Ważne zmiany w ZUS w 2023 roku

Wyższe składki ZUS

Jak co roku, od stycznia podwyższeniu ulegają składki ZUS dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Składki ZUS w 2023 roku wzrosną aż o 17%, a w przypadku nowych przedsiębiorców – o 20%.

Wyższe odliczenie składki zdrowotnej

W połowie zeszłego roku znaczna część przedsiębiorców odzyskała prawo do częściowego odliczenia składki zdrowotnej. Odliczenie to przysługuje jednak w różnym zakresie różnym firmom i zależy od formy opodatkowania wybranej przez przedsiębiorcę.

Osoby rozliczające się podatkiem liniowym uzyskały prawo do odliczenia składek zdrowotnych jedynie w ograniczonym zakresie, tj. do wysokości określonego limitu w wysokości 8700 zł. Od Nowego Roku limit ten uległ jednak podwyższeniu do kwoty 10 200 zł.

Składka zdrowotna dla ryczałtowców

W 2023 roku zmianie ulegnie również wysokość ryczałtowej składki zdrowotnej płaconej przez osoby rozliczające się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Działalność bez ZUS bardziej dostępna

Od Nowego Roku podwyższeniu uległ limit przychodów uprawniający do prowadzenia działalności gospodarczej bez obowiązku jej rejestracji, a tym samym bez konieczności opłacania składek ZUS.

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, działalność nierejestrowana możliwa była, w przypadku gdy miesięczny przychód nie przekraczał kwoty 1505 zł. Od stycznia 2023 roku limit ten wzrósł do poziomu 3490 zł, a w lipcu 2023 roku wzrośnie aż do 3600 zł.

Nowe deklaracje ZUS

Od maja zaczną obowiązywać nowe formularze ZUS. Zmianie ulegną najczęściej używane przez przedsiębiorców deklaracje, czyli formularze ZUS DRA oraz ZUS RCA.

Nowe deklaracje zostaną poszerzone o dodatkowe pola służące do wykazywania danych do wyliczenia rocznej składki zdrowotnej odrębnie dla każdej z form opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). Część przedsiębiorców będzie musiała dodatkowo wykazywać w deklaracjach ZUS kwotę podatku dochodowego.

Zwolnienia lekarskie na nowych zasadach

Rewolucyjne zmiany zaszły również w zakresie kontroli zwolnień lekarskich. Zgodnie z nowymi zasadami, ZUS nie może odmówić wypłaty zasiłku chorobowego, w przypadku gdy kontroler ZUS nie zastanie ubezpieczonego w domu.

Według nowych zasad ogłoszonych przez ZUS, ubezpieczony w trakcie choroby może przebywać poza wskazanym miejscem zamieszkania i fakt ten nie stanowi przeszkody do wypłaty zasiłku chorobowego.

Nowy obowiązek płatników ZUS

Wraz z Nowym Rokiem weszły w życie przepisy nakładające na przedsiębiorców obowiązek posiadania konta na portalu PUE. Obowiązkiem tym objęte zostały wszystkie, najmniejsze nawet firmy, w tym również wszystkie osoby samozatrudnione.

Na podstawie nowych przepisów, każdy przedsiębiorca ma obowiązek przekazania do ZUS swojego adresu e-mail. W konsekwencji, urzędowe pisma z ZUS przedsiębiorcy otrzymywać będą na swoje skrzynki wiadomości na Platformie PUE. Tym samym, papierowa korespondencja z ZUS ma zostać całkowicie wyeliminowana. Więcej na temat nowego obowiązku piszemy tutaj.

Wyższa kwota wolna od podatku

Od Nowego Roku obowiązują wyższe kwoty wolne od podatku w przypadku spadków i darowizn. W 2023 roku kwoty te podwyższone zostały aż 4-krotnie i wynoszą obecnie od 18 060 zł do 36 120 zł.

Nowe stawki podatku

Przypomnijmy, że w połowie zeszłego roku weszły w życie przepisy obniżające stawkę podatku dochodowego z 17% do 12%.

Rok 2023 jest pierwszym rokiem, w którym nowe stawki podatkowe są już znane od stycznia. Jest to zatem dobry moment, aby zastanowić się, czy nie warto wybrać innej niż dotychczas formy opodatkowania. Zmiany takiej możemy dokonać w terminie do 20 lutego.

