Zmiany w ustawie Prawo przedsiębiorców trafiły do Sejmu
W ramach nowelizacji Prawa przedsiębiorców przewidziano trzy istotne elementy, tj.
- zmiany w mechanizmie limitu dotyczącego działalności nierejestrowanej
- skrócenie okresu do podjęcia działalności nierejestrowanej,
- zmiany dotyczące wymogu posiadania pieczątki na dokumencie.
Zmiana w mechanizmie limitu dotyczącego działalności nierejestrowanej
Pierwsza zmiana obejmuje zmianę mechanizmu dotyczącego kwoty przychodu, do wysokości której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej. Zgodnie z propozycją będzie to limit roczny a nie miesięczny kwoty przychodu, do wysokości której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej.
Zamiast obowiązującej aktualnie miesięcznej kwoty wynoszącej 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zostanie określony roczny limit, tj. kwota wynosząca 9-krotność (12×0,75) kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W treści przepisów nie uwzględniono, jak należy postąpić i które minimalne wynagrodzenie uwzględnić w sytuacji, kiedy jest ono zmieniane 2-krotnie w ciągu roku, tak jak ma to miejsce w 2023 roku i będzie miało miejsce w 2024 roku. Jak wskazano w uzasadnieniu, zmiana ta jest odpowiedzią na postulaty, w których wskazywano, że aktualnie obowiązująca regulacja uniemożliwia prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej wielu osobom (np. rękodzielnikom, rzemieślnikom), które na wytworzenie określonych wyrobów potrzebują więcej czasu aniżeli miesiąc (uzyskując za nie następnie cenę wyższą niż określony aktualnie w ustawie miesięczny limit), czy też takim, które przez dłuższy czas wytwarzają wyroby sprzedawane następnie w krótkim okresie czasu (np. ozdoby świąteczne). Proponowana zmiana przyczyni się do zwiększenia aktywności obywateli, pozwalając wielu nowym osobom podejmować legalnie dodatkową działalność zarobkową.
Skrócenie okresu do podjęcia działalności nierejestrowanej
Druga zmiana obejmuje skrócenie okresu „karencji” z 60 miesięcy do 24 miesięcy, które muszą upłynąć od zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej do podjęcia tzw. działalności nieewidencjonowanej, a także od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia do skorzystania z tzw. ulgi na start w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Jak wskazali autorzy zmian, konieczność zachowania 60-miesięcznych okresów karencji jest zbyt daleko idącym ograniczeniem, które w takim wymiarze nie zabezpiecza w nadzwyczajny sposób interesów finansowych Państwa. Dlatego w pełni zasadne jest skrócenie tych okresów do 24 miesięcy. Podjęcie działalności zarobkowej przez zachęcone w ten sposób osoby przełoży się nie tylko na wzrost gospodarczy, ale zwiększy także wpływy podatkowe od uzyskiwanych z tego tytułu dochodów. Obie instytucje – tj. działalność nieewidencjonowana i ulga na start – są instrumentami, które zachęcać mają do podejmowania działalności zarobkowej. Pożądane jest zatem rozszerzanie ich zakresu i ograniczanie negatywnych przesłanek uniemożliwiających skorzystanie z nich.
Zmiana dotycząca wymogu posiadania pieczątki na dokumencie
Trzecia zmiana w ustawie Prawo przedsiębiorców dotyczy dodania przepisu, zgodnie z którym brak pieczątki nie będzie stanowił braku formalnego pisma lub wniosku ani nie będzie powodem do stwierdzenia, że są one niekompletne. Jednocześnie zaproponowano wprowadzenie wyjątku od tej zasady, jeżeli przepisy odrębne nakazują stosowanie pieczątki. Oznacza to, że organ administracji nie będzie mógł wymagać i żądać od przedsiębiorcy posługiwania się pieczątką, chyba że istnieje szczególny przepis prawa powszechnie obowiązującego, który wprowadza taki wymóg w konkretnej sprawie.
Jak wskazano, z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku braku dołączonego do pisma lub wniosku wydruku komputerowego aktualnych i pełnych informacji o podmiotach wpisanych do Krajowego Rejestru Sadowego oraz zaświadczenia o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (w praktyce: wydruku z systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).
Jednoznaczne określenie w przepisach prawa, że ich brak nie stanowi braku formalnego spowoduje, że organy administracji publicznej nie będą mogły wymagać od przedsiębiorcy dołączenia takiego wydruku do pisma lub wniosku (chyba że przepisy szczególne będą taki wymóg stawiały w konkretnej sprawie). Zmiana ta wpłynie pozytywnie na ograniczenie objętości akt spraw przechowywanych w formie papierowej oraz przyczyni się do ochrony środowiska naturalnego z uwagi na zmniejszenie ilości zużytego do druku papieru.
Komentowane zmiany mają szanse zostać przyjęte jeszcze w tej kadencji Parlamentu.
