PIT-2 składa się raz w roku

Formularz PIT-2 składa się zazwyczaj tylko raz, zaraz po podjęciu pracy u danego pracodawcy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by złożyć go w dowolnym innym momencie. Oświadczenia złożone przed 1 stycznia 2023 r. wciąż są ważne, o ile nie zmieniły się okoliczności wpływające na wysokość zaliczek. Nie ma obowiązku ich odnawiania.

Formularz pozwala zmniejszyć comiesięczne zaliczki na podatek PIT maksymalnie o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek tj. 300 zł (3600 zł rocznie). Oświadczenie warto złożyć ze względu na ubiegłoroczne zwiększenie tzw. kwoty wolnej do 30 000 zł.

Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

Co ważne, z początkiem 2023 roku poszerzyła się grupa podatników, którzy mogą składać PIT-2. Teraz formularz składać mogą zarówno zatrudnieni na etacie, jak i zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł, menadżerowie na kontraktach oraz osoby odbywające praktykę absolwencką lub staż uczniowski. Dzięki temu osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych mogą dostać większą wypłatę już w trakcie roku, zamiast czekać na zwrot podatku w rozliczeniu rocznym. Nowością jest też możliwość złożenia PIT-2 przez osoby, które jednocześnie prowadzą działalność gospodarczą rozliczaną wg skali podatkowej. Mogą oni złożyć PIT-2 u swojego pracodawcy, czy zleceniodawcy.

Ponadto nowe przepisy pozwalają na stosowanie kwoty wolnej w zaliczkach nawet u trzech płatników jednocześnie. Możliwość ta będzie dotyczyła m.in. osób na umowach o pracę, jak i osób na umowach zlecenia. Osoby te będą mogły podzielić 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) między dwóch (po 150 zł) lub trzech płatników (po 100 zł), składając u każdego z nich PIT-2. Dzięki temu nie będą niepotrzebnie nadpłacać podatku w zaliczkach, co skutkować będzie wyższym wynagrodzeniem na rękę już w trakcie roku.

Źródło: Ministerstwo Finansów


Kup Legalisa Księgowość Kadry Biznes online i uzyskaj natychmiastowy dostęp! Sprawdź

Dokumenty uprawniające do stosowania stawki VAT 0% w eksporcie towarów

Eksport towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. a VATU określany jest mianem eksportu bezpośredniego, natomiast eksport wskazany w art. 2 pkt 8 lit. b VATU to eksport pośredni. Zgodnie z art. 41 ust. 6a pkt 1 i pkt 2 VATU dokumentem potwierdzającym wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej jest:

  • dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;
  • dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność.
Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Zgodnie z art. 2 pkt 8 VATU pod pojęciem eksportu towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Eksport towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. a VATU określany jest mianem eksportu bezpośredniego, natomiast eksport wskazany w art. 2 pkt 8 lit. b VATU to eksport pośredni.

Zgodnie z art. 41 ust. 6a pkt 1 i pkt 2 VATU dokumentem potwierdzającym wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej jest:

Należy zauważyć, że w powołanych regulacjach ustawodawca nie wskazuje jednoznacznie rodzaju dokumentu, jakim powinien dysponować podatnik, dla celów stosowania w eksporcie towarów stawki VAT 0%. Co do zasady, dokumentem, o którym mowa w powołanych regulacjach będzie otrzymany w formie elektronicznej (w tzw. systemie ECS) dokument IE-599 lub kopia takiego dokumentu, bądź też dokument IE-599 pochodzący z systemu ECS, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność.

Należy przyznać, że wymieniony wyżej katalog dokumentów jest w pewnym sensie katalogiem otwartym. Potwierdził to m.in. WSA w Gliwicach w wyroku z 23.2.2021 r., I SA/Gl 1459/20, Legalis, czy WSA w Rzeszowie w wyroku z 24.6.2021 r., I SA/Rz 385/21, Legalis. Podatnicy zatem mogą udokumentować eksport towarów również za pomocą innych dowodów, jednakże pod warunkiem, że zgromadzenie ww. dokumentów wskazanych w przepisach nie jest możliwe. Istotne jest jedynie, aby z takiego dowodu wynikała tożsamość eksportowanego towaru. W zakresie tego rodzaju dokumentów alternatywnych wielokrotnie wypowiedziały się organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych oraz sądy administracyjne.

Więcej praktycznych wyjaśnień po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Odbierz

 

Przykładowo, zgodnie ze stanowiskami prezentowanymi przez piśmiennictwo i orzecznictwo, dowody potwierdzające wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, dla celów stosowania w eksporcie towarów stawki VAT 0% mogą stanowić:

Póki co, stosownie do art. 41 ust. 6a pkt 3 VATU możliwe jest ponadto dokumentowanie eksportu zgłoszeniem wywozowym w formie papierowej (co do zasady jest to 3 karta dokumentu SAD), ewentualnie kopią takiego dokumentu, potwierdzoną przez urząd celny. Ta jednak forma dokumentacji możliwa jest w przypadku stosowania tzw. procedury awaryjnej (zob. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26.6.2018 r., 0114-KDIP1-2.4012.275.2018.1.IG).