Nowe terminy składania deklaracji PIT

W 2023 roku zacznie obowiązywać ujednolicony termin składania rocznych deklaracji podatkowych.

Do końca 2022 r. terminy składania rocznych PIT-ów były zróżnicowane. W innym terminie deklaracje roczne składały osoby rozliczające się na zasadach ogólnych, w innym osoby na ryczałcie, a w jeszcze innym firmy na karcie podatkowej.

Od tego roku termin jest taki sam dla wszystkich podatników i znajdzie on zastosowanie już do rozliczenia dochodów za rok 2022.

Źródło: zus.pl

Elektronizacja ewidencji wyrobów akcyzowych od 1 lutego 2024 roku

Ministerstwo Finansów informuje, że 1 grudnia 2022 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2707), w której przesuwa się wprowadzenie obowiązku prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy wyłącznie w postaci elektronicznej na 1 lutego 2024 roku.

 

Do tego czasu ewidencje i inne dokumentacje będą mogły być prowadzone nadal na dotychczasowych zasadach (w tym w postaci papierowej).

Źródło: Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów objaśnia przepisy dotyczące podatku PIT

Ministerstwo wyjaśnia, kim jest płatnik podatku PIT, jakie są rodzaje oświadczeń i wniosków wpływających na obliczanie zaliczek podatkowych, a także jak je prawidłowo złożyć i jakie są ich skutki.

Przykładowo podatnicy znajdą w objaśnieniach informacje, w jaki sposób upoważnić płatnika, aby ten stosował w trakcie roku kwotę wolną od podatku lub zerowy PIT.

Objaśnienia zawierają też praktyczne przykłady i najczęściej zadawane pytania wraz z odpowiedziami.

Z opublikowanych materiałów można również dowiedzieć się m.in. jak prawidłowo zastosować ulgę dla młodych, czyli zwolnienie z podatku dochodowego osób do 26. roku życia.

Objaśnienia zostały zamieszczone na stronie MF: Ostrzeżenia i wyjaśnienia podatkowe – Ministerstwo Finansów

Źródło: Ministerstwo Finansów

7 zmian na rynku pracy na początku 2023 roku

1. Płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie w styczniu oraz lipcu 2023 roku

Prognozowana inflacja na 2023 r. wynosi 9,8%, co oznacza, że mamy dwukrotną podwyżkę płacy minimalnej w 2023 r.

Zgodnie z art. 3 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen, o którym mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3 wynosi:

1. co najmniej 105%, to ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej – od 1 stycznia i od 1 lipca,
2. mniej niż 105%, to ustala się jeden termin zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej – od 1 stycznia.

W związku z wysoką, prawie 10%, prognozą inflacji na 2023 r. zastosowanie miał miejsce pierwszy wariant.

Płaca minimalna w 2023 r. wynosi:

1. od 1.1.2023 r. – 3490 zł,
2. od 1.7.2023 r. – 3600 zł.

Minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych wynosi:

1. od 1.1.2023 r. – 22,80 zł,
2. od 1.7.2023 r. – 23,50 zł.

Dodatek za pracę w nocy

Podniesienie wysokości płacy minimalnej oznacza, że w 2023 r. wzrośnie również wysokość dodatku za pracę w godzinach nocnych.

Tabela: Dodatek za pracę w godzinach nocnych

Miesiąc	Wysokość dodatku za jedną godzinę pracy w porze nocnej
Styczeń 2023	4,15 zł
Luty 2023	4,36 zł
Marzec 2023	3,79 zł
Kwiecień 2023	4,59 zł
Maj 2023	4,15 zł
Czerwiec 2023	4,15 zł
Lipiec 2023	4,29 zł
Sierpień 2023	4,09 zł
Wrzesień 2023	4,29 zł
Październik 2023	4,09 zł
Listopad 2023	4,50 zł
Grudzień 2023	4,74 zł

I połowa 2023 r. zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym na poziomie 3490 zł, II połowa 2023 r. zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym na poziomie 3600 zł.

Obniżenie wpłaty podstawowej uczestnika PPK

Uczestnik PPK, który otrzymuje łącznie wynagrodzenie nie większe niż 120% minimalnego w wynagrodzenia, zgodnie z treścią art. 27 PPKU ma możliwość obniżenia swojej wpłaty podstawowej z 2% do co najmniej 0,5%. Jest to korzystne rozwiązanie, bowiem pracodawca nadal finansuje uczestnikowi PPK w pełnej 1,5% swojej wpłacie, a uczestnik może wnosić do PPK mniej środków.

