Czyn nieuczciwej konkurencji polegający na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa

W Dzienniku ustaw została opublikowana Ustawa z 5.7.2018 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1637).

Zmiany wprowadzono przede wszystkim w Ustawie z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 419 ze zm.; dalej ZwalczNieuczciwKonkurU). Zmodyfikowano art. 11 ZwalczNieuczciwKonkurU, któremu nadano nowe brzmienie.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, przy czym:

1) przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności;

2) pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w szczególności, gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści;

3) wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w szczególności, gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i narusza obowiązek ograniczenia ich wykorzystywania lub ujawniania wynikający z ustawy, czynności prawnej lub z innego aktu albo gdy zostało dokonane przez osobę, która pozyskała te informacje, dokonując czynu nieuczciwej konkurencji;

4) ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji także wówczas, gdy w chwili ich ujawnienia, wykorzystania lub pozyskania uzyskania osoba wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła wiedzieć, że informacje zostały pozyskane bezpośrednio lub pośrednio od tego, kto wykorzystał lub ujawnił je w okolicznościach określonych wyżej;

5) wykorzystywanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa polegające na produkowaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu, a także przywozie, wywozie i przechowywaniu w tych celach towarów stanowi czyn nieuczciwej konkurencji jeżeli osoba dokonująca wskazanej czynności wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła wiedzieć o tym, że właściwości towarów, w tym estetyczne lub funkcjonalne, proces ich wytwarzania lub zbywania zostały w znacznym stopniu ukształtowane w następstwie czynu niedozwolonego, dokonanego w okolicznościach określonych wyżej;

6) pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji , jeżeli nastąpiło w wyniku niezależnego odkrycia lub wytworzenia, albo obserwacji, badania, rozłożenia na części, testowania przedmiotu dostępnego publicznie lub posiadanego zgodnie z prawem przez osobę, która pozyskała informacje i której uprawnienie do pozyskania informacji nie było ograniczone w chwili ich pozyskania;

7) ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji , gdy nastąpiło w celu ochrony uzasadnionego interesu chronionego prawem, w ramach korzystania ze swobody wypowiedzi lub w celu ujawnienia nieprawidłowości, uchybienia, działania z naruszeniem prawa dla ochrony interesu publicznego, lub gdy ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa wobec przedstawicieli pracowników w związku z pełnieniem przez nich funkcji na podstawie przepisów prawa było niezbędne dla prawidłowego wykonywania tych funkcji.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa sąd, na wniosek uprawnionego, może zobowiązać pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie. Dzieje się tak, jeżeli jest to uzasadnione ze względu na okoliczności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, w szczególności:

sposób dokonania czynu,
wartość informacji, których dotyczył czyn,
skutek czynu oraz
prawdopodobieństwo dokonania czynu nieuczciwej konkurencji w przyszłości

– a w przypadku, gdy pozwanym jest osoba fizyczna, jeżeli dodatkowo nie sprzeciwia się temu uzasadniony interes pozwanego, w szczególności wzgląd na ochronę jego dóbr osobistych.

Sposób i zakres podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku nie może prowadzić do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 18 ust. 3 ZwalczNieuczciwKonkurU).

Ponadto, kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do lat 2.

Zgodnie z art. 23 ust. 3 ZwalczNieuczciwKonkurU, karze powyższej podlega też ten, kto ujawnia lub wykorzystuje informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, z którą zapoznał się, biorąc udział w rozprawie lub w innych czynnościach postępowania sądowego dotyczącego roszczeń z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa albo przez dostęp do akt takiego postępowania, jeżeli w postępowaniu tym została wyłączona jawność rozprawy.

Odpisy amortyzacyjne od środka trwałego otrzymanego w darowiźnie po zmianach przepisów podatkowych

Od 1.1.2018 r. zmieniły się przepisy Ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.; dalej PDOFizU) w zakresie możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nabytych nieodpłatnie rzeczy lub praw w drodze spadku lub darowizny. Powstał problem, co z amortyzacją takich środków rozpoczętą przed wejściem w życie tych zmian. W ocenie organów podatkowych nie ma możliwości kontynuowania amortyzacji w takiej sytuacji. Sprawę ostatecznie rozwiązał ustawodawca kolejną nowelizacją, która uprawnia do wydłużenia odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przez darczyńcę.