Rozliczanie działalności nierejestrowanej
1. Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Działalność ta może być prowadzona przez osoby fizyczne których przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę i które w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywały działalności gospodarczej (art. 5 ust. 1 PrPrzed).
Od 1.7.2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3600 zł. Jednak należy zwrócić uwagę na to, że od tego dnia zmianie uległa nie tylko wysokość tego wynagrodzenia, ale także określony przez ustawodawcę limit przychodu, który przed 1.7.2023 r. wynosił 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W konsekwencji kwota limitu wzrosła z 1745 zł do 2700 zł.
Od 1.7.2023 r. zmianie uległa nie tylko wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale także limit przychodu, który może uzyskać osoba prowadząca działalność nierejestrowaną.
Limit umożliwiający prowadzenie działalności nierejestrowanej został określony przez odwołanie do przychodu należnego, a nie do dochodu. Aby ocenić, czy kwota ta nie została przekroczona, należy więc brać pod uwagę nie tylko kwoty otrzymane ze sprzedaży towarów i usług, ale także kwoty należne, które nie zostały jeszcze otrzymane. Przy określaniu kwoty limitu nie uwzględnia się także kosztów uzyskania tego przychodu, które poniosła osoba prowadząca działalność.
Podatnik prowadzący usługową działalność nierejestrowaną osiągnął w lipcu 2023 r. przychód należny w wysokości 3200 zł. Prowadząc ją poniósł także koszty w wysokości 500 zł. Uznał więc, że nie przekroczył ustawowego limitu uprawniającego go do nierejestrowania działalności. Takie myślenie jest jednak błędne, ponieważ limit ustawowy został określony przez odniesienie do przychodów należnych, co oznacza, że na tym etapie wysokość kosztów jej prowadzenia nie ma znaczenia i nie jest uwzględniania na potrzeby oceny, czy limit nie został przekroczony.
Kolejnym warunkiem, który musi spełnić osoba chcąca prowadzić nieewidencjonowaną działalność zarobkową jest to, że w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Co istotne, za niewykonywanie działalności gospodarczej rozumie się również jej zawieszenie.
2. Kiedy nie można prowadzić działalności nierejestrowanej?
Choć co do zasady działalność tę może prowadzić osoba fizyczna, to jednak możliwość ta podlega także innym ograniczeniom niż limit przychodów.
Po pierwsze, przepisów dotyczących tej działalności nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej.
Po drugie, istnieją rodzaje działalności, w przypadku których bez względu na wysokość przychodów prowadzona działalność musi być zarejestrowana. Ma to miejsce w przypadkach, gdy działalność:
- wymaga zezwolenia (np. sprzedaż alkoholu),
- wymaga koncesji (np. ochrona osób lub mienia),
- wymaga wpisu do rejestru działalności regulowanej (np. usługi turystyczne)
- została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców (np. pośrednictwo ubezpieczeniowe, czy usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości).
3. Rozliczenia podatkowe
Fakt, że działalność nierejestrowana ma formę uproszczoną i formalności związane z jej prowadzeniem są ograniczone, nie oznacza, że nie podlega ona opodatkowaniu. Choć z tytułu uzyskiwanego z niej dochodu nie ma obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek, to jednak trzeba je rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym do 30 kwietnia roku następującego po rozliczanym roku podatkowym.
Przychody z tego tytułu zaliczają się na gruncie podatkowym do tzw. przychodów z innych źródeł (art. 20 ust. 1ba w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 PDOFizU). Podlegają one opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej. Opodatkowaniu podlega dochód, czyli różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami uzyskania przychodów. Koszty te uwzględnia się w wysokości faktycznie poniesionej, a podatnik musi dbać o ich prawidłowe udokumentowanie – z dokumentów, które posiada musi wynikać, że wydatek ma związek z prowadzoną działalnością nierejestrowaną i został poniesiony w celu jej prowadzenia.
Podatnik prowadzi w ramach działalności nierejestrowanej zajęcia sportowe – naukę gry w piłkę nożną. Aby móc ją prowadzić musiał kupić niezbędne akcesoria, w tym piłki. Dokonał także zakupu aparatu fotograficznego, który ma służyć promocji prowadzonej przez niego działalności w mediach społecznościowych. W takiej sytuacji przy dokonywaniu rozliczenia rocznego podatnik może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu z tytułu działalności nierejestrowanej zakup akcesoriów sportowych dokonany w związku z jej prowadzeniem i w celu uzyskania przychodu. Powinien jednak zastanowić się nad tym, czym uwzględnić w nich także koszt zakupu aparatu fotograficznego. Aby mógł to zrobić musi bowiem być w stanie wykazać, że zakup ten został dokonany w związku z prowadzoną działalnością i w celu uzyskania przychodu, a nie do celów prywatnych. Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów takich zakupów jak aparat fotograficzny wzbudza zazwyczaj szczególne zainteresowanie organów podatkowych.