Jest to więc dość duży wzrost, dzięki czemu większa grupa będzie mogła skorzystać z tego rodzaju obniżenia wpłaty podstawowej. Zwłaszcza w momencie ponownego automatycznego zapisu do PPK osoby zarabiające do 120% płacy minimalnej, mogą się zorientować, że wato do PPK wejść korzystając z obniżenia swojej wpłaty.

2. PIT-2 w trzech podmiotach

Pierwszego stycznia weszła w życie również jedna z ostatnich zmian w ramach nowelizacji Polskiego Ładu podatkowego, czyli możliwość składania PIT-2 do więcej niż jednego pracodawcy. Polega ona na umożliwieniu podatnikom składania PIT-2 do jednego, dwóch a nawet trzech pracodawców. Dzięki temu osoba, która np. łączy pracę z umową zlecenia, będzie mogła złożyć PIT-2 do obu miejsc i skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek w każdym z nich po 1/24 kwoty zmniejszającej podatek w każdym – czyli po 150 zł. W przypadku trzech podmiotów kwota wolna będzie wynosiła po 100 zł w każdym. Co więcej w ramach nowego druku PIT-2, Ministerstwo Finansów zrealizowało zapowiedź dotyczącą umożliwienia składania również innych deklaracji o czym więcej poniżej.

Nowy i obowiązujący od 1.1.2023 r. PIT-2 zawiera szereg oświadczeń pracownika o:

1. stosowaniu pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek,
2. zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (samotny rodzic lub wspólne rozliczenie z małżonkiem),
3. spełnieniu warunków korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztach uzyskania przychodu,
4. spełnieniu warunków do stosowania wszelkiego rodzaju zwolnień, np. 0% PIT dla rodzica co najmniej czwórki dzieci lub seniora w wieku emerytalnym, który nie przeszedł na emeryturę,
5. wniosek o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodu,
6. wniosek podatnika o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu,
7. wniosek podatnika o niepobieraniu zaliczek w roku podatkowym.

3. Pierwszy ponowny automatyczny zapis do PPK
W PPK według danych na 30.11.2022 r. uczestniczy 2,50 mln osób, na łącznie 2,83 mln aktywnych rachunkach PPK. To oznacza, że część osób uczestniczących w PPK posiada więcej niż jeden rachunek PPK. Wartość aktywów PPK na koniec listopada 2022 r. wynosiła 11,49 mld zł, ponad 295 tys. pracodawców utworzyło PPK. Częściej uczestnikami PPK są mężczyźni, 1,17 mln wobec 1,06 mln uczestników PPK stanowią kobiety. Nie ma danych co do płci 0,27 mln osób uczestniczących w PPK. Średnia wieku uczestników PPK wynosi 39 lat, a największą grupę stanowią osoby w wieku 30–54 lata łącznie 1,78 mln osób. Największa partycypacja w ramach PPK jest w województwie mazowieckim, dolnośląskim oraz wielkopolskim, a najniższa w województwie warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim i lubuskim. 94,92% oszczędzających w PPK to Polacy (2,37 mln osób), wśród osób innej narodowości dominuje narodowość́ ukraińska (73,05 tys. osób).

Ponowny automatyczny zapis obejmuje wszystkich pracodawców prowadzących PPK, bez względu na to, czy tworzyli PPK w 2019 lub 2020, czy 2021 lub 2022 roku. W ramach tego procesu czeka kilka ważnych obowiązków i dat. Szczegóły poniżej.

Od 1 stycznia 2023 r.

W dniu 1.1.2023 r. zaczęły obowiązywać dwa ważne przepisy, tj. art. 23 ust 5 i ust 6 ustawy o PPK, które po raz pierwszy będą stosowane przez podmioty zatrudniające w Polsce. Są to przepisy cykliczne a ich zastosowanie będzie miało miejsce co cztery lata licząc od 2023 r., czyli następny ponowny automatyczny zapis będzie miał miejsce w 2027 r. później 2031 r. itd. Są to przepisy, które od samego początku były w ustawie, ale ustawodawca określił dłuższe vacatio legis, tak żeby mogły wejść w życie, kiedy już wszyscy utworzą PPK a od tego czasu miną dwa lata. Począwszy od 1.1.2023 r. pracodawcy będą mieli obowiązek poinformowania osób zatrudnionych, które złożyły deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, że od 1.4.2023 r. będą dokonywane wpłaty za te osoby do PPK. Obejmuje to zarówno osoby zatrudnione, które składały rezygnacje z dokonywania wpłat do PPK jak i uczestników PPK, którzy z PPK rezygnowali korzystając z tej deklaracji.