Kup Legalisa Księgowość Kadry Biznes online i uzyskaj natychmiastowy dostęp! Sprawdź

Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Przygotowanie rocznego rozliczenia

Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne podatnik przekaże w dokumentach rozliczeniowych (ZUS DRA albo ZUS RCA) za kwiecień 2023 r. Termin na przekazanie rocznego rozliczenia upływa 22 maja 2023 r. Ustalenie kwoty nadpłaty, niedopłaty albo salda 0 z tytułu rocznego rozliczenia będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy przekaże podatnik dokumenty rozliczeniowe za wszystkie miesiące, w których podlegała podatnik ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podatnik powinien sprawdzić, czy na koncie płatnika są zapisane wszystkie dokumenty rozliczeniowe za rok kalendarzowy (jeśli opłaca podatnik podatek w formie ryczałtu) lub rok składkowy (jeśli opłaca podatnik podatek na zasadach ogólnych).

Co ZUS zrobi w przypadku braku dokumentów rozliczeniowych?

Jeżeli ZUS stwierdzi braki w dokumentach rozliczeniowych, wyślemy do podatnika zawiadomienie (elektronicznie na profil na PUE ZUS lub listownie). Jeśli nie przekaże podatnik wymaganych dokumentów, ZUS sporządzi je z urzędu i uwzględni przy rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej. Tak ustalona kwota rocznej składki może ulec zmianie w wyniku kontroli lub gdy dane zostaną przekazane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej lub właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Jeśli chcesz przetestować Legalis Księgowość Kadry Biznes kliknij: Sprawdź

 

W jaki sposób może podatnik zweryfikować kompletność dokumentów rozliczeniowych?

Kompletność dokumentów rozliczeniowych za cały okres podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu może Pani zweryfikować:

Nadpłata z tytułu rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli wskutek rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne podatnik będzie miała nadpłatę, ZUS przygotujemy i udostępnimy na profilu na PUE ZUS wniosek o jej zwrot. Wniosek będzie wymagał akceptacji przed wysłaniem – może podatnik to zrobić do 1.6.2023 r. Nadpłatę ZUS zwróci najpóźniej do 1.8.2023 r. pod warunkiem, że nie będzie podatnik miała zaległości z tytułu pobieranych przez nas składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do których zwrotu został podatnik zobowiązana. W przypadku zaległości kwotę nadpłaty potraktuje ZUS jako spłatę zadłużenia. Zadłużenie z tytułu rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli wskutek rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie podatnik miała obowiązek dopłacić różnicę, to należy ją opłacić wraz ze składką za kwiecień 2023 r. (tj. do 22.5.2023 r.).

Gdzie może podatnik uzyskać dodatkowe informacje?

Informacje na temat rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne może podatnik uzyskać:

Źródło: PUE ZUS

Wciąż masz wątpliwości? Zapytaj eksperta. Sprawdź

Ulga IP box dla programisty

Najogólniej rzecz ujmując ulga ta polega na zastosowaniu 5% podatku dochodowego liczonego od kwalifikowanych dochodów z tytułu kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w ciągu roku. Kwalifikowane dochody zaś ustala się z zastosowaniem specjalnego wskaźnika. Dotyczy to także m.in. autorskiego prawa do programu komputerowego. Ponadto dochód ten powinien być uzyskany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Więcej praktycznych wyjaśnień po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Odbierz

 

Kwalifikowane prawo własności intelektualnej

Zgodnie z art. 30ca ust. 1 PDOFizU podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

Kwalifikowanym prawem własności intelektualnej jest m.in. autorskie prawo do programu komputerowego – podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej (art. 30ca ust. 2 pkt 8 PDOFizU).

Ważne

Działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań (art. 5a pkt 38 PDOFizU).

Badania naukowe

Przy czym, badania naukowe oznaczają badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 PrSzolWyżN22 a także badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 PrSzkolWyżN22).

Prace rozwojowe

Natomiast prace rozwojowe to, zgodnie z art. 5a pkt 40 PDOFizU, to prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 PrSzkolWyżN22, czyli działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

W tym przypadku najprawdopodobniej mamy do czynienia z pracami rozwojowymi w brzmieniu przytoczonych przepisów.

Jeśli chcesz przetestować Legalis Księgowość Kadry Biznes kliknij: Sprawdź

 

Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej

Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru (tzw. wskaźnik nexus):

(a + b) x 1,3

a + b + c + d

– w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3 PDOFizU,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 PDOFizU,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Wyłączenia z kosztów

Do kosztów tych nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami. Natomiast w przypadku gdy wartość wskaźnika nexus jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.

Dochód (strata) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej

Dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 PDOFizU (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:

Ważne

W przypadku programistów sprzedaż ta polega na przeniesieniu przez podatnika przysługujących mu autorskich praw majątkowych do programu komputerowego na inny podmiot.

Zeznanie podatkowe

Podatnicy korzystający z takiego opodatkowania są obowiązani do wykazania dochodu albo straty z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód albo poniesiono stratę (art. 30c ust. 11 PDOFizU).

Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Obowiązek ewidencyjny

Trzeba też podkreślić bardzo ważny obowiązek ewidencyjny. Podatnik, który ma zamiar skorzystać z ww. preferencji ma bowiem obowiązek prowadzić szczegółową ewidencję w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac. Zgodnie z art. 30cb ust. 1 PDOFizU podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca PDOFizU są obowiązani:

Ważne

Przy czym nie oznacza to obowiązku prowadzenia wyłącznie ksiąg rachunkowych, czyli pełnej księgowości. Z art. 30cb ust. 2 PDOFizU wynika bowiem, że podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują wymienione wyżej informacje w odrębnej ewidencji. Co bardzo ważne, w przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c PDOFizU, czyli według skali podatkowej lub podatkiem liniowym.

