Projektowane zmiany w zakresie urlopów dla rodziców adopcyjnych

Projektowane zmiany dotyczące urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (zwanego dalej urlopem adopcyjnym) oraz urlopu rodzicielskiego mają na celu umożliwienie rodzicom adopcyjnym sprawowania opieki także nad starszym dzieckiem (dziećmi) niż w obecnie obowiązującym stanie prawnym. Jak wynika z uzasadnienia do tego projektu budowanie więzi w przypadku dzieci starszych jest nierzadko trudniejsze i wymaga od rodziców adopcyjnych więcej pracy, zaangażowania, a przede wszystkim czasu. Urlopy przysługujące na starsze (niż obecnie) dzieci mają umożliwić także takiemu dziecku przyjętemu na wychowanie zaaklimatyzowanie się w nowej rodzinie, a rodzicom adopcyjnym stworzyć możliwości sprawowania stałej opieki nad dzieckiem oraz umożliwić nawiązanie więzi rodzinnych, co ma kluczowe znaczenie w okresie pierwszych, trudnych zarówno dla rodziców, jak i dla dzieci, miesięcy, gdy dziecko pojawia się w rodzinie.

Zmiany w urlopie ojcowskim

Po zmianach pracownik-ojciec będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Wymiar urlopu (2 tygodnie) i okres na jego wykorzystanie (24 miesiące od uprawomocnienia się orzekającego przysposobienie) pozostaną bez zmian.

W przepisach przejściowych przewiduje się, że pracownik-ojciec wychowujący dziecko, który przysposobił dziecko przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy i nie wykorzystał urlopu ojcowskiego (lub jego części) na obecnych zasadach, będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego (lub niewykorzystanej części tego urlopu) na nowych zasadach. Prawo to będzie mu przysługiwało przez okres od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy do dnia upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Zmiany w urlopie adopcyjnym

Projekt wydłuża wiek dziecka przyjętego na wychowanie, do którego pracownik będzie mógł korzystać z urlopu adopcyjnego – będzie to możliwe do ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Natomiast nie przewiduje się żadnych zmian odnośnie do urlopu adopcyjnego przysługującego pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza – w przepisach pozostaje wiek dziecka 7. albo 10. rok życia jako granica, do której pracownik może korzystać z tego urlopu.

Zgodnie z projektem pracownik, który w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy będzie korzystał z urlopu adopcyjnego, udzielonego zgodnie z obecnymi przepisami, będzie miał prawo do korzystania z tego urlopu na nowych (projektowanych) zasadach.

Zmiany w urlopie rodzicielskim

Także w przypadku urlopu rodzicielskiego zgodnie z projektem będzie on przysługiwał
w dotychczasowym wymiarze (tj. 32, 34 albo 29 tygodni), jednak wydłużony zostanie wiek dziecka przyjętego na wychowanie, do którego pracownik będzie mógł korzystać z tego urlopu – będzie to możliwe do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Z przepisów przejściowych do projektowanej ustawy wynika, że pracownik, który w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy będzie korzystał z urlopu rodzicielskiego udzielonego zgodnie z obecnymi przepisami, będzie miał prawo do urlopu na nowych (projektowanych) zasadach.

Od kiedy zaczną obowiązywać zmiany

Proponuje się, aby w ww. zakresie ustawa weszła w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Konsekwencje niewykonania obowiązku utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Obowiązek tworzenia funduszu świadczeń socjalnych a decyzja o rezygnacji z tworzenia funduszu