Od 28 lutego 2023 r.

Przepisy ustawy o PPK, nie wskazują w jaki sposób pracodawcy mają się wywiązać z obowiązku informacyjnego, ale należy zrobić to w taki sposób, żeby można było w przyszłości udowodnić, że tego rodzaju informacja została przekazana osobom zatrudnionym objętym ponownym automatycznym zapisem. Deklaracja rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK traci ważność w lutym 2023 r., bez względu na to, kiedy została przekazana pracodawcy. Ustawa nie wskazuje wprost w jaki sposób pracodawcy powinni wywiązać się z tego obowiązku, co oznacza, że informacja może zostać przekazana w formie papierowej, lub w inny zwyczajowo przyjęty u pracodawcy sposób, ale taki, który umożliwi w przyszłości podczas ewentualnej kontroli udowodnienie, że wypełniony został obowiązek z art. 23 ust 5 ustawy o PPK.

Nowe deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK

Osoby, które nie będą chciały uczestniczyć w PPK, będą mogły złożyć deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Nowe deklaracje, które będą ważne do 28.2.2027 r. będą mogły zostać złożone począwszy od 1.3.2023 r.

Od 1 kwietnia 2023 r.

Począwszy od 1.4.2023 r. do 17.4.2023 r. (15 i 16.4.2023 r. to dni wolne od pracy) pracodawcy będą mieli obowiązek dokonania wpłat do PPK za osoby, które w związku z ponownym automatycznym zapisem do PPK będą oszczędzali w tej formie. Nie będzie to miało zastosowania do osób, które złożą deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK od 1.3.2023 r.

4. Diety z tytułu podróży służbowej

Od 1 stycznia wzrosły po raz kolejny w ostatnich miesiącach diety z tytułu podróży służbowej. Dokładnie po 5 miesiącach od poprzedniej podwyżki (lipiec 2022 z 30 na 38 zł) w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane kolejne rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, zgodnie z którym wysokość diety wzrosła do 45 zł począwszy od 1.1.2023 r. Rozporządzenie MRiPS zmieniające rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 77⁵ § 2 KP. Zgodnie z tym przepisem to minister odpowiedzialny za resort pracy w ramach rozporządzenia określa między innymi wysokość należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Najważniejsze to określenie wysokości diety za podróż służbową zarówno w Polsce jak i za granicą (w tym przypadku również walutę). Do połowy 2022 r. wysokość (30 zł) i warunki ustalania należności za podróże służbowe dla pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej regulowało rozporządzenie MPiPS z 29.1.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Od prawie 10 lat wysokość obowiązującej diety wynosiła za każdy dzień 30 zł przez cały ten okres nie była ona zmieniana. W związku z wysoką inflacją resort odpowiedzialny za pracę postanowił dokonać kolejnej podwyżki. Wysokość diety za podróże służbowe odnosi się przede wszystkim do pracowników sfery budżetowej (państwowej i samorządowej), ale również żołnierzy, funkcjonariuszy oraz pracowników zatrudnionych u innych pracodawców w sektorze prywatnym. Co ważne, tylko w sytuacji, kiedy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa nie zawiera postanowień, o których mowa wyżej, pracownikowi przysługują – zgodnie z art. 77⁵ § 5 KP – należności na pokrycie kosztów podróży służbowej według przepisów rozporządzenia.

Wpływ wysokości diet na inne świadczenia

Wysokość diety na podróże służbowe wpływa również na inne świadczenia:

1. ryczał na pokrycie kosztów dojazdu środkami komunikacji miejscowej wynosi po podwyżce 9 zł – wynosił 7,60 zł;
2. ryczał za nocleg wynosi 67,50 zł po podwyżce – wynosił 57 zł;
3. zwrot udokumentowanych kosztów noclegu następuje w wysokości stwierdzonej rachunkiem, jednak nie większej za jedną dobę hotelową niż dwudziestokrotność stawki diety, maksymalnie do kwoty 900 zł – wynosił maksymalnie 760 zł.

