Wśród szerokiego kręgu poruszonych zagadnień, można wyszczególnić następujące zagadnienia, które warto omówić indywidualnie, gdyż wpływają one w sposób istotny na bieżące bądź przyszłe rozliczenia podatkowe podatników CIT:

  1. Podatek minimalny
  2. Zagraniczne jednostki kontrolowane (CFC)
  3. Podatek od przerzuconych dochodów
  4. Podatek u źródła (WHT)
  5. Koszty finansowania dłużnego
  6. Polska spółka holdingowa
  7. Ryczałt od spółek (tzw. CIT estoński)
  8. Podatek od przychodów z budynków
  9. Dokumentacja cen transferowych

Odroczenie wejścia w życie przepisów o podatku minimalnym i zmiany w jego konstrukcji

Przepisy dotyczące tzw. podatku minimalnego zostały wprowadzone przepisami noweli z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.). Miały zacząć obowiązywać począwszy od 1.1.2023 r. jednakże przepisami omawianej noweli z 27.06.2022 r., Ministerstwo Finansów zdecydowało się odroczyć wejście w życie tych przepisów o jeden rok. Tym samym przepisy o podatku minimalnym wejdą w życie dopiero z dniem 1.1.2024 r.

Ponadto, ustawodawca zdecydował się na modyfikację konstrukcji samego podatku, która polega w szczególności na:

  1. podwyższeniu do 2% (z obecnie obowiązującego poziomu 1%) wskaźnika rentowności, którego uzyskanie jest jedną z przesłanek zastosowania podatku minimalnego,
  2. rozszerzenie katalogu kosztów nieuwzględnianych w wyliczaniu straty, której zanotowanie jest warunkiem zastosowanie podatku minimalnego,
  3. wprowadzenie alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym stanowiącej kwotę odpowiadającą 4% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym,
  4. rozszerzenie katalogu wyłączeń z podatku m.in. o małych podatników, spółki komunalne czy podatników, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%.
Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź

Uchylenie przepisów o tzw. ukrytej dywidendzie

Przepisy o tzw. ukrytej dywidendzie zostały wprowadzone przepisami noweli z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) i miały zacząć obowiązywać od 1.1.2023 r. Miały one przeciwdziała sytuacji, w której dystrybucja zysku do wspólników dokonywana jest w sposób powodujący zmniejszenie dochodu podatnika, poprzez zaliczenie określonej płatności do kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy o ukrytej dywidendzie były krytykowane jako dublujące się z przepisami o dokumentacji cen transferowych oraz o ograniczeniu kosztów finansowania dłużnego.

Ministerstwo Finansów uwzględniło te głosy i zaproponowało całkowite usunięcie tej regulacji z u.p.d.o.p. W praktyce więc podatnicy w ogóle nie byliby zobowiązani do stosowania tych przepisów.

Zmiana w opodatkowaniu zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC)

W zakresie opodatkowania zagranicznych jednostek kontrolowanych, Ministerstwo Finansów zaproponowało zmiany w trzech obszarach:

  1. wprowadzenie przepisów eliminujących podwójne lub wielokrotne opodatkowanie CFC w przypadku kaskadowej wypłaty dywidendy w strukturach holdingowych,
  2. doprecyzowanie jednej z przesłanek konstytuujących zagraniczną jednostkę kontrolowaną, tj. przesłanki dotyczącej wysokiej rentowności zagranicznej jednostki w stosunku do posiadanych aktywów,
  3. doprecyzowanie definicji jednostki zależnej.

Zmiana zasad opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów

Podatek od przerzuconych dochodów uregulowany w art. 24aa u.p.d.o.p. obowiązuje w polskim porządku prawnym od 1.1.2022 r. kiedy został wprowadzony przepisami ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.). Formalnie rzecz biorąc obowiązuje on więc już obecnie, chociaż w praktyce po raz pierwszy będzie uiszczany na etapie rozliczenia rocznego za 2022 r.

