Jak od 1 stycznia 2022 r. ustalać, czy pracownik ma zapewnioną minimalną płacę

W 2022 r. pracownik na pełnym etacie powinien zarabiać co najmniej 3010 zł brutto (o 210 zł więcej niż w 2021 r.), a niepełnoetatowy – nie mniej niż proporcjonalną część tej stawki, obliczoną adekwatnie do liczby godzin do przepracowania w danym miesiącu. Przykładowo minimalna płaca dla pracownika zatrudnionego na:

1) ½ etatu w styczniu 2022 r. wyniesie 1504,80 zł (3010 zł : 152 godz. = 19,80 zł x 76 godz.), a w lipcu – 1505,28 zł (3010 zł : 168 godz. = 17,92 zł x 84 godz.),

2) ¾ etatu w lutym 2022 r. to 2257,20 zł (3010 zł : 160 godz. = 18,81 zł x 120 godz.), a w lipcu – 2257,92 zł (3010 zł : 168 godz. = 17,92 zł x 126 godz.).

Wzrost minimum ustawowego nie oznacza podwyżki wynagrodzenia zasadniczego każdego zatrudnionego na podstawie stosunku pracy. Nie tylko ono wchodzi bowiem w skład minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy zarobkach wieloskładnikowych podwyżka może nie być potrzebna, ale to zależy od rodzaju i wysokości tych składników.

Co uwzględniać, co pomijać
Ustalając, czy pracownik ma zagwarantowane minimum ustawowe, pracodawca powinien zsumować przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, które zostały zaliczone do wynagrodzeń osobowych przez Główny Urząd Statystyczny. Musi jednak pominąć niektóre z nich – patrz tabela. Lista wyłączeń od 2020 r. zawiera dodatek za staż pracy, przez który – na gruncie regulacji o płacy minimalnej – należy rozumieć dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi z tytułu osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę. Ta definicja była konieczna, ponieważ w przepisach są stosowane różne nazwy dla takiego dodatku (np. za wieloletnią pracę, za długoletnią pracę, za wysługę lat) oraz obowiązują różne zasady jego przyznawania i wypłacania.

Listy elementów płacowych przyjmowanych i pomijanych przy ustalaniu minimalnego wynagrodzenie za pracę pracownika  

*Lista ma charakter otwarty, co oznacza, że jeśli pracodawca ustanowił inne elementy płacowe, które tutaj nie są wymienione i nie są objęte wyłączeniami, powinien je uwzględnić przy ustalaniu minimalnego wynagrodzenia konkretnego pracownika; por. https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/608,pojecie.html

** Lista ma charakter zamknięty, co oznacza, że pracodawca nie może wyłączać z minimalnego wynagrodzenia pracownika innych elementów płacowych niż w niej zawarte

Kiedy uzupełniać wynagrodzenie
Wynagrodzenie pracownika powinno być tak ustalone, aby odpowiadało minimum ustawowemu. Dotyczy to płacy jednoskładnikowej (wynagrodzenie zasadnicze) oraz wieloskładnikowej (płaca zasadnicza i inne elementy, np. prowizja, premia, dodatek funkcyjny). Jeżeli jest określone poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę, musi być do jego wartości uzupełnione (nie mylić z wyrównaniem, o którym  poniżej). Taka czynność nie może być jednak wykonywana przez pracodawcę w każdym miesiącu. Wskazywałaby bowiem na niewłaściwe ukształtowanie wynagrodzenia. W efekcie może interweniować inspekcja pracy, która kontroluje przestrzeganie przez pracodawcę przepisów o wynagrodzeniach za pracę i innych świadczeniach związanych ze stosunkiem pracy. Z art. 282 § 1 pkt 1 KP wynika, że pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia za pracę w ustalonym terminie albo je bezpodstawnie zaniża, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Grozi mu za to grzywna od 1000 zł do 30 000 zł.

Jak dokonywać wyrównania
Wyrównywanie wynagrodzenia do poziomu minimalnej płacy powinno mieć miejsce tylko w warunkach i na zasadach określonych prawem. Ma przebiegać w sposób opisany poniżej.
Krok 1. Sprawdzanie powodów niższej pensji niż minimalna
Terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy – to dwie wyłączne przyczyny powstania różnicy między wynagrodzeniem pracownika a minimum ustawowym, które uruchamiają obowiązek wyrównania. Jeśli jedna z nich wystąpi w danym miesiącu, pracodawca będzie musiał wypłacić pracownikowi tę różnicę po ustaleniu, że suma jego składników płacowych i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, uwzględnianych w minimum ustawowym jest od niego niższa.
Pracodawca nie ma obowiązku wyrównywania pensji w miesiącach, w których wynagrodzenie pracownika jest niższe od minimalnego z innych powodów niż wymienione wyżej, np. ze względu na korzystanie przez niego ze zwolnienia lekarskiego, przebywanie na urlopie bezpłatnym czy zawarcie albo rozwiązanie umowy o pracę w trakcie miesiąca.
Krok 2. Obliczanie wyrównania w zależności od formy wynagradzania
Gdy pracownik jest wynagradzany na podstawie miesięcznych stawek wynagrodzeń i nie przysługuje mu wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, pracodawca będzie musiał naliczyć wyrównanie za każdą godzinę pracy. W tym celu:
• dzieli minimalne wynagrodzenie za pracę przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy; stawka będzie taka sama również dla pracowników niepełnoetatowych,
• ustala stawkę za godzinę pracy, dzieląc wynagrodzenie pracownika w danym miesiącu przez liczbę godzin do przepracowania w tym miesiącu,
• określa różnicę stawek, odejmując od minimalnej stawki godzinowej stawkę za godzinę pracy pracownika,
• mnoży różnicę stawek przez liczbę przepracowanych godzin.