Warto przypomnieć, że od 29.11.2022 r. kwoty diet z tytułu podróży zagranicznej uległy zmianie dla około 30 państw, natomiast kwoty limitów na nocleg uległy zmianie dla około 40 państw.

5. Kilometrówka wzrośnie po 15 latach

Od 17 stycznia wzrośnie tzw. kilometrówka. Nastąpi to pierwszy raz od 15 lat. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 22.12.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, dokonało zmiany wysokości tzw. kilometrówki. W uzasadnieniu do rozporządzenia wskazano, że wzrastające koszty eksploatacji pojazdów, w tym zwłaszcza koszty paliwa, powodują̨, że maksymalne stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdów, zawarte w rozporządzeniu dotyczącym kilometrówki, nie gwarantują̨ pracownikom zwrotu rzeczywistych kosztów ponoszonych przez nich z tytułu używania własnych pojazdów dla celów służbowych.

Tabela: Zmiany w wysokości kilometrówki

Rodzaj pojazdu	Do 16.1.2023 r.	Od 17.1.2023 r.
Samochód osobowy (silnik poniżej 0,9 cm3)	0,5214 zł	0,89 zł
Samochód osobowy (silnik powyżej 0,9 cm3)	0,8358 zł	1,15 zł
Motocykl	0,2302 zł	0,69 zł
Motorower	0,1382 zł	0,42 zł

6. Praca zdalna i badanie trzeźwości

Ustawa nowelizująca Kodeks pracy czeka już na podpis Prezydenta. Co ważne, przepisy o badaniu trzeźwości wejdą w życie po 14 dniach od opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw a te o pracy zdalnej po dwóch miesiącach od dnia publikacji.

Od 2020 r. obowiązują przepisy pracy zdalnej na czas pandemii COVID-19. Nowelizacja przewiduje, że na stałe do Kodeksu pracy zostaną wpisane przepisy o pracy zdalnej, które zastąpią przepisy o telepracy. Ustawa przewiduje zdefiniowanie pracy zdalnej jako pracy, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Pracodawca będzie miał prawo, w miejscu wykonywania pracy zdalnej i w godzinach pracy pracownika, przeprowadzać kontrolę wykonywania tej pracy przez pracownika, w tym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegania procedur ochrony danych osobowych, na zasadach określonych w porozumieniu, regulaminie, poleceniu, albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem. Kontrolę przeprowadza się w porozumieniu z pracownikiem, w miejscu wykonywania pracy zdalnej, w godzinach pracy pracownika.

W ramach tej samej nowelizacji ustawodawca planuje określić, kiedy i na jakich zasadach pracodawca będzie mógł badać trzeźwość pracowników. Pracodawca będzie miał obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, w którego organizmie zostanie stwierdzona obecność alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Dotyczy to także przypadku, gdy zajdzie uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu bądź spożywał alkohol lub zażywał wymienione środki w czasie pracy. Badanie stanu trzeźwości pracownika oraz badanie na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu będzie mogła przeprowadzać również policja. Podobnie jak badanie na obecność innych środków, które mają działanie podobne do alkoholu. Ustawodawca przewiduje, że nowe przepisy poprawią bezpieczeństwo pracowników, zakładu pracy. Pracownicy nie będą narażali siebie i innych osób, w sytuacji, kiedy taka osoba będzie wykonywała pracę pod wpływem alkoholu albo innej substancji.

Należy przypomnieć, że obecnie zgodnie z art. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Dopóki obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego pracodawcy mogą stosować pracę zdalną na podstawie obecnych przepisów, czyli zgodnie z ostatnimi zmianami rozporządzenia co najmniej do końca marca będziemy mieli stan zagrożenia epidemicznego, a w kwietniu przepisy o pracy zdalnej powinny już zostać wpisane do Kodeksu pracy, ich wejście w życie oznacza uchylenie wspomnianego art. 3.

7. Work Life Balance – spóźniona implementacja Dyrektywy

Rada Ministrów przyjęła w dniu 10 stycznia nowelizacje Kodeksu pracy w związku z implementacją dwóch unijnych dyrektyw w tym Dyrektywy Work Life Balance. Projekt ustawy został skierowany do Sejmu. Jeżeli proces legislacyjny będzie przebiegał sprawnie to ta nowelizacja Kodeksu pracy może wejść w życie najwcześniej w drugim kwartale 2023 r., a w scenariuszu mniej pozytywnym latem lub jesienią 2023 r. Biorąc pod uwagę doświadczenia obejmujące pracę nad nowelizacją Kodeksu pracy w związku z pracą zdalną i badaniem trzeźwości, nie można wykluczyć, że i tutaj Sejm będzie potrzebował kilku miesięcy. Co ważne, zmiany są już opóźnione o ponad 5 miesięcy, zgodnie z przepisami Polska powinna wdrożyć obie dyrektywy na początku sierpnia 2022 r.