Zmianę art. 23 ust. 1 pkt 45 lit. a PDOFizU wprowadziła Ustawa z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 2175; dalej ZmPDOFizPrRyczłtU17). Zgodnie z nią od 1.1.2018 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli:

nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw,
dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego,
nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn ,
nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Na tej podstawie nie są kosztem podatkowym odpisy amortyzacyjne od środków trwałych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku bądź darowizny jeśli nabywca (spadkobierca, obdarowany) korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Pojawił się problem z rozumieniem tych przepisów w przypadku, gdy amortyzacja takiego środka trwałego rozpoczęła się przed wejściem w życie ZmPDOFizPrRyczłtU17. Podatnicy będący w takiej sytuacji utrzymywali, że prawo do kontynuowania tych odpisów zapewnia art. 4 ust. 1 ZmPDOFizPrRyczłtU17. Jednak przeciwnego zdania były organy podatkowe.

Ostatecznie problem został rozwiązany w kolejnej nowelizacji, tj. Ustawą z 15.6.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1291; dalej ZmPDOFPrRyczałt18). Nowelizacja ta do art. 23 ust. 1 pkt 45a PDOFizU w lit. a wprowadziła do wyliczenia wyłączenie środków trwałych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku. Zatem mogą być kosztem uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku (nawet jeśli były zwolnione od podatku od spadków i darowizn). Jednocześnie do art. 23 PDOFizU dodano ust. 9, zgodnie z którym: „Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 22g ust. 12 oraz art. 22h ust. 3 i nie stosuje się przepisu art. 22g ust. 15”. W takiej sytuacji kontynuuje się zatem zasady amortyzacji dokonywane przez darczyńcę i są one kosztem podatkowym w działalności obdarowanego. Inaczej jest, jeśli darczyńca nie dokonywał odpisów amortyzacyjnych, a przedmiot darowizny był zwolniony od podatku od spadków i darowizn, wówczas zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a odpisy od takiej darowizny nie są kosztem podatkowym.

Należy zaznaczyć, że przepisy w takim brzmieniu, tj. nadanym ZmPDOFPrRyczałt18 (art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a i ust. 9 PDOFizU) mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2018 r.

Obniżenie składek ZUS osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na mniejszą skalę

W Dz.U. z 2018 r. poz. 1577 opublikowano ustawę z 20.7.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę.

Zmiany wprowadzono przede wszystkim w ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.; dalej: SystemUbezpSpołU). Zgodnie z dodanym art. 18c SystemUbezpSpołU, najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 pkt 1 SystemUbezpSpołU), których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczy trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, będzie uzależniona od tego przychodu.

Przy czym, najniższa podstawa wymiaru składek nie będzie mogła w tym przypadku przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy i nie będzie mogła być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

uwaga!

Najniższa podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych będzie ustalana na dany rok kalendarzowy, poprzez pomnożenie uzyskanego przez ubezpieczonego przeciętnego miesięcznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik ogłoszony przez Prezesa ZUS na dany rok kalendarzowy . Otrzymany wynik będzie zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka będzie równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli będzie niższa.

Wspomniany wyżej przeciętny miesięczny przychód będzie obliczany według wzoru:

(roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym / liczba dni kalendarzowych prowadzenia tej działalności w poprzednim roku kalendarzowym) × 30, a następnie będzie zaokrąglany do pełnych groszy.

Wysokość współczynnika na dany rok kalendarzowy ogłasza Prezes ZUS, w formie komunikatu w Dz.Urz. RP „Monitor Polski”, w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogłoszenia przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Ponadto, roczny limit przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego będzie zmniejszany proporcjonalnie, dzieląc trzydziestokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku kalendarzowego przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym i będzie zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka będzie równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli będzie niższa.