Nexus

Interpretacje

Zdaniem fiskusa: „Odrębna od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencja (…) ma zatem na celu obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a także monitorowanie i śledzenie efektów prac badawczo-rozwojowych. Wskazana ewidencja jest bardzo ważna. Jej prowadzenie w sposób, który nie zapewnia osiągnięcia ww. celów, spowoduje po stronie podatnika obowiązek zapłaty podatku dochodowego według skali bądź stawki liniowej. Podkreślić należy, że w celu skorzystania z opodatkowania dochodów [według stawki 5%] podatnik ma obowiązek na bieżąco prowadzić odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, czyli od momentu poniesienia pierwszych kosztów [używanych do ustalenia wskaźnika nexus z art. 30ca ust. 4 [PDOFizU]. Przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box. (…) Zaznaczyć należy w tym miejscu, że o ile podstawą opodatkowania preferencyjną 5% stawką podatkową jest suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym, to wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus (…). Nexus wylicza się w oparciu o koszty prowadzonej bezpośrednio przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej. Istotnym jest, aby ze wskaźnika nexus wykluczyć koszty, które nie są, lub ze swej natury nie mogą być bezpośrednio związane z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem konkretnego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Ustalając wskaźnik nexus należy pamiętać, aby istniał związek pomiędzy:

– wydatkami poniesionymi przez podatnika w związku z wytworzeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,

– kwalifikowanym prawem własności intelektualnej oraz

– dochodami uzyskiwanymi z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Ta szczególna metoda ujmowania kosztów we wskaźniku ma zastosowanie jedynie na potrzeby kalkulacji tego wskaźnika. Należy również pamiętać, że wskaźnik nexus jest obliczany oddzielnie dla dochodów z poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W związku z tym należy również ustalić odrębnie koszty faktycznie poniesione na działalność badawczo-rozwojową związaną z danym prawem. Przyjąć należy zatem, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście wydatki, które kwalifikują się jako koszty prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej, to wydatki związane z wytworzeniem w ramach tej działalności kwalifikowanego IP należy uznać za koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z zastrzeżeniem art. 30ca ust. 5 [PDOFizU]” [uzup. i podkr. Autora] (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30.1.2023 r., 0115-KDWT.4011.1000.2022.2.KB).

Bezpośrednie konsultacje z ekspertami od podatków dzięki poradni eksperckiej. Sprawdź

Koszty bezpośrednio związane z działalnością

Warto wspomnieć, że kosztami bezpośrednio związanymi z działalnością polegającą na realizacji praw autorskich mogą być koszty m.in.:

 

Wyłączenie obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego – nowe rozporządzenia

Uchylono obowiązujące do końca 2022 roku rozporządzenia w podatku dochodowym od osób prawnych i od osób fizycznych dotyczące wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku. Jednocześnie wydano dwa nowe rozporządzenia Ministra Finansów z 28.12.2022 r.:

1) w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2852);

2) w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2834), które obowiązują od 1.1.2023 r.

W rozporządzeniach zaktualizowano katalog ograniczeń w stosowaniu wyłączeń w stosowaniu tzw. mechanizmu pay & refund.

Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

Ponadto przedłużono na 2023 r. okres obowiązywania wyłączenia w stosowaniu mechanizmu pay & refund względem wypłat należności, o których mowa w art. 26 ust. 2c PDOPrU (odpowiednio w art. 41 ust. 12 PDOFizU). Jak wyjaśnia MF, powodem dodania tego wyłączenia była zgłaszana przez środowisko płatników technicznych i emitentów całkowita lub częściowa niemożliwość wykonywania przez nich tych obowiązków i wynikające stąd problemy w poborze podatku u źródła, które nasiliły się po wejściu w życie zmian wprowadzonych od 1.1.2022 r. Dodatkowym celem dodanego wyłączenia było wykorzystanie okresu „zawieszenia” do przygotowania zmian ustawowych określających pobór podatku, który byłby adekwatny do rzeczywistej wiedzy uczestników tego procesu i ich zdolności do ustalenia przesłanek powiązania i sumy należności. W związku z tym, że rozwiązania na poziomie ustawowym nie zostały jeszcze przygotowane, przedłużono obowiązywanie tego wyłączenia do końca 2023 roku.

Wyłączenie stosowania mechanizmu pay & refund na podstawie rozporządzenia dalej ma być zależne od spełnienia warunków do zastosowania preferencji (tj. niepobrania podatku, zastosowania niższej stawki lub zwolnienia), wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Projektowane zmiany w aktach osobowych

Uregulowanie w przepisach Kodeksu pracy możliwości wprowadzenia przez pracodawcę prewencyjnej kontroli trzeźwości oraz na obecność środków działających podobnie do alkoholu – poprzez zapisy regulaminu pracy lub obwieszczenia tego dotyczącego – powiązane jest z pojawieniem się pewnych dokumentów i informacji z tym związanych. Będzie to potwierdzenie poinformowania pracownika o możliwości objęcia go kontrolą oraz same wyniki kontroli. Pewne, i to dosyć liczne w praktyce, dokumenty indywidualne dotyczące pracownika powstawać będą w związku ze stosowaniem pracy zdalnej. W związku z tym resort rodziny i pracy przygotował projekt zmiany rozporządzenia MRPiPS z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2369). Zakłada się, że rozporządzenie nowelizujące wejdzie w życie po upływie 7 dni od dnia jego ogłoszenia.