Krok 3. Termin wypłaty
Jeśli pracodawca ma obowiązek wypłaty wyrównania, powinien to uczynić za okres danego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia.

Interpretacja ogólna doprecyzowująca katalog wydatków na cele mieszkaniowe

Zgodnie z wydaną interpretacją podatkową, jeżeli zakupiona przez podatnika nieruchomość zostanie sprzedana przed upływem 5 lat, nabywca powinien zapłacić 19-proc. podatek od dochodu z jej sprzedaży (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT).

Swego rodzaju „kołem ratunkowym” dla podatników może być jednak ulga mieszkaniowa, która pozwala na pomniejszenie należnego podatku. Można z niej skorzystać, jeżeli w ciągu 3 lat pieniądze z tej sprzedaży zostaną wydane na własne cele mieszkaniowe, np. zakup innej nieruchomości, w której podatnik zamieszka lub jej remont czy przebudowę (art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 ustawy o PIT).

Doprecyzowanie definicji

Typ wydatków, które można zakwalifikować jako poniesione na własne cele mieszkaniowe, został określony w art. 21 ust. 25 ustawy PIT. Są to m.in. wydatki poniesione na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego.

Lista wydatków

Do skorzystania z ulgi mieszkaniowej uprawniony jest każdy podatnik, który na własne, niekomercyjne cele mieszkaniowe, dokona zakupu i instalacji między innymi:

W świetle interpretacji ogólnej wydatki te stanowić będą wydatki na własne cele mieszkaniowe w rozumieniu art. 21 ust. 25 ustawy PIT. Dzięki temu wydatkowane środki na te cele spowodują zmniejszenie ostatecznego podatku do zapłaty lub nawet umożliwią pełne zwolnienie z tego podatku.

Źródło: Ministerstwo Finansów

E-Czynny żal w sprawach karno-skarbowych wciąż możliwy i skuteczny

Jak wyjaśnia MF zmiany w art. 16 § 4 KKS wprowadzone ustawą o doręczeniach elektronicznych nie modyfikują treści merytorycznej przewidzianych tam regulacji. Złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną (np. e-PUAP, e-Urząd Skarbowy) od 5.10.2021 r. pozostaje skuteczne. Wolą ustawodawcy było, aby określenie „na piśmie” dotyczyło zarówno formy papierowej, jak i elektronicznej.

Dnia 5.10.2021 r. art. 16 § 4 KKS zyskał nowe brzmienie. Chodzi o przepis dotyczący składania czynnego żalu przez osoby, które dopuściły się wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Zgodnie z nowym brzmieniem: „Zawiadomienie wnosi się na piśmie albo ustnie do protokołu”.
Użyte w art. 16 § 4 KKS sformułowanie „na piśmie” zrodziło wątpliwości, dotyczące możliwości złożenia czynnego żalu drogą elektroniczną.

Zmiany w art. 16 § 4 KKS dokonano na podstawie ustawy o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320, ze zm.). Zmiana ta ma wyłącznie charakter dostosowawczy, bez jakichkolwiek modyfikacji treści merytorycznej. Stąd też, od 5.10.2021 r., złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną (np. e-PUAP, e-Urząd Skarbowy) jest skuteczne.

Z uzasadnienia do projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych jednoznacznie wynika, że zmiana w zakresie stosownej w przepisach prawa terminologii – polegająca m.in. na zamianie wyrazu „pisemnie” na wyrażenie „na piśmie” – miała na celu zrównoważenie postaci papierowej z postacią elektroniczną.

Źródło:Ministerstwo Finansów

Zasady korzystania z ulgi na złe długi obowiązujące od 1.10.2021 r.

Co do zasady, obowiązkiem podatników jest rozliczanie VAT z tytułu dokonywanych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT niezależnie od tego czy otrzymają zapłatę czy nie. W związku z tym podatnicy często zmuszeni są rozpoznawać podatek należny związany z płatnościami, których jeszcze nie otrzymali, a czasem nawet nigdy nie otrzymają.

Na warunkach i zasadach określonych przepisami art. 89a VATU podatnicy mogą jednak w takich przypadkach odzyskiwać rozliczony podatek należny. Jest to tzw. ulga na złe długi.

