Rozliczenie różnic kursowych w przypadku zaciągnięcia i spłaty kredytu

Przy wycenie dla celów bilansowych operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych trzeba kierować się regułami wskazanymi w art. 30 ust. 2 RachunkU. Przepis ten określa, że wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze przelicza się w ciągu roku na złote i wprowadza do ksiąg rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia (o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu UE i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej) odpowiednio po kursie:

1. faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
2. średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień – w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu wskazanego w pkt a), a także w przypadku pozostałych operacji.

Istnieje pewna grupa operacji przeprowadzanych na rachunku walutowym, które mogą prowadzić do pojawienia się różnic kursowych od własnych środków pieniężnych. Powstają one w wyniku zastosowania (zgodnie z przepisami) różnych kursów walut z chwilą wpływu waluty na konto walutowe oraz z chwilą jej rozchodu z tego konta. Różnice kursowe na rachunku walutowym mogą wystąpić w przypadku:

1. zapłaty zobowiązań z tytułu dostaw i usług czy zobowiązań kredytowych,
2. odsprzedaży waluty do banku bądź do kantoru,
3. pobrania przez bank z rachunku walutowego różnych prowizji, np. za prowadzenie konta czy przelewy walutowe.

Te różnice będą właśnie w przypadku spłaty kredytu.

Przy przeprowadzaniu pewnych transakcji za pośrednictwem rachunku walutowego nie powstają różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Są to operacje związane z rozchodem waluty z konta walutowego, przy wycenie których stosowany jest kurs historyczny, tj. kurs, po jakim nastąpiło przeliczenie waluty na złote w dniu jej wpływu na rachunek. Kurs historyczny przyjmuje się przede wszystkim przy wszelkich operacjach dotyczących przemieszczania waluty wewnątrz jednostki. Korzysta się z niego m.in. przy wycenie operacji:

Aby przy przemieszczaniu waluty wewnątrz jednostki ustalić kolejność wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego, można korzystać z jednej z metod określonych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 RachunkU. Możliwość taką przewiduje art. 35 ust. 8 RachunkU. Są to metoda FIFO („pierwsze weszło – pierwsze wyszło”), LIFO („ostatnie weszło – pierwsze wyszło”) lub kursów średnioważonych (przeciętnych). Wyboru metody stosowanej do wyceny rozchodu waluty z konta walutowego dokonuje kierownik jednostki. Zapisuje się go w przyjętych w danym podmiocie zasadach (polityce) rachunkowości.

MF po raz kolejny przesuwa termin wejścia w życie obowiązku instalacji kas rejestrujących w myjniach samoobsługowych

14.9.2022 r. opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Finansów: 617 – dalej jako „Projekt”). Projekt dotyczy zmiany terminu wejścia w życie regulacji skutkujących obligatoryjną ewidencją sprzedaży dokonywanej przy pomocy urządzeń służących do samodzielnego mycia i czyszczenia pojazdów i podobnych usług.

Nowym terminem wejścia w życie omawianego obowiązku ewidencji sprzedaży jest 1.4.2023 r.

Instalowanie przy każdym stanowisku myjni kasy fiskalnej jest nieracjonalne: trudne technicznie i kosztowne. Rzecznik MŚP będzie wnosił do Ministra Finansów o rozważenie zmiany sposobu uszczelniania płacenia podatku od myjni samochodowych. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem opodatkowania myjni samoobsługowych byłoby, zamiast instalowania kas rejestrujących, wprowadzenie opłaty od ilości zużytej wody poprzez odczyty z wodomierzy lub, jako alternatywa wybierana przez przedsiębiorcę, podatek ryczałtowy od stanowiska skalkulowany według liczby samochodów zarejestrowanych w powiecie, w którym znajduje się myjnia.

Źródło: Rzecznik MŚP

Pracodawca informuje o pracowniku wyznaczonym do udzielania pierwszej pomocy

Obowiązki pracodawcy i pracowników funkcyjnych

Przepisem art. 207¹ § 1 KP, w związku z realizacją prawa Unii Europejskiej, zobowiązuje się pracodawcę do przekazywania pracownikom informacji o pracownikach wyznaczonych do:

Podobnie żadnymi szczególnymi kwalifikacjami nie musi wykazywać się osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy. Wystarczy, aby ukończyły one obowiązkowe szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w którego programie została uwzględniona problematyka ochrony przeciwpożarowej i pierwszej pomocy. Należy podkreślić, że na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia realnych bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Z tego względu przed wyznaczeniem pracownika do udzielania pierwszej pomocy należy upewnić się, czy rzeczywiście posiada on odpowiednią wiedzę, umiejętności i predyspozycje do pełnienia takiej funkcji.