Ministerstwo Finansów zdecydowało się na zaproponowanie zmian w konstrukcji tego podatku w następujący sposób:

  1. doprecyzowanie, że zakresem przedmiotowym podatku od przerzuconych dochodów objęte są jedynie koszty zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
  2. doprecyzowanie, że podmiot powiązany na rzecz którego ponoszone są koszty, nie ma siedziby lub zarządu na terytorium RP,
  3. doprecyzowanie warunku dotyczącego 50% przychodów uzyskiwanych przez podmiot powiązany oraz warunku dotyczącego przenoszenia przychodów na rzecz innego podmiotu,
  4. uproszczenie w odniesieniu do warunku dotyczącego preferencyjnego opodatkowania w państwie siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia podmiotu powiązanego, w ten sposób, że warunek niższego opodatkowania odnosić się będzie wprost do przychodów podmiotu powiązanego, a nie do całokształtu działalności lub dochodu podmiotu powiązanego,
  5. odpowiednie stosowanie przepisów o podatku do przerzuconych dochodów do określonych schematów z udziałem spółek transparentnych podatkowe bądź z podmiotem zagranicznym przenoszącymi przychodu do innych podmiotów zagranicznych korzystających z niskiego opodatkowania.
Łatwe obliczenia dzięki kalkulatorom w Legalis Księgowość Kadry Biznes. Nie posiadasz dostępu? Sprawdź

Zmiany w zakresie opodatkowania podatkiem u źródła (WHT)

W ostatnich kilku latach przepisy dotyczące opodatkowania podatkiem u źródła przechodziły kilka istotnych przeobrażeń. Nominalnie już od 1.1.2019 r. obowiązują przepisy wprowadzające tzw. regułę pay&refund, która polega na tym, że jeśli polski płatnik wypłaca świadczenie objęte WHT o określonej wartości (tj. powyżej 2 mln zł) to nie stosuje stawek preferencyjnych ani zwolnień podatkowych, natomiast sam podatnik ma możliwość w indywidualnym postępowaniu wystąpienia o zwrot nadpłaty tego podatku. Te przepisy były jednak efektywnie zawieszone przez ostatnie dwa lata.

Dopiero z dniem 1.1.2022 r. ustawodawca zdecydował się na efektywne wdrożenie reguły pay&refund, jednocześnie zawężając zakres stosowania tej reguły jedynie do określonych typów płatności zagranicznych oraz wyłączając z tej reguły płatności z tytułu dywidend krajowych (poprzednio wypłaty krajowych dywidend również były objęte tą regułą). Mimo to, pojawiły się kolejne wątpliwości w kwestii stosowania tych nowych przepisów, zwłaszcza w zakresie uciążliwości stosowania jednego z wyjątków z obowiązku stosowania powyższej reguły, tj. oświadczenia płatnika.

Dlatego też ustawodawca zaproponował zmiany, które zmierzają do uelastycznienia konstrukcji oświadczenia płatnika wyłączającego obowiązek stosowania mechanizmu pary&refund. Zgodnie z projektem wydłużeniu uległby okres jego ważności. Obecnie obowiązujące przepisy mówią o ważności złożonego oświadczenia tylko przez dwa miesiące. Natomiast zgodnie z projektem okres jego ważności zostałby przedłużony aż do końca roku podatkowego płatnika.

Ponadto, ustawodawca zdecydował się na zmianę paradygmatu jeśli chodzi o opodatkowanie odsetek i dyskonta od dłużnych papierów skarbowych przez nierezydentów. Obecnie obowiązujące przepisy zwalniają z podatku u źródła odsetki i dyskonto od papierów skarbowych wyemitowanych na rynkach zagranicznych. Uzasadnieniem takiego zwolnienia jest fakt, jest chęć zachęcenia zagranicznych inwestorów do nabywania polskich papierów skarbowych.

Ustawodawca dostrzegł jednak praktyczny problem, który polega na tym, że zagraniczni inwestorzy mogą też nabywać papiery skarbowe wyemitowane na rynku polskim i dotychczas obowiązujące przepisy nie pozwalały płatnikom wypłacającym im odsetki i dyskonto (z reguły były nim biura maklerskie) na zastosowanie zwolnienia podatkowego. W tym celu doprecyzowaniu ma ulec przepis art. 17 ust. 1 pkt 50 u.p.d.o.p. w ten sposób, ze zwolnienie dla inwestorów zagranicznych odsetek i dyskonta ma dotyczyć obligacji skarbowych w ogólności, bez precyzowania miejsca ich emisji, tj. w praktyce będzie ono miało zastosowanie zarówno w przypadku wyemitowania obligacji na rynku krajowym jak i zagranicznym.