Przez szereg lat wątpliwości budziła zgodność części warunków ulgi na złe długi z przepisami unijnymi. Ostatecznie zagadnienie to trafiło do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który uznał cześć z tych warunków za niezgodne z przepisami unijnymi. W związku z tym z dniem 1.10.2021 r. uchylone zostały przepisy określające większość z zakwestionowanych przez Trybunał warunków. Obecnie z przepisów nie wynika zatem, aby warunkiem korzystania z ulgi na złe długi było, aby:

Fakt uchylenia przepisów określających wskazane warunki dopiero z dniem 1.10. 2021 r. nie oznacza przy tym, że dopiero od tego dnia warunki te nie obowiązują. W świetle wskazanego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej warunki te – jako niezgodne z przepisami unijnymi – nie obowiązują od początku (od momentu ich wprowadzenia). Powoduje to, że podatnicy mogą pomijać te warunki (z zastrzeżeniem nowych warunków korzystania z ulgi na złe długi w stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podmiotów innych niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, o których mowa będzie dalej) również korzystając z ulgi na złe długi w drodze korekty okresów rozliczeniowych przed październikiem 2021 r.

Ponadto wskazać należy, że pozostawiony został uznany przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej niezgodny z przepisami unijnymi warunek, aby na dzień poprzedzający dzień skorzystania z ulgi na złe długi wierzyciel był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W mojej ocenie mimo to warunek ten – jako niezgodny z przepisami unijnymi – nie obowiązuje.

Warunki korzystania z ulgi na złe długi

Od 1.10.2021 r. korzystanie z ulgi na złe długi jest możliwe, jeżeli łącznie spełnione są cztery następujące warunki:

1. nieuregulowanie wierzytelności w ciągu 90 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze,
2. sprzedaż została dokonana na rzecz nabywcy zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny albo nieściągalność wierzytelności jest dodatkowo udokumentowana (na jeden z trzech określonych przepisami sposobów),
3. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły trzy lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
4. do dnia skorzystania z ulgi na złe długi wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Ad 1. Pierwszym warunkiem korzystania z ulgi na złe długi jest uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności. Warunek ten jest spełniony, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (zob. art. 89 ust. 1a VATU).

Nieściągalność wierzytelności może się przy tym uprawdopodabniać w częściach. Jest tak przykładowo w przypadku płatności dokonywanych w ratach. Wówczas uprawdopodobnienie nieściągalności części wierzytelności odpowiadające poszczególnym ratom następuje z upływem 90 dni od upływu terminu płatności poszczególnych rat – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 23.11.2011 r. (wyr. WSA w Olsztynie z 23.11.2011 r., I SA/Ol 537/11).

Dopuszcza się przy tym, aby przed upływem 90. dnia od upływu terminu płatności strony termin płatności przedłużyły. Wówczas omawiany warunek staje się spełniony dopiero w związku z brakiem uregulowania wierzytelności z upływem 90 dni od upływu nowego terminu płatności (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21.5.2013 r., ITPP1/443-17c/13/MN).

Ad 2. Do 30.9.2021 r. z przepisów wynikało, że z ulgi na złe długi podatnicy mogą korzystać tylko w stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni. Jednakże w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15.10. 2020 r. w sprawie C-335/19 konieczne stało się umożliwienie korzystania z ulgi na złe długi również w stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podmiotów innych niż podatnicy zarejestrowani VAT czynni.

Dlatego też z dniem 1 października dodany został art. 89 ust. 2a VATU., z którego wynika, że korzystanie z ulgi na złe długi jest możliwe również w stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podmiotów innych niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Przy czym w przypadkach takich korzystanie z ulgi na złe długi jest możliwe, jeżeli ma miejsce jedna z trzech określonych przepisami sytuacji, tj., jeżeli:

Podkreślić należy, że wystąpienie jednej z tych trzech sytuacji jest warunkiem korzystania z ulgi na złe długi w stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podmiotów innych niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. W stosunku do wierzytelności przysługujących wobec podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni nie jest konieczne dodatkowe dokumentowanie nieściągalności wierzytelności.

Ad 3. Przed 1.10. 2021 r. jednym z warunków korzystania z ulgi na złe długi było, aby od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona (zob. art. 89a ust. 2 pkt 5 VATU w brzmieniu obowiązującym do 30.9.2021 r.). Z dniem 1 października okres ten został o rok wydłużony, tj. obecnie korzystanie z ulgi na złe długi jest możliwe, jeżeli od końca roku, w którym została wystawiona (zob. art. 89a ust. 2 pkt 5 VATU w brzmieniu obowiązującym od 1.10. 2021 r.).

Istnienie omawianego warunku powoduje, że nie jest również możliwe korzystanie z ulgi na złe długi w drodze korekty deklaracji dokonywanej po 31 grudnia roku o trzy lata późniejszego niż rok wystawienia faktury. Odpowiednią aktualność w tym zakresie zachowuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 16.9.2014 r. (wyr. WSA w Gliwicach z 16.9.2014 r.,. III SA/Gl 517/14), w którym czytamy, że „korekta podatku należnego w odniesieniu do wierzytelności nieściągalnych powinna zostać dokonana w terminie wynikającym z art. 89a ust. 2 pkt 5 VATU (nie później niż przed upływem 2 lat [obecnie nie później niż przed upływem 3 lat – przyp. aut.] licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura), poprzez korektę deklaracji za właściwy okres rozliczeniowy wskazany w art. 89a ust. 3 VATU. Jednocześnie uprawnienie to nie może zostać zrealizowane (przywrócone) poprzez złożenie korekty deklaracji podatkowej za ten okres w trybie art. 81 Ordynacji podatkowej”.