Zmiany w części B

Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. W związku z tym, że przepisy dodanego do KP art. 221c § 12 oraz art. 221e § 2 KP ustanawiają obowiązek poinformowania nowo zatrudnionego pracownika objętego kontrolą trzeźwości lub na obecność środków podobnie działających do alkoholu o tych regulacjach w postaci papierowej lub elektronicznej w część B akt osobowych poza potwierdzeniem poinformowania pracownika:

będzie również zamieszczane potwierdzenie poinformowania pracownika „o kontroli trzeźwości pracowników lub o kontroli na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu, grupie lub grupach pracowników objętych taką kontrolą i sposobie jej przeprowadzania (art. 221c § 12 oraz art. 221e § 2 Kodeksu pracy)”.

Więcej treści kadrowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

W związku z „zamianą” telepracy na pracę zdalną w § 3 w pkt. 2 w lit. v rozporządzenia, wyrazy „w formie telepracy” zastąpione będą wyrazem „zdalnej”. W części B umieszczane będą zatem dokumenty dotyczące wykonywania pracy w formie pracy zdalnej. Niestety w obecnym brzmieniu projekt zmian rozporządzenia nie przewiduje, by niektóre z tych dokumentów były umieszczone w „pozostałej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy”, co byłoby trafnym rozwiązaniem w stosunku do wniosków pracowników o wykonywanie pracy zdalnej okazjonalnie, których może gromadzić się znaczna ilość. Wydaje się, że akta osobowe nie są trafnym miejscem na ich przechowywanie.

Odnośnie pracy zdalnej – poza wspomnianymi wnioskami – w aktach osobowych znajdą się przede wszystkim:

Nowa część E akt osobowych

Pracodawca przetwarza informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości wyłącznie w przypadku, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony dóbr, dla których ochrony wprowadzono kontrolę (można ją zaś wprowadzić wówczas, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia) i przechowuje te informacje w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania.

Z konstrukcji przepisów art. 221c § 6 KP wynika, że przechowywanie informacji o badaniu dotyczyć może jedynie tych przypadków, w których dało ono zarówno wynik pozytywny, jak też wynik ten przekracza wartości wskazane w art. 46 ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1119):

1) Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

2) Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

W uzasadnieniu projektu zmian Kodeksu pracy, które wprowadziły możliwość prewencyjnej kontroli trzeźwości wskazuje się, że przechowywanie informacji o braku alkoholu w organizmie pracownika nie jest celowe, bowiem nie pociąga to za sobą żadnych negatywnych konsekwencji dla pracownika, nie dokumentuje żadnego naruszenia obowiązków przez pracownika.

Przy środkach działających podobnie do alkoholu nie ma dolnej granicy, a zatem pracodawcy przechowywać będą wszystkie wyniki pozytywne.

Szkolenia z zakresu prawa pracy – aktualna lista szkoleń Sprawdź

W związku z czasowym okresem przechowywania tych danych (zasadniczo nie dłużej niż rok) planuje się dodanie do akt osobowych części piątej – części E. Gromadzone w niej będą dokumenty związane z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu – pracodawca umieszczać w niej będzie:

  1. informacje dotyczące kontroli trzeźwości pracownika przeprowadzonej przez pracodawcę (art. 221c 6 Kodeksu pracy),
  2. informację dotyczącą badania stanu trzeźwości pracownika przeprowadzonego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (art. 221d § 10 Kodeksu pracy),
  3. informacje dotyczące kontroli pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu (art. 221d § 10 i art. 221e § 2 Kodeksu pracy),
  4. informację dotyczącą badania pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu przeprowadzonego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (art. 221d § 10 i art. 221f § 2 Kodeksu pracy).

Projekt zakłada, że dokumenty znajdujące się w części E akt osobowych pracownika przechować będzie się w wydzielonych częściach dotyczących danej kontroli, którym przyporządkowywać się odpowiednio numery E1 i kolejne. Przechowywanie w porządku chronologicznym, numerowanie oraz tworzenie wykazu dokumentów dotyczyć będzie każdej z tych „podczęści” odnoszących się do konkretnej kontroli. W związku z usunięciem z akt osobowych pracownika informacji związanej z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu oraz z badaniem pracownika na obecność w jego organizmie alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu przeprowadzonym przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego usuwać się będzie całą wydzieloną część dotyczącą tej informacji, a pozostałym przyporządkowywane będą następujące po sobie numery.

Wniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki z o.o. a skutki w CIT

Amortyzacja środków trwałych jest w tej sytuacji możliwa.

Jeżeli wartość początkowa nabytej firmy jest dodatnia, wartość początkową środków trwałych należy wycenić wg ich wartości rynkowej. Jeżeli natomiast wartość początkowa firmy jest ujemna, wartość początkową środków trwałych będzie stanowiła różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa, a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

Przedmiot amortyzacji

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 16a ust. 1 PDOPrU, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,

3) inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 PDOPrU, zwane środkami trwałymi.

Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Ustalenie wartości początkowej

Od sposobu nabycia danych środków trwałych może być uzależniony sposób ustalania ich wartości początkowej. Sam natomiast sposób nabycia nie eliminuje prawa podatnika do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W analizowanym więc przypadku, gdzie środki trwałe zostały nabyte w ramach nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, amortyzacja tych środków trwałych jest możliwa. Ustalenia natomiast ich wartości początkowej w spółce z o.o. należy dokonać na podstawie przepisów art. 16g ust. 2 i ust. 10 PDOPrU.

Jak wynika z art. 16g ust. 10 PDOPrU, w razie nabycia w drodze kupna lub przyjęcia do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi:

1) suma ich wartości rynkowej – w przypadku wystąpienia dodatniej wartości firmy, ustalonej zgodnie z ust. 2;

2) różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, ustaloną zgodnie z ust. 3 i 5, a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi – w przypadku niewystąpienia dodatniej wartości firmy.

Zgodnie z art. 22g ust. 2 PDOFizU, wartość początkową firmy stanowi dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, ustaloną zgodnie z ust. 3 i 5, albo nominalną wartością wydanych udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład kupionego, przyjętego do odpłatnego korzystania albo wniesionego do spółki albo spółki niebędącej osobą prawną przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, odpowiednio z dnia kupna, przyjęcia do odpłatnego korzystania albo wniesienia do spółki albo spółki niebędącej osobą prawną.

Zakładając zatem, że w analizowanym przypadku wartość firmy jest dodatnia, wartość początkową środków trwałych należy wycenić wg ich wartości rynkowej. Jeżeli natomiast wartość początkowa firmy jest ujemna, wartość początkową środków trwałych będzie stanowiła różnicę między ceną nabycia przedsiębiorstwa, a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27.5.2019 r., 0112-KDIL3-3.4011.105.2019.2.AA).

Wciąż masz wątpliwości? Zapytaj eksperta. Sprawdź

Opodatkowanie VAT przychodów z reklam na serwisie YouTube

Przychody z reklam na serwisie YouTube stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowanych poza Polską, nie są więc w Polsce opodatkowane, ani zwolnione z VAT.

Więcej praktycznych wyjaśnień po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Odbierz

 

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z tzw. eksportem usług, czyli świadczenia usług między podatnikami VAT z różnych państw.

Usługi te nie są opodatkowane VAT w Polsce. Zgodnie bowiem z art. 28b ust. 1 VATU, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Skoro miejscem świadczenia tych usług powinna być Irlandia, to tamtejsze przepisy decydują o tym czy i w jaki sposób powinny być rozliczone przez Google Ireland Limited.

Jednocześnie, ze względu na miejsce świadczenia, usługi te nie mogą być zwolnione z VAT w Polsce, ponieważ zwolnienia dotyczą tylko transakcji, które podlegają VAT w Polsce.

Polski podatnik ma w tej sytuacji obowiązek wystawienia faktury bez VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie” (art. 106e ust. 1 pkt 18 VATU), ujęcia transakcji w rejestrach VAT (art. 109 ust. 3a VATU) oraz wykazania ich w informacji podsumowującej VAT UE (art. 100 ust. 1 pkt 4 VATU).

Bezpośrednie konsultacje z ekspertami od podatków dzięki poradni eksperckiej. Sprawdź

Podobnie sytuacja wyglądałaby gdyby osoba fizyczna korzystała ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Zwolnienie to wynika z art. 113 ust. 1 VATU i obejmuje podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Przy czym, do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku VAT. Wspomniane zwolnienie dotyczy „sprzedaży”, czyli transakcji krajowych. Przez co również dla takiego podatnika eksport usług jest nieopodatkowany w Polsce, nie wpływa na możliwość stosowania zwolnienia z art. 113 ust. 1 VATU, ale polski podatnik powinien wystawić fakturę na rzecz Google Ireland Limited (baz VAT).

Kontrola trzeźwości – zmiany w Kodeksie pracy a ochrona danych osobowych

W dotychczasowym stanie prawnym, zdaniem Prezesa UODO, pracodawca może przetwarzać informację o obecności w organizmie pracownika alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu jedynie za zgodą wyrażoną z inicjatywy tego pracownika. Zdaniem organu nadzorczego w dotychczasowym stanie prawnym możliwe było wyłącznie kontrolowanie pracowników na podstawie dotychczasowego art. 17 ust. 1 AlkU, zgodnie z którym kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodziłoby uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Konieczne przy tym było przekazanie pracownikowi okoliczności będących podstawą decyzji. Jak wskazuje Prezes UODO, w dotychczasowym stanie prawnym „pracodawca w ogóle nie musi np. wzywać policji, by zbadała alkomatem pracownika. Samo uzasadnione podejrzenie, że dana osoba jest pod wpływem alkoholu jest wystarczające, by nie dopuścić jej do pracy. Dlatego też badanie alkomatem mogło być zainicjowane przez pracownika np. w odpowiedzi na zarzut, że jest pod wpływem” [Prezes UODO, nowelizacja kodeksu pracy nie dała pracodawcom uprawnienia do badań alkomatem, źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/1076, dostęp: 30.5.2022 r.]. Prezes UODO wykluczał przy tym explicite wyrywkowe czy prewencyjne badania pracowników alkomatem przez pracodawcę.

