Oświadczenie rolnika prowadzącego działalność gospodarczą o nieprzekroczeniu kwoty granicznej podatku dochodowego
Rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu w KRUS może prowadzić jednocześnie działalność gospodarczą nie tracąc ubezpieczenia w KRUS. Warunkiem jest to, by podejmując działalność był ubezpieczony w KRUS w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata oraz jednocześnie:
1) złożył w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,
2) nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym
3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty granicznej.
Rolnik lub domownik składa w KRUS zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota graniczna podatku dochodowego w terminie:
- 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,
- corocznie do 31 maja każdego roku podatkowego.
Z uwagi na fakt, że w 2025 r. 31 maja przypada w sobotę, to zgodnie z zasadą, że koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, to termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą, dlatego w 2025 r. termin na złożenie oświadczenia upływa 2 czerwca. Natomiast kwota graniczna dla 2024 r. wynosi 4358 zł (obwieszczenie MRiRW z 30.4.2024 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej; M.P. z 2024 r. poz. 337).
Obowiązku złożenia tego oświadczenia albo zaświadczenia nie ma osoba, która w poprzednim roku kalendarzowym nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej oraz nie współpracowała przy jej prowadzeniu.
Niezłożenie oświadczenia lub niezachowanie terminu obłożone jest dotkliwą sankcją. Jeśli rolnik lub domownik spóźni się ze złożeniem oświadczenia lub przekroczy kwotę graniczną i nadal będzie prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracować przy prowadzeniu takiej działalności, to zostanie wyłączony z ubezpieczenia w KRUS i podlegać będzie ubezpieczeniu w ZUS. Nie nastąpi to, wówczas gdy zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia. Termin może zostać przywrócony na wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.
Dostosowanie krzesła i biurka do specjalnych potrzeb pracownika
Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikowi zatrudnionemu przy komputerze krzesła i biurka zgodnego z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 58 ze zm.; dalej: MonEkranBHPR), które spełniają wymagania ergonomii. Przepisy bhp nie definiują pojęcia „fotel ortopedyczny”, ani też nie obligują pracodawcy do zapewnienia elektrycznie regulowanego biurka, w związku z czym tego typu zalecenie jest nieprecyzyjne i nie wiąże pracodawcy. Nie ma jednak przeciwskazań do tego, aby pracodawca takie zalecenie zrealizował, jeśli posiada na to środki.
Obowiązki pracodawcy z zakresu bhp
W myśl art. 207 § 2 Kodeksu pracy, do podstawowych obowiązków pracodawcy należy ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne jej warunki, a także reagować na potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 12.12.1974 r., obowiązek ten obejmuje przestrzeganie nie tylko ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie, lecz także indywidualnych przeciwwskazań związanych ze stanem zdrowia lub osobniczymi skłonnościami pracownika (II PR 262/74, Legalis).
Organizując stanowisko pracy wyposażone w komputer, pracodawca powinien uwzględnić wymagania określone w przepisach MonEkranBHPR.
Zgodnie z § 4 MonEkranBHPR pracodawca jest obowiązany organizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, określone w załączniku do tego rozporządzenia.
Wymagania bhp i ergonomii
W wyniku nowelizacji powyższego rozporządzenia, która weszła w życie z dniem 17.11.2023 r. zmianie uległy minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe, stanowiące załącznik do tego rozporządzenia. Wynika z nich m.in., że krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:
- dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
- regulację wysokości siedziska, regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
- wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud,
- możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
- regulowane podłokietniki.
Ponadto, mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.
Z kolei konstrukcja stołu (biurka) powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, w szczególności powinna zapewniać:
- wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą,
- ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
- ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji.
Pracownik powinien mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany podczas pracy. Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa.
Mając na uwadze powyższe, przepisy bhp określają konkretne wymagania z zakresu ergonomii dla krzeseł biurowych i biurek przeznaczonych do pracy przy komputerze. Jeśli wymagania te są spełnione, to pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia innego krzesła, nawet jeśli pracownik o nie wnioskuje.
W opisanym przypadku pracownik może przedłożyć pracodawcy jakieś zaświadczenie od lekarza, z którego będzie konkretnie wynikało, jakie parametry powinno spełniać krzesło dla tego pracownika (inne niż te wymagane przez przepisy bhp oraz zapewnione przez pracodawcę). Na tej podstawie pracodawca, biorąc pod uwagę generalny obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, powinien indywidualnie podjąć stosowną decyzję o wymianie krzesła lub pozostawieniu tego, które pracownik ma już udostępnione.
Stawka VAT właściwa dla wysyłki produktu
Jeżeli wysyłka jest elementem dostawy towaru, to koszt tej wysyłki nie jest odrębną usługą samą w sobie, ale usługą pomocniczą do dostawy towaru, a w konsekwencji powinna być ona opodatkowana tą samą stawką co dostawa towaru. W tym przypadku, skoro dostawa towarów jest ze stawką 5% VAT, to wysyłka powinna być z tą samą stawką 5% VAT.
Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku; koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. W związku z tym wydatki na transport w przypadku dostawy towaru muszą zostać wliczone do podstawy opodatkowania towaru i z punktu widzenia VAT powinny być traktowane jako jedna całość. Wówczas koszty transportu należy opodatkować taką samą stawką VAT, co sprzedawany towar.
W przedstawionej sytuacji będzie to dla wysyłki również stawka 5% VAT, skoro sprzedaż internetowa produktu jest ze stawką 5% VAT. Dodatkowe koszty, tj. koszty przesyłki, są jednym z poniesionych kosztów związanych ze świadczeniem głównym (dostawą towaru), które w efekcie kształtuje kwotę ostateczną żądaną od nabywcy. Wynika z tego, że koszty wysyłki ponoszone w związku ze sprzedażą towarów jako element świadczenia zasadniczego, winny zwiększać kwotę należną od nabywcy z tytułu dostawy towarów i być opodatkowane według stawki podatkowej właściwej dla sprzedawanych towarów. Koszty transportu nie powinny być rozliczane osobno względem dostawy towaru.
Na gruncie VAT mamy w tym przypadku do czynienia ze świadczeniem kompleksowym traktowanym jako dostawa towaru, gdzie usługa transportowa jest czynnością pomocniczą. W przypadku dokumentowania takiego świadczenia kompleksowego (dostawa i wysyłka) na fakturze – w części zasadniczej przeznaczonej na wskazanie nazwy towaru powinna znaleźć się wyłącznie nazwa właściwa dotycząca dostawy danego towaru. Nie ma jednak przeszkód, aby np. w części informacyjnej faktury zawrzeć elementy oraz ich wartość, które składają się na cenę całej dostawy. W tej części informacyjnej można wyszczególnić, jakie są elementy składowe ceny (np. wysyłkę).
Opłata sądowa jako koszt uzyskania przychodu
Wydatki poniesione na opłaty sądowe stanowią koszty pozostałej działalności operacyjnej. Na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych stanowią one koszty pośrednie, które mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Datą potrącalności kosztów pośrednich jest dzień poniesienia wydatku.
Ustawa o rachunkowości
Koszty ponoszone w związku z wystąpieniem jednostki do sądu obciążają pozostałe koszty operacyjne, co wynika z charakteru tych kosztów (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości). Koszty te są pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki i ujmowane są w ewidencji księgowej w momencie ich poniesienia. W sprawozdaniu finansowym (w bilansie) poniesione opłaty sądowe podlegają wykazaniu w pozycji „Inne koszty operacyjne”.
W przypadku wygranej i zwrotu poniesionych kosztów przez stronę pozwaną, wpływ środków pieniężnych podlega ujęciu na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych
Zakwalifikowanie poniesionej opłaty od pozwu do kosztów uzyskania przychodów zależne jest od spełnienia wymogów określonych art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU), tj. potwierdzenia, że koszty poniesione zostały w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania, albo zabezpieczenia źródła przychodów i nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 PDOPrU.
Tym samym, istotne jest wykazanie celowości poniesionego wydatku poprzez np. zabezpieczenie źródła przychodów przed uszczupleniem (zmniejszeniem) lub utrzymanie źródła przychodów na niezmienionym poziomie. W pytaniu nie wskazano dokładnie przedmiotu sporu, ale zakładając, że właśnie taki jest cel skierowania sprawy do sądu, tj. ochrona interesów (w tym przychodów) jednostki, to nie ma przeciwskazań dla uznania potrącalności poniesionego wydatku. Ponadto, opłaty sądowe nie zostały wykluczone w art. 16 ust. 1 PDOPrU, zatem odpowiedź jest pozytywna.
Podobna sytuacja była przedmiotem interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 5.3.2021 r. (0111-KDIB2-1.4010.504.2020.1.BJ). Natomiast zgodnie ze stanowiskiem, jakie zostało wyrażone przez Dyrektora KIS w interpretacji indywidualnej z 22.8.2017 r. (0111-KDIB1-2.4010.200.2017.2.MM):
Wydatki ponoszone w procesach sądowych pozostają w związku z całokształtem prowadzonej działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony interesów jednostki. Każdy przypadek ponoszonych kosztów sądowych należy rozpatrywać indywidualnie pod kątem możliwości zaliczenia wydatku z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodów, biorąc pod uwagę szczegóły danej sprawy i przesłanki jakimi kierowała się Spółka, a także pozywający.
Zatem, choć koszty sądowe nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 PDOPrU, to wskazana jest każdorazowa analiza spełnienia przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 PDOPrU, celem podjęcia decyzji o ich potrącalności. W przypadku założenia sprawy sądowej o zapłatę (jak wskazano w pytaniu), dbałość o interes spółki nie ulega wątpliwości.