Dodać przy tym należy, że można się spotkać ze stanowiskiem, iż omawiany warunek jest niezgodny z przepisami unijnymi. Stanowisko takie reprezentuje również część sądów administracyjnych – przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 22.4.2015 r. (wyr. WSA we Wrocławiu z 22.4.2015, I SA/Wr 2484/14) czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 23.3.2017 r. (wyr. WSA w Gliwicach z 23.3.2017 r., III SA/Gl 1411/16). Jednakże dominujące w wyjaśnieniach sądów administracyjnych wydaje się stanowisko, że omawiany warunek jest jednak zgodny z przepisami unijnymi, a w konsekwencji obowiązujący (zob. przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14.9.2016 r. – III SA/Wa 2118/15, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 14.12.2016 r. –  I SA/Op 355/16, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7.3.2017 r. – III SA/Wa 835/16).

Ad 4. Czwartym warunkiem do skorzystania z ulgi na złe długi jest, aby do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej z rozliczoną korektą wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Warunek ten pośrednio wynika z treści art. 89a ust. 3 VATU.

Zauważyć przy tym należy, że nie ma przepisu przewidującego, że zbycie wierzytelności po cenie niższej od wartości nominalnej uprawnia do częściowego skorzystania z ulgi na złe długi. W konsekwencji każde zbycie wierzytelności (w tym zbycie wierzytelności po cenie niższej od wartości nominalnej) wyłącza możliwość skorzystania z ulgi na złe długi w stosunku do tej wierzytelności.

Korzystanie z ulgi na złe długi

Z art. 89a ust. 3 VATU wynika, że korekta w ramach ulgi na złe długi może zostać dokonana w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną (pod warunkiem, że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie), a więc w rozliczeniu za okres, w którym upływa 90. dzień od dnia upływu terminu płatności wierzytelności (zob. art. 89a ust. 1a VATU).

W świetle tego przepisu podatnicy nie mają swobody wyboru deklaracji, w której mogą skorzystać z ulgi na złe długi. Skorzystanie z korekty w ramach tej ulgi jest możliwe wyłącznie w ramach deklaracji VAT składanej za okres rozliczeniowy, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, a więc za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 90. dzień licząc od dnia upływu terminu płatności wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze (zob. art. 89a ust. 1a VATU).

Nie oznacza to, że nie jest możliwe korzystanie z ulgi na złe długi po złożeniu deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 90. dzień, licząc od dnia upływu terminu płatności wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze. Jest to jak najbardziej możliwe, lecz wymaga złożenia korekty deklaracji złożonej za ten okres rozliczeniowy (zob. przykładowo stanowiące zmianę interpretacji indywidualnej pismo Ministerstwa Finansów z 12.11.2013 r. – PT8/033/187/448/AMT/13/RD-117081).

Obecnie korektę na złe długi uwzględniają w treści przesyłanych plików JPK_VAT. W celu uwzględnienia korekty należy:

Należy przy tym wskazać, że nie obowiązują limity dokonywanych zmniejszeń w ramach ulgi na złe długi. Kwota zmniejszenia podatku należnego może być nawet wyższa od z ulgi na złe długi. W takich przypadkach we właściwych polach pliku JPK_V7M/JPK_V7K należy wpisać kwoty ujemne, tj. kwoty ze znakiem minus (–).

Dodatkowo od 1.1.2022 r. podatnicy korzystający z ulgi na złe długi będą obowiązani wskazywać w ewidencji VAT termin płatności (zob. § 10 ust. 2 lit. f SzczegZakrDanDeklR w zw. z § 2 ust. 1 ZmSzczegZakrDanDeklR). Podobnie – począwszy od rozliczenia za styczeń 2022 r. – termin płatności trzeba będzie wskazywać w części ewidencyjnej pliku JPK_V7M/JPK_V7K.

Uregulowanie należności przez dłużnika po skorzystaniu z ulgi na złe dług

Często się zdarza, że po skorzystaniu z ulgi na złe długi wierzytelność, której dotyczyła korekta, zostanie uregulowana lub zbyta. Z art. 89a ust. 4 VATU wynika, że w przypadkach takich podatnik, który skorzystał z ulgi, jest obowiązany do zwiększenia podatku należnego o podatek związany z uregulowaną wierzytelnością (przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części). Zwiększenie takie powinno nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (częściowo uregulowana) lub zbyta.

Omawiany obowiązek istnieje w przypadku uregulowania należności w jakiejkolwiek formie. W konsekwencji również otrzymanie takiej należności od osoby trzeciej czy przymusowe ściągnięcie jej w drodze egzekucji skutkuje wystąpieniem takiego obowiązku – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29.6.2012 r. (wyr. WSA w Warszawie z 29.6.2012 r., III SA/Wa 2690/11).

Z przepisów nie wynika przy tym, aby zbycie wierzytelności po cenie niższej od jej wartości nominalnej (co jest regułą) skutkowało koniecznością częściowego tylko zwiększenia kwoty podatku należnego. W konsekwencji każde zbycie wierzytelności (także za symboliczną cenę) skutkuje zatem obowiązkiem zwiększenia kwoty podatku należnego o całą kwotę korekty dokonanej w ramach ulgi na złe długi. Z tego względu zbycie wierzytelności, w stosunku do których podatnicy skorzystali z ulgi na złe długi, jest opłacalne tylko, jeżeli cena sprzedaży wierzytelności jest wyższa od kwoty podatku należnego zawartej w wartości nominalnej wierzytelności.