Pomimo jednoznacznych wytycznych Prezesa UODO wielu pracodawców przeprowadzało tego typu badania. Podnoszono przy tym, że wytyczne organu nadzorczego były niekiedy trudne do zastosowania zwłaszcza w przypadku większych zakładów pracy, gdzie obserwacja pracowników, która mogłaby prowadzić do powstania uzasadnionego podejrzenia, że konkretna osoba jest pod wpływem alkoholu, w praktyce byłaby niemożliwa. Ponadto należy wskazać, że taka ocena zawsze jest obarczona wysokim ryzykiem błędu, a widoczne objawy spożywania alkoholu, takie jak bełkotliwe wypowiedzi czy chwiejny krok, nie występują w każdym przypadku spożycia alkoholu.

Jako że praca w stanie po użyciu alkoholu rodzi poważne ryzyka w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pracy, należy pozytywnie ocenić uregulowanie tej kwestii w Ustawie. Projekt Ustawy został zaproponowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w celu umożliwienia pracodawcom wprowadzenia prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w pewnych ściśle określonych i uzasadnionych przypadkach, a także wprowadzenia regulacji dotyczących pracy zdalnej jako rozwiązania stałego. W głosowaniu z dnia 1.12.2022 r. Sejm zdecydował o przyjęciu Ustawy w całości oraz przekazano ją Prezydentowi oraz Senatowi. Po odrzuceniu poprawek Senatu, Prezydent podpisał ustawę 27 stycznia 2023 r. i wejdzie ona w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia. Przepisy dotyczące pracy zdalnej wejdą w życie po upływie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia.

Przesłanki i sposób mierzenia stężenia alkoholu

Ustawa przewiduje wprowadzenie do kodeksu pracy art. 221c KP, zgodnie z którym pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. W Ustawie wskazano przy tym, że kontrola nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Co ciekawe analogiczne uregulowania dotyczą monitoringu wizyjnego, który również nie może naruszać powyższych dóbr.

W Ustawie stosunkowo szczegółowo określono sposób przeprowadzenia kontroli trzeźwości. Zgodnie z uchwalonym przez Sejm art. 221c § 4 KP kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Pracodawca jest zobowiązany wskazać w szczególności, z jakiego rodzaju urządzenia będzie korzystał (np. czy będzie to alkomat ustnikowy czy bezustnikowy bądź bramka z alkomatem), a także czy będzie codziennie przeprowadzał kontrolę wszystkich pracowników, czy jedynie ich części (np. rotacyjnie), określi również czas przeprowadzania kontroli (czy będzie jej dokonywał jedynie przed rozpoczęciem przez pracowników wykonywania pracy w danym dniu, czy również w czasie pracy).

Zgodnie z logiką uchwalonych przepisów podejmowanie decyzji technicznych dotyczących przeprowadzenia pomiaru powinno być pozostawione w gestii pracodawcy. W pewnych branżach będzie bowiem możliwe objęcie taką kontrolą całych działów czy wydziałów, w pozostałych przypadkach zaś konieczne może być wyodrębnienie poszczególnych stanowisk, na których pracownicy będą podlegali kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu.

Zgodnie z wprowadzanym Ustawą art. 221c § 5 KP kontrola trzeźwości ma polegać na stwierdzeniu u pracownika:

Zgodnie z § 6 przywołanego artykułu pracodawca przetwarza informacje o dacie, godzinie i minucie badania, o którym mowa w § 4, oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu, albo stan nietrzeźwości wyłącznie w przypadku, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Jak wynika z uzasadnienia Ustawy [Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, źródło: https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/2335_u3/$file/2335_u3.pdf, dostęp: 30.5.2022 r.], zdecydowano się na umożliwienie przetwarzania wyłącznie wyniku pozytywnego testu, ponieważ konieczność „przechowywania przez pracodawcę informacji o braku alkoholu w organizmie pracownika doprowadziłaby do znacznego rozbudowania akt osobowych pracownika. Należy bowiem zauważyć, że kontrola taka może być przeprowadzana wielokrotnie w ciągu roku” Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, źródło: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2335, dostęp: 12.12.2022 r.

Stosownie do art. 46 ust. 2 AlkU stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Zgodnie z art. 46 ust. 3 AlkU stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Zatem zgodnie ze wskazanym artykułem in fine równoznaczne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika uznaje się przypadki, w których zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu.

W związku z powyższym oraz faktem, że pracodawca dokonuje kontroli przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, wyniki badania będą zasadniczo zależne od stężenia alkoholu w wydychanym przez pracownika powietrzu i zostały zobrazowane poniższą tabelą:

Tabela 1. Wynik badania w zależności od stężenia alkoholu w wydychanym przez pracownika powietrzu

Wynik badania Brak obecności alkoholu w organizmie pracownika Obecność alkoholu wskazująca na stan po użyciu alkoholu Stan nietrzeźwości
Stężenie alkoholu w wydychanym przez pracownika powietrzu Mniejsze niż 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. Większe lub równe 0,1 mg i mniejsze lub równe 0,25 mg w 1 dm3. Większe niż 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Utrwalenie wyniku badania W przypadku negatywnego wyniku nie jest on utrwalany. Tylko jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

 

Badanie na obecność narkotyków

Badanie stężenia alkoholu to niejedyna forma kontroli, którą zgodnie z projektem Ustawy pracodawca będzie mógł prowadzić wobec pracowników. W projektowanych zmianach zdecydowano się na posługiwanie się pojęciem „środków działających podobnie do alkoholu”. Sformułowanie to w chwili obecnej występuje w ustawie z dnia 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Projektodawca określił jednocześnie, że szczegółowy wykaz takich środków powinien być określony w rozporządzeniu i w zależności od potrzeb aktualizowany. Pracodawca będzie musiał zachować przy tym zgodność z przepisami rozporządzenia, które zostanie wydane na podstawie wprowadzanego art. 221g KP.

