Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła osoby fizycznej, która na okres pełnienia przez nią funkcji członka zarządu w spółce, zawarła umowę o świadczenie usług zarządzania. Istota sporu dotyczyła właściwej interpretacji i zastosowania w rozpoznawanej sprawie art. 15 ust. 3 pkt 3 VATU, który ma rozstrzygające znaczenie dla oceny czy zarządzający współdziałał ze spółką na warunkach wskazujących na to, że jest podatnikiem podatku VAT z racji prowadzenia samodzielnie działalności gospodarczej (art.15 ust.1 VATU).
W ocenie podatnika, warunki współpracy pomiędzy zarządzającym a spółką prowadzą do wniosku, że nie są spełnione wszystkie przesłanki z art. 15 ust. 3 pkt 3 VATU, co powoduje, że zarządzający wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu VATU, a zatem jest podatnikiem VAT z tytułu zawartej umowy zarządzania. Przemawiają za tym trzy argumenty odnoszące się do istotnych elementów umowy w zakresie: odpowiedzialności zarządzającego wobec osób trzecich wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy; niezależności i samodzielności przy wykonywaniu usług (warunki, czas i miejsce wykonywania czynności) oraz zasady i sposób ustalenia wynagrodzenia.
Zarówno organ interpretacyjny, jak i sąd I instancji, po dokonaniu analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego w kontekście przesłanek warunkujących uznanie zarządzającego za podatnika VAT, nie zgodzili się ze stanowiskiem podatnika i uznali, że członek zarządu nie występuje w takim charakterze. Z treści umowy o zarządzanie nie można bowiem wywodzić odpowiedzialności zarządzającego wobec osób trzecich, co miałoby świadczyć o samodzielnym charakterze działalności zarządzającego.
Stanowisko NSA
Rozpoznając sprawę, NSA zgodził się ze stanowiskiem sądu I instancji. Zauważył, że zasadnicze znaczenie przy uznaniu danej działalności za wykonywaną w ramach samodzielnej działalności gospodarczej mają postanowienia konkretnej umowy. W tej sprawie z umowy zawartej przez członka zarządu nie wynikało, że istnieją postanowienia dotyczące ponoszenia przez niego odpowiedzialności wobec osób trzecich.
Sąd odrzucił przy tym argumentację podatnika, że odpowiedzialność taką można wyinterpretować z przepisów prawa cywilnego regulujących zasady odpowiedzialności odszkodowawczej osoby, która powierzyła innej osobie wykonanie danej czynności.
Wbrew twierdzeniom zarządzający nie ponosi ryzyka ekonomicznego związanego z wykonywaniem usługi w sposób charakterystyczny dla samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej.
Podsumowanie
Omówiony wyrok potwierdza, że pomimo utrwalonego już orzecznictwa w kwestii działalności zarządczej członków zarządu spółek, nadal istnieją w tej materii wątpliwości podatników.
W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że przy ocenie czy menadżer zarządzający spółką jest podatnikiem VAT, należy przede wszystkim ustalić, czy w związku z usługami zarządzania ponosi odpowiedzialność względem osób trzecich. Przy czym taka odpowiedzialność powinna być przewidziana wprost w umowie, a nie wynikać z ogólnych zasad przewidzianych w przepisach prawa cywilnego czy handlowego.