Ubezpieczony będzie mógł zadeklarować wyższą podstawę naliczania składek, a także zrezygnować z uprawnienia do ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek.

Przepisy art. 18c SystemUbezpSpołU nie mają zastosowania do osób, które lub do których:

w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i korzystali ze zwolnienia sprzedaży od VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.);
spełniają warunki określone w art. 18a SystemUbezpSpołU (chodzi o podstawę wymiaru składek w razie rozpoczęcia działalności);
w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;
w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 SystemUbezpSpołU (chodzi o twórców, artystów, prowadzących wolny zawód, wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., wspólników spółki: jawnej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej, a także osobę prowadzącą placówki oświatowe);
wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, u którego przed dniem jej rozpoczęcia w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;
ustalały najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z art. 18c SystemUbezpSpołU przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (do tych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała najniższą podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy).

uwaga!

Ubezpieczony będzie przekazywał informację o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym oraz o najniższej podstawie wymiaru składek ustalonej na dany rok kalendarzowy w:

imiennym raporcie miesięcznym albo
w deklaracji rozliczeniowej

– składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, opłacające składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące i ustalające najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będą zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc po złożeniu deklaracji rozliczeniowej za pierwszy pełny miesiąc, do końca roku kalendarzowego, na który ustaliły tę podstawę. Osoby te będą obowiązane do złożenia deklaracji rozliczeniowej za pierwszy miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej każdego kolejnego roku, na który ustaliły najniższą podstawę wymiaru składek (art. 47 ust. 2g SystemUbezpSpołU).

Warto dodać, że ubezpieczony ustalający najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 18c SystemUbezpSpołU, będzie obowiązany przedstawić na żądanie ZUS dokumenty potwierdzające wysokość rocznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem ustalenia przez ZUS za wszystkie miesiące danego roku kalendarzowego podstawy wymiaru składek na zasadach określonych w art. 18 ust. 8 SystemUbezpSpołU, tj. w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (art. 48c SystemUbezpSpołU).

Ocena efektywności realizacji przedsięwzięcia oraz współpraca w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego

W Dz.U. z 2018 r. pod poz. 1693 opublikowano ustawę z 5.7.2018 r. o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw.

Przede wszystkim znowelizowano ustawę z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1834 ze zm.; dalej: PartnerPublPrywatU).

1. Ocena efektywności realizacji przedsięwzięcia

Dodano rozdział 1a, tj. przepisy 3a i 3b PartnerPublPrywatU, zgodnie z którymi przed wszczęciem postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego podmiot publiczny sporządzi ocenę efektywności realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego w porównaniu do efektywności jego realizacji w inny sposób, w szczególności przy wykorzystaniu wyłącznie środków publicznych.

Dokonując tej oceny podmiot publiczny uwzględnia w szczególności zakładany podział zadań i ryzyk pomiędzy podmiot publiczny i partnera prywatnego, szacowane koszty cyklu życia przedsięwzięcia i czas niezbędny do jego realizacji oraz wysokość opłat pobieranych od użytkowników, jeżeli takie opłaty są planowane, oraz warunki ich zmiany. Przy czym, podmiot publiczny może wystąpić do ministra rozwoju regionalnego z wnioskiem o opinię na temat zasadności realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, do którego dołącza swoją ocenę.

Minister opiniuje przedłożoną dokumentację w zakresie:

1) poprawności i kompletności przeprowadzonych analiz poprzedzających realizację przedsięwzięcia;

2) przyjętego modelu prawno-organizacyjnego;

3) mechanizmów wynagradzania partnera prywatnego, w tym wysokości opłat pobieranych od użytkowników, jeżeli takie opłaty są planowane, oraz warunków ich zmiany;

4) proponowanego podziału ryzyk w przedsięwzięciu w terminie 60 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku.