Przeszkodą w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów poniesionej opłaty sądowej może być wpływ stopnia przyczynienia się podatnika (poprzez np. niedochowanie należytej staranności) do zdarzenia, które jest podstawą sporu sądowego. W tym zakresie fiskus wypowiedział się w interpretacji indywidualnej z 20.2.2024 r. (0111-KDIB1-2.4010.692.2023.1.END) oraz z 29.6.2023 r. (0112-KDIL2-2.4011.461.2023.1.KP).
Ewentualna przegrana założonej kontrahentowi sprawy sądowej nie zmienia prawa podatnika do uznania poniesionych opłat sądowych za koszty uzyskania przychodów, co potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 28.6.2023 r. (0114-KDIP2-2.4010.231.2023.1.SP).
Z kolei w interpretacji indywidualnej z 19.4.2011 r. (IBPBI/2/423-121/11/AP) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazał, że koszty te wobec braku ich powiązania z konkretnym przychodem, stanowią koszty pośrednie i potrącalne są w dacie poniesienia. Choć przytoczona interpretacja dotyczyła ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie ma przesłanek, aby odrzucić zasadność argumentów w obszarze działania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponieważ ta interpretacja dotyczyła przegranej sprawy sądowej, to wskazano również, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały aby przychody z danego źródła w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło dalej istniało. Innymi słowy – stanowią one koszty ochrony interesów jednostki. Powyższa charakterystyka najpewniej ma zastosowanie również w stosunku do sytuacji wystąpienia do sądu o zapłatę, czego dotyczy pytanie.
Konkludując w zakresie pytania o moment potrącalności poniesionych kosztów, właściwą jest data poniesienia wydatku z racji braku powiązania wydatku z konkretnym przychodem, co wskazuje na traktowanie poniesionej opłaty sądowej jako kosztu pośredniego zdefiniowanego w art. 15 ust. 4d PDOPrU.
Ustawy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców wejdą w życie 1 czerwca 2025 roku
Zmiany w ustawach o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców na terytorium RP
Dnia 12.5.2025 r. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszono dwie ustawy, których projekty powstały w Ministerstwie Pracy. To ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP oraz ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia.
Nowe przepisy, które wejdą w życie 1.6.2025 r., to odpowiedź na potrzeby i oczekiwania zarówno poszukujących zatrudnienia, jak i pracodawców, a także obywateli polskich oraz przebywających na terenie naszego kraju cudzoziemców.
Ustawy stanowią realizację kamieni milowych zapisanych w Krajowym Planie Odbudowy. Zmiany obejmą 340 powiatowych urzędów pracy, 16 wojewódzkich urzędów pracy, Państwową Inspekcję Pracy, Straż Graniczną, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe, Ochotnicze Hufce Pracy ale także w mniejszym stopniu inne instytucje publiczne oraz firmy prywatne.
Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia
Konieczność rejestracji w urzędzie właściwym ze względu na adres zameldowania, a nie faktycznego zamieszkania, była sporym utrudnieniem dla poszukujących zatrudnienia. To się zmieni. Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia likwiduje też ograniczenia wiekowe w dostępie do różnych instrumentów rynku pracy, np. do cieszącego się zainteresowaniem bonu na zasiedlenie. Dodatkowo niezależnie od okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych będzie on wypłacany w pełnej wysokości.
Ustawa zakłada także wdrożenie nowego systemu teleinformatycznego, który umożliwi uzyskiwanie pomocy online, oraz zapewnienie lepszego dostępu do dobrej jakości ofert pracy.
Poza tym zmiany wprowadzone ustawą o rynku pracy i służbach zatrudnienia zapewniają:
- wprowadzenie możliwości dofinansowania zatrudnienia emeryta,
- umożliwienie rejestracji w urzędach pracy rolnikom,
- objęcie priorytetową pomocą osób bezrobotnych z rodzin wielodzietnych oraz rodziców samotnie wychowujących dzieci,
- zwiększenie efektywności i dostępności Krajowego Funduszu Szkoleniowego,
- wprowadzenie pożyczki edukacyjnej w wysokości do 400 % przeciętnego wynagrodzenia.
Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP
Warto zaznaczyć, że w pierwszej kolejności ustawa zabezpiecza polskich pracowników, by nie byli narażeni na nieuczciwą konkurencję czy utratę pracy. Chroni także cudzoziemców przed nadużyciami i naruszeniami prawa. Przedsiębiorcom mierzącym się z niedoborami pracowników zapewnia z kolei przejrzyste i przyjazne przepisy.
Jednym z najważniejszych założeń ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP jest przeciwdziałanie wyłudzeniom zezwoleń na pracę w celu wjazdu na terytorium strefy Schengen. Służyć temu ma przede wszystkim wprowadzenie nowych funkcjonalności w systemach informatycznych, zwiększenie roli publicznych służb zatrudnienia w procesie wydawania zezwoleń, a także lepsze połączenie systemów informatycznych różnych instytucji.