Zmiany w zakresie stosowania przepisów o kosztach finansowania dłużnego

Przepisy wyłączające z kosztów uzyskania przychodów koszty finasowania dłużnego zostały wprowadzone w roku 2018 i zastąpiły poprzednio obowiązując przepisy o tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Celem tych przepisów jest ograniczenie prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów części poniesionych przez podatnika kosztów finansowania (np. odsetek od pożyczek) jeśli przekroczony zostanie określony próg graniczny.

W praktyce wątpliwości praktyczne budził sposób ustalenia tego progu granicznego (skonstruowanego w oparciu o dwa kryteria – 30% EBITDA oraz kwoty 3 mln zł). Pierwotny przepis nie precyzował bowiem wystarczająco precyzyjnie, czy dla potrzeb ustalenia limitu kosztów podatkowych, te dwie wartości należy sumować czy też traktować odrębnie. Dlatego też już przepisami nowelizacji z z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) został zmodyfikowany art. 15c u.p.d.o.p. w ten sposób, że określał, iż wyłączona z kosztów uzyskania przychodów jest kwota nadwyżki kosztów finansowania dłużnego przewyższającą kwotę 3 mln zł albo kwotę odpowiadającą 30% EBITDA.

Niestety takie brzmienie również budziło wątpliwości co do tego czy limit określa wyższa czy niższa z powyższych wartości.

Ministerstwo Finansów dostrzegło swój błąd i postanowiło zmodyfikować zapis w ten sposób, aby jasno określić, że limit stanowi wyższa z tych dwóch wartości. Odpowiednia regulacja znajduje się w proponowanym nowym brzmieniu art. 15c ust. 1 u.p.d.o.p.

Druga zmiana odnosząca się do kosztów finansowania dłużnego dotyczy art. 16 ust. 1 pkt 13f u.p.d.o.p. Ten przepis dodatkowo wyłącza z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego uzyskanego od podmiotu powiązanego, a przeznaczonego na sfinansowania działań restrukturyzacyjnych lub polegających na akwizycji innych podmiotów.

Ministerstwo Finansów doszło do wniosku, że to ograniczenie należy złagodzić, gdyż nie w każdym przypadku jest uzasadnione jego stosowanie. Dlatego też zgodnie z projektem wyłącznie określone w art. 16 ust. 1 pkt 13f u.p.d.o.p. nie będzie dotyczyło kosztów finansowania dłużnego udzielonego:

  1. na nabycia lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem,
  2. przez bank lub SKOK, mające siedzibę w państwie członkowskim UE bądź EOG.

Należy zwrócić uwagę, że zarówno zmiana w art. 15c ust. 1 u.p.d.o.p. jak również w art. 16 ust. 1 pkt 13f u.p.d.o.p. będzie dotyczyła kosztów finansowania dłużnego poniesionych już od dnia 1.1.2022 r. Oznacza to, że podatnicy opłacający stałe zaliczki, na etapie rozliczenia rocznego za 2022 r. nie będę musieli wyłączać z kosztów uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego na cele restrukturyzacyjne w powyższych przypadkach. Natomiast podatnicy opłacający zaliczki według faktycznie otrzymanych dochodów, którzy już zastosowali to ograniczenie przy wyliczaniu zaliczek w trakcie 2022 r. będą mogli skompensować ten fakt na etapie wyliczenia rocznego podatku.

Zmiana w zakresie opodatkowania polskiej spółki holdingowej

Możliwość opodatkowania w reżimie polskiej spółki holdingowej została wprowadzona z dniem 1.1.2022 r. przepisami nowelizacji z z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.). Regulują to przepisy rozdziału 5b u.p.d.o.p. Umożliwiają one polskim spółkom holdingowym posiadającym zarówno krajowe jak i zagraniczne spółki zależnego skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania dywidend i zyskówc) ze zbycia udziałów i akacji. To rozwiązanie miało być pewnego rodzaju alternatywą do podatkowej grupy kapitałowej. Jednakże z uwagi na liczne ograniczenia nie cieszyła się jak dotąd spodziewanym zainteresowaniem.

W związku z powyższym Ministerstwo Finansów zaproponowało zliberalizowanie warunków jakie muszą być spełnione aby rozliczać się w tym reżimie. Wydaje się, że jedną z głównych przeszkód znajdujących się w przepisach o dotychczasowym brzmieniu w popularyzacji tego trybu opodatkowania był zakaz równoczesnego korzystania przez polską spółkę holdingową ze zwolnień z na podstawie art. 20 ust. 2 i 22 ust. 4 u.p.d.o.p. (zwłaszcza dotyczy to podatku od wypłaty dywidend). Ministerstwo Finansów dostrzegło, że w ramach jednej grupy holdingowej może istnieć wiele zależności między spółkami i ograniczenie możliwości stosowania z tych zwolnień obniża atrakcyjność reżimu holdingowego i w związku z tym zaproponowało możliwość jednoczesnego korzystania ze zwolnień z art. 20 ust. 3 i art. 22 ust. 4 u.p.d.o.p.

Ponadto z definicji polskiej spółki zależnej usunięto warunek braku posiadania więcej niż 5% udziałów lub akcji w innych spółkach oraz posiadania ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną a także korzystania ze zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a u.p.d.o.p., tj. w ramach specjalnej strefy ekonomicznej bądź Polskiej Strefy Inwestycji.

Kolejną zmianą jest zastąpienie dotychczasowego zwolnienia 95% dywidendy uzyskanej przez spółkę holdingową na rzecz całkowitego zwolnienia z podatku. Tę kwestię reguluje art. 24n ust. 1 u.p.d.o.p. Aby uniknąć wątpliwości co do tego zwolnienia, dodatkowo w art. 26 ust. 1p u.p.d.o.p. zaproponowano zapis, który stanowi wprost, że krajowa spółka zależna znajdująca się w strukturze polskiej spółki holdingowej nie jest obowiązana do poboru podatku od dywidend zwolnionych od podatku na podstawie art. 24n u.p.d.o.p.

Dodatkowo rozszerzono katalog form prawnych, w których może funkcjonować spółka holdingowa o prostą spółkę akcyjną. Według obecnie obowiązujących przepisów może nią być wyłącznie spółka akcyjna bądź sp. z o.o.

Opisane wyżej zmiany w zakresie polskiej spółki holdingowej, zgodnie z art. 9 ust. 3 projektu stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1.1.2022 r.

Bezpośrednie konsultacje z ekspertami od podatków dzięki poradni eksperckiej. Sprawdź

Zmiany w zakresie stosowania CIT estońskiego

Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek (tzw. CIT estońskim) obowiązuje w polskim porządku prawnym od 2020 r. Przepisami noweli z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) wprowadzone zostały dość istotne modyfikacje mające zachęcić większą ilość podatników do stosowania tych regulacji. W omawianej tutaj projekcie nowelizacji Ministerstwo Finansów zaproponowało dalszą liberalizację przepisów o opodatkowaniu CIT estońskim.

Po pierwsze zmodyfikowano sposób określania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w przypadku wykorzystywania składników majątku (np. samochodów osobowych) na cele mieszane, tj. zarówno prowadzonej działalności gospodarczej jak i na cele niezwiązane z tą działalnością. W tym celu planowane jest zmodyfikowanie art. 28m ust. 4 pkt 2 lit b u.p.d.o.p. poprzez wskazanie, że 50% wysokości wydatków, opisów amortyzacyjnych oraz opisów z tytułu trwałej utraty wartości związanych z używaniem składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej, nie stanowi wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarcza. W pozostałym zakresie powyższe wydatki i odpisy związane z używaniem składników majątku podatnika stosującego CIT estoński będą uznawane za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. Ponadto, proponowane przepisy mają przesądzić, że ciężar dowodu, iż składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej spoczywać będzie na podatniku (art. 28m ust. 5 u.p.d.o.p.).

Po drugie, zmodyfikowano termin na złożenie przez podatnika zawiadomienia o wyborze opodatkowania CIT estońskim. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają podatnikom złożyć to zawiadomienie najwcześniej w pierwszym miesiącu roku podatkowego, w trakcie którego podatnicy zamierzają korzystać z opodatkowania CIT estońskim, ale nie wcześniej. Ministerstwo Finansów uznało za zasadne, aby wydłużyć możliwość składnia wniosków o objecie opodatkowania CIT estońskim az do zakończenia danego roku podatkowego, w trakcie którego podatnicy zamierzają rozliczać się CIT estońskim. Zgodnie z planowanym art. 28j ust. 5 u.p.d.o.p. podatnicy będą mogli złożyć zawiadomienie ZAW-RD do końca pierwszego roku podatkowego, w którym mają być opodatkowani ryczałtem.