Minister może, wyznaczając odpowiedni termin, zwrócić się do podmiotu publicznego o poprawienie, wyjaśnienie lub uzupełnienie wniosku.

Ważne

Opinii ministra nie ujawnia się osobom trzecim do chwili zawarcia umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi lub umowy w sprawie zamówienia publicznego albo zakończenia postępowania w inny sposób w zakresie inwestycji, będącej przedmiotem tej opinii. W przypadku gdy mimo wydania opinii nie wszczęto postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego, opinia może zostać ujawniona nie wcześniej niż po upływie 2 lat od dnia jej wydania.

2. Informacja o planowanym partnerstwie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 PartnerPublPrywatU, podmiot publiczny, po zamieszczeniu ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowaniu ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, dodatkowo zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o planowanym partnerstwie publiczno-prywatnym. Dodano tu ust. 2, zgodnie z którym, w ogłoszeniu wszczynającym postępowanie w sprawie wyboru partnera prywatnego zamieszcza się informację, że postępowanie ma na celu zawarcie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym .

3. Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym

Przez umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym partner prywatny zobowiązuje się do realizacji przedsięwzięcia za wynagrodzeniem oraz poniesienia w całości albo w części wydatków na jego realizację lub poniesienia ich przez osobę trzecią, a podmiot publiczny zobowiązuje się do współdziałania w osiągnięciu celu przedsięwzięcia, w szczególności poprzez wniesienie wkładu własnego (art. 7 ust. 1 PartnerPublPrywatU).

Dodano zapisy, z których wynika, że jeżeli jest planowane pobieranie opłat od użytkowników przedsięwzięcia przez partnera prywatnego, umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym określa maksymalną wysokość tych opłat oraz warunki ich zmiany. Po zawarciu umowy maksymalna wysokość takich opłat może być zmieniona wyłącznie w formie aneksu do umowy, chyba że wysokość opłat i warunki ich zmiany są regulowane w innych przepisach.

Rozszerzono też zakres partnerstwa prywatnego (art. 7a i 7b PartnerPublPrywatU). Podmiot publiczny może bowiem wyrazić zgodę na zawarcie i wykonanie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym z zawiązaną po wyborze najkorzystniejszej oferty w celu realizacji przedsięwzięcia jednoosobową spółką partnera prywatnego albo spółką kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni.

W tym przypadku partner prywatny odpowiada solidarnie ze wspomnianą spółką za szkodę wyrządzoną podmiotowi publicznemu w skutek nieudostępnienia spółce zasobów, które wskazał w ofercie, chyba że za nieudostępnienie tych zasobów nie ponosi winy. Natomiast jeżeli partner prywatny, w toku postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego, polegał na zdolnościach technicznych lub zawodowych lub sytuacji finansowej lub ekonomicznej innych podmiotów, podmioty te odpowiadają za szkodę wyrządzoną podmiotowi publicznemu przez nieudostępnienie tych zasobów spółce.

Warunki zgody podmiot publiczny określa w pierwszym dokumencie, który udostępnia w postępowaniu o zawarcie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, w szczególności w opisie potrzeb i wymagań zamawiającego, specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dokumentach koncesji albo innej dokumentacji postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego. Jeżeli podmiot publiczny nie wyrazi takiej zgody, wówczas zamieszcza stosowną informację w ogłoszeniu wszczynającym postępowanie w sprawie wyboru partnera prywatnego.

Natomiast z art. 7b PartnerPublPrywatU wynika, że przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności inwestora za wynagrodzenie należne podwykonawcy nie stosuje się do podmiotu publicznego, jeżeli umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym tak stanowi. W takiej sytuacji odpowiedzialność ciąży, co do zasady, na partnerze prywatnym.