UWAGA! Obowiązek poinformowania o wyznaczonych pracownikach ma bez wyjątku każdy pracodawca, nawet taki, który zatrudnia tylko jednego pracownika. Informację na ten temat należy przekazać wszystkim pracownikom, niezależnie od rodzaju wykonywanej przez nich pracy, wymiaru czasu pracy czy rodzaju umowy o pracę.

Omawiany obowiązek wynika z konieczności wdrożenia dyrektywy Rady 89/391/EWG z 12.6.1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.Urz. UE L Nr 183, s. 1). Jest to o tyle istotne, że z przepisów tej dyrektywy wynikają kolejne powinności związane z wyznaczeniem pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Zwracamy także uwagę, że dyrektywa ma zastosowanie we wszystkich sektorach działalności, zarówno w sektorze publicznym, jak też prywatnym (w przemyśle, rolnictwie, handlu, administracji, usługach, szkolnictwie, oświacie i kulturze, działalności rozrywkowej i innych niewymienionych tu branżach).

Wyznaczenie pracowników funkcyjnych nie jest jedynym obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie. Pracodawca dodatkowo ma obowiązek podjąć odpowiednie środki, aby pracownicy funkcyjni mieli dostęp i możliwość wykonywania swoich funkcji. Oznacza to, że rola wyznaczonego pracownika nie sprowadza się tylko do przyjęcia funkcji, oczekiwania na polecenia pracodawcy oraz działalności w sytuacji, do jakiej został wyznaczony. Z przepisów dyrektywy Rady należy wywnioskować, że pracownik funkcyjny powinien:

oceniać stopnie zagrożenia i podjąć działania zapobiegawcze oraz decydować w sprawie zastosowania odpowiednich środków ochronnych i, jeśli to konieczne, odpowiednich urządzeń ochronnych,

współpracować przy kontrolach związanych z przestrzeganiem zasad i przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zgoda pracownika na wyznaczenie i podanie danych osobowych

Wątpliwości może budzić kwestia, czy potrzebne są zgody pracownika na wyznaczenie go do pełnienia ww. funkcji oraz podanie jego danych osobowych.

Przy udzielaniu pierwszej pomocy potrzebna jest nie tylko wiedza i umiejętności, które pracownik może nabyć przez odpowiednie szkolenie, ale także odpowiednie cechy charakteru, takie jak:

Taka wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy osoba nie może np. mdleć na widok krwi. Dlatego zasadniczo pracownik powinien taką zgodę wyrazić. Wyjątkowo brak zgody nie stoi na przeszkodzie wyznaczenia podwładnego, jeżeli wiadomo, że ma on wszelkie predyspozycje i kompetencje do udzielania pierwszej pomocy, albo w przypadku pracodawcy zatrudniającego kilka osób ten akurat pracownik jest jedyną osobą, którą można wyznaczyć (pozostali zdecydowanie się nie nadają).

Po wyznaczeniu zgoda pracownika na przetwarzanie jego danych osobowych nie jest konieczna, ponieważ wskazanie danych w informacji jest realizacją obowiązku z art. 207¹ KP.

 

Treść i forma informacji

Treść informacji o wyznaczonym pracowniku, jaką należy przekazać pozostałym zatrudnionym, wskazano w art. 207¹ § 2 KP. Informacja o pracownikach funkcyjnych powinna zawierać koniecznie:

Pracodawca jest obowiązany każdorazowo aktualizować informację na temat pracownika funkcyjnego w razie zmiany jednego z elementów zapisanych w tabeli.

Zmiany w KSH: Komitety rady nadzorczej

1. Komitety rady nadzorczej w polskim porządku prawnym

Podstawy prawne tworzenia komitetów rady nadzorczej

Regulacja komitetów rady nadzorczej została wprowadzona do KSH w art. 219¹ (w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz w art. 390¹ (w odniesieniu do spółki akcyjnej) ustawą z 9.2.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 807). Instytucja ta weszła do polskiego porządku prawnego pod wpływem zachodnich praktyk nadzorczych i należy spodziewać się, że w miarę rozwoju i upowszechniania najlepszych zasad ładu korporacyjnego, jej rola będzie wyłącznie wzrastać.