Co istotne dla osób, dla których działalność nierejestrowaną jest dodatkową działalnością zarobkową, uzyskiwane z niej dochody łączą się z dochodami z innych źródeł, które są opodatkowane na zasadach ogólnych. Jeżeli więc osoba, która prowadzi tę działalność uzyskuje również dochody z umowy o pracę, to podatek będzie obliczany od sumy tych dochodów.
Jan K. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i z tego tytułu uzyskuje dochód opodatkowany w drugim progu skali podatkowej. W 2023 r. rozpoczął prowadzenie usługowej działalności nierejestrowanej. W takim przypadku podatek dochodowy od osób fizycznych będzie należało obliczyć od sumy jego dochodów i opodatkować w drugim progu skali podatkowej.
Z kolei dla osób, dla których działalność ta jest jednym źródłem dochodu, istotne jest to, że fakt, iż podlega ona opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej oznacza, że znajduje do niej zastosowanie kwota wolna od podatku.
Gdyby Jan K., o którym mowa w poprzednim przykładzie uzyskiwał jedynie przychód z działalności nierejestrowanej i uzyskałby go w 2023 r. w łącznej wysokości 7000 zł, to mieściłby się on w kwocie wolnej od podatku.
W przypadku osób, które uzyskują dochody także z tytułu umowy o pracę i w ramach rozliczeń z tego tytułu, kwota wolna pomniejsza ich zaliczkę na podatek, nie znajdzie ona już zastosowania w odniesieniu do dochodów z działalności nierejestrowanej.
4. Dokumentowanie sprzedaży
Mimo że działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, osoba która ją prowadzi ma obowiązek wystawić na żądanie kupującego rachunek (art. 87 OrdPU).
Podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Zgodnie z ogólnymi zasadami (§ 14 OpłataProlonR) powinien on zawierać co najmniej:
- imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi;
- datę wystawienia i numer kolejny rachunku;
- określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe;
- ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie.
Kwestią, która w praktyce budzi wątpliwości osób prowadzących działalność nierejestrowaną jest to, czy muszą wystawiać z tytułu dokonanej sprzedaży faktury. Także w tym wypadku znajdują zastosowanie ogólne regulacje, zgodnie z którymi choć takiego obowiązku nie ma, to jednak, jeśli kupujący tego zażąda, sprzedawca jest zobowiązany do wystawienia faktury. Na zgłoszenie takiego żądania kupujący ma 3 miesiące od końca miesiąca, w którym dostarczano mu towar lub usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty (art. 106b ust. 3 VATU).
Taka faktura musi zawierać co najmniej:
- datę wystawienia
- numer kolejny
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług
- cenę jednostkową towaru lub usługi
- kwotę należności ogółem.
Osoba prowadząca sprzedaż nierejestrowaną podaje na rachunku lub fakturze imię i nazwisko. Nie ma obowiązku podawania numeru PESEL i adresu zamieszkania.
Anna B. prowadzi nierejestrowaną działalność usługową. Jeden z kupujących poprosił ją o wystawienie faktury. Anna B. miała wątpliwości, czy powinna zamieścić na niej NIP, który przed laty został jej nadany na potrzeby rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych.
Tymczasem nie, nie powinna tego robić. Jak wynika z art. 3 ust. 1 EwidPodU identyfikatorem podatkowym jest:
- numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług,
- NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.
Ponieważ Anna B. jest osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL nieprowadzącą działalności gospodarczej i nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, jej identyfikatorem podatkowym jest PESEL. Jednak z uwagi na to, że Anna B. nie jest podatnikiem VAT, nie znajduje się on wśród obowiązkowych elementów faktury, którą powinna w tej sytuacji wystawić.
5. Ewidencja sprzedaży
Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną powinny prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Jej głównym zadaniem jest umożliwienie ustalenia limitu przychodu należnego i tym samym dokonanie oceny, czy nie został on przekroczony. Przepisy nie określają jakie informacje powinna ona zawierać. W praktyce są to najczęściej:
- liczba porządkowa
- data sprzedaży
- wartość sprzedaży
- wartość sprzedaży narastająco
- numer dokumentu sprzedaży, jeśli został wystawiony.
Jeżeli podatnik nie będzie prowadził ewidencji sprzedaży lub będzie robił to w sposób nierzetelny, a ustalenie wartości sprzedaży nie będzie możliwe na podstawie dokumentacji, to organ podatkowy sam określi jej wartość i ustali wartość podatku
Konsolidacja wydawania wiążących informacji podatkowych i celnych
Od 1.7.2023 r. weszła w życie ustawa z 26.5.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059) – SLIM VAT3.
Jedną z ważniejszych zmian zawartych w nowych przepisach jest konsolidacja wydawania wiążących informacji podatkowych i celnych. Polega ona na wyznaczeniu Dyrektora KIS jako organu właściwego do wydawania, oprócz wiążących informacji stawkowych (WIS), również wiążących informacji taryfowych (WIT), wiążących informacji o pochodzeniu (WIP) oraz wiążących informacji akcyzowych (WIA).