Dwie dyrektywy – implementacji brak

Nowelizacji Kodeksu pracy wejdzie w życie dość szybko, ponieważ już po 21 dniach od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw, nie można jednak wykluczyć, że zostanie to jeszcze zmienione. Zmiany przepisów Kodeksu pracy realizują wdrożenie polskiego prawa postanowień dwóch dyrektyw unijnych:

1. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20.6.2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE. L Nr 186, str. 105). Termin wdrożenia tej dyrektywy upłynął 1.8.2022 r.; dyrektywa ustanawia minimalne prawa mające zastosowanie do każdego pracownika w Unii Europejskiej, który jest stroną umowy o pracę lub pozostaje w stosunku pracy określonym przez obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich prawo, umowy zbiorowe lub przyjętą praktykę, z uwzględnieniem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości; celem dyrektywy jest poprawa warunków pracy przez popieranie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia, zapewniając równocześnie zdolność adaptacyjną rynku pracy;
2. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE. L. Nr 188, str. 79). Termin wdrożenia tej dyrektywy upłynął 2.8.2022 r.; dyrektywa ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy – przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym; w tym celu dyrektywa przewiduje indywidualne prawa związane z urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym, a także elastyczną organizację pracy dla pracowników będących rodzicami oraz opiekunami; celem dyrektywy jest zachęcenie do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi pomiędzy kobietami i mężczyznami.

Uwzględnianie remanentu przy wyliczaniu składki zdrowotnej

 

W roku 2022 przy kalkulacji podstawy wymiaru składki zdrowotnej za poszczególne miesiące nie uwzględnia się różnic remanentowych zwiększających dochód i podstawę składki zdrowotnej. Uwzględnia się jedynie różnice zmniejszające dochód, które spowodują pomniejszenie składki zdrowotnej.

Roczne ostateczne rozliczenie składki zdrowotnej nastąpi za okres od 1.2.2022-31.1.2023 (czyli na podstawie przychodów uzyskanych od stycznia do grudnia 2022 r.).

Zatem do składki wyliczanej za styczeń na podstawie dochodu z grudnia, w przypadku gdy wartość remanentu początkowego jest większa niż końcowego, uwzględnia się różnice remanentowe, bo wpływają one na zmniejszenie składki zdrowotnej.

W sytuacji odwrotnej, gdy wartość remanentu początkowego jest mniejsza niż wartość remanentu końcowego, nie wlicza się różnic do podstawy wymiaru składki zdrowotnej, gdyż spowodują one zwiększenie składki zdrowotnej. Różnice remanentowe za 2022 r. są ustalone na podstawie remanentu na początek i koniec roku 2022, więc jeśli te stany są różne, to różnice powstaną, nawet jeśli remanent na początek okresu nie jest odrębnie sporządzany, bo nie występuje taki obowiązek. Przyjmuje się, że remanent początkowy na dany rok jest równy remanentowi na koniec poprzedniego roku.

 

Wyższe stawki „kilometrówki” od 17.1.2023 r.

Poprzednia podwyżka stawek zapisanych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 25.3.2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27 poz. 271 ze zm.) miała miejsce w 2007 r. Po 16 latach zostały podniesione na mocy rozporządzenia zmieniającego z 22.12.2022 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 5) – patrz tabela 1. W efekcie od 17.1.2023 r. pracodawca pokrywa koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa według nowych stawek, nie przekraczając ich wysokości.