Ustawa daje również starostom możliwość określenia listy zawodów i rodzajów pracy, w których zezwolenia na pracę cudzoziemcom zamierzającym podjąć zatrudnienie na terenie danego powiatu nie będą wydawane. Będzie to możliwe np. w sytuacji zwolnień grupowych lub likwidacji dużego zakładu pracy na terytorium danego powiatu. Nowy mechanizm zastąpi nieefektywną i uciążliwą dla pracodawców procedurę tzw. testu rynku pracy.
Źródło: gov.pl
Wydatki prezesa spółki a estoński CIT
W sytuacji, gdy wydatki są związane z wykonywaniem czynności mających na celu prowadzenie spraw spółki, nie powinny być tak traktowane pod warunkiem, że są uzasadnione ekonomicznie. Podobnie w przypadku wydatków na wyżywienie w związku ze spotkaniami z kontrahentami.
Zgodnie z art. 28m ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU) opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający wysokości ukrytych zysków (dochód z tytułu ukrytych zysków). Przepis art. 28m ust. 3 PDOPrU wskazuje z kolei, że przez ukryte zyski, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 2 PDOPrU, rozumie się świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem, w szczególności:
„1) kwotę pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi, w tym za pośrednictwem tworzonych z zysku funduszy, lub podmiotowi powiązanemu z udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem oraz odsetki, prowizje, wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi;
2) świadczenia wykonane na rzecz:
a) fundacji prywatnej lub rodzinnej, podmiotu równoważnego takiej fundacji lub przedsiębiorstwa prowadzonego przez taką fundację albo taki podmiot, lub na rzecz beneficjentów takiej fundacji lub takiego podmiotu,
b) trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
3) nadwyżkę wartości rynkowej transakcji określoną zgodnie z art. 11c ponad ustaloną cenę tej transakcji;
4) nadwyżkę zwróconej kwoty dopłaty, wniesionej do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty, przy czym jeżeli dopłata została wniesiona w walucie obcej, przeliczenia tej kwoty na złote dokonuje się według średniego kursu waluty obcej ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień odpowiednio zwrócenia dopłaty i faktycznego jej wniesienia;
5) wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji), ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce;
6) równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego;
7) darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju;
8) wydatki na reprezentację;
9) dopłaty wypłacone w przypadku połączenia lub podziału podmiotów;
10) odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę;
11) zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki;
12) świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce”.
W tym miejscu wskazać należy, że w przypadku ponoszenia wydatków na rzecz osoby będącej wspólnikiem spółki, która wybrała opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, pojawia się ryzyko uznania, że takowe wydatki będą ukrytym zyskiem. Jednakże w sytuacji, gdy są one związane z wykonywaniem czynności mających na celu prowadzenie spraw spółki, Autor osobiście uważa, że nie powinny być tak traktowane pod warunkiem, że są uzasadnione ekonomicznie.
Zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora KIS, które zostało zawarte w interpretacji indywidualnej z 20.2.2024 r. (0114-KDIP2-2.4010.699.2023.1.IN):
W ocenie Autora także wydatki na usługi gastronomiczne ponoszone w ramach spotkań z kontrahentami „poza delegacją” nie stanowią ukrytych zysków, jeśli spotkania te mają związek z prowadzoną przez spółkę działalnością.
Opodatkowanie i oskładkowanie wygranych w konkursie organizowanym dla pracowników
Wygrana (jej wartość) stanowi przychód, od którego należy obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki ZUS.
Dane przedsięwzięcie można uznać za konkurs, jeżeli zawiera element współzawodnictwa, którego celem jest osiągnięcie najlepszego rezultatu i wyłonienie zwycięzcy (lub zwycięzców) spośród uczestników spełniających określone kryteria. Bardzo istotna jest również formalna strona konkursu – w szczególności sporządzenie regulaminu, który powinien zawierać: nazwę konkursu, dane organizatora, zasady uczestnictwa, opis nagród oraz sposób wyłonienia zwycięzców (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 10.7.2019 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.250.2019.3.ID).
O sposobie rozliczenia podatkowego i składkowego nagród przyznawanych pracownikom decyduje to, do jakiego kręgu uczestników kierowany jest konkurs. W szczególności:
1) Jeżeli konkurs organizowany jest wyłącznie dla pracowników, to wartość wygranej stanowi dla nich przychód ze stosunku pracy, od którego pracodawca ma obowiązek naliczyć, pobrać i odprowadzić zarówno zaliczkę na podatek dochodowy, jak i składki ZUS.
2) Jeżeli konkurs skierowany jest do szerszego grona osób (np. pracowników i kontrahentów), wówczas wygrane należy zakwalifikować jako przychody z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. W takim przypadku nie występuje obowiązek opłacania składek ZUS, ale pracodawca zobowiązany jest do poboru 10% zryczałtowanego podatku dochodowego (por. interpretacje indywidualne: ZUS z 15.6.2015 r., WPI/200000/43/604/2015; Dyrektora KIS z 24.05.2023 r., 0115-KDIT2.4011.201.2023.1.ENB).