Zgodnie z art. 3 ust. 1 FundŚwSocjU pracodawcy nienależący do jednostek sektora finansów publicznych, którzy zatrudniają na 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mają obowiązek utworzenia funduszu świadczeń socjalnych i odprowadzania na jego konto bankowe równowartości odpisów podstawowych. Pracodawcy ci mogą jednak postanowić o nietworzeniu funduszu socjalnego. Decyzja taka musi być podjęte w formie postanowienia układu zbiorowego pracy albo postanowienia regulaminu wynagradzania. Jeśli w zakładzie nie działa organizacja związkowa, decyzja o rezygnacji z tworzenia funduszu wymaga uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Przez „uzgodnienie” należy rozumieć uzyskanie zgody przedstawiciela pracowników. Bez osiągnięcia porozumienia z przedstawicielem pracowników pracodawca nie będzie mógł jednostronnie wprowadzić zmian do regulaminu wynagradzania, a co za tym idzie, będzie musiał prowadzić fundusz socjalny i przekazywać na jego konto bankowe równowartość odpisów określonych w FundŚwSocjU. Zatem postanowienie regulaminu wynagradzania w sprawie nietworzenia funduszu socjalnego przyjęte bez udziału przedstawiciela pracowników jest nieskuteczne, wobec czego nie zwalnia pracodawcy z obowiązku tworzenia tego funduszu.

Wykroczenie przeciwko prawom pracownika

Zgodnie z art. 12a ust. 1 ustawy ten, kto będąc pracodawcą lub będąc odpowiedzialnym (w imieniu pracodawcy) za wykonywanie jej przepisów, nie wykonuje ich, albo podejmuje niezgodne z nimi działania, podlega karze grzywny. W sprawach tych orzeka się na podstawie wniosku pochodzącego od właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy w trybie określonym kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia (art. 12a ust. 2 FundŚwSocjU).

Za popełnienie wykroczenia przeciwko prawom pracownika możliwe jest nałożenie grzywny przez inspektora pracy w ramach postępowania mandatowego (art. 96 KPW) lub też przez sąd rejonowy w trybie zwyczajnym (art. 9 KPW). Wysokość grzywny nałożonej przez inspektora pracy może wynosić do 2000 zł (art. 96 § 1a KPW). Grzywny w postępowaniu przed sądem mogą być wymierzane w granicach do 5000 zł (por. art. 24 KW). Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu (art. 45 KW).

W stanie faktycznym pytania zatrudnienie u pracodawcy wahało się od 23 do 49 pracowników od roku 2011 do chwili obecnej. Określony w przepisach stan zatrudnienia, od którego zależy obowiązek utworzenia funduszu socjalnego zmienił się w tym czasie. Do końca 2016 r. omawiany obowiązek obejmował pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, a od 1.1.2017 r. – co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Zatem w analizowanym przypadku pracodawca miał obowiązek tworzenia zfśs w latach 2011–2016. Z uwagi na upływ czasu karalność czynu pracodawcy lub osób go reprezentujących przedawniła się zatem.

W kontekście odpowiedzialności za naruszenie przepisów FundŚwSocjU należy zwrócić uwagę na kompetencję związków zawodowych do dochodzenia przed sądem pracy zwrotu funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na fundusz (art. 8 ust. 3 FundŚwSocjU).

Warto ponadto zauważyć, że sprawy socjalne należą do zakresu przedmiotowego procedury sporów zbiorowych (art. 1 SporyZbiorU), która jednak może być prowadzona wyłącznie z udziałem zakładowej organizacji związkowej.

Podsumowując, należy zauważyć, że pracodawca nie wykonał obowiązku utworzenia zfśs w latach 2011–2016 (obowiązek ten w roku 2011 zależy od tego, czy pracodawca działał od początku roku). W kolejnych latach obowiązku takiego pracodawca nie miał ze względu na zmianę przepisów w sprawie liczby pracowników zobowiązującej pracodawcę do utworzenia zfśs (wzrost z 20 na 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty).

Sankcje karne

Za niewykonanie obowiązku utworzenia zfśs przepisy przewidują sankcję karną, która – w analizowanym przypadku – przedawniła się. Ewentualne konsekwencje braku wpłaty środków na zfśs mogłyby nastąpić w przypadku aktywnych działań zakładowej organizacji związkowej, gdyby taka działała u pracodawcy. W opinii Sądu Najwyższego roszczenie organizacji związkowej o wpłatę obowiązkowych odpisów na zfśs nie przedawnia się, ale od niewpłaconych kwot nie przysługują odsetki.

Ujawnienie środka trwałego

Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, zwane środkami trwałymi.