 

Wysokość stawek za 1 km przebiegu pojazdu

Rodzaj pojazdu	Stawka do 16.1.2023 r.	Stawka od 17.1.2023 r.
Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika do 900 cm3	0,5214 zł	0,89 zł
Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3	0,8358 zł	1,15 zł
Motocykl	0,2302 zł	0,69 zł
Motorower	0,1382 zł	0,42 zł

Pracodawca zwraca koszty używania przez pracownika jego prywatnego pojazdu w celach służbowych:

1. do jazd lokalnych na podstawie umowy cywilnoprawnej, w formie miesięcznego ryczałtu obliczonego jako iloczyn stawki za 1 km przebiegu i miesięcznego limitu przebiegu kilometrów na jazdy lokalne (patrz tabela 2) albo w postaci „kilometrówki”, czyli iloczynu faktycznie przejechanych przez pracownika kilometrów (wynikających z ewidencji przebiegu pojazdu) i stawki za 1 km przebiegu pojazdu,
2. do tzw. jazd pozamiejscowych w podróży służbowej, zgodnie z regulacjami wewnątrzzakładowymi lub obowiązującymi w sferze budżetowej (art. 77⁵ § KP), przy czym kwotę do zwrotu oblicza, mnożąc liczbę przejechanych przez pracownika kilometrów przez stawkę za 1 km przebiegu.

Pracodawca dokonuje wypłaty ryczałtu, o którym mowa w pierwszym punkcie, po przedstawieniu przez pracownika pisemnego oświadczenia o używaniu przez niego pojazdu do celów służbowych w danym miesiącu. Jeżeli pracownik złożył takie oświadczenie przed 17.1.2023 r. a pracodawca go nie uwzględnił w rozliczeniach do tej daty, wówczas ustala kwotę ryczałtu według nowych stawek (§ 2 rozporządzenia zmieniającego).

Tabela 2. Maksymalna wysokość miesięcznego ryczałtu od 17.1.2023 r.

Liczba mieszkańców w gminie lub mieście	Miesięczny limit kilometrów	Miesięczny ryczałt przy pojemności skokowej silnika:
		do 900 cm3	powyżej 900 cm3
Do 100 tys.	300 km	267 zł	345 zł
Ponad 100 tys. do 500 tys.	500 km	445 zł	575 zł
Ponad 500 tys.	700 km	623 zł	805 zł

Moment ujęcia przez płatnika składek ZUS w kosztach podatkowych 2023 roku

Od 2023 roku składki ZUS w części finansowanej przez płatnika, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który wynagrodzenia są należne, pod warunkiem, że składki zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów. W przypadku uchybienia tym terminom, składki te będą stanowiły koszty uzyskania przychodów w miesiącu ich opłacenia do ZUS. Zatem nie ma już znaczenia moment wypłaty wynagrodzenia.

Od 1.1.2023 r. na podstawie ustawy z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265) – art. 22 ust. 6bb PDOFizU oraz na podstawie ustawy z 7.10.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180) – art. 15 ust. 4h PDOPrU otrzymały nowe brzmienie.

Od 1.1.2023 r. zgodnie z art. 15 ust. 4h PDOPrU (i odpowiednio art. 22 ust. 6bb PDOFizU) składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 4g (i odpowiednio ust. 6ba PDOFizU), określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 40 PDOPrU (i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 37 PDOFizU), stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem, że składki zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów. W przypadku uchybienia temu terminowi do składek tych stosuje się przepisy art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d PDOPrU (i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 55a i ust. 3d PDOFizU).

Wprowadzone zmiany dotyczą składek należnych od 1.1.2023 r.

Do 31.1.2023 r. czas na zgłoszenie poziomu partycypacji w PPE

W lipcu 2022 r weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, która obejmuje przede wszystkim nowelizacje ustawy z 20.4.2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (PPE). W ramach tej nowelizacji pojawił się nowy obowiązek dla pracodawców prowadzących PPE – raportowanie poziomu partycypacji w PPE.

Po raz pierwszy z obowiązku raportowania poziomu partycypacji w PPE pracodawcy musieli się wywiązać, według stanu na dzień 1.7.2022 r. Pracodawcy, którzy prowadzą PPE, przekazywali Polskiemu Funduszowi Rozwoju (PFR) oświadczenia o liczbie uczestników programu oraz liczbie pracowników zatrudnionych u pracodawcy według stanu na dzień 1 stycznia i według stanu na dzień 1 lipca w danym roku kalendarzowym, czyli poziomu partycypacji w PPE. Podobnie jak to miało miejsce w lipcu, również w styczniu 2023 r. pracodawcy będą musieli przekazać wskazane dane do PFR. Korzystając ze specjalnego formularza, pracodawcy przekażą dane o liczbie osób zatrudnionych i liczbie uczestników PPE.