Przepisy nowelizacji przewidują, że rada nadzorcza może ustanawiać doraźny lub stały komitet rady nadzorczej, składający się z jej członków, do pełnienia określonych czynności nadzorczych. Ciała tego rodzaju funkcjonowały w praktyce, jednak dopiero 13 października br. otrzymają wyraźną regulację w ustawie określającej ustrój spółek kapitałowych.

Zasadność tworzenia stałych i doraźnych komitetów rady nadzorczej

Jak wskazano w uzasadnieniu nowelizacji, w jej przepisach „określono zasady tworzenia stałych i doraźnych komitetów rady nadzorczej, wpływ ich utworzenia na odpowiedzialność całej rady nadzorczej oraz kompetencje przysługujące komitetom rady nadzorczej. Wprowadzenie w tym zakresie regulacji jest uzasadnione potrzebą zapewnienia komitetom rady nadzorczej możliwości efektywnego funkcjonowania. Jednocześnie za szczegółowym uregulowaniem kwestii odpowiedzialności członków rad nadzorczych w sytuacji powołania komitetów rady nadzorczej przemawiała doniosłość tej kwestii z punktu widzenia spółek oraz piastunów ich organów” (Uzasadnienie projektu – druk sejmowy 1515, str. 40).

Komitety rady nadzorczej w ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym

Komitety rady nadzorczej były dotychczas przedmiotem szczątkowej regulacji ustawy z 11.5.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1302; dalej: BiegRewU) ustanawiającej obowiązek utrzymywania przez jednostki zainteresowania publicznego funkcjonującego komitetu audytu, składającego się z przynajmniej 3 członków.

Spółki publiczne a powinność utrzymywania komitetów

W odniesieniu do spółek publicznych powinność utrzymywania komitetów przewidują Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW, w tym w szczególności w wersji z 2021 r. Regulacja ta ma charakter soft law, opierając się na zasadzie „dostosuj się lub wyjaśnij”. Zgodnie z § 29 ust. 3 regulaminu GPW, „emitent (spółka) publikuje informację, w której wskazuje, które zasady są przez niego stosowane, a których zasad w sposób trwały nie stosuje. W odniesieniu do zasad, które nie są przez emitenta stosowane, informacja zawiera szczegółowe wyjaśnienie okoliczności i przyczyn niestosowania danej zasady”.

Dyrektorzy niewykonawczy lub będący członkami rady nadzorczej spółek giełdowych

Na poziomie europejskim, do komitetów odnosi się zalecenie Komisji Europejskiej z 15.2.2005 r. dotyczące roli dyrektorów niewykonawczych lub będących członkami rady nadzorczej spółek giełdowych. W tym przypadku, dokument wspomina nie tylko o strukturze odpowiadającej konstrukcji komitetu audytu, ale również o komitecie do spraw nominacji oraz komitecie do spraw wynagrodzeń.

2. Cele tworzenia komitetów rady nadzorczej

Analiza wskazanych powyżej regulacji pozwala na określenie podstawowych celów, którym służyć ma omawiana instytucja.

Po pierwsze: zasadniczym celem tworzenia komitetów jest zbudowanie eksperckiej struktury doradczej, realizującej przede wszystkim zadania o charakterze merytorycznym. I tak, na gruncie prawa spółek głównym celem funkcjonowania komitetów jest usprawnienie prac rady nadzorczej przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu rzetelności, tak aby decyzje były podejmowane po należytym rozpatrzeniu sprawy.

Wymagane umiejętności członków komitetu audytu

Jak stanowi art. 129 ust. 1 BiegRewU „przynajmniej jeden członek komitetu audytu posiada wiedzę i umiejętności w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych”. Do ustawowych zadań tego komitetu należy bowiem między innymi monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej czy opracowywanie polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania. Z kolei w pkt. 3.9 Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW, wskazuje się, że w jeżeli w spółce działa komitet audytu, monitoruje on skuteczność systemów i funkcji audytu wewnętrznego, kontroli wewnętrznej, zarządzania ryzykiem oraz nadzoru zgodności działalności z prawem (compliance). Do innych, występujących w praktyce komitetów, takich jak komitet wynagrodzeń czy komitet nominacji, odnieść należy analogiczne uwagi.