Przedsiębiorcy, którzy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składnik majątku o wartości początkowej przekraczającej 10 000zł i zamierzają używać go krócej niż rok, mogą wartość tego składnika majątku zaliczyć w całości do kosztów uzyskania przychodów. Jeśli jednak okaże się, że okres używania tego składnika przekroczy rok, to przedsiębiorca jest zobowiązany w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:

1. zaliczyć te składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, przyjmując je do ewidencji w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia;
2. zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy, zwanym dalej „Wykazem stawek amortyzacyjnych”, a dla wartości niematerialnych i prawnych przy zastosowaniu zasad określonych w art. 16m;
3. stosować stawki amortyzacji, o których mowa w pkt 2, w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych;
4. wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1; odsetki od różnicy, o której mowa w pkt 2, są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w przypadku zaliczenia wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku o wartości początkowej przekraczającej 10 000 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie zaliczenia tych składników do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych przed upływem roku od dnia ich nabycia lub wytworzenia; w tym przypadku odsetki nalicza się do dnia zaliczenia ich do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (art. 16e ust. 2 PDOPrU).

Obniżenie diety krajowej o zapewnione wyżywienie

Kwotę diety za czas podróży służbowej na terenie kraju zmniejsza się o koszt otrzymanego w podróży bezpłatnego wyżywienia, przyjmując, że każdy posiłek stanowi odpowiednio:

1) śniadanie – 25% diety;

2) obiad – 50% diety;

3) kolacja – 25% diety.

Zapewnienie wyżywienia może być bezpośrednie (pracodawca rozlicza przedstawiony przez pracownika rachunek za wyżywienie) albo pośrednio (np. pracodawca opłacił wyżywienie w cenie konferencji, na którą jedzie pracownik). W każdym przypadku musi pozostawać w związku z pracodawcą. Taki związek istnieje w przypadku wszelakich spotkań służbowych, biznesowych itp., bez względu na to, czy koszty ponosi pracodawca danej osoby czy inny podmiot (kontrahent, instytucja zapraszająca). W każdym bowiem przypadku wyżywienie pozostaje w ścisłym powiązaniu ze stosunkiem pracy.

Obiad, na który pracownik został zaproszony przez kontrahenta pracodawcy, obniża dietę. Obniżenie następuje jednak nie o wartość obiadu, ale o wskazaną wyżej wartość procentową liczoną od pełnej kwoty diety. Od 28.7.2022 r. (dzień wejścia w życie wyższej stawki diety) w związku z zapewnionym pracownikowi obiadem obniżenie diety następuje o 19 zł (50% z 38 zł). Przed tym dniem było to 15 zł (50% z 30 zł).

Nieodpłatne otrzymanie katalogów i gadżetów reklamowych kontrahenta a przychód podatkowy i VAT

Opis sytuacji: Nasz kontrahent z Turcji razem z towarem przesłał pakiet katalogów z towarami z jego oferty, które zostały oclone na podstawie faktury proforma, nie będącej podstawą zapłaty (jedynie wystawioną do celów dokonania odprawy). Wartość celna została określona na 20$. Czy nieodpłatne otrzymanie katalogów kontrahenta o wartości 20 $ stanowić będzie dla naszej spółki przysporzenie i przychód podatkowy w CIT? Czy powinnam je ująć jako przychód w księgach?

Z kolei kolejna przesyłka zawiera gadżety reklamowe (190 sztuk rzeczy: smyczki, kubki, pendrive, koszulki, plecaki, o wartości niepodlegającej opłacie a wycenionej do celów odprawy na 37$). Kontrahent przekazał te materiały reklamowe dla naszych odbiorców i w celu promowania jego marki na rynku krajowym m.in. na targach. Dystrybucja tych gadżetów nie będzie nigdzie rejestrowana. Czy otrzymanie takich gadżetów przez spółkę stanowi dla niej przychód w podatku CIT? Czy przekazanie tych gadżetów wymaga od nas odprowadzenia od nas podatku należnego VAT?