Po trzecie, zmodyfikowano warunki wygaśnięcia zobowiązania podatkowego z tytułu tzw. korekty wstępnej, poprzez doprecyzowanie, że zobowiązanie to wygasa w całości po upływie co najmniej jednego pełnego okresu opodatkowania ryczałtem tj. 4 lat podatkowych. Ta zmiana zostanie uregulowana w planowanym art. 7aa ust. 5 pkt 1 u.p.d.o.p.

Po czwarte, doprecyzowano termin zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia poprzez wskazanie, że w przypadku zapłaty podatku dochodu z przekształcenia w całości, podatnik jest zobowiązany uiścić podatek w terminie przewidzianym na złożenie zeznania CIT -8 za rok podatkowy poprzedzający pierwszy rok opodatkowania ryczałtem.

Ministerstwo Finansów zaproponowało również zmodyfikowanie terminu zapłaty ryczałtu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku na pokrycie strat również zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy oraz ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto. Ta zmiana ma na celu wyeliminowanie obowiązku zapłaty odsetek w przypadku podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto, wypłaty zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy lub rozdysponowanie dochodem z tytułu zysku netto po zakończeniu opodatkowania ryczałtem, po upływie szóstego miesiąca roku podatkowego. zmiana zmierza do przedłużenia terminu do zapłaty podatku do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto, wypłacono zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy lub rozdysponowania dochodem z tytułu zysku netto po zakończeniu opodatkowania ryczałtem.

Zmiany w zakresie podatku od przychodów z budynków

Opodatkowanie podatkiem od przychodów z budynków zostało wprowadzone z dniem 1.1.2018 r. Jest to dodatkowy podatek uiszczany przez podatników posiadających budynki o wartości co najmniej 10 mln zł i uzyskujący przychody z odpłatnego używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze.

Podatek od przychodów z budynków jest neutralny, co przejawia się tym, że podatnik nie uiszcza go jeśli przewyższa go podatek CIT obliczony na zasadach ogólnych (zarówno na poziomie zaliczek jak i rozliczenia rocznego). Ponadto kwota podatku od przychodów z budynków nieodliczona w powyższy sposób podlega zwrotowi na wniosek podatnika.

Ogólne zasady prowadzenia postępowań podatkowych wymagają, aby wszczęte na wniosek podatnika postępowania zwrotowe zakończyło się decyzją wydaną przez organ podatkowy. Zgodnie zaś z ogólnymi regułami wydawania decyzji podatkowych, organ wydając decyzje powinien możliwie jak najdokładniej ustalić stan faktyczny i tym samym przeprowadzić rozbudowane postępowanie dowodowe potwierdzające zasadność uzyskania zwrotu.

W praktyce procedura zwrotu podatku od przychodów z budynków okazała się zatem czasochłonna i uciążliwa. Dlatego też Ministerstwo Finansów zaproponowało uproszczenie trybu zwrotu podatku od przychodów z budynków w ten sposób, że w sytuacji gdy okoliczności zwrotu nie budzą wątpliwości organ podatkowy zwraca podatek bez wydawania decyzji.

Opisana tutaj zmiana wchodzi w życie z dniem 1.1.2023 r.

Na marginesie warto zwrócić uwagę, że stosowanie podatku od przychodów z budynków było dotychczas zawieszone z uwagi na trwający stan epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. Począwszy jednak od czerwca 2022 r. z uwagi na uchylenie stanu epidemii wrócił obowiązek stosowania przepisów o podatku od przychodów z budynków.

Zmiana w zakresie zasad sporządzania dokumentacji cen transferowych w odniesieniu do tzw. transakcji rajowych

Począwszy od 1.1.2021 r. obowiązują przepisy, które zobowiązują podatników do analizowania transakcji nie tylko bezpośrednio powiązanych z podmiotami rajowymi, ale również powiązanymi pośrednio z podmiotami powiązanymi. Polega to na nałożeniu na podatników obowiązku identyfikacji czy rzeczywistym odbiorcą wypłacanej kontrahentowi należności jest podmiot z raju podatkowego, a w określonych przypadkach przepisy przewidują zastosowanie domniemania istnienia takich powiązań (gdy kontrahent dokonuje rozliczeń z podmiotami rajowymi).