Powołanie komitetu a odpowiedzialność rady nadzorczej

Zgodnie z właściwymi przepisami nowelizacji skorzystanie przez radę nadzorczą z uprawnienia do powołania komitetu nie zwalnia jej członków z odpowiedzialności za sprawowanie nadzoru w spółce, również w tym obszarze, który powierzony został danemu komitetowi. Komitet rady nie jest organem spółki, a określonym, specyficznym ciałem doradczym. Spółka jako osoba prawna działa przez swoje organy, czyli m.in. przez radę nadzorczą, tak ze skutkiem „wewnętrznym”, jak i „zewnętrznym”, a komitet ma za zadanie przygotowywać i wspierać realizację powierzonych jej zadań. Nie oznacza to jednak, że komitet nie będzie mógł samodzielnie realizować jakichkolwiek czynności nadzorczych – zgodnie z wyraźnymi przepisami znowelizowanego KSH, będzie on miał możliwość badania wszystkich dokumentów spółki, dokonywania rewizji stanu jej majątku oraz żądania od zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki, w celu zapewnienia sobie należytej bazy wiedzy do pracy merytorycznej.

Po drugie, należy zaznaczyć, że istotnym celem funkcjonowania komitetów jest również zapobieganie konfliktom interesów lub ich łagodzenie. Przenosząc powyższe na grunt prawa spółek, problem ten aktualizuje się w szczególności w spółkach o rozproszonym składzie wspólniczym i przyjmuje najczęściej postać konfliktu o charakterze pionowym (zarząd – wspólnicy mniejszościowi). W polskich warunkach powszechne są także konflikty w spółkach kontrolowanych przez dominującego wspólnika, które przeważają zarówno wśród małych i średnich przedsiębiorstw, jak i spółek giełdowych czy z sektora finansowego. Wspólnik większościowy w praktyce jest władny samodzielnie powoływać członków organów spółki, przez co ma zarówno pełną informację o jej funkcjonowaniu, jak i niemal pełną nad nią kontrolę. W tego rodzaju spółkach głównym problemem jest ochrona mniejszościowych wspólników oraz osób trzecich (tzw. interesariuszy – stakeholders) i to zadanie realizować ma rada nadzorcza i jej komitety.

Niezależność członków komitetu

Zgodnie z art. 129 ust. 3 BiegRewU „większość członków komitetu audytu, w tym jego przewodniczący, jest niezależna od danej jednostki zainteresowania publicznego”, przy czym za niezależnego uznaje się takiego członka komitetu audytu, który w szczególności nie reprezentuje podmiotów sprawujących kontrolę nad daną jednostką zainteresowania publicznego. Dobre Praktyki idą w tym zakresie jeszcze dalej – wymagając, by niezależny członek rady nie miał rzeczywistych i istotnych powiązań z akcjonariuszem posiadającym choćby 5% ogólnej liczby głosów w spółce.

Członkowie rady nadzorczej, a w szczególności jej komitetów, mają działać w interesie spółki, który – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego – nie sprowadza się do interesu dominującego wspólnika, a „odpowiada interesom wszystkich grup wspólników z uwzględnieniem wspólnego celu określonego w statucie spółki” (wyrok SN z 5.11.2009 r., I CSK 158/09, Legalis). Realizacja tego celu jest możliwa na dużą skalę tylko przy zapewnieniu niezależności piastunów organów.

Po trzecie, na giełdzie jak i w sektorze finansowym, funkcjonowanie komitetów rady nadzorczej ma wymiar makro-ostrożnościowy. Komitety, w tym w szczególności komitet audytu, stanowią pierwszy bastion obrony przed ryzykiem systemowym i pierwszy organ zdolny do wykrycia nieprawidłowości w sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. W przywołanym powyżej zaleceniu Komisji Europejskiej, kładzie się na tę kwestię szczególny nacisk – „zapewnienie, by sprawozdania finansowe i inne powiązane informacje, ogłaszane przez spółkę, przedstawiały rzetelny i kompletny obraz sytuacji spółki oraz monitorowanie procedur ustanowionych w celu oceny i zarządzania ryzykiem zwykle postrzega się jako dwa główne zadania rady nadzorczej; w tym kontekście większość kodeksów ładu korporacyjnego przyznaje komitetowi audytu zasadniczą rolę organu [ciała] pomagającego radzie nadzorczej w wykonywaniu tych zadań”.