 

W tym celu został stworzony specjalny formularz, w którym pracodawcy mogą w sposób elektroniczny przekazać dane. PFR powinien przekazać w postaci elektronicznej (podobnie jak w lipcu) link do strony, na której pracodawcy prowadzący PPE po uwierzytelnieniu będą przekazywać informacje o poziomie partycypacji.

Oświadczenie pracodawcy

Oświadczenie pracodawcy będzie musiało zostać przekazane w postaci papierowej albo elektronicznej do 31.1.2023 r. według stanu na 1.1.2023 r. Ustawa wprost wskazuje, że ostatni dzień, w którym należy przekazać dane to 31 stycznia. W praktyce to oznacza, że już do 31.1.2023 r. pracodawcy prowadzący PPE będą mieli po raz drugi obowiązek przekazania do PFR danych dotyczących poziomu partycypacji w PPE, kolejna taka weryfikacja i raportowanie będzie miało miejsce w lipcu 2023 r.

Procedura przekazywania danych może być podobna do tej, która była realizowana w momencie, kiedy PFR weryfikował, dlaczego pracodawcy nie prowadzą PPK.

Oświadczenie dotyczące poziomu partycypacji w PPE pracodawcy mogą przekazać, zgodnie z informacją PFR na dwa sposoby:

Wskazane dane będą niezbędne do zweryfikowania czy poziom partycypacji w PPE uprawnia pracodawca do korzystania ze zwolnienia z obowiązku tworzenia PPK. PFR sprawdzi czy pracodawcy prowadzący PPE i nie posiadający PPK spełniają ustawowe przesłanki uprawniające ich do niewdrażania PPK – wśród tych przesłanek jest m.in. zapewnienie partycypacji w PPE na poziomie co najmniej 25% (art. 133 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych).

Zapraszam do obejrzenia filmu, w którym prezentuję powyższe treści.

Zmiany w Kodeksie pracy

Zmiany będą dotyczyć m.in. umów na okres próbny, a pracownik, który wykonywał pracę co najmniej pół roku (w tym na podstawie umowy na okres próbny) będzie miał prawo do wystąpienia o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy. Pracodawca będzie miał miesiąc na pisemną odpowiedź wraz z uzasadnieniem.

Dla rodziców

Celem tzw. dyrektywy rodzicielskiej jest zachęcenie do równego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi między kobietami i mężczyznami. Dyrektywa przewiduje zmiany w urlopach rodzicielskich, w urlopach ojcowskich, wprowadzenie tzw. bezpłatnego urlopu opiekuńczego oraz większej elastyczności w organizacji pracy.
Urlop rodzicielski będzie dłuższy. Dziś to 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Po zmianach będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodnie. Każdy z rodziców będzie miał również gwarancje 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica. Inna zmiana to zwiększenie wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego.

 

5 dni na opiekę

Nowością będzie też urlop opiekuńczy. To pięć dni w roku kalendarzowym bezpłatnego urlopu udzielanego na wniosek pracownika, który musi zapewnić osobistą opiekę dziecku, albo innemu członkowi rodziny.

Źródło: gov.pl

Rozliczenie składek ZUS w przypadku zmiany formy opodatkowania w roku 2022 z podatku liniowego lub ryczałtu na skalę podatkową

W przypadku dokonania wyboru formy opodatkowania za 2022 z podatku liniowego lub ryczałtu na skalę podatkową poprzez złożenie PIT-36 podatnicy ustalają składkę na ubezpieczenie zdrowotne w następujący sposób:

1) miesięczne składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych, należne za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierane, rozliczane i opłacane są na podstawie zasad obowiązujących dla formy opodatkowania wybranej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli zgodnie z zasadami dotyczącymi podatku liniowego lub ryczałtu);

2) roczna składka zdrowotna na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych, należna za 2022 r. albo rok składkowy rozpoczynający się 1.2.2022 r., pobierana, rozliczana i opłacana jest na podstawie zasad obowiązujących dla skali podatkowej.

 

Zatem podatnicy przy zmianie formy opodatkowania za 2022 roku z podatku liniowego lub ryczałtu na skalę nie dokonują żadnych przeliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2022 r. Nie korygują również z tego powodu deklaracji DRA. Dopiero w deklaracji rocznej składanej do ZUS dokonają przeliczenia wysokości składaki na ubezpieczenie zdrowotne, wykazując podstawę roczną. W skutek czego mogą wystąpić zarówno dopłaty, jak i nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne.