W związku z wyrokiem TSUE z 15.4.2021 r. w sprawie nr C-935/19 Grupa Warzywna sp. z o.o. dotyczącym zgodności z prawem unijnym polskich regulacji VATU dotyczących dodatkowego zobowiązania podatkowego wystąpiła konieczność zmiany dostosowującej sankcję VAT do ww. wyroku. Zmianę tę wprowadzono poprzez nowelizację art. 112b i art. 112c VATU i zmiana ta obowiązuje od 6.6.2023 r. W wyniku wprowadzonej zmiany sankcja w VAT może być ustalona w dowolnej wysokości, jednak nie wyższej niż wskazanej w VATU.
Po zmianie sankcje w VAT mają być wymierzane zgodnie z zasadą proporcjonalności w zindywidualizowany sposób. Sankcja VAT może wynosić do 30%, do 20%, do 15% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. W konsekwencji, sankcja może być ustalona w dowolnej wysokości, jednak nie wyższej niż wskazana w przepisach VATU.
Okoliczności uwzględniane przy ustalaniu sankcji
Zgodnie z dodanym ust. 2b do art. 112b VATU, ustalając dodatkowe zobowiązanie podatkowe, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego bierze pod uwagę:
1) okoliczności powstania nieprawidłowości;
2) rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości;
3) rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku;
4) kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe;
5) działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.
Sankcje 100% za celowe działania
Dokonano również zmiany art. 112c VATU regulującego zastosowanie 100% sankcji. Zastosowanie tej sankcji jest możliwe tylko w przypadku stwierdzenia przez organ, że działanie podatnika było skutkiem celowego działania podatnika lub jego kontrahenta, o którym podatnik miał wiedzę. W twej sytuacji 100% wysokość dodatkowego zobowiązania podatku naliczonego wynika z faktury, która:
1) została wystawiona przez podmiot nieistniejący,
2) stwierdza czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
3) podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
4) potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 KC – w części dotyczącej tych czynności.
W konsekwencji przypadki, w których dojdzie co prawda do odliczenia z wadliwych faktur, ale będzie to związane z brakiem należytej staranności, nie będą objęte taką samą sankcją jak w przypadku, gdy dojdzie do oszustwa.
Postępowania wszczęte i niezakończone
Zgodnie z art. 25 przepisów przejściowych wprowadzających Pakiet Slim VAT 3 również do postępowań i kontroli wszczętych i niezakończonych przez 6.6.2023 r. (przed wejściem w życie zmienionych przepisów dotyczących sankcji) stosuje się przepisy art. 112b i art. 112 VATU w nowym brzmieniu.
Podsumowując warto przypomnieć, że sankcje VAT (w tym 100% sankcja) mają zastosowanie tylko do podatników, którzy nie zostali obciążeni za ten sam czyn odpowiedzialnością za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe. Kary z KKS mają zastosowanie do osób fizycznych.