Brak motywacji o charakterze finansowym dla członków komitetu

W tym miejscu powraca kwestia zarówno odpowiednich kompetencji merytorycznych członków komitetu, jak i ich niezależności. Jak wskazuje się w tym przedmiocie w pkt. 3.4 Dobrych Praktyk, „wynagrodzenie osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem i compliance oraz kierującego audytem wewnętrznym powinno być uzależnione od realizacji wyznaczonych zadań, a nie od krótkoterminowych wyników spółki”. Istotne jest nietworzenie dla członków komitetu motywacji o charakterze finansowym, mogącej doprowadzić do zachowania nieetycznych lub oportunistycznych.

„Aspekt psychologiczny” funkcjonowania komitetów

Należy także zwrócić uwagę na „aspekt psychologiczny” funkcjonowania komitetów w ramach organu rozumianego jako zbiór jego członków. Powołanie komitetu i przekazanie mu przez radę nadzorczą określonych zadań z zakresu kontroli działalności spółki spowoduje, że odpowiedzialność za powierzony komitetowi obszar nadzoru będzie odczuwana silniej przez konkretnych członków rady (tworzących komitet), a nie „rozłoży się” na cały organ. Może to przyczynić się do zwiększenia poziomu rzetelności i efektywności działań poszczególnych członków rady i mieć pozytywny wpływ na działalność rady jako całości.

Podsumowanie

Podsumowując należy stwierdzić, że komitety rady nadzorczej mają do odegrania istotną rolę w budowaniu właściwego ładu korporacyjnego w polskim sektorze finansowym. W związku z uregulowaniem tej kwestii w KSH i wraz z rozwojem tego sektora, należy spodziewać się wzrostu częstotliwości ustanawiania tego rodzaju ciał doradczych, a tym samym wzrostu praktycznego znaczenia ich regulacji. Będzie to szczególnie istotne w dużych podmiotach o rozbudowanej strukturze korporacyjnej – spółkach publicznych oraz innych jednostkach zainteresowania publicznego.

Nowe wzory dokumentów elektronicznych TPR-C(4) i TPR-P(4) za 2021 r.

Na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów opublikowane zostały nowe wzory dokumentów elektronicznych:

Czego dotyczą zmiany?

Opublikowane wzory stosuje się do informacji o cenach transferowych składanych za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2020 r.

Najistotniejsze zmiany dotyczą m.in.:

Wysyłanie struktur TPR

Wzory dokumentów elektronicznych informacji o cenach transferowych zostały opublikowane w dniu 16 września 2022 r. w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych:

Korzystanie ze zmienionych wzorów (tj. przesyłanie przez bramkę eDeklaracje) jest już możliwe.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Wypłata zaliczki na poczet zysku komplementariusza spółki komandytowej

Możliwość wypłaty zaliczki na poczet zysku w pierwszym roku działania spółki komandytowej

Na gruncie KSH spółka komandytowa jest spółką osobową. W spółce komandytowej wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona, co wynika z brzmienia art. 102 KSH.

Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Równocześnie w art. 123 KSH zastrzeżono, iż zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu.

W zakresie zysku komplementariusza mają zastosowanie przepisy dotyczące spółki jawnej, zgodnie z którymi każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jeżeli jednak wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, to zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika. Powyższe zasady znajdą zastosowanie, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.

Brak włączeń co do wysokości wypłaty zaliczki w przepisach KSH, jak ma to miejsce w odniesieniu do spółki z o.o., daje prawo do wypłaty zaliczek na poczet zysku w spółce komandytowej w pierwszym roku jej funkcjonowania.

Opodatkowanie zysku komplementariusza

Z art. 30a ust. 6a PDOFizU wynika przy tym, że zryczałtowany podatek od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowej pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Zdaniem organów podatkowych odliczenie to można jednak stosować dopiero po zakończeniu roku podatkowego, którego dotyczy zysk. W konsekwencji organy podatkowe uważają, że od wypłacanych komplementariuszom zaliczek na poczet zysku zryczałtowany podatek w wysokości 19% spółki komandytowe obowiązane są pobierać bez dokonywania takiego odliczenia.

Planowane zmiany w Ordynacji podatkowej

Z przedstawionych przez ministerstwo informacji wynika, że wśród propozycji zmian istnieje istotna kwestia dotycząca zawieszenia biegu terminu przedawnia zobowiązań podatkowych. Planuje się, że wszczęcie postępowania skarbowego nie będzie zawieszać biegu przedawnienia. Wówczas nie będzie już możliwości wykorzystywania zawieszenia biegu terminu przedawnienia instrumentalnie w celu nie przedawnia postępowania podatkowego i wszczynania postępowań karnych skarbowych.