Ujednolicone zostały też przepisy dotyczące zasad wydawania i stosowania WIS i WIA.
Od 1.7.2023 r. złożenie wniosku o wydanie WIS nie podlega opłacie.
Celem reformy jest stworzenie przyjaznego otoczenia prawnego dla przedsiębiorców i usprawnienie procesów obsługi oraz zasad wydawania wiążących informacji.
Źródło: KAS
Pakiety medyczne i karty Multisport na gruncie VAT
Nieodpłatne przekazanie pracownikom i osobom współpracującym w relacji B2B winno być prezentowane w JPK_V7.
Częściowo odpłatne przekazanie pakietów medycznych pracownikom i osobom współpracującym w relacji B2B jest prezentowane w JPK_V7. W przypadku pracowników prezentacja jest w wartości rynkowej, a osób współpracujących w kwocie należnej.
Podatnikowi przekazującemu nieodpłatnie karty Multisport pracownikom i osobom współpracującym w relacji B2B przysługuje prawo do odliczenia VAT od tak zakupionego świadczenia.
Podatnik przekazujący nieodpłatnie i częściowo odpłatnie karty Multisport pracownikom i osobom współpracującym w relacji B2B jest zobowiązany wykazać czynności czynność w JPK_V7. Przy przekazaniu nieodpłatnym podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia usług. Przy częściowo odpłatnym świadczeniu, w przypadku pracowników prezentacja jest w wartości rynkowej, a osób współpracujących w kwocie należnej.
Przekazując karty Multisport nieodpłatnie podatnik nie wystawia faktur. Przy przekazaniu częściowo odpłatnym świadczenie dla pracowników nie musi być fakturowane, a świadczenie dla osób współpracujących jest fakturowane w kwocie należnej.
Przekazanie nieodpłatnych świadczeń jako usługa opodatkowana VAT
Według definicji ustawowej usługą opodatkowaną VAT jest świadczenie wykonywane na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W praktyce oznacza to, że aby istniała usługa opodatkowana VAT muszą być łącznie spełnione warunki:
- realizowane jest świadczenie,
- występuje, przynajmniej, potencjalny skonkretyzowany odbiorca świadczenia (potencjalna konsumpcja), oraz
- świadczącemu przysługuje wynagrodzenie.
Ze względu na zakres pytania należy wskazać, iż w normatywnie określonych okolicznościach pomimo braku wynagrodzenie nie stoi na przeszkodzie temu, aby świadczenie było uznane za usługę opodatkowaną VAT. Otóż, opodatkowaniu VAT podlega również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Skoro tak, zarówno nieodpłatne jak i odpłatne (częściowo odpłatne) przekazanie obu rodzajów świadczeń wskazanych w pytaniu pracownikom i osobom współpracującym B2B musi być opodatkowane VAT, a co za tym idzie jest prezentowane w JPK_V7.
Podstawa opodatkowania
W przypadku nieodpłatnego przekazania świadczeń podstawą opodatkowania jest koszt ich świadczenia.
Jeżeli świadczenia są realizowane za częściową odpłatnością, wówczas o wysokości podstawy opodatkowania decyduje to czy świadczący i nabywca są podmiotami powiązanymi w znaczeniu VAT oraz czy nabywca ma prawo do odliczenia VAT.
W przypadku gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieją powiązania m.in. wynikające ze stosunku pracy, oraz w przypadku gdy wynagrodzenie jest:
- niższe od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
- niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku,
- wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego
– organ podatkowy określa podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że powiązania te miały wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.
W opisanych przypadkach powiązania występują przy świadczeniu dla pracowników, a jednocześnie ze względu na to, iż działają oni jako konsumenci, nie przysługuje im prawo do rozliczania VAT naliczonego.
W konsekwencji, przy częściowo odpłatnych świadczeniach na rzecz pracowników, podatnik wyznacza jako podstawę opodatkowania wartość rynkową zbywanych usług.
Powiązania nie występują przy świadczeniu, również częściowo odpłatnym, na rzecz kontrahenta pozostającego w relacji B2B. Tym samym, w przypadku takich podstawą opodatkowania jest kwota należna (netto) od nabywcy.
Dokumentacja nieodpłatnych świadczeń
Nieodpłatne świadczenia nie są dokumentowane za pomocą faktury. Faktura nie jest też wystawiana z mocy prawa (a jedynie na żądanie), przy częściowo odpłatnej usłudze na rzecz pracowników. Inaczej, gdy świadczenie realizowane w relacji B2B. W takiej sytuacji fakturowane jest odpłatne przekazanie pakietów Multisport na rzecz podmiotów pozostających w relacji B2B. Jeżeli chodzi o pakiety medyczne, ze względu na zwolnienie, usługi nie są obligatoryjnie fakturowane (faktura wystawiana na żądanie przesłane w ciągu trzech miesięcy od końca miesiąca wykonania usługi.