W ostatniej z przywołanych interpretacji wskazano, że w przypadku konkursów adresowanych wyłącznie do pracowników, wartość nagród stanowi przychód ze stosunku pracy, ponieważ wygrana pozostaje w ścisłym związku z zatrudnieniem. Innymi słowy – gdyby nie stosunek pracy, dana osoba nie mogłaby w konkursie uczestniczyć. Nie ma przy tym znaczenia, czy udział w konkursie wiąże się bezpośrednio z zakresem obowiązków służbowych.
Do nagród w konkursach organizowanych przez pracodawcę wyłącznie dla pracowników nie ma zastosowania zwolnienie z opodatkowania przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, zwolniona z podatku jest wartość wygranych w konkursach organizowanych i ogłaszanych przez środki masowego przekazu (prasa, radio, telewizja) oraz w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – o ile jednorazowa wartość nagrody nie przekracza 2000 zł.
Zmiany w podatkach dochodowych w ramach ustaw deregulacyjnych
Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który został przygotowany w ramach rządowego Zespołu Deregulacyjnego. Stanowi realizację filaru VI: „Wsparcie dla biznesu i deregulacja” planu gospodarczego na 2025 r. „Polska. Rok przełomu”, który zakłada eliminację zbędnych procedur administracyjnych, redukcję kosztów prowadzenia działalności oraz zwiększenie przejrzystości systemu podatkowego. Proponowane zmiany polegają na:
1) wprowadzeniu alternatywnego sposobu zwrotu podatku w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu lub cofnięcia zezwolenia w przypadku podatników posiadających więcej niż jedną decyzję o wsparciu lub więcej niż jedno zezwolenie lub decyzję(e) o wsparciu i zezwolenie(a);
2) ograniczeniu obowiązku składania informacji o wspólnikach spółki jawnej w przypadku zmiany składu wspólników i ich udziałów w takiej spółce;
3) uchyleniu sankcji utraty przez podatkowe grupy kapitałowe (PGK) statusu podatnika CIT w przypadku dokonywania transakcji kontrolowanych z podmiotami powiązanymi spoza grupy na warunkach nierynkowych.
W związku z wejściem w życie ustawy o wspieraniu nowych inwestycji zmianie uległy m.in. przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dale: PDOFizU) i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU) w zakresie zwrotu pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom realizującym nową inwestycję w Polskiej Strefie Inwestycji lub przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą w specjalnych strefach ekonomicznych w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu (dalej: DoW) lub cofnięcia zezwolenia.
Alternatywny sposób zwrotu pomocy publicznej w formie zwolnienia podatkowego w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu lub cofnięcia zezwolenia
W projekcie proponuje się zmianę brzmienia art. 21 w ust. 5c pkt 1 PDOFizU i odpowiednio art. 17 w ust. 6 pkt 1 PDOPrU, co ma na celu złagodzenie podatkowych skutków zwrotu maksymalnej pomocy w przypadku uchylenia DoW lub cofnięcia zezwolenia. Przyjęto, że w przypadku uchylenia DoW lub cofnięcia zezwolenia, jeżeli podatnik posiada kilka DoW lub kilka zezwoleń, może on zwrócić podatek niezapłacony od dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej określonej uchylonej w DoW albo w cofniętym zezwoleniu, pod warunkiem, że prowadzi on księgę rachunkową, zgodnie z odrębnymi przepisami, w taki sposób, aby zapewnić możliwość określenia dochodu z tej działalności oraz kwoty niezapłaconego od tego dochodu podatku.
Proponuje się, aby ten alternatywny sposób zwrotu podatku w związku z uchyleniem DoW lub cofnięciem zezwolenia w przypadku podatników posiadających więcej niż jedną DoW lub więcej niż jedno zezwolenie lub decyzję(e) o wsparciu i zezwolenie(a), miał zastosowanie również do DoW i zezwoleń wydanych przed dniem wejścia w życie tej nowelizacji, które zostaną uchylone lub cofnięte po 31.12.2025 r.
W ocenie Ministerstwa Finansów dotychczasowa praktyka stosowania przedstawionych regulacji wskazuje, iż konieczność zwrotu maksymalnej dopuszczalnej pomocy wynikającej z uchylonej DoW lub cofniętego zezwolenia jest nieproporcjonalna. Nowelizacja ma się przyczynić do zwiększenia pewności prawnej w zakresie zwrotu faktycznie wykorzystanej pomocy publicznej w formie niezapłaconego podatku, a także do zwiększenia atrakcyjności zwolnienia podatkowego dla podmiotów zainteresowanych uzyskaniem nowej DoW, utworzeniem nowego zakładu i zatrudnieniem nowych pracowników.
Informacje o wspólnikach spółki jawnej w przypadku zmiany składu wspólników i ich udziałów w takiej spółce
Od 1.1.2021 r. obowiązuje art. 1 ust. 3 pkt 1a PDOPrU, zgodnie z którym spółki jawne mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, celem zachowania statusu podmiotu transparentnego podatkowo, zobowiązane są złożyć przed rozpoczęciem roku obrotowego informację, według ustalonego wzoru (CIT-15J), o podatnikach podatku CIT oraz o podatnikach podatku PIT, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki. W sytuacji gdy w trakcie funkcjonowania spółki jawnej nastąpi zmiana w składzie jej wspólników, spółka ta obowiązana jest poinformować o tym fakcie w drodze aktualizacji informacji o podmiotach posiadających prawo do udziału w osiągniętych przez spółkę zyskach. Niezłożenie wymaganej informacji ww. sytuacjach i terminach powoduje, że spółka jawna staje się podatnikiem CIT ze wszystkimi skutkami podatkowymi z tego wynikającymi, aż do dnia likwidacji spółki jawnej lub jej wykreślenia z rejestru.
W ocenie Ministerstwa Finansów, w przypadku gdy spółka jawna przed rozpoczęciem działalności dochowa terminu na złożenie formularza CIT-15J (14 dni od dnia rejestracji spółki jawnej) i nie nastąpi zmiana w umowie spółki powodująca zmianę składu wspólników, to coroczne składanie takiej informacji jest nadmiarowe, a skutek pominięcia tego obowiązku zbyt surowy. Proponowana zmiana ogranicza obowiązek spółki jawnej oraz jej wspólników poprzez zniesienie wymogu corocznego informowania o składzie wspólników spółki jawnej będącej własnością innych podmiotów niż osoby fizyczne. W konsekwencji, powinność poinformowania o podmiotach posiadających prawo do zysku takiej spółki jawnej ograniczono do sytuacji zawiązania takiej spółki (od podstaw lub na skutek przekształcenia) oraz zmiany w składzie wspólników, na skutek której prawa do takiej spółki obejmie określona jednostka organizacyjna.
Uchylenie sankcji utraty przez PGK statusu podatnika CIT
Ponadto, zaproponowano uchylenie sankcji utraty przez podatkową grupę kapitałową (PGK) statusu podatnika CIT w przypadku dokonywania transakcji kontrolowanych z podmiotami powiązanymi spoza grupy na warunkach nierynkowych. W ocenie Ministerstwa Finansów, nieproporcjonalne jest ryzyko utraty statusu podatnika CIT przez PGK w przypadku dokonywania przez spółki z takiej grupy transakcji kontrolowanych, nawet o niewielkiej wartości, z podmiotami powiązanymi na warunkach nierynkowych. Proponowana zmiana jest istotna ze względu na złożoność zagadnienia cen transferowych, w tym wielość metod ich weryfikacji i konieczność stosowania metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach. Zniesieniu ulega jedynie sankcja dotycząca utraty statusu PGK, bowiem może być ona niewspółmierna do naruszenia, w szczególności w związku z specyfiką zagadnienia cen transferowych. Przy czym nie ulegają zmianie obowiązki wynikające z przepisów dotyczących cen transferowych.
Etap legislacyjny
Przedstawiony projekt nowelizacji jest na etapie konsultacji, a wejście w życie zmian w projektowanej ustawie przewidziano na 1.1.2026 r.
Wewnętrzna polityka AI firmy w praktyce. Co powinna zawierać?
1. Kluczowe elementy Wewnętrznej Polityki AI
Wewnętrzna polityka AI powinna opisywać własne zasady i konkretne przypadki korzystania z tej technologii w organizacji. Tak aby każdy kto w firmie korzysta z AI wiedział co wolno a czego nie i dlaczego. Jej zadaniem jest pomagać korzystającym ze sztucznej inteligencji w codziennej pracy i wyznaczać ramy, w których mogą się bezpiecznie poruszać.
Dlatego w pierwszej kolejności trzeba zadać sobie pytanie: Czy pracownicy, współpracownicy czy podwykonawcy w ogóle mogą korzystać z GenAI w swojej pracy? Jest to podstawowa kwestia, od której trzeba wyjść. A jeśli już stwierdzicie, że narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji będą „dozwolone”, to trzeba będzie cały proces korzystania z nich opisać właśnie w polityce AI.
Co zatem powinno się znaleźć w tym dokumencie?
1.1. Zakres stosowania GenAI w organizacji
W tym artykule skupiam się na aspektach dotyczących korzystania z GenAI. Ale jeżeli w firmie używacie rozwiązań bardziej tradycyjnej AI (do klasyfikacji lub predykcji opartej na danych historycznych a nie generowania nowych danych jako takich), to również zasady korzystania z nich powinny zostać ujęte w tym dokumencie.
