach wykazywane są odrębnie usługi noclegowe i usługi gastronomiczne.
Spółka, na wystawianych swoim klientom refakturach, powinna zastosować stawkę 8% w przypadku zarówno usługi noclegowej, jak i gastronomicznej.
W myśl art. 88 ust. 1 pkt 4 VATU podatnik ma prawo odliczyć VAT z tytułu nabywanych usług noclegowych. Prawa do odliczenia VAT nie ma, z kolei, w przypadku nabywanych usług gastronomicznych.
Należy pamiętać, że wyżej omówione rozwiązanie dotyczy tylko usług noclegowych (i tylko w przypadku, gdy usługa taka nabywana jest w celu odsprzedaży). Nie dotyczy, natomiast, usług gastronomicznych. W tym przypadku w dalszym ciągu podatnik refakturujący nabyte usługi, nie ma prawa do odliczenia VAT.
Warto, w tym momencie, zauważyć, że ograniczenie w zakresie możliwości odliczenia VAT w przypadku usług gastronomicznych w sytuacji, kiedy to nie prywatny konsument (np. uczestnik konferencji) ponosi ciężar ekonomiczny podatku, lecz przedsiębiorca (np. podatnik świadczący usługi hotelowe) jest zdaniem sądów administracyjnych niedopuszczalne jako sprzeczne z fundamentalną zasadą neutralności VAT – np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 27.11.2019 r (wyr. NSA z 27.11.2019 r., I FSK 391/18), z 22.11.2019 r. (wyr NSA z 22.11.2019 r., I FSK 1259/17) i z 25.4.2017 r. (wyr. NSA z 25.4.2017 r., I FSK 1637/15). Niestety, z takim stanowiskiem sądów nie zgadzają się organy podatkowe.
Nie sposób nie wspomnieć, przy okazji, o usługach cateringowych. Otóż w przypadku takich usług zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne są zgodne, że usługi te są usługami odrębnymi od usług gastronomicznych, co oznacza, że nie sprzeciwiają się prawu podatnika do odliczenia VAT z faktur nabycia tych usług. Jednocześnie wyraźnie wskazują na konieczność wykorzystywania tych usług do wykonywania czynności opodatkowanych. A to, z kolei, oznacza, brak przeciwwskazań w refakturowaniu takich usług.
Refakturowanie usług złożonych (kompleksowych)
Jeżeli przedmiotem refakturowania będzie świadczenie złożone, w skład, którego wchodzi kilka usług, wówczas stajemy przed dylematem, czy usługi te należy potraktować oddzielnie, czy też na refakturze należy to zakwalifikować jako jedną usługę.
Należy wyraźnie podkreślić, że transakcja refakturowania nie może być podstawą do sztucznego rozdzielania na poszczególne części usługi kompleksowej. Jeżeli więc świadczenie kompleksowe stanowi jedną, niepodzielną, całość, nie może być rozdzielana w celu refakturowania poszczególnych jego części.
To, jednak, czy będzie to świadczenie kompleksowe (złożone) może wynikać z zapisów umowy pomiędzy kontrahentami, a także charakteru świadczonych usług. Jeżeli transakcja składa się z szeregu świadczeń należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich transakcja jest dokonywana. Ma to na celu określenie, czy mamy do czynienia z kilkoma świadczeniami odrębnymi, czy też jest to świadczenie jednolite.
W podobnej kwestii wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie Minister Finansów przeciwko Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (sprawa C-42/14). TSUE, w swoim wyroku, stwierdził, że najem nieruchomości oraz związane z tym dostawy: wody, energii elektrycznej czy wywóz nieczystości w zasadzie stanowią niezależne świadczenia. Oznacza to, że powinny one być traktowane, z punktu widzenia VAT, niezależnie. Zastrzegł, jednak, że jeżeli z zawartej umowy wynika, że jest to jedno świadczenie, a rozdzielenie dostawy mediów od najmu miałoby charakter sztuczny, wówczas jako to jedno świadczenie powinno być traktowane.
Na temat zakazu rozdzielania usług kompleksowych noszących znamiona jednolitej usługi wypowiedział się WSA w Krakowie (wyr. WSA w Krakowie z 2.2.2007 r., I SA/Kr 150/06) stwierdzając: „(…) jeżeli podatnik dokonuje kilku świadczeń dla określonego kontrahenta, które są ze sobą blisko związane w taki sposób, że biorąc pod uwagę aspekt ekonomiczny, stanowią jedną transakcję, która jedynie w sposób nienaturalny można podzielić, to te kilka świadczeń należy, na potrzeby podatku VAT, traktować jako jedną usługę”.
Jeżeli więc z charakteru świadczonej usługi oraz z zawartej umowy jednoznacznie wynika, że mamy do czynienia z odrębnymi świadczeniami, wówczas do refakturowania poszczególnych usług należy stosować zasady, o których dotychczas była mowa.
Jeżeli jednak jednolity charakter usługi nie pozwala na wyodrębnianie z niej poszczególnych elementów, traktując je jako różne usługi, opodatkowane różnymi stawkami, wówczas obowiązkiem podatnika jest określenie, które świadczenie należy uznać za główne, a które za świadczenia dodatkowe. Świadczeniami dodatkowymi będą świadczenia nie stanowiące celu samego w sobie, służące tylko do korzystania ze świadczenia głównego (np. koszty bezpośrednio związane z zasadniczym świadczeniem usługi transportu, takie jak: koszty opakowania, ubezpieczenia, prowizje, itp., a przy leasingu koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu).
Potwierdza to brzmienie art. 19a ust. 6 VATU, w myśl którego podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwot podatku,
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opodatkowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Refakturując usługę złożoną, nie podlegającą rozdzieleniu na poszczególne usługi, należy zastosować do niej przepisy odnoszące się do usługi głównej.
Spółka ABC wynajęła innej spółce XYZ lokal użytkowy. Umowa przewiduje, że za całość najmu spółka XYZ będzie płaciła określoną kwotę, która obejmuje zarówno kwotę czynszu najmu, jak i zryczałtowaną opłatę za media (energię elektryczną, dostawę wody i wywóz nieczystości). Mimo, że w wynajmowanym lokalu znajduje się podlicznik energii elektrycznej i spółka ABC otrzymuje fakturę od dostawy tej energii według faktycznego zużycia, a także licznik zużytej wody, to opierając się na brzmieniu umowy spółka nie może rozdzielać czynszu od kosztów mediów i w wystawianej spółce XYZ refakturze powinna zastosować stawkę 23%.
Obowiązek podatkowy w VAT przy refakturowaniu
Nie istnieje żadna szczególna zasada określenia momentu powstania obowiązku przy refakturowaniu. Obowiązuje tu ogólna zasada, wyrażona w art. 19a ust. 1 VATU, w myśl, której obowiązek podatkowy powstaje w dacie wykonania usługi (nie ma tu znaczenia moment wystawienia refaktury). Data ta będzie tożsama z dniem wykonania usługi dla pierwotnego wykonawcy, ponieważ moment wykonania usługi jest jeden – niezależnie od faktu, że usługa jest refakturowana. Oznacza to, że podatnik postępuje tak, jakby sam wykonywał tę usługę. Najczęściej pociągnie to za sobą konieczność złożenia korekty za miesiąc wykonania usługi w celu wykazania właśnie w tym miesiącu refakturowanej usługi.
Spółka ABC refakturuje na spółkę XYZ opłatę za pobyt w hotelu pracownika tej spółki. Pracownik przebywał w hotelu w dniach: 10 – 15 lipca. Spółka ABC otrzymała fakturę z hotelu w dniu 6 sierpnia i na jej podstawie została wystawiona, spółce XYZ, w dniu 8 sierpnia, refaktura opłacona 31 sierpnia.
Obowiązek podatkowy, w takiej sytuacji, powstał 15 lipca, czyli w dniu wykonania usługi. Usługę tę należy rozliczyć w deklaracji za lipiec.
Momentu powstania obowiązku podatkowego nie są w stanie zmienić zapisy umowy konkretnie określające datę zakończenia usługi.
Kontrahenci, w zawartej umowie dotyczącej wykonania usługi transportowej, określili, że usługa zostanie uznana za wykonaną w momencie, kiedy zlecający usługę otrzyma dokumenty potwierdzające jej wykonanie. Transport faktycznie został zakończony 22 kwietnia. Zlecający usługę otrzymał dokumenty potwierdzające dostarczenie towaru we wskazane miejsce dopiero 19 czerwca. Pośredniczący w transakcji podatnik, który zakupił usługę na rzecz wskazanego kontrahenta (zlecającego tę usługę) wystawił fakturę 3 lipca.
Obowiązek podatkowy powstanie jednak już 22 kwietnia, ponieważ postanowienia umowy pomiędzy kontrahentami nie mają żadnego wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego. Refakturujący usługę podatnik ma więc obowiązek rozliczyć podatek należny w deklaracji za kwiecień.
Nie zawsze, jednak obowiązek podatkowy powstanie w momencie wykonania usługi. Istnieją, przecież, wymienione w art. 19a ust. 5 pkt 3 i 4 VATU sytuacje, kiedy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Spółka wynajmuje przedsiębiorcy lokal użytkowy. Zgodnie z umową należność za energię elektryczną rozlicza na podstawie wskazań podlicznika (a więc na podstawie faktycznego zużycia tej energii). Za moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku odsprzedawanej energii spółka uznaje dzień wystawienia refaktury.
Kolejnym przykładem powstania obowiązku podatkowego w dacie innej niż data wykonania usługi jest przykład otrzymania całości lub części zapłaty za wykonaną usługę przed jej dokonaniem. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tej zapłaty (oczywiście w odniesieniu do otrzymanej kwoty). Stanowi o tym art. 19a ust. 8 VATU.
Przychód z tytułu wystawienia refaktury
W orzecznictwie sądów i organów skarbowych utrwalił się pogląd, że dzień powstania przychodu należy utożsamić z datą wystawienia refaktury.
Natomiast w przypadku, gdy strony określą okresy rozliczeniowe, wówczas przychód powstaje w ostatni dzień danego okresu rozliczeniowego. Z drugiej strony, jeżeli przed wystawieniem refaktury otrzymano zapłatę, to dzień, w którym nastąpiło uregulowanie należności, będzie wyznaczał moment powstania przychodu dla podmiotu dokonującego refaktury, pod warunkiem, że nie będzie to przedpłata, ani zaliczka.
Zasady wystawiania refaktur
Czynność wystawienia refaktury niczym nie różni się od wystawienia faktury. Nie obowiązują tu żadne, szczególne, zasady.
Oznacza to, że:
- Podatnicy nie są związani treścią faktury – był już mowa o tym, że mogą doliczać własne narzuty czy marże na refakturowane usługi. Ponadto, jeśli chodzi o stawkę VAT, była również mowa o tym, że podatnika w żaden sposób nie wiąże wysokość opodatkowania zastosowana przez podmiot, od którego usługa została kupiona.
- Refaktura nie musi zawierać określenia „REFAKTURA” (przypomnijmy, że dla faktur obowiązek ich oznaczania jako „FAKTURA VAT” zniknął od 1.1.2013 r.) – jeżeli jednak podatnik zechce wyraźnie oznaczyć, że wystawia refakturę nic nie stoi na przeszkodzie, aby w jej dowolnym miejscu umieścić odpowiednie oznaczenie.
- Refaktura powinna być wystawiana w terminie, w jakim wystawiane są faktury – zasadniczym terminem jest 15. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonana została usługa. Oczywiście inne terminy, o których mowa w art. 106i VATU, obowiązują również w przypadku wystawiania refaktur.
Nabyta przez podatnika, we własnym imieniu, ale na rzecz kontrahenta, usługa noclegowa została wykonana 23 maja. Właściciel hotelu wystawił podatnikowi fakturę 2 czerwca. Faktura dotarła do podatnika 14 czerwca. Oznacza to, że podatnik ma tylko jeden dzień na wywiązanie się z obowiązku wystawienia swojemu kontrahentowi refaktury.
Podatnik zamówił, na rzecz swojego klienta, wykonanie mebli ogrodowych. Sporządzona, na tę okoliczność, umowa przewiduje, że meble zostaną wykonane do końca sierpnia. Umowa zawiera klauzulę, że meble zostaną sprzedane kontrahentowi podatnika, a więc nie ulega żadnej wątpliwości, że usługa ta będzie refakturowana.
Podatnik wystawił refakturę 1 sierpnia, a więc na 30 dni przed wykonaniem usługi.
Zmiany w ustawie o cudzoziemcach mają usprawnić wydawanie zezwoleń na pracę
Od wielu lat zwiększa się liczba cudzoziemców, którzy chcą uzyskać pozwolenie na pobyt w Polsce. W związku z tym planowane jest usprawnienie niektórych rozwiązań prawnych dotyczących dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, co leży w interesie polskich pracodawców oraz ma stanowić ułatwienie pozyskiwania przez inwestorów strategicznych pracowników zza granicy. Według ostatnich danych do ubezpieczeń społecznych w ZUS było zgłoszonych około 800 tys. cudzoziemców. W zdecydowanej większości były to osoby pochodzące z Ukrainy. Ponadto celem projektu jest również poprawa innych obowiązujących rozwiązań w szeroko rozumianych sprawach cudzoziemców, w tym postępowań dotyczących przyjmowania pracowników przenoszonych wewnątrz przedsiębiorstwa.
W ramach zgłoszonej propozycji planowane jest znowelizowanie kilku ustaw. Dla pracodawców najważniejsze z nich to:
- ustawa z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach,
- ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
W ustawie z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2020 r. poz. 35 ze zm.) planowane są zmiany dotyczące:
- uproszczenia dotyczące udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, czyli:
- rezygnacja z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca,
- wprowadzenie nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sytuacji zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
- poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,
- wprowadzenie rozwiązania przyśpieszającego uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki;
- inne zmiany przewidziane w ustawie o cudzoziemcach to między innymi:
- wprowadzenie szczególnych, 60-dniowych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w I instancji liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione, a jednocześnie cudzoziemiec stawił się osobiście w urzędzie wojewódzkim celem złożenia wniosku (chyba że w stosunku do cudzoziemca nie stosuje się wymogu osobistego stawiennictwa), jak również przedłożył wszystkie dokumenty na okoliczności uzasadniające udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, albo upłynął termin na dokonanie tego, który to termin został wyznaczony przez wojewodę na podstawie projektowanego art. 106 ust. 2a oraz art. 106a ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, oraz wprowadzenie szczególnych 90-dniowych terminów na rozpatrzenie sprawy dla organu odwoławczego w sprawach udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy,
- wprowadzenie podstawy prawnej dla dokonywania pouczeń, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o cudzoziemcach, za zgodą cudzoziemca, w alternatywnej formie, tj. przez przesyłanie pouczenia w postaci elektronicznej na wskazany przez cudzoziemca adres poczty elektronicznej lub wskazanie cudzoziemców adresu poczty elektronicznej, na której znajduje się pouczenie na piśmie w postaci elektronicznej,
- uporządkowanie przepisów dotyczących wszczynania postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, w przypadkach gdy wniosku nie składa osobiście cudzoziemiec, który ma to zezwolenie otrzymać,
- wprowadzenie podstaw prawnych dla wojewody do wzywania cudzoziemca lub jednostki przyjmującej o przedłożenie dokumentów niezbędnych do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, z którym to wezwaniem zostanie sprzężony bieg terminu na załatwienie sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w pierwszej instancji administracyjnej,
- wprowadzenie szczególnych, 6-miesięcznych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione, a jednocześnie cudzoziemiec stawił się osobiście w urzędzie wojewódzkim celem złożenia wniosku (chyba że w stosunku do cudzoziemca nie stosuje się wymogu osobistego stawiennictwa), jak również przedłożył wszystkie dokumenty na okoliczności uzasadniające udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, albo upłynął termin na dokonanie tego, który to termin został wyznaczony przez wojewodę na podstawie projektowanego art. 203a ust. 2a i 2b ustawy o cudzoziemcach.
Kolejna zmiana dotyczy ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 1100 i 1162). W ramach tej ustawy planowane jest wprowadzenie zmian dotyczących oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi i postępowań w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową, jak również niezbędne uzupełnienie niektórych przepisów dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom. Projekt przewiduje także ułatwienie uzyskania zezwolenia na pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla gospodarki Polski.
Ostatnią ustawą objętą planowaną nowelizacją jest ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. poz. 1285 i 1292). W jej treści planowane jest wprowadzenie zmiany polegające na uzupełnieniu przepisów określających katalog osób, które mogą zostać objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, o osoby przebywające na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy o cudzoziemcach oraz osoby ubiegające się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które posiadają zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoby te uzyskają możliwość nabycia statusu bezrobotnego i mają już prawo do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a zatem mogą podlegać obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego albo ubezpieczać się dobrowolnie zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ponadto, w projekcie ustawy przewiduje się szczególną regulację o charakterze czasowym, przewidującą uproszczony tryb udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w odniesieniu do postępowań wszczętych przed 1.1.2021 r., które w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy będą pozostawać w toku w pierwszej albo w drugiej instancji oraz podstawę prawną do prowadzenia przez wojewodę oraz przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców kontroli sposobu korzystania przez cudzoziemca z zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udzielonego w tym szczególnym trybie w odniesieniu do okoliczności stanowiących podstawę do jego cofnięcia.
Resortem odpowiedzialnym za ten projekt jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Wprowadzenie grupy VAT w ramach Nowego Ładu
Zdaniem projektodawców, instytucja ta znacznie uprości rozliczenia pomiędzy jej członkami oraz zwiększy efektywność finansową współpracy z innymi podmiotami z grupy. Generalnie, wprowadzenie grup VAT ma pozytywnie wpłynąć na płynność finansową w ramach grupy.
Na potrzeby tej regulacji, projekt ustawy (tzw. „Nowy Ład”) zakłada dodanie do ustawy o VAT rozdziału 2b w brzmieniu: „Opodatkowanie w grupie VAT” .
Podstawowe zagadnienia związane z funkcjonowaniem grupy VAT przedstawiono poniżej.
Zgodnie z projektowanym przepisem art. 8c ust. 1 ustawy o VAT, dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy nie podlegają opodatkowaniu. Przepis ten wprowadza zatem neutralność podatkową wewnątrz grupy, w zakresie VAT.
Ponadto, dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz podmiotu spoza tej grupy uważa się za dokonane przez tę grupę (art. 8c ust. 2). Z kolei również dostawa towarów i świadczenie usług dokonane na rzecz członka grupy VAT przez podmiot spoza tej grupy uważa się za dokonane na rzecz tej grupy (art. 8c ust. 3).
Rozpoczynając wspólne rozliczenia, grupa VAT w rozliczeniu za pierwszy okres rozliczeniowy uwzględnia kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy, wynikającą z ostatniej deklaracji podatkowej złożonej przez jej członków jako podatników (art. 8d ust. 1).
W przypadku utraty statusu podatnika przez grupę, jest ona zobowiązana złożyć deklarację podatkową za okres rozliczeniowy, w którym utraciła ten status. Jeśli natomiast ze złożonej w takim przypadku deklaracji wynika kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, to podlega ona zwrotowi na rzecz przedstawiciela grupy VAT lub podlega odliczeniu w rozliczeniu za następny okres rozliczeniowy przedstawiciela grupy VAT (art. 8d ust. 2 i 3).
Tworzenie grup VAT wiąże się z rozszerzeniem ustawowej definicji podatnika, występującej na gruncie ustawy o VAT. Zgodnie z dodawanym art. 15a ust. 1 ustawy, podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.
Grupę VAT mogą tworzyć podatnicy:
- posiadający siedzibę na terytorium kraju lub
- nieposiadający siedziby na terytorium kraju w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.
Warunki utworzenia grupy VAT zostały szczegółowo wymienione w projektowanych art. 15a ust. 3-5 ustawy o VAT. W przepisach tych wskazano jak należy interpretować wymagane powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne.
Jako dodatkowe warunki funkcjonowania grupy VAT wskazuje się m.in. następujące założenia:
- podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT (art. 15a ust. 7),
- grupa VAT nie może być członkiem innej grupy VAT (art. 15a ust. 8),
- grupa VAT nie może być rozszerzona o innych członków, ani pomniejszona o któregokolwiek z członków wchodzących w jej skład (art. 15a ust. 9),
- umowa o utworzenie grupy VAT musi zostać sporządzona na piśmie i zawierać elementy wskazane w przepisie (art. 15a ust. 10)
Grupa VAT traci status podatnika w przypadku, gdy przestanie spełniać warunki, od których uzależnione jest jej funkcjonowanie lub upłynie termin na jaki została utworzona.
Zmiany w podatku akcyzowym – będzie możliwa kontynuacja działalności w składzie podatkowym przez inny podmiot
Zmiana podmiotu prowadzącego skład podatkowy
Obowiązujące przepisy ustawy o podatku akcyzowym, co do zasady, nie zezwalają na kontynuację działalności w składzie podatkowym przez inny podmiot niż dotychczasowy prowadzący skład podatkowy, bowiem zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 1 AkcyzU, z dniem cofnięcia zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego następuje zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy. Oznacza to, że w przypadku cofnięcia, na wniosek podmiotu prowadzącego skład podatkowy zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego, w związku z zakończeniem procedury zawieszenia poboru akcyzy w stosunku do wyrobów akcyzowych znajdujących się w tym składzie podatkowym, powstaje zobowiązanie podatkowe i należy zapłacić należną akcyzę. Podmiot, który chciałby „przejąć” ten skład podatkowy wraz z wyrobami akcyzowymi w procedurze zawieszenia poboru akcyzy nie ma takiej możliwości – z wyjątkiem następców prawnych. Zmiana podmiotu prowadzącego skład podatkowy wymaga uzyskania nowego zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego. Takie rozwiązanie stanowi barierę w prowadzeniu działalności gospodarczej.