Ponadto, jak wynika z nowego art. 10a PartnerPublPrywatU, podmiot publiczny może zawrzeć umowę z osobą trzecią finansującą przedsięwzięcie w całości lub w części, na mocy której, w przypadku poważnego zagrożenia realizacji przedsięwzięcia, będzie mógł przenieść na tę osobę trzecią całość lub część obowiązków partnera prywatnego, wraz ze związanymi z nimi prawami. Osoba ta może powierzyć realizację przedsięwzięcia innemu podmiotowi lub podmiotom tylko za zgodą podmiotu publicznego. Ogłoszenie o zamówieniu, specyfikacja istotnych warunków zamówienia, dokumenty koncesji lub inna dokumentacja postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego zawiera warunki stosowania tego rozwiązania, a umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może uszczegóławiać te warunki.

Przy czym, postanowienia umów zawartych z osobą trzecią finansującą przedsięwzięcie w całości lub części, przez podmiot publiczny, partnera prywatnego lub spółkę, sprzeczne z umową o partnerstwie publiczno-prywatnym są nieważne.

4. Bieżąca kontrola realizacji przedsięwzięcia

Zgodnie z rozszerzoną treścią art. 8 PartnerPublprywatU, podmiot publiczny ma prawo do bieżącej kontroli realizacji przedsięwzięcia przez partnera prywatnego oraz do kontroli składnika majątkowego wykorzystywanego przez partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia. Zasady i szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli określa umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym.

W przypadku gdy prowadzona kontrola wykaże, że składnik majątkowy wykorzystywany przez partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia znajduje się w stanie technicznym wskazującym na jego nieprawidłowe wykorzystywanie, podmiot publiczny wzywa partnera prywatnego do podjęcia odpowiednich działań, w szczególności do poczynienia nakładów mających na celu doprowadzenie składnika majątkowego do właściwego stanu technicznego. Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym określa skutki niepodjęcia działań mających na celu doprowadzenie składnika majątkowego do właściwego stanu technicznego.

Partner prywatny ma obowiązek bieżącego raportowania podmiotowi publicznemu o stanie realizacji przedsięwzięcia i stanie technicznym składnika majątkowego wykorzystywanego przez partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia. Zasady, szczegółowy tryb oraz częstotliwość raportowania określa umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym.

5. Partner prywatny może zawiązać spółkę kapitałową

Z art. 14 ust. 1 PartnerPublPrywatU w nowym brzmieniu wynika, że umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę z o.o. albo spółkę akcyjną. Przed zmianą, można było też założyć spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną.

Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może przewidywać, że w celu jej wykonania partner prywatny nabędzie udziały albo akcje spółki z udziałem podmiotu publicznego. Nabycie może nastąpić w drodze objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo akcji.

Zasadą jest, że, zgodnie z art. 14a i 14b PartnerPublPrywatU:

1) spółkę powyższą zawiązuje się na czas oznaczony, niezbędny do wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz zakończenia jej spraw (czas trwania spółki może być przedłużony na czas nieoznaczony, jeżeli partner prywatny przed upływem tego terminu zbył udziały w tej spółce albo akcje tej spółki na rzecz podmiotu publicznego, albo zostały one umorzone);

2) najpóźniej w terminie roku od dnia zakończenia czasu trwania umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, partner prywatny zbywa udziały w tej spółce albo akcje tej spółki na rzecz podmiotu publicznego, albo podlegają one umorzeniu.

6. Organ właściwy w sprawach partnerstwa publiczno-prywatnego

Organem właściwym w sprawach partnerstwa publiczno-prywatnego w zakresie uregulowanym w PartnerPublPrywatU jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, czyli obecnie Minister Inwestycji i Rozwoju (art. 16a PartnerPublPrywatU).

Podmiot publiczny będzie musiał przekazać ministrowi informacje dotyczące partnerstwa publiczno-prywatnego, w szczególności informacje dotyczące m.in. wszczęcia postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego, zawarcia i zmiany umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Informacje trzeba będzie przekazać w ciągu 30 dni od dnia wystąpienia zdarzenia, którego dotyczą te informacje.

Prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe będzie przekształcone w prawo własności

W Dz.U. z 2018 r. pod poz. 1716 opublikowano ustawę z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (dalej: ustawa).