1.1.1. Co?
Osoby zatrudnione w organizacji muszą wiedzieć z jakich konkretnie narzędzi wolno im korzystać a z jakich nie. I dotyczy to zarówno:
- rozwiązań rozwijanych wewnętrznie,
- licencjonowanych narzędzi pochodzących od zewnętrznych dostawców,
- publicznie dostępnych rozwiązań (np. ChatGPT).
Zwłaszcza w kontekście tych ostatnich ważne jest określenie np. że dozwolone jest korzystanie tylko z narzędzi objętych zakupioną licencją i udostępnionych przez firmę a zabronione korzystanie z wersji dla użytkowników prywatnych. Chodzi tutaj głównie o kwestie bezpieczeństwa informacji, o czym więcej poniżej.
1.1.2. Kto?
W polityce powinny się znaleźć również informacje: kto może korzystać z narzędzi GenAI i w jakim zakresie. Zasady te mogą być różnie określone w zależności od tego czy mamy do czynienia z pracownikiem czy zewnętrznym podwykonawcą.
1.1.3. Jak?
Kolejnym krokiem jest określenie do jakich rodzajów zadań można używać określonych narzędzi (m.in.: research, tzw. burza mózgów, tworzenie roboczych wersji dokumentów, wsparcie w programowaniu). Ta część powinna odzwierciedlać jak rzeczywiście AI będzie używane w organizacji oraz jak ocenia użyteczność konkretnych modeli AI pod kątem biznesowym.
Dlaczego ma to tak ogromne znaczenie? Sposób określenia zakresu polityki ma bezpośredni wpływ na skuteczność w zarządzaniu zjawiskiem „shadow AI”. Jest to sytuacja, w której pracownicy czy podwykonawcy używają niezatwierdzonych, najczęściej publicznych narzędzi AI bez wiedzy organizacji. To z kolei wiąże się z ryzykiem wycieku poufnych, istotnych danych na zewnątrz. Dlatego określenie zakresu korzystania z GenAI (szerszy/węższy) okazuje się być decyzją strategiczną dla zarządzania ryzykiem związanym z „shadow AI”.
1.2. Powiązania z innymi wewnętrznymi dokumentami
Polityka AI nie jest dokumentem istniejącym w próżni. W związku z tym warto opisać w jaki sposób jest skorelowana z innymi regulacjami wewnętrznymi np. polityką ochrony danych, własności intelektualnej czy bezpieczeństwa IT. Pomóc w tym może również wprowadzenie odpowiedniego słowniczka, który będzie zawierał definicje związane z AI, ale również te wskazane w innych dokumentach firmowych.
1.3. Działania zabronione
Określenie, które obszary działania są kategorycznie wyłączone z użycia AI jest jednym z najważniejszych elementów wewnętrznej polityki. Od niej zależy nie tylko to czy dane organizacji zostaną odpowiednio zabezpieczone, ale również w jaki sposób będzie możliwe wyciągnięcie konsekwencji od pracownika w razie jej naruszenia.
Przykładowe działania zakazane to:
- wprowadzenie danych wrażliwych (objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, know-how) czy danych osobowych do narzędzi niezatwierdzonych, z których pracownik korzysta prywatnie,
- używanie AI do obchodzenia środków bezpieczeństwa organizacji,
- generowanie treści naruszających prawa autorskie lub inne prawa własności intelektualnej,
- wprowadzanie w błąd poprzez zatajenie użycia GenAI do wygenerowania materiałów,
- generowanie szkodliwych lub obraźliwych treści.
Warto również wyjaśnić z jakich powodów (prawne, biznesowe, techniczne) działania te są zabronione oraz jakie ryzyka się z tym wiążą.
1.4. Zarządzanie danymi
Gdy wprowadzamy do systemów AI dane osobowe musimy standardowo określić w jaki sposób będzie się to odbywać. Wytyczne muszą się opierać na przepisach dot. ochrony danych osobowych, co wymusza to na administratorze danych dostosowanie się do konkretnych regulacji.
I tutaj pojawia się pierwsze wyzwanie w postaci obowiązku zachowania transparentności. Osoby fizyczne muszą być informowane o tym jakie dane są przetwarzane, w jaki sposób i w jakim celu (art. 13 i 14 RODO). A w przypadku systemów AI pojawia się problem tzw. „czarnej skrzynki”, czyli sytuacji, w której działanie AI jest trudne do wytłumaczenia. Kolejne wyzwanie to możliwość skorzystania z tzw. prawa do bycia zapomnianym (art. 17 ust. 1 RODO). W niektórych wypadkach, ze względów technicznych może być to zwyczajnie niemożliwe.
Wyzwania te pokazują, że zarówno aspekty techniczne jak i prawne mają kluczowe znaczenie nie tylko przy tworzeniu polityki, ale przede wszystkim budowaniu procesów korzystania z AI w organizacji. Ostatecznie to na barkach przedsiębiorcy spoczywa odpowiedzialność za działania pracowników i to on poniesie (np. jako administrator danych) wszelkie konsekwencje z tym związane.