Nieodpłatne świadczenia a przychód podatkowy

Jeżeli otrzymane materiały promocyjne nie stanowią towaru handlowego i nie są przeznaczone do dalszego obrotu, nie stanowią dla Wnioskodawcy trwałego przysporzenia majątkowego mającego konkretny wymiar finansowy. Powyższe potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 8.7.2020 r. (0111-KDIB1-2.4010.188.2020.2.DP, Legalis) wskazując, iż „Przepisy ustawy o CIT nie definiują pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, powszechnie akceptowaną przez organy podatkowe, pojęcie nieodpłatnego świadczenia z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym i obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (definicja przywołana w uchwale siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18.11.2002 r. FPS 9/02, Legalis). Definicja ta została następnie przywołana m.in. w uchwale siedmiu sędziów z 16.10.2006 r. (II FPS 1/06, Legalis).

Jednocześnie organy podatkowe wskazują, że przychody zawsze wiążą się z pewnym przysporzeniem majątkowym, tj. korzyścią znajdującą, chociażby pośrednio, odzwierciedlenie w majątku podatnika. Odnosi się to również do nieodpłatnych świadczeń, przez które należy rozumieć te wszystkie zdarzenia gospodarcze osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy. A zatem przychód podatkowy będzie stanowiła ta wartość, która przyczyni się do przyrostu aktywów lub zmniejszeniu pasywów (np. interpretacja indywidualna z 2.8.2012, IPTPB3/423-144/12-4/MF, Legalis)”.

W pytaniu drugim powyższe rozważania mają także zastosowanie z punktu widzenia podatku dochodowego od osób prawnych.

Prezent małej wartości a dostawa towarów

W odniesieniu z kolei do VATU, na gruncie art. 7 VATU przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jednocześnie nie stanowi dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu VAT prezent małej wartości, jeśli:

1) są one o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;

2) których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.

Delegowanie pracownika do Niemiec po zmianie dyrektywy 96/71

Niemiecka ustawa o delegowaniu pracowników (Arbeitnehmer-Entsendegesetz skrót „AEntG”) została przyjęta 10.7.2020 r. i weszła w życie 30.7.2020 r. W stosunku do pracowników delegowanych na terytorium Niemiec na dłużej niż 12 miesięcy zastosowanie znajdują wszystkie obowiązki określone m.in. w przepisach prawa, przepisach administracyjnych lub układach zbiorowych uznanych za powszechnie obowiązujące w tym kraju, z wyjątkiem zasad dotyczących zawierania i rozwiązywania umów o pracę oraz przepisów dotyczących zabezpieczenia emerytalnego. Przy czym pracodawca zagraniczny może wydłużyć okres 12 miesięcy do 18 miesięcy, dokonując zgłoszenia (Mitteilung) do właściwej jednostki (Zollamt).

Należy pamiętać, że okres 12 miesięcy dotyczy okresu usługi: „Państwa członkowskie mają zapewnić, że po upływie 12 miesięcy łącznego okresu delegowania pracowników przez tego samego pracodawcę do wykonywania tego samego zadania, będą miały zastosowanie wszystkie przepisy prawa pracy wynikające z przepisów, układów zbiorowych i zwyczaju państwa przyjmującego. Objąć nimi trzeba będzie tego pracownika, podczas delegowania którego dojdzie do przekroczenia tego okresu oraz każdego go zastępującego”.

Przekształcenie spółek a KUP

 

PDOPrU nie zawiera szczegółowych uregulowań dotyczących kwestii rozliczania kosztów uzyskania przychodów przy przekształceniu spółki osobowej w spółkę kapitałową. Z tych względów należy stosować zasady ogólne, z uwzględnieniem sukcesji podatkowej wynikającej z przepisu art. 93a § 1 pkt 2 OrdPU.

Sukcesja na podstawie ww. przepisu oznacza, że podmiot będący sukcesorem wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których stroną był podmiot przejmowany. Zatem koszty spółki komandytowej stanowią koszty spółki z o.o. i o ile spełnione są warunki zaliczania kosztów/wydatków do kosztów uzyskania przychodu, to nie ma przeciwskazań, aby spółka z o.o. (przekształcona) zaliczyła do kosztów uzyskania przychodu koszty/wydatki na podstawie faktur wystawionych na spółką przekształcaną – spółkę komandytową.