Obecnie zwiększenia podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 4 VATU dokonuje się w ramach przesyłanych plików JPK_VAT. W tym celu należy:

Ponadto od 1.1..2022 r. podatnicy dokonujący przedmiotowego zwiększenia obowiązani będą wskazywać w ewidencji VAT datę dokonania zapłaty (zob. § 10 ust. 2 lit. f SzczegZakrDanDeklR w zw. z § 2 ust. 1 ZmSzczegZakrDanDeklR). Podobnie – począwszy od rozliczenia za styczeń 2022 r. –datę dokonania zapłaty trzeba będzie wskazywać w części ewidencyjnej pliku JPK_V7M/JPK_V7K.

Wyższe limity podatkowe w 2022 r.

Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się, co do zasady, według średniego kursu tej waluty ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. W tym roku  pierwszy października był dniem roboczym, a zatem należy wziąć średni kurs euro z tego dnia. Kurs  euro na 1.10.2021 r. wynosił 4,5941 PLN/1 EURO. Kurs ten jest  wyższy w porównaniu z kursem euro na 1 października 2020 r. który wynosił bowiem 4,5153 PLN/1 EURO.W związku z tym przewidziane limity podatkowe na 2022 r. są wyższe  niż w roku bieżącym.

Mały podatnik 

Pojęcie małego podatnika używane jest zarówno na potrzeby podatku dochodowego, jaki i VAT. Status małego podatnika w podatku dochodowym łączy się z możliwością wpłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne, a także możliwością stosowania jednorazowej amortyzacji. Natomiast w podatku VAT mały podatnik może rozliczać się kasowo  (tzn. taki podatnik płaci podatek VAT dopiero po uzyskaniu zapłaty od kontrahenta).

Warunkiem uzyskania statusu małego podatnika w VAT  jest uzyskanie ze sprzedaży (wraz z VAT)  kwoty nie przekraczającej  równowartości 1 200 000 euro (kwotę po przeliczeniu zaokrągla się do 1000 zł). W 2022 r. przedsiębiorca będzie mieć zatem status małego podatnika w VAT, jeśli wartość ze sprzedaży za 2021 r. nie przekroczy kwoty 5 513 000 zł.

W przypadku prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu) małym podatnikiem jest ten podatnik, którego kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 45 000 euro.  Za  2021 r. limit ten będzie wynosić 207 000 zł.

W przypadku podatków dochodowych limit dla statusu małego podatnika jest wyższy niż w VAT. W podatkach dochodowym małym podatnikiem będzie przedsiębiorca, u którego wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła kwoty, która odpowiada równowartości 2 000 000 euro (kwotę po przeliczeniu zaokrągla się do 1000 zł). Zatem małym podatnikiem w 2022 r. będzie przedsiębiorca, którego przychód ze sprzedaży (wraz z VAT należnym)  w 2021 r. nie przekroczył kwoty  9 188 000 zł.

Jednorazowy odpis amortyzacyjny

Z jednorazowej amortyzacji mogą korzystać podatnicy mający status małego podatnika, a także nowo założone podmioty. Podatnicy, których przychód ze sprzedaży w 2021 r. nie przekroczył kwoty 9 188 000 zł  (mali podatnicy) i kupili  środek trwały zaliczany do grupy 3-8 klasyfikacji środków trwałych (z wyłączeniem samochodów osobowych), mogą zaliczyć go jednorazowo do kosztów podatkowych. Oznacza to, że w roku podatkowym, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych przedsiębiorca może dokonać tych odpisów amortyzacyjnych do określonego limitu łącznej kwoty stanowiącej równowartość 50 000 euro w roku podatkowym. A zatem w 2022 r. przedsiębiorcy będą mogli zaliczyć jednorazowo do kosztów łączny zakup środków trwałych (z wyjątkiem samochodów osobowych) do wysokości 230 000 zł 

Rozliczanie w formie ryczałtu 

Zgodnie z ogólną zasadą przedsiębiorcy mogą wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z działalności gospodarczej, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, bądź wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, z tym że w tym przypadku ww. limit dotyczy sumy przychodów wspólników spółki z tej działalności – w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro. A zatem osoby fizyczne (przedsiębiorcy) lub spółki cywilne (jawne) osób fizycznych, które osiągnęły przychód z działalności w 2021 r. do kwoty 9 188 200  zł  mogą rozliczać przychód w 2022 r. w formie ryczałtu ewidencjonowanego.

Prowadzenie ksiąg rachunkowych

Jeśli przychód przedsiębiorcy lub spółki osobowej przekroczy za 2021 r. 2 000 000 euro to mają oni obowiązek w 2022 r. prowadzić ewidencję działalności w formie ksiąg rachunkowych. Do przeliczenia tej kwoty należy wziąć pod uwagę średni kurs euro ogłaszany przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy. A zatem jeśli w 2021 r. przedsiębiorca osiągnął przychód ponad kwotę 9 188 200 zł powinien w 2022 r. prowadzić księgi rachunkowe.

Liczne zmiany do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Zmiany od 18 września 2021 r.