Odliczenie VAT
Zważywszy na to, że przekazanie pakietu Multisport, zarówno odpłatne jak i nieodpłatne, podlega opodatkowaniu VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie zakupionych pakietów Multisport.
Obowiązek uzupełnienia orzeczeń lekarskich po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego
Przywrócenie „przedcovidowych” zasad
Przepisy rozporządzenia MZ z 14.6.2023 r. w sprawie odwołania na obszarze RP stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. poz. 1118) odwołują od 1.7.2023 r. na obszarze RP stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Oznacza to, że od 1.7.2023 r. w zakresie prawa pracy zaczęły obowiązywać terminy oraz procedury wynikające z przepisów KP oraz aktów wykonawczych.
Wyjątek stanowią te obowiązki, które w ustawie antycovidowej (ustawie z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.) zostały wymienione i dla których ustalono odrębne zasady. Jednym z nich jest obowiązek kierowania i przeprowadzania badań lekarskich przez lekarza medycyny pracy.
6 miesięcy na uzupełnienie orzeczeń
Zgodnie z art. 12a tej ustawy w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawieszone zostało wykonywanie obowiązków dotyczących:
- poddawania pracowników okresowym badaniom lekarskim (art. 229 § 2 KP zd. 1);
- wydawania skierowania na badania okresowe (§ 4a KP w zakresie badań okresowych);
- zapewnienia okresowych badań lekarskich pracownikom zatrudnionym w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami oraz po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami (§ 5 KP).
Przepisem art. 31m ww. ustawy orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7.3.2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Pracodawca i pracownik są zobowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu. Oznacza to, że maksymalnie do 28.12.2023 r. konieczne jest uzupełnienie dokumentów.
Co z pracownikami, którzy w czasie epidemii uzyskali orzeczenia
Jeśli w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracownicy, pomimo zawieszenia obowiązku, byli poddawani okresowym badaniom lekarskim, to daty w nich wskazane, jako daty ważności, są wiążące.
Jedynym przypadkiem, gdy konieczne jest przeprowadzenie badania lekarskiego potwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku pracy to sytuacja, gdy okresie stanu zagrożenia epidemicznego (lub epidemii) takie badanie zostało przeprowadzone i orzeczenie wydane przez innego lekarza w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
Natomiast, w przypadku, gdy data kolejnego badania lekarskiego została wskazana np. na 10.7.2023 r. w orzeczeniu lekarskim wystawionym przez lekarza medycyny pracy, to obowiązkiem pracodawcy jest skierować pracownika na kolejne badania lekarskie w takim terminie, by w dniu 10.7.2023 r. mógł okazać się kolejnym orzeczeniem lekarskim z badań okresowych. Niedopuszczalne będzie bowiem dopuszczenie do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Przesyłanie JPK_GV przez członków grupy VAT
Dnia 1.7.2023 r. weszły w życie przepisy ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 2105 ze zm.), wprowadzające obowiązek prowadzenia w postaci elektronicznej ewidencji czynności dostawy towarów i świadczenia usług nie podlegających opodatkowaniu, dokonanych przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy.
Ewidencje powinny być przesyłane do urzędu skarbowego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.
Elementy ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT (JPK_GV) określa rozporządzenie Ministra Finansów z 30.3.2023 r. w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT (Dz.U. z 2023 r., poz.727) oraz opracowany na jego podstawie wzór struktury logicznej JPK_GV(1).
JPK_GV można złożyć tylko elektronicznie za pośrednictwem środowiska do wysyłki JPK (Bramka REST API) bezpośrednio z programu księgowego.
Można również skorzystać z bezpłatnej aplikacji Klient JPK WEB.
Źródło: KAS
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że sposób liczenia podatku od budynku i budowli musi zostać zmieniony
Trybunał Konstytucyjny uznał, że definicja legalna budowli, określona w art. 1a ust. 1 pkt 2 PodLokU jest niezgodna z konstytucją. Zakwestionowany w wyroku przepis prawa, w brzmieniu: „budowla – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem” dwukrotnie odwołuje się do PrBud, co powoduje jego niejasność i możliwość różnorodnej interpretacji. Zdaniem TK, nie wiadomo też, czy ustawa podatkowa odsyła jedynie do PrBud, czy również do jego rozporządzeń wykonawczych.
Ma to szczególne znaczenie w kontekście sposobu naliczania podatku od nieruchomości, który w przypadku budynków zależy od ich powierzchni użytkowej (maksymalna stawka wynosi 28,78 zł/1m2), a w przypadku budowli – od ich wartości (2%). Efektem jest fakt, że od budowli płaci się zazwyczaj kilka razy wyższy podatek niż od budynku.
Zmiana przepisów obowiązujących w tym zakresie musi nastąpić w ciągu najbliższych 18 miesięcy. Oznacza to, że w ciągu półtora roku ustawodawca musi uchwalić nową definicję budowli, a także budynku na użytek ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Obie definicje są bowiem tak samo błędnie skonstruowane.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4.7.2023 r., SK 14/21.