Ponadto, planuje się inne pozytywne dla podatników rozwiązania:

1) zniesienie obowiązku składania dodatkowego wniosku o stwierdzenie nadpłaty wynikającej ze skorygowanej deklaracji;

2) wprowadzenie uproszczonego postępowania skarbowego dla spraw, w których zobowiązanie podatkowe we wniosku podatnika nie budzi wątpliwości (takie postępowanie ma być wszczynane na wniosek podatnika i trwać maksymalnie 14 dni);

3) ma zostać podniesiony limit podatku, który może zostać opłacony za podatnika przez inną osobę, z 1000 zł do 5000 zł.

Nie wszystkie rozwiązania będą korzystne dla podatników. W projekcie mowa jest o:

1) możliwości zablokowania przez organy skarbowe nie tylko firmowego rachunku bankowego, ale też oszczędnościowego rachunku przedsiębiorcy (blokada ma potrwać dłużej- 96 godzin, obecnie są to 72 godziny);

2) możliwości żądania przez organy podatkowego od banku wstrzymania przelewu budzącego podejrzenia;

3) braku możliwości odzyskania nadpłaty w przypadku stosowania wyższej stawki podatku, jeśli organ wykaże, że podatnik nie poniósł z tego tytułu uszczerbku;

4) zaostrzenie przepisów o odpowiedzialności członków zarządu spółki kapitałowej;

5) zwiększeniu kar porządkowych.

Więcej informacji na temat planowanych zmian będzie dostępnych po opublikowaniu projektu nowelizacji.

Zmiany w przepisach dotyczących zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC)

W projekcie nowelizacji w zakresie zmian dotyczących CFC:

1. doprecyzowano sposób ustalania dochodu CFC (art. 24a ust. 6c PDOPrU) w zakresie uwzględniania przychodów i kosztów spółek niebędących osobami prawnymi oraz braku stosowania ulg i zwolnień wynikających z PDOPrU, z wyjątkiem określonych w przepisach o CFC;
2. doprecyzowano jedną z przesłanek konstytuujących CFC, określonych w art. 24a ust. 3 pkt 5 PDOPrU (tj. przesłanki dotyczącej wysokiej rentowności zagranicznej jednostki w stosunku do posiadanych aktywów) w przypadku potencjalnego zbycia aktywów w trakcie roku (art. 24a ust. 3f PDOPrU),
3. doprecyzowano definicję jednostki zależnej (art. 24a ust. 2 pkt 3 PDOPrU), którą będzie zagraniczna jednostka nie spełniająca przesłanek zagranicznej jednostki kontrolowanej wskazanych w art. 24a ust. 3 pkt 3, 4 lub 5 PDOPrU,
4. zmiany art. 24a ust. 3a PDOPrU, dotyczącego sposobu wyliczania różnicy pomiędzy faktycznie zapłaconym przez CFC a podatkiem, który byłby zapłacony przez polskiego podatnika – zmiana ma na celu uzupełnienie przepisu o dodatkowe przesłanki konstytuujące CFC wprowadzone ustawą z 21.10.2021 r.

Analogiczne zmiany przepisów są przewidziane odnośnie CFC w art. 30f PDOFizU.

W projekcie nowelizacji przewidziano, że pomniejszenie od podatku stosować się będzie do podatku od dochodów zależnej zagranicznej jednostki kontrolowanej, osiągniętych od roku podatkowego tej zależnej jednostki, w którym obowiązują zmienione zasady.

W przypadku, gdy rok podatkowy zagranicznej jednostki jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed 1.1.2023 r., a zakończy się po 31.12.2022 r., zmienione przepisy ustaw o CIT i PIT stosować się będzie począwszy od następnego roku podatkowego.

Uwaga! II rata odpisu na zfśs do 30 września 2022 r.

Podstawą wymiaru do naliczania odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z drugiego półrocza stanowiło kwotę wyższą. Wysokość tego wynagrodzenia ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” nie później niż do 20 lutego każdego roku (art. 5 ust. 7 ustawy o zfśs). W 2022 r. wynagrodzenie to ustalane jest na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. (art. 5k ustawy o zfśs), wynosi ono 4434,58 zł (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 195).