Taką możliwość potwierdzają również organy podatkowe (np. Dyrektor KIS w interpretacji z 12.5.2017 r.; 0111-KDIB1-2.4010.2.2017.2.KP, Legalis).

Jak rozumiem chodzi o rozliczenie kosztów bezpośrednich. Jeśli tak, to koszty te powinny być uwzględnione w okresie, w którym powstał przychód z nimi związany (art. 15 ust. 4 PDOPrU). W Państwa przypadku będzie to przychód osiągnięty jeszcze przed przekształceniem. W konsekwencji koszty tego typu (bezpośrednio związane z przychodami) powinny być w całości przyporządkowane do przychodów spółki z o.o. (przekształcanej). Potwierdzają to interpretacje organów podatkowych (m.in. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30.12.2015 r.; IPTPB3/4511-166/15-7/KJ, Legalis).

Od ww. regulacji (art. 15 ust. 4b PDOPrU) istnieją pewne wyjątki (art. 15 ust. 4b-4c PDOPrU). Jednak rozumiem, że nie będą one miały w Państwa przypadku zastosowania.

Ustalenie urlopu proporcjonalnie

W przypadku zmiany zatrudnienia w trakcie roku obaj pracodawcy – dotychczasowy oraz nowy – rozliczają urlop proporcjonalnie do okresu zatrudnienia u nich w danym roku. Obecny pracodawca odpowiada za urlop jedynie w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia u niego, przy czym niepełny miesiąc (lipiec) powinien zostać rozliczony przez dotychczasowego pracodawcę.

Ustalając urlop proporcjonalny kierujemy się następującymi zasadami:

1) kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca. W razie zakończenia i podjęcia kolejnego zatrudnienia w trakcie tego samego miesiąca zaokrąglenia dokonuje dotychczasowy pracodawca;

2) niepełny dzień urlopu zaokrąglamy w górę do pełnego dnia;

3) łącznie w trakcie roku pracownik nie może mieć więcej niż – w zależności od „urlopowego” stażu pracy 20 lub 26 dni urlopu; dotyczy to zarówno kwestii zaokrągleń, jak i przypadków, w których u poprzedniego pracodawcy pracownik wykorzystał więcej urlopu niż „przypisane” do długości zatrudnienia u tego pracodawcy w danym roku to kolejny pracodawca udzieli odpowiednio niższego urlopu.

Przyjmując założenie, że umowa ma trwać do końca roku, pracownikowi przysługuje 11 dni urlopu.

U poprzedniego pracodawcy (zakładając, że pracownik pracował od początku tego roku) urlop przysługiwał w wymiarze 8 dni (praca na ½ etatu).

Opłata rezerwacyjna – skutki w podatku dochodowym i VAT

W branży deweloperskiej funkcjonuje tzw. umowa rezerwacyjna. Jej zawarcie z potencjalnym nabywcą lokalu mieszkalnego skutkuje rezerwacją danego lokalu, na wskazany w umowie okres, pod warunkiem wniesienia opłaty rezerwacyjnej. Warunki ustalania oraz późniejszego rozliczenia opłaty rezerwacyjnej określają przepisy art. 32 – art. 34 OchrNabDFGU Wynika z nich m.in., że wysokość opłaty rezerwacyjnej nie może przekraczać 1% ceny lokalu mieszkalnego (albo domu jednorodzinnego) określonej w prospekcie informacyjnym.

Zazwyczaj otrzymana opłata podlega:

Opłata rezerwacyjna zaliczona na poczet ceny lokalu

VAT. Opłata rezerwacyjna, wpłacona przez potencjalnego nabywcę, ma charakter kaucji złożonej jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowi ewentualne odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. W dacie otrzymania opłata rezerwacyjna nie stanowi czynności opodatkowanej VAT. Dopiero z chwilą, w której opłata rezerwacyjna zostanie zaliczona na poczet ceny nieruchomości, traci ona swój kaucyjny charakter i przekształca się w zaliczkę na poczet lokalu mieszkalnego.