Od 1.1.2024 r. nowe obowiązki ewidencyjne dla dostawców usług płatniczych
Ustawą z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 996) dostosowano polskie przepisy do przepisów unijnych w zakresie zwalczania oszustw podatkowych w sektorze e-commerce. Ustawa nowelizująca implementuje do polskiego systemu prawnego dyrektywę Rady (UE) 2020/284 z 18.2.2020 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do wprowadzenia pewnych wymogów dla dostawców usług płatniczych. Wprowadzone przepisy mają na celu zacieśnienie współpracy między administracjami podatkowymi a dostawcami usług płatniczych.
Nowelizacją ustawy w prowadzono do VATU w dziale XI rozdział 2a „Ogólne obowiązki dostawców usług płatniczych”. Dodane przepisy nakładają na dostawców usług płatniczych, tj. banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe, instytucje płatnicze i SKOK-i obowiązki prowadzenia, przechowywania i przesyłania do szefa KAS ewidencji płatności transgranicznych.
Dostawca usług płatniczych jest obowiązany prowadzić ewidencję odbiorców płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu do świadczonych usług płatniczych, w postaci elektronicznej, za każdy kwartał, jeżeli w ciągu kwartału świadczy usługi płatnicze odpowiadające ponad 25 płatnościom transgranicznym na rzecz tego samego odbiorcy płatności. Informacje dotyczące indywidualnej płatności między pierwotnym płatnikiem a zamierzonym odbiorcą będą musiały zostać uwzględnione w rejestrach.
Przez usługę płatniczą – rozumie się działalność, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2–6 ustawy z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych.
Płatność uznaje się za płatność transgraniczną w przypadku, gdy płatnik znajduje się na terytorium jednego państwa członkowskiego, a odbiorca płatności znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego albo na terytorium państwa trzeciego. Jeżeli zarówno płatnik, jak i odbiorca płatności, znajdują się na terytorium tego samego państwa członkowskiego lub poza UE, nowe obowiązki nie mają zastosowania
Obowiązek prowadzenia ewidencji nie będzie dotyczyć usług płatniczych świadczonych przez dostawców usług płatniczych płatnika w odniesieniu do płatności transgranicznej, w przypadku której co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych odbiorcy płatności znajduje się na terytorium państwa członkowskiego.
Lokalizację dostawcy usług płatniczych odbiorcy płatności stwierdza się na podstawie BIC tego dostawcy usług płatniczych lub innego kodu identyfikacyjnego, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych i podaje jego lokalizację.
W znowelizowanych przepisach uregulowano zasady liczenia progu płatności transgranicznych, określania lokalizacji płatników i odbiorców płatności. Określono także szczegółowe dane dotyczące ewidencji prowadzonej przez dostawcę usług płatniczych.
Na dostawców usług płatniczych nałożono także obowiązek przechowywania wprowadzonej ewidencji w postaci elektronicznej przez okres 3 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność.
Przekazane informacje do szefa KAS będą przez niego przechowywane i umieszczone w unijnym systemie CESOP. W ramach systemu CESOP zbierane będą dane przekazywane przez administracje wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Nowe przepisy wejdą w życie 1.1.2024 r. Zmiany będą się wiązały po stronie dostawców usług płatniczych m.in. z koniecznością identyfikacji transakcji, które podlegać będą zgłoszeniu do Szefa KAS, a także ustaleniem odpowiednich procedur.
Zerowy VAT na żywność do końca 2023 r.
Rząd obniżył do 0% stawkę VAT na podstawowe produkty spożywcze, które wcześniej objęte były 5% stawką VAT. Wśród produktów z zerową stawką VAT znajdują się:
- mięso i ryby oraz przetwory z nich,
- mleko i produkty mleczarskie,
- jaja,
- miód naturalny,
- orzechy,
- warzywa i owoce oraz ich przetwory,
- tłuszcze zwierzęce i roślinne jadalne,
- zboża i przetwory ze zbóż, w tym pieczywo i pieczywo cukiernicze,
- jak również określone preparaty i mleko do żywienia niemowląt i dzieci oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego.
Zerowa stawka podatku będzie obowiązywać przez cały 2023 r.
Źródło: Ministerstwo Finansów
Kolejny pakiet uproszczeń w ramach SLIM VAT już obowiązuje
SLIM VAT 3 – główne kierunki zmian w zakresie podatku od towarów i usług:
-
Poprawa płynności finansowej firm
Podwyższamy limit wartości sprzedaży małego podatnika do 2 mln euro, co wpłynie na zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz rozliczeń kwartalnych w VAT.
Rozszerzamy możliwość dysponowania środkami na rachunku VAT – będzie nimi można opłacić również podatek od wydobycia niektórych kopalin, podatek od sprzedaży detalicznej, tzw. podatek cukrowy, tzw. podatek od produkcji okrętowej, opłatę od „małpek” oraz podatek tonażowy.
