Opis sytuacji: Podatnik korzysta ze zwolnienia z VAT i prowadzi PKPiR. Podatnik świadczył m.in. usługi dla osób prywatnych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów), wynagrodzenie za usługi było płatne gotówką i przelewami, za usługi wystawiał fakturę VAT ale nie założył kasy fiskalnej i nie rejestrował sprzedaży na kasie fiskalnej. Sprzedaż była ujmowana w PKPiR na podstawie wystawianych faktur. Limit na kasę fiskalną – 20 000 zł obliczony był proporcjonalnie od pierwszej sprzedaży został przekroczony w październiku 2023 r. a kasa fiskalna będzie zakupiona i używana dopiero od marca 2024, czyli po terminie.
Prawidłowo zostało zidentyfikowane, że podatnik zbyt późno rozpoczął ewidencjonowanie sprzedaży w stosunku do wpłat gotówkowych.
W przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w art. 111 ust. 1 VATU wprowadzony został obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Podatnicy rozpoczynający sprzedaż na rzecz osób fizycznych mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących na podstawie § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 KasRejR, zgodnie z którym zwalnia się z obowiązku stosowania kas rejestrujących w danym roku podatkowym podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł (bez VAT).
Należy pamiętać o wyjątkach w liczeniu tego limitu dla podatników rozpoczynających sprzedaż na rzecz osób fizycznych. W przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł. Natomiast u podatników rozpoczynających po 31.12.2023 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwolnienie z kas stosuje się, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczy w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym kwoty 20 000 zł.
Warto też widzieć kiedy zwolnienie traci moc w związku z przekroczeniem limitu (§ 5 ust. 1 i ust. 2 KasRejR):
- po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyła kwotę 20 000 zł,
- po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, przekroczyła kwotę 20 000 zł.
Oznacza to, że podatnik przekroczył limit w październiku 2023 r., a powinien rozpocząć stosowanie kasy od stycznia 2024 r.
Przy czym obowiązek stosowania kasy rejestrującej dotyczy wpłat gotówkowych.
W odniesieniu do zapłaty przelewem podatnik może dalej stosować tylko dla tych wpłat zwolnienie zgodnie z warunkami określonymi w poz. 37 załącznika do KasRejR – czyli: „jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła”.
Na podstawie art. 53 § 21 KKS zapisy kasy rejestrującej są uważane za „księgi”. Zgodnie natomiast z art. 60 § 1 KKS kto nie prowadzi księgi popełnia przestępstwo skarbowe, a w niektórych sytuacjach wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4 KKS).
Zgodnie natomiast z art. 16 § 1 KKS nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Art. 16 KKS nie wymaga wprost usunięcia skutków czynu.
Podatnik powinien złożyć czynny żal i wskazać w nim, że od zakupu kasy ewidencjonuje wpłaty gotówkowe na bieżąco oraz że nie uszczuplił VAT należnego. Nie powinien ewidencjonować transakcji wstecznie.