Przepisy wprowadzają istotną zmianę dla osób współpracujących. Przed zmianą przepisów osoby współpracujące z przedsiębiorcą korzystającym z ulgi na start nie podlegały dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Od 18 września mogą przystąpić do tego ubezpieczenia i korzystać ze świadczeń w razie choroby i macierzyństwa.

Korzystna zmiana dotyczy również warunków nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Umożliwia przyznanie renty osobom, które stały się niezdolne do pracy w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, nawet jeśli nie było obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oczywiście osoby te muszą spełnić pozostałe warunki do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Nowelizacja rozwiązuje definitywnie problem tzw. emerytur czerwcowych. Przejście na emeryturę w czerwcu nie może być mniej korzystne niż w pozostałych miesiącach II kwartału danego roku. Dlatego do przepisów wprowadzono zasadę, że przy ustalaniu wysokości emerytury w czerwcu uwzględnia się waloryzacje roczną lub kwartalne. Jest to zmiana bardzo korzystna dla przyszłych emerytów. Będą oni mogli bez obaw o wysokość swojego świadczenia składać wnioski w czerwcu. Jeśli ZUS przyznał prawo do emerytury w czerwcu 2021 r., to przeliczy jej wysokość na korzystniejszych zasadach bez składania wniosku w tej sprawie.

Korzystne zmiany dotyczą również płatników składek. Nowe przepisy przewidują możliwość sporządzania protokołu kontroli oraz aneksu do protokołu kontroli także w formie elektronicznej. Do tej pory protokół kontroli mógł być sporządzony wyłącznie w  formie pisemnej. Zmiana przepisów umożliwia płatnikom składek przekazywanie zastrzeżeń do protokołu kontroli elektronicznie.

Kolejna zmiana dotyczy zwolnienia z naliczania i opłacania odsetek za zwłokę. Od wpłat dokonanych po 18 września 2021 r. nie trzeba naliczać i opłacać odsetek za zwłokę, jeżeli ich wysokość nie przekracza 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2021 r. – 28 zł , w 2022 r. – 30,10 zł). Przed 18 września przepisy pozwalały nie naliczać i nie opłacać odsetek, jeśli ich wysokość nie przekraczała 6,60 zł.

Po 18 września 2021 r. ZUS musi zawiadomić płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, jeżeli ich wysokość przekroczy dziesięciokrotność kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (obecnie 116 zł). Zwrot nastąpi w formie bezgotówkowej na rachunek bankowy.

Zmiany od 1 stycznia 2022 r.

Od nowego roku ustawodawca uchyli zasadę, że nieterminowe opłacenie składek powoduje ustanie dobrowolnych ubezpieczeń. Jest to bardzo korzystne dla ubezpieczonych (w szczególności osób objętych dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) – nie będą otrzymywali odmowy prawa do świadczenia z powodu stwierdzenia ustania ubezpieczenia chorobowego na skutek nieterminowego opłacania składek i nie będą musieli składać wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie. Ubezpieczony dobrowolnie będzie objęty ubezpieczeniami od dnia zgłoszenia do dnia wyrejestrowania. W konsekwencji nie będzie również obowiązywała zasada obejmowania dobrowolnymi ubezpieczeniami na podstawie tzw. dorozumianego wniosku, czyli opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenia bez aktualnego zgłoszenia do nich.

Kolejna korzystna zmiana dotyczy zawieszania renty socjalnej z powodu uzyskiwania dodatkowych przychodów. Do renty socjalnej będą stosowane te same zasady co do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dla wielu rencistów będzie to oznaczało możliwość pobierania renty w pełnej lub zmniejszonej wysokości.

Ważna zmiana dotyczy osób dorabiających do emerytur i rent z tytułu niezdolności do pracy. Przepisy ujednolicają zasady przeliczania wysokości świadczeń przyznanych na nowych i starych zasadach. Od nowego roku osoby, które dorabiają do świadczeń przyznanych na starych zasadach będą mogły tylko raz w roku wystąpić (tak jak obecnie osoby otrzymujące tzw. nowe emerytury) o doliczenie okresów składkowych przebytych po przyznaniu renty lub emerytury, czyli o przeliczenie świadczenia (podniesienie jego wysokości). Oczywiście przeliczenie świadczeń (przyznanych na starych i nowych zasadach) jest także możliwe po ustaniu ubezpieczenia, czyli np. rozwiązaniu umowy o pracę.

Istotne zmiany dotyczą również zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu będzie wyższy – będzie wynosił 80% podstawy wymiaru. Natomiast zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia (np. po rozwiązaniu umowy o pracę) będzie przysługiwał przez krótszy okres  – do 91 dni. Ten skrócony okres pobierania zasiłku nie będzie dotyczył niezdolności  do pracy spowodowanej gruźlicą, występującej w czasie ciąży lub powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianych dla kandydatów na dawców komórek, tkanek  i narządów oraz zabiegowi pobrania  komórek, tkanek i narządów.

Ustawodawca rozszerzył krąg osób uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Ze świadczeń tych będą mogły korzystać osoby, które z przyczyn od siebie niezależnych (tj. śmierci pracodawcy) utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia.