-
Zmniejszenie formalności w obrocie międzynarodowym
Rezygnujemy z wymogu posiadania faktury dot. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Wprowadzamy przepisy umożliwiające składanie korekt deklaracji poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.
Doprecyzowujemy zasady wykazywania transakcji (WDT), gdy podatnik z opóźnieniem otrzymuje dokumenty potwierdzające wywóz towarów.
Ujednolicamy z przepisami unijnymi termin płatności podatku w procedurach szczególnych w systemach OSS i IOSS.
-
Mniejsza liczba korekt i przyjazne rozliczanie VAT
Doprecyzowujemy zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących, w przypadku gdy faktura została wystawiona w walucie obcej.
Wprowadzamy możliwość rezygnacji z korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 p.p. nawet gdy proporcja ostateczna będzie mniejsza niż wstępna, przy uwzględnieniu, że wartość tak uzyskanego dodatkowego odliczenia nie przekroczy 10 tys. zł.
Likwidujemy obowiązek uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego. Zamiast tego wprowadzamy wymóg zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji.
Zwiększamy kwotę pozwalającą na uznanie, że proporcja odliczenia określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 tys. zł. Zmiana dotyczy podatników wykonujących w ramach działalności czynności opodatkowane i zwolnione z VAT i umożliwia odliczenie całej kwoty VAT w przypadku podatników, u których znaczną część obrotu stanowią czynności opodatkowane VAT.
-
Zmiany w mechanizmie podzielonej płatności (MPP)
Nowe rozwiązanie wykorzystywane będzie głównie w sytuacji, w której dochodzi do zmiany podatnika (faktora). Dotychczasowy proces uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej w sytuacji zmiany faktora generował czasochłonne prace techniczne skutkujące wydłużonym przepływem środków VAT i koniecznością zaangażowania dostawcy w ten proces. W celu ułatwienia tego procesu dodajemy nową możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności, zgodnie z którą dotychczasowy podatnik (faktor) będzie uwalniał się od odpowiedzialności poprzez przekazanie kwot VAT bezpośrednio na rachunek VAT nowego podatnika, który nabył wierzytelność (nowego faktora). Dostawca w ogóle nie będzie już angażowany w ten proces, co bezsprzecznie ułatwi całą procedurę.
Druga zmiana dotyczy kwestii „przywilejów” wynikających z zastosowania mechanizmu podzielonej płatności. Zaproponowaliśmy doprecyzowanie przepisów i jednoznacznie wskazaliśmy, że w sytuacji kiedy płatność za fakturę realizowana przy zaangażowaniu faktora w ramach tzw. faktoringu odwrotnego dokonana zostanie w mechanizmie podzielonej płatności, nabywca (klient faktora) może korzystać z „przywilejów” wynikających z płatności w MPP.
-
Grupy VAT
Regulujemy kwestie przekazywania środków między rachunkami VAT w grupie VAT. Z uwagi na fakt, że odpowiedzialnym za zapłatę do urzędu skarbowego należnych podatków w ramach grupy VAT jest przedstawiciel grupy VAT, powstała konieczność wprowadzenia możliwości przepływu środków z rachunku VAT poszczególnych członków takiej grupy na rachunek VAT przedstawiciela grupy VAT. Wprowadzamy zatem nową regulację umożliwiającą przekazywanie środków z rachunku VAT członka grupy na rachunek VAT przedstawiciela tej grupy.
-
Prostsze fakturowanie i mniej obowiązków
Wprowadzamy uproszczenia w zakresie raportowania rozliczeń dotyczące fakturowania (m.in. dostosowanie warunków wystawienia faktury do e-paragonu) oraz prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (m.in. możliwość rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych przez podatników). Wprowadzamy nowy system dystrybucji paragonów elektronicznych.
Upraszczamy procedurę udzielania przez organ podatkowy zwrotu ulgi na zakup kasy na wniosek podatnika zwolnionego od podatku lub wykonującego wyłącznie czynności zwolnione – jeśli wniosek podatnika nie budzi wątpliwości, organ dokonuje zwrotu kwoty wydanej na zakup kasy rejestrującej bez wydawania decyzji
-
Prostszy i przejrzysty dostęp do wiedzy podatkowej
Konsolidujemy wydawanie wiążących informacji poprzez wyznaczenie jednego organu właściwego do wydawania: wiążącej informacji stawkowej (WIS), wiążącej informacji akcyzowej (WIA), wiążącej informacji taryfowej (WIT) oraz wiążącej informacji o pochodzeniu (WIP) – wszystkie wiążące informacje będzie wydawał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS).
Ujednolicamy przepisy dotyczące wydawania WIS i WIA, czyli wiążących informacji o charakterze krajowym– z zastrzeżeniem specyfiki poszczególnych rodzajów instrumentów. Likwidujemy opłatę za wniosek o wydanie WIS .