Ministerstwo Finansów zaproponowało dość daleko idące zmiany powyższego zagadnienia.

Przede wszystkim zaproponowano istotne podniesienie progów dokumentacyjnych, których spełnienie wiązałoby się z koniecznością sporządzana dokumentacji cen transferowych. Projekt zakłada – w przypadku transakcji rajowych bezpośrednich – podwyższenie progu do 200 tys zł (z obecnie obowiązującego poziomu 100 tys zł) oraz – w przypadku transakcji rajowch pośrednich – podniesienie progu do 500 tys zł oraz 2,5 mln zł (z obecnie obowiązującego poziomu 500 tys zł).

Po drugie zaproponowano rezygnację z domniemania istnienia transakcji rajowej pośredniej. Wydaje się, że na mocy obecnie obowiązujących przepisów ta kwestia była najbardziej kontrowersyjna. Zakładała bowiem, że podatnik powinien przyjąć domniemanie, że rzeczywistym właścicielem należności wypłacanej do kontrahenta jest podmiot rajowy, jeśli ten kontrahent dokonuje rozliczeń z podmiotem rajowym. Oznaczało to najczęściej konieczność wykazania wystarczającego poziomu należytej staranności w kwestii ustalenia, czy kontrahent podatnika faktycznie dokonuje takich rozliczeń z podmiotami rajowym (najczęściej przyjmowało to formę różnego rodzaju oświadczeń). Projekt odchodzi od tego podejścia.

Po trzecie zaproponowano szeroko idące zwolnienie z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych przewidziane w art. 11o ust. 1 pkt 2 oraz pkt 3 u.p.d.o.p. Pierwsze zwolnienie praktycznie całkowicie zwalnia z obowiązku badania kwestii rzeczywistego właściciela w odniesieniu do transakcji krajowych. Natomiast drugie z nich wydaje się zwolnieniem szerszym wprowadzającym zasadę, że w ogóle kwestia konieczności badania rzeczywistego właściciela w raju podatkowym miałaby zastosowanie tylko w przypadku gdyby spełnione zostały dwa warunki, tj. podatnik poosiadałby powiązania z podmiotami rajowymi oraz dokonywałby rozliczeń z rajami podatkowymi.

Jak się wydaje kwestia zmian w zakresie dokumentacji cen transferowych w zakresie transakcji rajowych – mimo że zmierzają w dobrym kierunku – są najbardziej dyskusyjne. Spodziewać się więc należy, że podczas dalszych prac legislacyjnych omawiane zapisy zostaną poddane dalszym modyfikacjom.

Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Zmiany w zakresie ORD-U

Niezależnie od obowiązku dokumentowania transakcji z podmiotami powiązanymi, podatnicy zobowiązani są również do przekazania do właściwego organu podatkowego informacji o zawartych umowach z nierezydentami (ORD-U) na podstawie art. 82 § 1 pkt 2 o.p.

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem tego przepisu, podatnicy mają obowiązek złożyć informację o umowach z nierezydentami w terminie do końca marca następnego roku podatkowego za rok miniony (ten termin określa § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie informacji podatkowych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 68), które zostało wydane na podstawie art. 82 § 6 o.p.). Obowiązek ten nie dotyczy jednak – zgodnie z art. 82 § 1c o.p. – przypadków, gdy podatnicy są zobowiązani do złożenia informacji o cenach transferowych (TPR). Wyłączenie to nie dotyczy jednak podatników, o których mowa w art. 11o ust. 1 i 1a u.p.d.o.p., a więc podatników zobowiązanych do sporządzenia dokumentacji cen transferowych w związku z transakcjami rajowymi, zarówno bezpośrednimi jak i pośrednimi.

Z treści noweli wynika, że uchyla się zdanie drugie art. 82 § 1c o.p., które nakazuje właśnie obowiązek złożenia informacji ORD-U jeśli podatnik zobowiązany jest do sporządzenia dokumentacji cen transferowych w związku z transakcjami zawartymi z podmiotami rajowymi.