Możliwa kontynuacja działalności w składzie podatkowym
Uchwalone zmiany w AkcyzU pozwalają na „przejęcie” składu podatkowego przez inny podmiot, bez konieczności likwidacji działalności prowadzonej w przejmowanym składzie i zapłaty akcyzy od wyrobów akcyzowych znajdujących się w tym składzie. Zapewni to ciągłość prowadzenia działalności w składzie podatkowym, w tym stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, w szczególności w przypadku składu podatkowego typu produkcyjnego.
Podmiot „przejmujący” skład podatkowy może i powinien posiadać tytuł prawny do korzystania z miejsca albo części miejsca, w którym jest prowadzony „przejmowany” skład podatkowy, dopiero na dzień, od którego zacznie obowiązywać nowe albo zmienione zezwolenie. Podmiot ten powinien przekazać tytuł prawny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego niezwłocznie po jego uzyskaniu.
Zmiany przewidziane w ustawie nowelizującej wejdą w życie z dniem następującym po dniu jej ogłoszenia.
Uczestnictwo w związku zawodowym zapewni nową ulgę podatkową
Związkowiec z ulgą do 300 zł
Przepis art. 1 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych stanowi, że związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. Co do zasady, prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługuje osobom wykonującym pracę zarobkową. Co oznacza, że jest to pojęcie szersze niż pojęcie pracownika w rozumieniu Kodeksu pracy.
Nowy art. 26 ust. 1 pkt 2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzyma następującą treść „Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29–30cb i art. 30da–30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4–4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 300 zł”.
Składka członkowska przekroczy w wielu sytuacjach limit 300 zł
Zgodnie ze zgłoszoną propozycją, osoba zatrudniona, która będzie członkiem związku zawodowego, będzie miała możliwość odliczenia od dochodu równowartość opłaconych składek z tytułu przynależności do związku zawodowego. Projekt ustawy przewiduje limit kwotowy (od faktycznie opłaconych składek) w wysokości 300 zł w skali roku kalendarzowego. To oznacza, że miesięcznie od podatku dochodowego będzie można odliczyć równowartość składki członkowskiej nie większej niż 25 zł. Wysokość składki członkowskiej często jest ustalona na poziomie 1%, co oznacza, że w wielu sytuacjach członkowie związków wpłacają wyższe składki niż wskazany w ustawie limit. Bowiem 1% z minimalnego wynagrodzenia w 2022 r. wynosić będzie 30 zł i 10 gr.
Uzwiązkowienie w Polsce nie jest zbyt duże
W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że zgodnie z danymi GUS w 2018 r. aktywnie działało 12 500 organizacji związków zawodowych, funkcjonujących na różnych szczeblach. Największą część wśród związków zawodowych stanowiły zakładowe i oddziałowe organizacje związkowe (78,1%), następnie międzyzakładowe organizacje związkowe (19,5%). Ponadto na terenie kraju działały też federacje, konfederacje i ich struktury terenowe lub branżowe, a także tzw. jednolite związki zawodowe – w sumie było ich około 2,3%. Najmniejszą część stanowiły związki zawodowe rolników indywidualnych (0,1%). W 2018 r. do związków zawodowych należało ponad 1 500 000 osób. Osoby zrzeszone w związkach zawodowych stanowiły 4,9% w odniesieniu do dorosłej ludności Polski oraz 16,3% – zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w zakładach zatrudniających powyżej 9 osób. Środki finansowe, którymi dysponowały poszczególne organizacje, z reguły nie były wysokie. Wśród związków zawodowych w 2017 r. przychody 33,7% jednostek nie przekraczały 5000 zł rocznie, kolejnych 52,2% – kształtowały się na poziomie powyżej 5000 do 50 000 zł.
Ulga podatkowa może zwiększyć zainteresowanie uczestnictwem w związku zawodowym
Proponowana zmiana może zachęcać osoby zatrudnione do zrzeszania się i działalności związkowej, co może spowodować zwiększenie uzwiązkowienia w Polsce. Obecnie projekt ustawy jest procedowany w Sejmie, zgodnie z zapowiedzią przedstawicieli rządu, na przełomie września i października ustawa powinna zostać przyjęta przez Sejm, a następnie zostanie skierowana do Senatu. Planowana data wejścia w życie tej ustawy to 1.1.2022 r.