-
Zmiany w sankcji VAT
Dostosowujemy regulacje krajowe do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sankcje będę wymierzane zgodnie z zasadą proporcjonalności i w sposób zindywidualizowany. Oznacza to, że dotychczasowe stałe wysokości sankcji 30%, 20% i 15% zmieniają się w górną granicę do której organ będzie wymierzał dodatkowe zobowiązanie podatkowe.
-
Odstąpienie pojazdów zaimportowanych ze zwolnieniem z VAT przez uprawniony personel dyplomatyczny
Umożliwiamy wcześniejsze odstąpienie pojazdu silnikowego podmiotom nieuprawnionym, gdy 3 letni termin jest niedotrzymany z powodu ważnego interesu służby dyplomatycznej dotyczącego przesiedlenia uprawnionego członka personelu w celu podjęcia pracy w innym państwie, pod warunkiem, że pobyt członka personelu dyplomatycznego będzie nie krótszy niż 2 lata oraz spełnienia zasady wzajemności.
-
Efektywniejsze zarządzanie wydatkami budżetu państwa
Wprowadzamy do systemu finansów publicznych przegląd wydatków.
Rezygnujemy z obligatoryjnego wydawania przez organy podatkowe postanowień w sprawie zaliczenia wpłaty/nadpłaty/ zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę.
Dodatkowo w pakiecie SLIM VAT 3 znalazły się zmiany w zakresie:
-
JPK_PIT i JPK_CIT
O rok przesuwamy terminy wejścia w życie obowiązku prowadzenia elektronicznie ksiąg oraz ich przesyłania do organów podatkowych (JPK_PIT i JPK_CIT). Dzięki temu, podatnicy będą mieli więcej czasu na przygotowanie systemów informatycznych.
Wprowadzamy korzystne zmiany dla podatników w JPK_PIT w odniesieniu do obowiązku ich przekazywania. Po zmianie, podatnik będzie przesyłał informacje tak samo, jak w przypadku JPK_CIT, wyłącznie po zakończeniu roku (a nie – miesięcznie lub kwartalnie).
Z obowiązku prowadzenia elektronicznych ksiąg wyłączamy niektóre grupy podatników, m.in. koła gospodyń wiejskich i organizacje pozarządowe. Minister Finansów będzie miał prawo do rozszerzenia rozporządzeniem grup podatników wyłączonych z tego obowiązku.
-
Ulgi rehabilitacyjnej
Rozszerzamy katalog osób z niepełnosprawnością, który pozwala podatnikowi na odliczenie w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych na rzecz bliskiej osoby. Dzięki tej zmianie podatnik będzie mógł skorzystać z ulgi, jeżeli niepełnosprawny wnuczek, wnuczka, babcia lub dziadek pozostaje na jego utrzymaniu. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.
-
Ulgi na dzieci (dot. dziecka z niepełnosprawnością)
Likwidujemy limit dochodowy dla rodziców wychowujących jedno dziecko z niepełnosprawnością. W ten sposób, umożliwimy skorzystanie z ulgi na dzieci tym podatnikom, którzy do tej pory, z uwagi na przekroczenie limitów dochodowych, z ulgi tej nie mogli korzystać. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.
-
Ryczałtu od przychodów z najmu prywatnego
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników, zmieniamy zasady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przychodów osiąganych przez małżonków z tzw. najmu prywatnego. Po zmianie, małżonkowie będą stosować wyższą stawkę ryczałtu 12,5% przychodów dopiero po przekroczeniu limitu 200 tys. zł (obecnie limit wynosi 100 tys. zł) bez względu na to, czy będą rozliczać te przychody odrębnie, czy zdecydują o opodatkowaniu ich w całości przez jednego z nich. Dzięki temu małżonkowie zapłacą niższy ryczałt. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.
-
Podatku PIT
Umożliwiamy udostępnienie usługi Twój e-PIT również do rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej. Doprecyzowujemy przepisy w zakresie podatku u źródła. Wprowadzamy zmiany realizujące podatkowe rozwiązania SRRK, m.in. te, które umożliwiają kompensatę dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodami i stratami uzyskanymi z innych inwestycji kapitałowych. Dodatkowo, zmieniamy obowiązujące zasady opodatkowania odsetek od obligacji w sposób, który zapewni analogiczny poziom opodatkowania niezależnie od tego, czy inwestor nabywa obligacje na rynku pierwotnym, czy wtórnym.
-
Podatku od spadków i darowizn
Podwyższamy kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Od 1 lipca 2023 r. wolne od podatku będą kwoty do wartości majątku:
- 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Kwoty są znacznie wyższe w kręgu bliższej i dalszej rodziny, a jedynie nieco wyższe w przypadku osób obcych – z uwagi na ryzyko nadużyć podatkowych oraz unikanie opodatkowania, zarówno w podatku od spadków i darowizn, jak i w podatku dochodowym od osób fizycznych (rozszerzenie szarej strefy w gospodarce, np. przez powoływanie się na fikcyjne darowizny).
Źródło: Ministerstwo Finansów