1. Przekształcenie dotyczy gruntów mieszkaniowych

Z ustawy wynika, że z dniem 1.1.2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów.

Przez grunty zabudowane na cele mieszkaniowe należy rozumieć nieruchomości zabudowane wyłącznie budynkami:

1) mieszkalnymi jednorodzinnymi lub

2) mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, lub

3) o których mowa w pkt 1 lub 2, wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.

W przypadku gdy na gruncie są położone także obiekty budowlane inne niż określone wyżej przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydzielonej z tego gruntu i spełniającej wspomniane warunki następuje z dniem założenia księgi wieczystej dla tej nieruchomości albo wyłączenia z istniejącej księgi wieczystej gruntu niespełniającego tych warunków . Natomiast jeżeli zgodnie z ustawą z 24.3.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2278 ze zm.) wymagane jest zezwolenie ministra spraw wewnętrznych na nabycie nieruchomości, przekształcenie następuje z dniem, w którym to zezwolenie stało się ostateczne.

Używany w ustawie termin „przekształcenie” oznacza przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego na cele mieszkaniowe w prawo własności tego gruntu. W przypadku współużytkowania wieczystego gruntu wielkość udziałów we współwłasności gruntów odpowiada wielkości udziałów we współużytkowaniu wieczystym.

Przepisów ustawy nie stosuje się do gruntów:

zabudowanych na cele mieszkaniowe, położonych na terenie portów i przystani morskich w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z 20.12.1996 r. o portach i przystaniach morskich (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1933);
oddanych w użytkowanie wieczyste na podstawie ustawy z 20.7.2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1529 ze zm.).

2. Zaświadczenie wydawane przez właściwy organ

Podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków stanowi zaświadczenie potwierdzające przekształcenie wydawane przez:

starostę wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej – w przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa;
dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa lub dyrektora oddziału regionalnego Agencji Mienia Wojskowego – w przypadku gruntów, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują te podmioty;
odpowiednio wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zarząd powiatu albo zarząd województwa – w przypadku gruntów stanowiących własność JST;
dyrektora Zarządu Zasobów Mieszkaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – w przypadku gruntów, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonuje ten podmiot.

Wymieniony wyżej właściwy organ:

doręcza zaświadczenie dotychczasowym użytkownikom wieczystym na adresy wskazane w ewidencji gruntów i budynków lub inne adresy, na które przed dniem przekształcenia doręczano korespondencję dotyczącą użytkowania wieczystego (doręczenie zaświadczenia na takie adresy uważa się za dokonane);
przekazuje zaświadczenie do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej, w ciągu 14 dni od dnia jego wydania (w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w prawo własności tego gruntu na rzecz cudzoziemca zaświadczenie przekazywane jest również ministrowi spraw wewnętrznych, w ciągu 7 dni od dnia jego wydania).

Właściwy organ wydaje zaświadczenie z urzędu nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia przekształcenia albo na wniosek właściciela w ciągu 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. W przypadku cudzoziemców, organ wydaje zaświadczenie w terminie 4 miesięcy od dnia przedstawienia przez cudzoziemca ostatecznego zezwolenia (art. 4 ust. 2 ustawy).

Zaświadczenie:

zawiera oznaczenie nieruchomości gruntowej lub lokalowej, według ewidencji gruntów i budynków oraz ksiąg wieczystych prowadzonych dla tych nieruchomości (w przypadku cudzoziemca, zaświadczenie zawiera także oznaczenie i datę wydania zezwolenia).
potwierdza przekształcenie oraz informuje o obowiązku wnoszenia rocznej opłaty przekształceniowej, wysokości i okresie wnoszenia tej opłaty, a także możliwości wniesienia opłaty rocznie lub jednorazowo i zasadach jej wnoszenia (zaświadczenie zawiera pouczenie o możliwości złożenia wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy, tj. w razie braku zgody właściciela nieruchomości co do wysokości opłaty i okresu jej wnoszenia);
stanowi podstawę wpisu w dziale III księgi wieczystej roszczenia o opłatę, w odniesieniu do każdoczesnego właściciela nieruchomości.

