Rozliczanie podatkiem liniowym
Obecnie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybrać jako formę rozliczenie podatku dochodowego – tzw. podatek liniowy. Stawka podatku jest stała i wynosi 19% od dochodu, przy czym tak wyliczony podatek można pomniejszyć o składkę zdrowotną (dokładnie 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej). Taka forma opodatkowania choć zawiera pewne ograniczenia jest korzystna dla lepiej zarabiających przedsiębiorców, bowiem nie podlega progresywnej stawce opodatkowania (tak jest przy opodatkowaniu wg skali).
Jednak podatnicy wybierający rozliczenie podatkiem liniowym nie mogą skorzystać z niektórych ulg, m.in. internetowej czy na dzieci. Nie mogą też rozliczyć się wspólnie z małżonkiem. Nie ma też do nich zastosowania kwota wolna od podatku, która dotyczy podatników rozliczających się na zasadach ogólnych wg skali.
Ten sposób rozliczenia zmieni się znacznie po wejściu w życie od 1 stycznia 2022 r. zmian w podatkach wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu. Najistotniejszą zmianą będzie brak możliwości obniżenia podatku dochodowego o składkę zdrowotną – to dotyczy zresztą wszystkich podatników nie tylko rozliczających się podatkiem liniowym. Ponadto zmieni się sposób naliczania składki zdrowotnej. Będzie ona liczona od dochodu i sposób jej wyliczenia będzie zależeć od formy opodatkowania.
Składka zdrowotna
Zmiany w ramach Polskiego Ładu wprowadzone do ustawy z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – przewidują, że składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, którzy rozliczają się liniowo wyniesie 4,9% podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%:
1) minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego, w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru;
2) iloczynu liczby miesięcy w roku składkowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu tego roku składkowego, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru.
Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości obowiązywać będzie od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego, będzie to rok składkowy. Składka zdrowotna za styczeń 2022 r. będzie ustalana jeszcze na podstawie dotychczasowych zasad, jednak już nie będzie odliczana od podatku. W tej sytuacji pojawia się problem skoro rok składkowy to rok od 1 lutego do 31 stycznia roku następnego, to jak ustalić minimalne wynagrodzenie na 1 stycznia dla składki za luty 2022 r. Niewątpliwie jest to błąd ustawodawcy, jeśli przepis art. 79a ww. ustawy nie zostanie doprecyzowany to najprawdopodobniej w drodze wykładni celowościowej będzie się przez minimalne wynagrodzenie przyjmować kwotę minimalnego wynagrodzenia na 1.1.2022 r. w kwocie 3010 zł. To oznaczałoby, że minimalna miesięczna składka zdrowotna podatnika rozliczającego się liniowo wyniesie 270,90 zł (3010 zł x 9%). Jednak nie można tej składki odliczyć od podatku.
Składka zdrowotna będzie odliczana od dochodu pomniejszanego tylko o składki na ubezpieczenie społeczne, natomiast tego dochodu do wyliczenia składki zdrowotnej nie będzie można pomniejszyć o przysługujące podatnikowi ulgi (np. ulgi na złe długi czy B+R) co jest możliwe do wyliczenia dochodu do opodatkowania.
Przykład
Podatnik rozliczający się liniowo za luty 2021 r. od dochodu 10 000 zł obliczył 19% podatek, który pomniejszył o składkę zdrowotną w kwocie 312,02 zł, czyli (10 000 zł x 19%) – 312,02 zł = 1900 zł -312,02 zł = 1587,98 zł to podatek plus nieodliczona składka zdrowotna 69,79 zł (381,81 zł – 312,02 zł). Razem obciążenie za luty 2021 r.: 1587, 98 zł + 69,79 zł = 1657,77 zł.
Ten sam podatnik za luty 2022 r. od 10 000 zł zapłaci 1900 zł podatku i 490 zł składki zdrowotnej, którą obliczy od dochodu (10 000 zł x 4,9%), której jednak nie odliczy od podatku. Razem obciążenie za luty 2022 r.: 1900 zł (podatek) + 490 zł (składka zdrowotna) = 2390 zł. Zapłaci zatem w luty 2022 r. o 732,23 zł (2390 zł-1657,77zł).
Jakie rozliczenie wybrać?
Od nowego roku obciążenia podatkowe podatników rozliczających się liniowo znacznie wzrosną. Można się zastanawiać czy w takim razie nie lepiej przejść na rozliczenie według skali podatkowej. Na to pytanie jednak trudno odpowiedzieć jednoznacznie, bowiem dużo zależeć będzie od tego w jakiej wysokości dochody podatnik osiągnie w przyszłym roku, co oczywiście jest trudne do jednoznacznego określenia zważywszy na wiele zewnętrznych czynników ekonomicznych, które na to wpływają.
Zmiana w skali podatkowej
W każdym razie, jeśli chodzi o rozliczenie przedsiębiorców według skali podatkowej to ich też obejmą znaczące zmiany. Korzystne zmiany polegają na tym, że kwota wolna od podatku wzrośnie do 30 000 zł, a także zostanie podwyższona do 120.000 zł kwota dochodu rozliczana stawką 17% w pierwszym progu podatkowym. Natomiast negatywną zmianą będzie również składka zdrowotna, która będzie obliczana w wysokości 9% od dochodu i również nie będzie jej można odliczyć od podatku. Zatem przykładowo od 10 000 zł będzie to 900 zł składki zdrowotnej. Jednak żeby złagodzić to obciążenie ustawodawca przewidział tzw. ulgę dla klasy średniej, o którą będzie można pomniejszyć dochód. Kwota ulgi wyliczana będzie jako iloczyn przychodów (kwoty brutto) i odpowiedniego wskaźnika, przy czym dotyczy przychodów w przedziale od 68 000 do 133 000. Jeśli podatnik przekroczy taki przychód traci ulgę. Tę ulgę można będzie odliczać miesięcznie albo w zeznaniu podatkowym. Przy czym jeśli podatnik będzie z niej korzystał w ciągu roku, a w zeznaniu rocznym okaże się, że jego przychody są wyższe niż 133 000 to będzie musiał całą ulgę zwrócić. Bezpieczniej będzie z tej ulgi więc skorzystać dopiero w zeznaniu podatkowym.
Podsumowanie
O tym jaką w przyszłym roku wybrać formę opodatkowania musi zdecydować każdy podatnik indywidualnie, mając na uwadze to jakie może osiągnąć w przyszłym roku dochody. Na pewno dla podatników lepiej zarabiających, którzy docelowo nie będą mogli skorzystać z ulgi dla klasy średniej, nadal bardziej opłacalną formą będzie podatek liniowy z 4,9% składką zdrowotną od dochodu, niż rozliczenie wg skali z 9% składką zdrowotną od dochodu.