1.5. Własność intelektualna treści generowanych przez AI
Kolejnym istotnym punktem jest oczywiście kwestia praw własności intelektualnej, w tym praw autorskich do wygenerowanych treści. Polityka AI powinna określać m.in.:
- jakie materiały mogą posłużyć jako input (dane wejściowe) – jest to kluczowa, kwestia, ponieważ jeżeli korzystamy np. z treści objętych licencją, musi ona obejmować zgodę na wprowadzanie utworu do modelu AI,
- w jaki sposób treści będą weryfikowane i przez kogo,
- kto odpowiada za output (dane wyjściowe),
- czy i jak można wykorzystywać wizerunek konkretnych osób.
1.6. Struktura zarządzania i wdrażania AI w organizacji
Ten punkt powinien określać kto będzie wdrażać i nadzorować korzystanie z GenAI w organizacji. Konkretne role i obowiązki powinny zostać przydzielone w taki sposób, aby proces decyzyjny i mechanizmy rozliczalności nie rodziły wątpliwości.
1.7. Aktualizacje polityki
Wewnętrzna polityka powinna określać jakie sytuacje skutkują koniecznością jej przeglądu i aktualizacji. Nie muszą być to tylko nowelizacje przepisów. Również zmiany w otoczeniu biznesowym czy w samej organizacji powinny być impulsem do zmiany (np. pojawienie się nowego modelu lub znalezienie nowego zastosowania narzędzia, z którego pracownicy już korzystają). To pozwoli zachować aktualność dokumentu a przede wszystkim jego użyteczność dla korzystających z GenAI w organizacji.
2. Dlaczego warto?
Dobrze opracowana i wdrożona wewnętrzna polityka AI jest wartościowym dokumentem z wielu powodów, m.in.:
- pomaga identyfikować, oceniać i łagodzić ryzyka (prawne – np. niezgodność z AI Act czy RODO; finansowe – kary za naruszenia; operacyjne – błędy systemów AI; reputacyjne). Chroni w ten sposób organizację przed negatywnymi konsekwencjami;
- pomaga w spełnianiu obowiązków dot. ochrony danych, przejrzystości i etycznego wykorzystania tej technologii (compliance);
- dostarcza pracownikom jasnych wytycznych, zmniejszając niepewność i ułatwiając podejmowanie decyzji;
- buduje zaufanie i profesjonalizm w oczach klientów i partnerów biznesowych;
- tworzy formalną strukturę zarządzania AI w organizacji (nadzór, role, odpowiedzialność, procesy decyzyjne).
Jednak polityka sama w sobie nie jest wystarczającym elementem wdrażania AI w organizacji. Kluczowe jest odpowiednie przeszkolenie pracowników z naciskiem na praktyczne zastosowanie. Innego rodzaju zasady będą obejmować osoby nadzorujące cały proces korzystania czy wdrażania AI, a inne będą dotyczyć pracowników niższego szczebla i podwykonawców. Co pokazuje, że dokument ten jest fundamentem odpowiedzialnego i strategicznego wykorzystywania sztucznej inteligencji w organizacji.
Obowiązek fiskalizacji internetowej sprzedaży artykułów AGD i sprzętu oświetleniowego
Podatnik – w przypadku sprzedaży internetowej – może korzystać ze zwolnienia z tego obowiązku.
W przypadku sprzedaży internetowej połączonej z wysyłką towarów możliwe jest zastosowanie zwolnienia obowiązku stosowania kasy fiskalnej na podstawie poz. 41 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (dalej: KasRejR), który zwalania z obowiązku fiskalizacji dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo–kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo–kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).
Warto też zwrócić uwagę, że w § 4 ust. 1 KasRejR wymieniono pewnego rodzaju towary zbliżone do AGD i oświetlenia, których sprzedaż musi być zawsze wykazana w kasie rejestrującej. Przykładowo dotyczy to sprzedaży (§ 4 ust. 1 pkt 1 KasRejR):
1) komputerów stacjonarnych i przenośnych, w tym laptopów i tabletów, oraz urządzeń peryferyjnych do nich, konsol do gier, części do komputerów i konsol,
2) wyrobów elektronicznych, w tym odbiorników telewizyjnych i radiowych, gramofonów, głośników, telefonów, w tym smartfonów, smartwatchów, anten, wyświetlaczy, monitorów, aparatów do zapisu lub odtwarzania obrazu i dźwięku, nawigacji, urządzeń pamięci trwałej, taśm, dysków, urządzeń alarmowych,
3) wyrobów optycznych, w tym lornetek, lunet, rzutników,
4) sprzętu fotograficznego, w tym cyfrowych i konwencjonalnych aparatów fotograficznych, soczewek, obiektywów, kamer, projektorów filmowych.
Jeśli więc podatnik nie będzie sprzedawał towarów wskazanych w § 4 ust. 1 KasRejR, to będzie mógł korzystać ze zwolnienia z obowiązku fiskalizacji dla sprzedaży wysyłkowej.