Sugerowałoby to, że podatnicy zobowiązani do sporządzenia dokumentacji cen transferowych w związku z transakcjami zawartymi z podmiotami rajowymi nie będą już zobowiązani do składania informacji ORD-U. Jednakże z treści uzasadnienia do projektu noweli wynika co innego. Z opisu pkt 17 noweli wynika bowiem wyraźnie, że podmioty wykazujące transakcje rajowe będą zobowiązane zarówno do złożenia ORD-U jak i informacji o cenach transferowych (TPR). Jest tu zatem niespójność i trudno zidentyfikować co było faktyczną intencją Ministerstwa Finansów. W związku z tym, należy oczekiwać, że te przepisy zostaną zmodyfikowane.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że z art. 11 noweli wynika, że przepisu art. 82 § 1 pkt 2 o.p. nie stosuje się do podmiotów realizujących transakcje kontrolowane, o których mowa w art. 11k ust. 2a u.p.d.o.p. w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31.12.2020 r. jednak nie później niż do dnia 31.12.2022 r. Wydaje się, że chodziło w tym przepisie o całkowite – ale czasowe – zwolnienie z obowiązku składania informacji ORD-U, czyli odnoszące się również dla podatników realizujących transakcje rajowe. Jednakże jego redakcja również budzi wątpliwości, bo nie wiadomo czy zwrot „jednak nie później niż do dnia 31.12.2022 r.” odnosi się do momentu dokonania transakcji (co by oznaczało, że chodzi o termin raportowy przypadający na marzec 2023 r.) czy też do momentu zwolnienia z obowiązku składania tej informacji (co byłoby błędnym zapisem, że w trakcie 2022 r. terminu obowiązku raportowego już minął).

Zmiana zasad rozliczania strat podatkowych w PGK

Przepisy obowiązujące do końca 2021 r. uniemożliwiały odliczenie strat podatkowy przez PGK zanotowanych przed jej powstaniem przez spółki tworzące tę PGK. Straty takie mogłaby być rozliczone dopiero po upływie obowiązania umowy o PGK lub w razie utraty statusu podatnika przez PGK.

Nowelizacją z z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) począwszy od 1.1.2022 r. zmodyfikowane te zasady, dopuszczając możliwość odliczania – pod pewnymi warunkami – strat przez PGK powstałych w spółkach ją tworzących przed powstaniem danej PGK. Jednym z warunków jest, aby strata została poniesiona przez spółkę tworzącą PGK nie wcześniej niż w piątym roku podatkowym poprzedzającym rok PGK, za który dokonuje się tego obniżenia.

Taka regulacja spowodowała pogorszenie sytuacji takich PGK, w których spółki ją tworzące posiadały nierozliczone na dzień 31.12.2021 r. straty poniesione wcześniej niż 5 lat przed wprowadzeniem powyższych zmian (tj. 1.1.2022 r.). Dotyczy to np. straty podatkowej za 2015 r.

Dlatego też Ministerstwo Finansów postanowiło zmienić zasady odliczania strat podatkowych przez PGK. Zaproponowano znowelizowanie art. 69b noweli z z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) wskazując wprost, że nowe regulacje, które weszły w życie z dniem 1.1.2022 r. dotyczące rozliczania strat przez spółki tworzące PGK mają zastosowanie do strat poniesionych od tej daty. Tę kwestię uregulowano w art. 6 pkt 2 omawianej tutaj noweli. Oznacza to tym samym, że do strat powstałych przed 1.1.2022 r. stosować się będzie przepisy dotychczasowe, zaś dopiero straty podatkowe powstałe najwcześniej za 2022 r. będą rozliczane na nowych zasadach.

Podsumowanie

Ilość zaproponowanych w projekcie zmian jest bardzo duża. Jednocześnie waga tych zmian jest również istotna, gdyż wiele kwestii podatkowych, które budziły istotne wątpliwości praktyczne w ostatnim czas ma zostać doprecyzowana, wejście w życie niektórych regulacji ma być odroczone zaś w przypadku najbardziej uciążliwych regulacji mamy mieć do czynienia z ich całkowitą likwidacją.

Generalnie więc przedłożony przez Ministerstwo Finansów projekt należy ocenić pozytywnie, aczkolwiek wiele kwestii zapewne zostanie istotnie zmodyfikowanych w dalszych etapach procesu legislacyjnego.