Z uwagi, że egzekucja sądowa i administracyjna jest kosztowna i jej koszty obciążają dłużnika zwiększając jego zadłużenie, ZUS będzie mógł potrącać należności z tytułu składek z wypłacanych świadczeń. Pozwoli to zminimalizować koszty dochodzenia roszczeń. Takie potrącanie ZUS będzie mógł stosować do tych swoich dłużników, którzy jednocześnie są świadczeniobiorcami (emerytami, rencistami lub pobierają zasiłki z ubezpieczeń społecznych).

Od nowego roku zniesione będą nieograniczone w czasie korekty dokumentów rozliczeniowych. Przez 5 lat będzie można składać korekty dokumentów za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące. Po tym terminie zmiany na koncie ubezpieczonego będą możliwe tylko na skutek wyroku sądu lub prawomocnej decyzji. Dokumenty rozliczeniowe korygujące za okresy od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r.  będzie można złożyć do 1 stycznia 2024 r.

Zmiany od 1 kwietnia 2022 r.

Od 1 kwietnia 2022 r. zmieni się forma zawiadomienia przez ZUS płatnika o wysokości obowiązującej go stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Zamiast informacji w formie papierowej płatnicy otrzymają ją w formie elektronicznej na Platformie Usług Elektronicznych  ZUS.

Zmiany od 1 stycznia 2023 r.

Płatnik składek będzie musiał założyć profil informacyjny na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS i przekazać ZUS swój adres elektroniczny.

Źródło: zus.pl

Krajowy System e-Faktur – MF rozpoczyna testy

MF rozpoczęło pilotaż Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Chodzi tu o przetestowanie nowego rozwiązania przez zainteresowane podmioty, które zajmują się rozwojem oprogramowania do fakturowania.

Założenia pilotażu są dostępne na stronie podatki.gov.pl.

Dostęp do wersji testowej oprogramowania jest możliwy za pośrednictwem dedykowanej strony internetowej.

Udział w pilotażu nie wymaga oficjalnego zgłoszenia. Faktury wystawione podczas testów nie będą wywierać żadnych skutków prawnych. Po określonym czasie będą usuwane z systemu.

MF zaleca, aby w środowisku testowym używać zanonimizowanych danych.

Od stycznia 2022 r. polscy przedsiębiorcy będą korzystać z e-Faktury dobrowolnie. Będzie to jedna z dopuszczalnych form dokumentowania sprzedaży obok faktur papierowych i obecnie już funkcjonujących w obrocie gospodarczym, faktur elektronicznych. Planuje się, aby w 2023 r. przedsiębiorcy obowiązkowo korzystali z e-Faktur.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Zestawienie najważniejszych zmian w VAT wprowadzonych w 2021 r.

Tabela zawiera przegląd najważniejszych zmian w ustawie o VAT (zmiany VAT 2021)  wprowadzonych od 1 stycznia do 1 października 2021 r.

E-Doręczenia już działają

Ustawa o doręczeniach elektronicznych wprowadzająca zasady funkcjonowania w obrocie prawnym elektronicznych przesyłek rejestrowanych. Doręczenia elektroniczne, mają pozwolić na dostarczenie korespondencji ze skutkiem prawnym równoważnym do tradycyjnego doręczenia korespondencji. Usługa e-doręczenia umożliwi otrzymywanie i wysyłanie korespondencji pomiędzy obywatelami a administracją publiczną drogą elektroniczną, bez konieczności korzystania z papierowej wersji dokumentów.

E-Doręczenia to usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego świadczona przez co najmniej jednego dostawcę usług zaufania (sprawdzonego dostawcę usług, wpisanego do rejestru kwalifikowanych usług zaufania). W praktyce to możliwość odbierania i wysyłania korespondencji drogą elektroniczną, bez konieczności korzystania z papierowej wersji dokumentów. To prosta i przejrzysta forma komunikacji pomiędzy wszystkimi typami podmiotów, równoważna z wysłaniem listu poleconego lub osobistą wizytą. Usługa będzie realizowana w ramach Krajowego Systemu Doręczeń Elektronicznych. Dzięki e-Doręczeniom załatwisz sprawę urzędową, odbierzesz lub wyślesz dane i uzyskasz potwierdzenia (dowody), tj. potwierdzenie wysłania i otrzymania danych. e-Doręczenia docelowo będą wykorzystywane w każdym procesie administracyjnym, sądowym i cywilnym.

Z usługi może skorzystać każdy – zarówno podmiot publiczny, jak i obywatel czy przedsiębiorca, który założy adres do doręczeń elektronicznych. W e-Doręczeniach funkcjonuje także usługa hybrydowa. Jeżeli z jakiegoś powodu nie chcesz lub nie możesz skorzystać z elektronicznej formy odbioru korespondencji, podmioty administracji publicznej będą mogły skontaktować się z tobą w tradycyjny sposób. Dzięki temu otrzymasz korespondencję w formie papierowej, urząd natomiast będzie ją przechowywał w formie cyfrowej.

E-doręczenia będą wykorzystywane w każdym procesie administracyjnym, sądowym i cywilnym. Cała korespondencja podmiotów publicznych nadawana będzie w formie elektronicznej – przy pomocy publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej, świadczonych przez operatora wyznaczonego.