Analogiczne wnioski wynikają z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 3.6.2022 r. (0111-KDIB3-1.4012.126.2022.2.KO, Legalis). W piśmie tym organ podatkowy wyjaśnił, że w dacie otrzymania opłata rezerwacyjna nie podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU. Dopiero jeśli opłata rezerwacyjna zostaje zaliczona na poczet ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego:

„(…) należy przyjąć, że z tą chwilą opłata rezerwacyjna przekształca się w zaliczkę (ceny) lokalu mieszkalnego, rodzącą na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.”

Warto nadmienić, że także w przypadku, gdy otrzymana opłata rezerwacyjna zostanie przekazana przez dewelopera na mieszkaniowy rachunek powierniczy jako zaliczka nabywcy na poczet dostawy lokalu, nie skutkuje to opodatkowaniem VAT. Deweloper jako posiadacz tego rachunku, nie ma bowiem swobody w zakresie rozporządzania środkami zgromadzonymi na tym rachunku. Dopiero zwolnienie tych środków przez bank skutkuje uznaniem ich za zaliczkę lub przedpłatę w rozumieniu art. 19a ust. 8 VATU, o ile nie doszło do dostawy lokalu.

CIT/PIT.

Opłata rezerwacyjna, zgodnie z jej charakterem, nie jest w momencie otrzymania przysporzeniem majątkowym, co wyklucza uznanie jej za przychód podatkowy. Z chwilą, kiedy utraci ona swój kaucyjny charakter i zostanie zakwalifikowana jako zaliczka na poczet dostawy lokalu również nie będzie stanowić przychodu podatkowego, co wynika z art. 14 ust. 3 pkt 1 PDOFizU oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 PDOPrU. Środki otrzymane na wstępie jako opłata rezerwacyjna, które zostały zaliczone na poczet ceny lokalu, staną się przychodem podatkowym dopiero w dacie dostawy lokalu mieszkalnego, tj. w dniu zawarcia umowy sprzedaży, mającej formę aktu notarialnego, przenoszącej na nabywcę własność lokalu mieszkalnego.

Opłata rezerwacyjna – skutki zwrotu

Zwykle, jeśli nie dochodzi do zawarcia umowy przyrzeczonej (umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego), np. z powodu nieuzyskania przez nabywcę pozytywnej decyzji kredytowej w związku z negatywną oceną jego zdolności kredytowej, opłata rezerwacyjna podlega zwrotowi w tej samej wysokości.

VAT. Zarówno otrzymanie opłaty rezerwacyjnej, jak i późniejszy jej zwrot w tej samej wysokości ze względu na fakt, że nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, jest neutralne na gruncie podatku VAT.

CIT/PIT. Zdarzenia te są również neutralne dla celów podatku dochodowego.

Opłata rezerwacyjna – skutki zatrzymania

Jeśli do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło z winy potencjalnego nabywcy, który np. zwyczajnie rozmyślił się i zrezygnował ze swojej inwestycji – opłata rezerwacyjna może zostać zatrzymana przez firmę deweloperską. Taka sytuacja może mieć miejsce wtedy, gdy klient – pomimo wpłaty opłaty rezerwacyjnej – odmówi zawarcia umowy deweloperskiej z przyczyn leżących po jego stronie (innych niż nieuzyskanie decyzji kredytowej, o której mowa była wyżej).

VAT

Otrzymana opłata rezerwacyjna do momentu jej zatrzymania przez dewelopera jest neutralna dla celów podatku VAT. Nie zmienia tego charakteru także wtedy, gdy klient wycofa się z transakcji, tj. zrezygnuje z zawarcia umowy deweloperskiej a deweloper zatrzyma opłatę jako zadośćuczynienie za straty oraz utracone korzyści związane z rezerwacją danego lokalu na rzecz klienta przez dłuższy czas i wyłączeniem go z oferty sprzedaży. W takich okolicznościach zatrzymanie opłaty rezerwacyjnej stanowi rekompensatę finansową dla dewelopera jako strony dotkniętej niewykonaniem umowy, która pełni funkcję odszkodowawczą i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu określonych przez art. 5 ust. 1 VATU. Na taki skutek wskazał również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 4.2.2020 r. (0114-KDIP1-1.4012.720.2019.2.KOM, Legalis). Z pisma jednoznacznie wynika, że:

„(…) zatrzymanie przez Wnioskodawcę opłaty rezerwacyjnej w przypadku nie zawarcia umowy deweloperskiej z winy klienta nie będzie skutkowało u Wnioskodawcy powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT.”