Odpisy na pracownika zatrudnionego w warunkach zwykłych, w warunkach szczególnych oraz młodocianego mają charakter obligatoryjny. Pracodawca tworzący fundusz socjalny ma obowiązek obliczyć je i przekazać na konto funduszu. Pracodawca może ponadto zdecydować (w formie zapisu w regulaminie), że będzie dodatkowo zwiększał fundusz odpisem na każdego pracownika niepełnosprawnego oraz emeryta i rencistę. Takie zwiększenia odpisu mają charakter fakultatywny, pracodawca nie musi ich naliczać. Wszystkie odpisy (obligatoryjne i fakultatywne) tworzą jeden fundusz.

Tabela. Odpisy na pracownika

Odpis podstawowy (obowiązkowy) w 2022 r.
Na jednego zatrudnionego		% podstawy wymiaru	kwota
pracownika		37,5	1662,97 zł
pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych		50	2217,29 zł
pracownika młodocianego	1. rok nauki	5	221,73 zł
	2. rok nauki	6	266,07 zł
	3. rok nauki	7	310,42 zł
Zwiększenie odpisu (nieobowiązkowe) w 2022 r.
w stosunku do pracownika, który posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności		dodatkowo 6,25	dodatkowo 277,16 zł
na każdego emeryta i rencistę, nad którym pracodawca sprawuje opiekę		6,25	277,16 zł

Pracodawca, który utworzy żłobek lub klub dziecięcy, ma możliwość zwiększenia odpisu na zfśs o 7,5% na każdego pracownika – w 2022 r. jest to 332,59 zł (art. 5 ust. 5a ustawy o zfśs). Możliwość taka dotyczy pracodawców, którzy łącznie spełniają trzy warunki:

1) utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy;

2) przeznaczyli na żłobek lub klub dziecięcy z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą równowartości 7,5% odpisu na fundusz;

3) przeznaczyli całość zwiększenia funduszu na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego.

Przepisów ustawy o zfśs dot. wysokości odpisu nie stosuje się do:

1) publicznych uczelni wyższych;

2) szkół i placówek objętych systemem oświaty w stosunku do nauczycieli podlegających przepisom Karty Nauczyciela.

Planowane zmiany w odliczaniu ulgi emisyjnej (IPO)

Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw – i 2.9.2022 r. odbyło się jego I czytanie. W projekcie nowelizacji przewidziano modyfikację art. 18ed ustawy o CIT, dotyczącego ulgi emisyjnej (IPO). Przepis ten obowiązuje od 1.1.2022 r. i dotyczy możliwości skorzystania z ulgi na IPO, czyli odliczenia od dochodu wydatków, jakie spółka akcyjna ponosi w związku z wejściem na giełdę. Celem ustanowienia ulgi IPO było ułatwienie nowym podmiotom pierwszej emisji akcji. Z ulgi tej spółki mogą skorzystać tylko raz, bowiem dotyczy spółek nienotowanych wcześniej na GPW.

Z ulgi IPO mogą skorzystać spółki akcyjne, które: są polskimi rezydentami podatkowymi; nie są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW); zamierzają wyemitować dodatkowe akcje w pierwszej ofercie publicznej, upubliczniając spółkę przez wprowadzenie jej akcji do obrotu giełdowego.

Odliczenia ulgi dokonuje się w składanym zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym spółka wprowadzi swoje akcje po raz pierwszy na rynek giełdowy (GPW) albo w alternatywnym systemie obrotu (NewConnect).

W obecnym brzmieniu art. 18ed ust. 1 PDOPrU przewiduje, że o ulgę IPO można pomniejszać podstawę opodatkowania ustaloną zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 PDOPrU. Zatem odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na dokonanie pierwszej oferty publicznej mogą dokonać również podatnicy osiągający dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które są opodatkowane preferencyjną stawką na poziomie 5% (art. 24d ust. 3 PDOPrU). W projekcie nowelizacji PDOPrU w art. 1 pkt 15 proponuje się wyłączenie tej możliwości odliczenia. Takie rozwiązanie ministerstwo finansów uzasadnia charakterystyką wydatków, które mogą być rozpoznane podczas ustalania dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. W ocenie ministerstwa: „Wydatków poniesionych na dokonanie pierwszej oferty publicznej nie można uznać za koszty, które służą osiągnięciu, zabezpieczeniu czy zachowaniu źródła przychodów z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej”.

Zmiana ta miałaby wejść w życie z 1.1.2023 r.