Zasady dotyczące opłacania składek na ubezpieczenia społeczne reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoba wykonująca umowę zlecenia obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Dobrowolne dla niej jest natomiast ubezpieczenie chorobowe. To sam zleceniobiorca decyduje, czy do tego ubezpieczenia przystąpić.
W sytuacji, gdy zleceniobiorca będzie wykonywał kolejną umowę zlecenia i ta umowa byłaby wykonywana u innego płatnika, nie budzi wątpliwości, że w takim przypadku dochodzi do tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Jeżeli zleceniobiorca z pierwszej wykonywanej umowy uzyska w danym miesiącu przychód w wysokości równej co najmniej wynagrodzeniu minimalnemu, z drugiej wykonywanej w tym miesiącu umowy obowiązkowo podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tej umowy są dobrowolne.
Ta ogólna zasada wynika z art. 9 ust. 2c SysUbSpołU. Powstaje natomiast pytanie, czy takie same zasady należy stosować, gdy dwie umowy zlecenia są zawierane u tego samego płatnika. Ustawodawca w tym zakresie nie wprowadza żadnych innych reguł. Wskazać należy, iż ustawodawca w sposób odrębny uregulował kwestę związaną z zawieraniem umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, umowa o dzieło) zawartych z własnym pracodawcą. Na podstawie art. 8 ust. 2a w zw. z art. 18 ust. 1 SysUbSpołU, w sytuacji gdy pracodawca z własnym pracownikiem zawrze umowę cywilnoprawną składki na ubezpieczenia społeczne są należne od przychodu z obydwu tych umów. Umowa cywilnoprawna w zakresie opłacania składek jest wówczas traktowana jak umowa o pracę. Takich odrębnych regulacji brak w zakresie kilku umów zleceń wykonywanych u tego samego płatnika. To przemawiałoby za tym, aby również przy dwóch umowach u tego samego płatnika obowiązek ubezpieczeń rozstrzygać zgodnie z zasadą określoną w art. 9 ust. 2c SysUbSpołU. Warunkiem, który powinien zostać spełniony to wyraźne wyodrębnienie zarówno jednej, jak i drugiej umowy, czyli usług świadczonych na jednej i drugiej umowie. Ten warunek byłby spełniony, gdyby płatnik na podstawie innych przepisów był zobowiązany do zawarcia z daną osobą kolejnej umowy.
W konsekwencji, gdy wynagrodzenie uzyskane z pierwszej umowy byłoby równe co najmniej minimalnemu, z drugiej umowy zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe byłyby dobrowolne, a obowiązkowa byłaby tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne. Gdy zleceniobiorca z drugiej umowy zlecenia nie zechciałby przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, powinien zostać zgłoszony tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.