W tracie prac nad projektem Ustawy przygotowano również projekt rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 28.3.2022 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika [Projekt rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 28.3.2022 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika, źródło: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12354104/katalog/12835646#12835646, dostęp: 12.12.2022 r.]. Zgodnie z projektowanym § 10 rozporządzenia środkami uznanymi za działające podobnie do alkoholu są opioidy, amfetamina i jej analogi, kokaina, tetrahydrokanabinole, benzodiazepiny.

Więcej treści RODO po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

Czas przechowywania informacji o kontroli trzeźwości

Zgodnie ze zmianami wynikającymi z Ustawy do kodeksu pracy zostanie wprowadzony art. 221c § 6, zgodnie z którym pracodawca będzie przetwarzał informacje o dacie, godzinie i minucie badania przeprowadzonego w ramach kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu oraz wyniku tego badania, wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości lub stan po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu. Informacje te będą przechowywane w aktach osobowych pracownika zasadniczo przez rok.

Powyższy okres uregulowany przez ustawodawcę stanowi podstawowy okres przetwarzania danych osobowych pracowników w odniesieniu do pozytywnych wyników kontroli na obecność alkoholu lub narkotyków. Należy przy tym odnotować, że pracodawca nie powinien zasadniczo przetwarzać danych osobowych poprzez utrwalenie wyników negatywnych. W zależności od zastosowanej metody kontroli, może to przesądzać, że wyłącznie dane o pozytywnych wynikach pracowników, będą podlegały pod RODO zgodnie z art. 2 ust. 1 RODO. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której kontrola będzie odbywała się w sposób niezautomatyzowany, a zatem niepodlegający pod stosowanie RODO. Powyższy podstawowy termin może być przedłużony w następujących przypadkach.

Zgodnie z art. 221c § 7 w przypadku zastosowania kary upomnienia, kary nagany lub kary pieniężnej pracodawca przechowuje informacje, o których mowa w § 6, w aktach osobowych pracownika do czasu uznania kary za niebyłą zgodnie z art. 113 KP. Zasadniczo zgodnie z art. 113 § 1 KP zdanie pierwsze karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy.

Ostatnią możliwością przedłużenia czasu przetwarzania danych wynikającą z Ustawy jest przypadek wskazany w art. 221c § 8, zgodnie z którym informacje o wyniku badania wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości oraz o jego dacie, godzinie i minucie, mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa. W takim przypadku okres przetwarzania informacji o badaniu ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Po upływie powyższych okresów dane osobowe powinny być usunięte.

Obowiązek uregulowania kontroli trzeźwości

Ostatnie paragrafy przywołanego artykułu regulują kwestie stricte związane z formalnościami związanymi z kontrolą trzeźwości. Przede wszystkim zgodnie z § 10 wskazanego artykułu wprowadzenie kontroli trzeźwości ustala się w:

Uregulowanie takich kwestii powinno jasno wskazać:

Projektodawca wskazywał przy tym, że przesądzanie powyższych kwestii na poziomie Ustawy nie byłoby korzystne z perspektywy celu, jakim jest umożliwienie stosowania kontroli trzeźwości z uwzględnieniem specyfiki różnych zakładów pracy. Jak wskazano przy tym w uzasadnieniu Ustawy, pracodawca w szczególności powinien wskazać:

Ponadto zgodnie z § 11 wskazanego artykułu pracodawca powinien poinformować obecnych pracowników o kontroli trzeźwości w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. Zgodnie z § 12 wskazanego artykułu nowym pracownikom na stanowiskach objętych kontrolą trzeźwości należy przekazać powyższe informacje w postaci papierowej lub elektronicznej.

Ochrona danych osobowych – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Wyniki badania i dalsze działania

Projektodawca przewiduje w projekcie możliwość niedopuszczenia pracownika do pracy w wyniku przeprowadzenia kontroli. Możliwość taka jest zapewniona we wprowadzanym art. 221d § 1 i 2 KP.

Pracodawca nie dopuszcza pracownika do pracy, jeżeli:

Informację dotyczącą podstawy niedopuszczenia pracownika do pracy przekazuje się pracownikowi do wiadomości. Na marginesie można wskazać, że wprowadzane przepisy nie wydają się być przy tym konsekwentne, ponieważ dając pracodawcy możliwość skontrolowania trzeźwości pracownika, jednocześnie uprawniają pracodawcę do niedopuszczenia pracownika do pracy wyłącznie na podstawie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości. Kierując się zasadami logiki, wydaje się, że podejrzenie powinno móc być podstawą dla pracodawcy przeprowadzenia kontroli (np. w sposób nadzwyczajny, poza zwykle przewidzianą częstotliwością kontroli).

Wydaje się, że wprowadzana konstrukcja stanowi analogię do aktualnego art. 17 ust. 1 AlkU, zgodnie z którym kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy.

Po przekazaniu pracownikowi informacji dotyczącej niedopuszczenia go do pracy pracownik oraz pracodawca mogą zażądać ponownego zbadania trzeźwości pracownika. Badanie takie przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Badanie zasadniczo powinno odbyć się bez potrzeby przeprowadzenia badania laboratoryjnego, natomiast w pewnych przypadkach możliwe jest również przeprowadzenie badania krwi. Badanie będzie odbywało się w zgodzie z rozporządzeniem wydanym przez ministra właściwego do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw pracy na podstawie projektowanego art. 221g KP.

Delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia

Z perspektywy pracodawcy kluczowe jest, że rozporządzenie nie określa wyłącznie warunków i metod przeprowadzenia badań na obecność alkoholu w organizmie pracownika oraz badań na obecność w organizmie pracownika środków działających podobnie do alkoholu przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ wykaz środków działających podobnie do alkoholu. Rozporządzenie powinno uwzględnić metodykę przeprowadzania takich badań, konieczność zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, a także konieczność sprawnego przeprowadzenia badań i zagwarantowania wiarygodności wyników badania krwi i moczu przy jednoczesnym poszanowaniu godności oraz innych dóbr osobistych pracownika i zasad ochrony danych osobowych

Powyższe regulacje według treści projektu będą stosowane odpowiednio do pracodawców organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osoby fizyczne prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą, a także do osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, których praca jest organizowana przez tych pracodawców.

Podstawa prawna przetwarzania danych

Wprowadzenie kontroli trzeźwości w zakładzie pracy wiąże się również z koniecznością zapewnienia zgodności takiego procesu z prawem ochrony danych osobowych. Pierwszą kwestią, którą należy przeanalizować jest określenie właściwej podstawy prawnej względem przetwarzanych danych, zgodnie z art. 6 RODO.

Zasadniczo pracodawca, który decyduje się na wprowadzenie kontroli trzeźwości, może to zrobić tylko jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Należy jednak wskazać, że w tym przypadku, pracodawca zyskuje wyłącznie uprawnienie do wprowadzenia kontroli trzeźwości, ponieważ ostateczna decyzja pozostaje w jego gestii. Z tego powodu zasadniczo prawidłową podstawą prawną nie będzie niezbędność przetwarzania do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze.

W ocenie autora prawidłową podstawą zasadniczo będzie prawnie uzasadniony interes pracodawcy, polegający na niezbędności przetwarzania w celu ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia – w zależności od konkretnej przesłanki, która przesądziła o stosowaniu kontroli.

Zgodnie z treścią uzasadnienia projektu ustawy, prawodawca przesądza, że „informacje o obecności w organizmie pracownika alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, nawet mające charakter ogólny, stanowią dane dotyczące zdrowia” [Uzasadnienie projektu ustawy z 1 kwietnia o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, źródło: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12354104, dostęp: 7.12.2022 r.]., a zatem dane szczególnych kategorii w rozumieniu art. 9 ust. 1 RODO. Podobne stanowisko wyraził również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w stanowisku z 27.6.2019 r. [Stanowisko Prezesa UODO z 27.6.2019 r. źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/1076, dostęp 7.12.2022 r.] Nie wchodząc głębiej w kwestię analizy możliwości interpretacji a contrario należy przyjąć, że w takim przypadku, konieczne jest przypisanie odpowiedniej przesłanki z art. 9 ust. 2 RODO. W ocenie autora odpowiednią przesłanką przetwarzania danych szczególnych kategorii stanowi art. 9 ust. 2 lit. b RODO, zgodnie z którym przetwarzanie jest dozwolone m.in. w takim zakresie w jakim jest ono niezbędne do wykonywania szczególnych praw przez administratora w dziedzinie prawa pracy, o ile jest to dozwolone prawem państwa członkowskiego, przewidującym odpowiednie zabezpieczenia praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą. Warto również odnotować, że w projekcie zostały przewidziane pewne zabezpieczenia praw pracowników, takie jak m.in. konieczność jasnego określenia zasad kontroli w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, lub możliwość przeprowadzenia ponownego badania, szerzej opisane powyżej.

Wciąż masz wątpliwości? Zapytaj eksperta. Sprawdź

Zmiany w zwolnieniach od podatku akcyzowego

Od 1.1.2023 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 22.12.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2851). Wprowadzone zmiany w rozporządzeniu:

1) umożliwiają jednostkom samorządu terytorialnego (JST) stosowanie zwolnienia od akcyzy określonego dla prosumentów energii elektrycznej produkowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, gdy łączna moc generatorów wykorzystywanych przez te jednostki, jak i jej jednostki organizacyjne do produkcji energii z odnawialnych źródeł energii (dalej: OZE) przekroczy 1 MW;

2) dostosowują do zmian w ustawie akcyzowej przepisy odnoszące się do zasad opodatkowania (stosowania obniżonej stawki akcyzy) dla małych browarów;

Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj

3) umożliwiają stosowanie na zasadzie wzajemności zwolnienia od akcyzy przez uprawnionych członków personelu dyplomatycznego, obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych uprawnionych członków personelu dyplomatycznego, obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych w przypadku odstąpienia przez te osoby zwolnionych z akcyzy samochodów osobowych przed upływem trzech lat, gdy pobyt tych osób na terytorium kraju ulega skróceniu z uwagi na ważny interes służby dotyczący konieczności ich oddelegowania do pracy w innym państwie;

4) doprecyzowują stosowanie zwolnienia od akcyzy przez uprawnionego członka Dowództwa Sojuszniczego oraz na użytek uprawnionego członka rodziny uprawnionego członka Dowództwa Sojuszniczego, który ukończył 18 rok życia;

5) wprowadzają zmianę wzoru zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy samochodu osobowego.