CIT/PIT. Dla celów podatku dochodowego zatrzymanie opłaty rezerwacyjnej skutkuje uzyskaniem przychodu podatkowego w dacie otrzymania zapłaty, tj. „zatrzymania” opłaty (art. 14 ust. 1i PDOFizU oraz art. 12 ust. 3e PDOPrU).

Ryczałt noclegowy za noc wejścia w życie zmienionej stawki

Zwrot kosztów za nocleg w podróży służbowej – rachunek lub ryczałt

Za nocleg podczas podróży krajowej w obiekcie świadczącym usługi hotelarskie pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem.

W przypadku niedołączenia do rozliczenia kosztów podróży krajowej dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku noclegowego oraz oświadczenia o przyczynie braku tego dokumentu pracownikowi przysługuje ryczałt na nocleg w wysokości 150% diety. Ryczałt ten nie przysługuje:

1) za czas przejazdu,

2) w sytuacji gdy pracodawca zapewnił mu możliwość bezpłatnego noclegu,

3) gdy pracownik ma możliwość codziennego powrotu do miejscowości stałego lub czasowego pobytu.

Ponadto warunkiem dla zaistnienia prawa do ryczałtu w podróży krajowej jest to, by nocleg trwał co najmniej 6 godzin pomiędzy 21.00 a 7.00.

Zmiana rozporządzenia – nowe stawki

Z dniem 28.7.2022 r. weszły w życie zmiana rozporządzenia MPiPS z 29.1.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej w zakresie wysokości diety za podróże służbowe na terenie kraju. Od tego dnia wynosi ona 38 zł (dotychczas było to 30 zł). Podwyższeniu ulega zatem także ryczałt noclegowy z 45 zł na 57 zł.

Nowe stawki obowiązują od początku 28.7.2022 r., a więc trudno byłoby przyjąć dla całego noclegu jednolitą – starą lub nową – stawkę ryczałtu.

Rozliczenie

Zastosować można dwa rozwiązania:

1) rozliczenie proporcjonalne ryczałtu w odniesieniu do dokładnego czasu trwania tego samego noclegu w części przypadającej na 27 lipca i 28 lipca,

2) przyjęcie średniej kwoty ryczałtu (50% z 45 zł plus 50% z 57 zł).

Pierwsze rozwiązanie w zdecydowanej większości przypadków będzie wręcz niemożliwe do zastosowania. Należałoby zacząć bowiem od zdefiniowania czasu trwania noclegu, przyjmując jakieś godziny graniczne. Rozporządzenie delegacyjne na to nie wskazuje, nie można byłoby się posiłkować odniesieniem do przedziału czasu, w jakim ma się zmieścić minimalny czas trwania noclegu dla nabycia ryczałtu. Przedział ten nie wyznacza wprost pojęcia czasowego noclegu.

Zdaniem autora należałoby przyjąć rozliczenie po połowie, czyli wypłacić w tym przypadku ryczałt w wysokości 51 zł (22,50 zł + 28,50 zł). Nocleg związany jest z nocowaniem, które nie odnosi się do konkretnej ilości godzin, ale do spędzenia nocy jako jednolitego zdarzenia.

Inaczej byłoby jednak wówczas, gdyby pracownik dotarł do miejscowości docelowej po północy, czyli już 28 lipca. Przy założeniu, że godzina przyjazdu nie przypadałaby później niż o 1.00 (wówczas nie zostałby spełniony warunek dla uzyskania prawa do ryczałtu), w pełni nocleg przypadałby już po wejściu w życie zmienionych stawek. Należałoby wypłacić ryczałt w wysokości 57 zł.