Stan faktyczny
Spółka B. dostarczyła, zgodnie z zamówieniem, kontrahentowi artykuły medyczne. Z tego tytułu wystawiła fakturę na kwotę około 220 tys. zł. Odbiorca jednak nie zapłacił. Próby wyegzekwowania należności za dostarczony towar trwały przez prawie 2 lata. Sprawa finalnie trafiła do sądu, przed którym pojawił się zarzut przedawnienia, zgłoszony przez pozwanego odbiorcę towaru.
Jak ustalono, ostateczny termin przedawnienia dla zapłaty z tytułu spornej faktury mijał 25 listopada 2017 r. Ten dzień przypadał na sobotę. Sąd I instancji zarzut uwzględnił, ale inaczej orzekł sąd II instancji, uznając, że termin przedawnienia powinien upłynąć później, gdyż – jak uznał ten sąd – do terminów przedawnienia ma zastosowanie także art. 115 KC, zgodnie z którym, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Jak wskazał sąd II instancji, skoro w przepisach regulujących problematykę przedawnienia, nie zostały przewidziane odrębne reguły dotyczące sposobu obliczania terminów, musi to oznaczać, że do biegu terminu przedawnienia znajdują zastosowanie ogólne przepisy dotyczące terminu, a więc art. 110–116 KC, w tym i wspomniany przepis „korygujący” termin gdy przypada on na niedzielę, święto, lub sobotę.
Skargę kasacyjną złożył pełnomocnik pozwanego, ale skład orzekający SN uznał, że w sprawie istnieje na tyle poważny problem prawny, że powinien go rozstrzygnąć poszerzony skład i zdecydował się zadać następujące pytanie prawne: czy art. 115 KC stosuję się do biegu przedawnienia?
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
SN udzielił odpowiedzi negatywnej, wydając uchwałę, zgodnie z którą art. 115 KC nie ma zastosowania do upływu terminu przedawnienia.
W uzasadnieniu wskazał, że przepisy regulujące kwestie przedawnienia powinny być interpretowane ściśle. Art. 115 KC dotyczy wyłącznie terminów zastrzeżonych dla dokonania określonych czynności. Przedawnienie roszczenia jest zaś skutkiem bezczynności wierzyciela w zakresie jego realizacji prawa podmiotowego. Brak jest zatem powiązania merytorycznego tego przepisu z przedawnieniem. Skoro zaś jest to skutek bezczynności to także nie ma uzasadnienia rozszerzanie ochrony wierzyciela w tym zakresie, zwłaszcza, że czynności zmierzające do przerwania biegu terminu przedawnienia, określone np. w art. 123 KC, mogą być podejmowane także w soboty czy dni wolne od pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 22.5.2024 r., III CZP 21/23)
Wnioski z orzeczenia
Przesunięcie terminu wykonania czynności na następny dzień roboczy zgodnie z art. 115 KC, gdy termin do jej wykonania przypada na sobotę lub dzień wolny od pracy ustawowo dotyczyć może tylko podejmowanych przez strony umowy lub podmioty prawne czynności prawnych związanych z danym kontraktem lub inną czynnością prawną. Nie może zaś dotyczyć upływu czasu – terminu przedawnienia, który wiąże się z brakiem określonych czynności. Tak więc, jeżeli termin przedawnienia upływa w sobotę, niedzielę, czy dzień wolny od pracy, nie może obowiązywać reguła przedłużenia tego terminu do następnego dnia roboczego, a tym samym przedawnienie może nastąpić także w sobotę, niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy.