Wdrażanie e-Doręczeń będzie przebiegało etapowo.  Harmonogram wejścia w życie e-Doręczeń dla podmiotów publicznych:

Harmonogram wejścia w życie e-Doręczeń dla podmiotów niepublicznych:

Źródło: https://www.gov.pl/web/e-doreczenia

Zmiana zasad powrotu z pracy zdalnej do pracy stacjonarnej w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy

Projektowane tryby wprowadzania pracy zdalnej

Obecnie procedowany jest projekt nowelizacji Kodeksu pracy, wprowadzający pracę zdalną na stałe do Kodeksu pracy. Projekt ten przewiduje, tak jak obecne kodeksowe przepisy o telepracy, że uzgodnienie między stronami umowy o pracę dotyczące wykonywania pracy zdalnej przez pracownika będzie mogło nastąpić przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia. Zatem do wykonywania pracy zdalnej przez pracownika konieczna będzie wola zarówno pracownika jak i pracodawcy.

Ponadto projekt przewiduje, że w szczególnych przypadkach praca zdalna będzie mogła być wykonywana na polecenie pracodawcy. Wykonywanie pracy zdalnej na polecenie pracodawcy będzie możliwe tylko:

1. w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, lub
2. w okresie, w którym z powodu siły wyższej zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe

– jeżeli pracownik złoży oświadczenie, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. Oświadczenie to będzie musiało zostać przez pracownika złożone w postaci papierowej lub elektronicznej – bezpośrednio przed wydaniem mu polecenia przez pracodawcę.

Zatem w ww. okolicznościach to pracodawca będzie mógł „wysłać” pracownika na pracę zdalną, jednak tylko, w przypadku gdy uprzednio uzyska od niego oświadczenie o posiadaniu ww. warunków do pracy zdalnej; ocena tych warunków będzie należeć tylko do pracownika.

Projektowane przepisy o pracy zdalnej zastąpią obecne kodeksowe przepisy o telepracy.

Zaprzestanie uzgodnionej pracy zdalnej

Jeżeli praca zdalna (czy to częściowa/rotacyjna, czy też całkowita) zostanie uzgodniona w trakcie zatrudnienia, projekt nowelizacji KP przewiduje możliwość wycofania się z tej formy wykonywania pracy zarówno przez pracownika jak i przez pracodawcę. W przeciwieństwie jednak do obecnych kodeksowych przepisów o telepracy będzie to możliwe bez żadnych ograniczeń czasowych – zatem w każdym czasie, nawet po upływie roku od uzgodnienia, że pracownik będzie wykonywał pracę zdalną.

W przypadku podjęcia pracy zdalnej na podstawie uzgodnienia dokonanego już w trakcie zatrudnienia zarówno pracownik, jak i pracodawca będzie mógł wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy. Wniosek taki będzie mógł zostać złożony w postaci papierowej lub elektronicznej.

Jeżeli pracownik albo pracodawca złoży taki wniosek, to następnie będą musieli wspólnie ustalić termin, od którego nastąpi przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy (tj. wykonywanie jej wyłącznie stacjonarnie). Ustalony termin nie będzie mógł być dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku przez drugą stronę. Jeżeli natomiast pracodawca i pracownik nie osiągną porozumienia w kwestii terminu powrotu pracownika do pracy stacjonarnej, to z mocy prawa (tj. projektowanego art. 6722 KP) przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy nastąpi w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.

W projekcie nowelizacji Kodeksu pracy została przyjęta koncepcja, że praca zdalna, co do zasady, ma być wykonywana tylko, jeżeli taka jest wola obu stron stosunku pracy, tj. zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Jeżeli po pewnym okresie wykonywania pracy zdalnej, uzgodnionej w trakcie zatrudnienia, taka forma pracy przestanie odpowiadać pracownikowi (np. ze względu na kolizję z życiem rodzinnym, poczucie odseparowania) albo pracodawcy (np. ze względu na spadek zaangażowania pracownika w pracę, zmiany organizacyjne w firmie wymagające obecności pracownika na miejscu), to każda ze stron powinna mieć możliwość wycofania się z wcześniejszego uzgodnienia pracy zdalnej.

Natomiast, jeżeli praca zdalna zostanie uzgodniona od razu na etapie przyjęcia pracownika do pracy (tj. przy zawieraniu umowy o pracę), to identycznie jak w przypadku obecnych regulacji dotyczących telepracy:

Wycofanie polecenia pracy zdalnej 

Także, w przypadku gdy praca zdalna, zgodnie z projektowanymi przepisami, zostanie pracownikowi polecona (jednostronnie przez pracodawcę w ww. szczególnych przypadkach) – możliwe będzie wycofanie się z tej formy pracy zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę.

Pracodawca będzie mógł w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej – a pracownik będzie obowiązany to polecenie wykonać (jak każde inne polecenie służbowe) i powrócić do pracy stacjonarnej.

Także pracownik, któremu polecono wykonywanie pracy zdalnej, będzie mógł powrócić do pracy stacjonarnej ze swojej inicjatywy. Projektowane przepisy przewidują, że w przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej, pracownik będzie obowiązany poinformować o tym niezwłocznie pracodawcę. W takim przypadku pracodawca będzie miał obowiązek niezwłocznego wycofania polecenia wykonywania pracy zdalnej. Wówczas pracownik będzie musiał być dopuszczony do wykonywania pracy stacjonarnie.