Sąd dokonuje z urzędu wpisu własności gruntu oraz wpisu roszczenia o opłatę w księgach wieczystych. Zawiadomienie o wpisie sąd doręcza na adres wskazany w zaświadczeniu. Doręczenie zawiadomienia na taki adres uważa się za dokonane. Za dokonanie wpisów w księdze wieczystej nie uiszcza się opłat sądowych.

3. Opłata przekształceniowa i brak zgody właściciela nieruchomości

Zgodnie z art. 7 ustawy, z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę. Wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia. Natomiast w razie ustanowienia lub przeniesienia użytkowania wieczystego w okresie od 1.1.2018 r. do 31.12.2018 r. wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która zgodnie z postanowieniami umowy obowiązywałaby od 1.1.2019 r.

Opłatę wnosi się:

w terminie do 31 marca każdego roku (na wniosek złożony nie później niż 14 dni przed dniem upływu terminu płatności właściwy organ może rozłożyć opłatę na raty lub ustalić inny termin jej wniesienia, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego);
przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia.

Właściciel gruntu w każdym czasie trwania obowiązku wnoszenia opłaty może zgłosić właściwemu organowi na piśmie zamiar jednorazowego jej wniesienia w kwocie pozostającej do spłaty, czyli opłaty jednorazowej na zasadach określonych w art. 7 ust. 7 i 8 ustawy.

Jeżeli właściciel nieruchomości nie zgadza się z zawartą w zaświadczeniu informacją o wysokości i okresie wnoszenia opłaty, może złożyć do właściwego organu, w ciągu 2 miesięcy od dnia doręczenia zaświadczenia, wniosek o ustalenie wysokości lub okresu wnoszenia tej opłaty w drodze decyzji . Do czasu zakończenia postępowania ustalającego wysokość i okres wnoszenia opłaty, opłata wnoszona jest w wysokości wskazanej w zaświadczeniu. Ustalona w postępowaniu wysokość opłaty obowiązuje od dnia przekształcenia (art. 6 ustawy).

Opłaty nie muszą wnosić podmioty wymienione w art. 8 ustawy, tj. parki narodowe oraz osoby fizyczne, które m.in. wniosły wszystkie opłaty za użytkowanie wieczyste itd. Ustawa przewiduje też zastosowanie bonifikaty, zgodnie z art. 9 ustawy.

Po wniesieniu wszystkich opłat albo opłaty jednorazowej właściwy organ wydaje z urzędu, w terminie 30 dni od dnia wniesienia opłat albo opłaty jednorazowej, zaświadczenie o wniesieniu opłat albo opłaty jednorazowej, które właściciel gruntu załącza do wniosku o wykreślenie w dziale III księgi wieczystej wpisu roszczenia o opłatę. Od wniosku o wykreślenie tego wpisu (art. 4 ust. 5 ustawy), pobiera się opłatę stałą w wysokości:

250 zł – w przypadku wniesienia opłaty jednorazowej;
75 zł – w pozostałych przypadkach.

Od wydania zaświadczenia potwierdzającego przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego na cele mieszkaniowe w prawo własności tego gruntu trzeba będzie wnieść opłatę skarbową w wysokości 50 zł (część II, ust. 20a, załącznika do ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1044 ze zm.).

Opłatę należną za 2019 r. wnosi się do 29.2.2020 r. Jeżeli zaświadczenie potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa doręczono po 31.12.2019 r., osoby fizyczne będące właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielnie mieszkaniowe zamiar wniesienia opłaty jednorazowej w 2020 r. mogą zgłosić właściwemu organowi do 1.2.2020 r. W przypadku wniesienia przez te osoby lub spółdzielnie mieszkaniowe opłaty jednorazowej za przekształcenie do 29.2.2020 r. przysługuje bonifikata od tej opłaty w wysokości 60%.