Jeśli te świadczenia są odpłatne, to wspólnicy uznawani są z tego tytułu za podatników VAT, ponieważ świadczenia te są „powtarzające się” i wykorzystywane są przez spółki dla potrzeb ich działalności gospodarczej.
Możliwość ustanowienia w umowie spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych od wspólników jest jedną z cech charakterystycznych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie z art. 176 § 1 KSH jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Z kolei z art. 176 § 2 KSH wynika, że wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.
Według art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przy czym, świadczenia te powinny być dokonane przez podatnika VAT, aby podlegały opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 VATU podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Ze względu na to, że spółki z o.o. wykorzystują otrzymane świadczenia niepieniężne we własnej działalności gospodarczej, a według art. 176 § 1 KSH mają one być powtarzające się i przeważnie odpłatne, uznaje się, że wspólnicy są z tego tytułu podatnikami VAT.
Potwierdza to np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 19.2.2024 r. (0114-KDIP1-1.4012.3.2024.2.AKA), gdzie wskazano, że:
„Świadczenia niepieniężne wykonywane przez Wspólnika zgodnie z umową Spółki na podstawie art. 176 KSH – mają charakter odpłatny. W przypadku świadczenia przez Wspólnika na podstawie umowy Spółki odpłatnie usług na rzecz Spółki mamy do czynienia ze świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść, tj. Spółka. Wspólnik natomiast w zamian za wykonane świadczenie niepieniężne otrzymuje od Spółki określone wynagrodzenie”.
Stanowisko takie zostało wskazane również w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 14.12.2022 r. (0113-KDIPT1-2.4012.664.2022.4.JSZ).
Warto zwrócić uwagę na to, że zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 1 i pkt 3 VATU osoby fizyczne nie są podatnikami VAT z tytułu:
1) czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy,
2) czynności kwalifikowanych do „działalności wykonywanej osobiście” dla potrzeb PIT, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Jednak na gruncie PIT uznaje się, że przychody wspólników osiągane na podstawie art. 176 KSH są zaliczane do „innych źródeł” – tak np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 13.12.2022 r. (0113-KDIPT2-3.4011.704.2022.3.JŚ). Oznacza to brak możliwości uznania, że wspólnicy nie są podatnikami na podstawie art. 15 ust. 3 VATU.
Stanowisko takie zostało wskazane również w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 14.1.2022 r. (0111-KDIB3-1.4012.975.2021.2.IK):
„Z powołanych przepisów wynika, że możliwość stosowania cyt. przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 [VATU] i tym samym możliwość wyłączenia z grona podatników osobę fizyczną będącą Wspólnikiem Spółki, wymaga łącznego spełnienia wszystkich wymienionych w przepisie kryteriów, w tym zaliczenia przychodów z tytułu wykonania tych czynności do przychodów wymienionych w art. 13 pkt 2-9 [PDOFizU] lub w art. 12 pkt 1-6 [PDOFizU]. Stąd też niespełnienie warunku w zakresie uznania przychodów osiąganych z tytułu wykonywanych czynności za przychody wymienione w art. 12 ust. 1-6 [PDOFizU] (przychody z tytułu wykonywanej pracy) lub w art. 13 pkt 2-9 [PDOFizU] (przychody z działalności wykonywanej osobiście) powoduje, iż czynności wykonywane odpłatnie przez Pana jako Wspólnika Spółki uznać należy za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym będzie Pan podatnikiem z tytułu czynności wykonywanych odpłatnie na rzecz Spółki w okolicznościach wskazanych we wniosku i będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych [przyp. autora]”.
Powtarzające się świadczenia niepieniężne, w zależności od ich przedmiotu, mogą być dostawą towarów albo świadczeniem usług dla potrzeb VAT.
