Przepisy regulujące kwestię założenia grupy VAT

Regulacją opisującą bardzo syntetycznie proces założenia grupy VAT jest nowy art. 96 ust. 3b VATU, zgodnie z którym w przypadku grupy VAT, przedstawiciel grupy VAT składa zgłoszenie rejestracyjne (czyli VAT-R) do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla tego przedstawiciela, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT. Przedstawiciel grupy VAT to podmiot reprezentujący grupę VAT w zakresie obowiązków tej grupy (nowy art. 2 pkt 48 VATU).

Zwróćmy jednak uwagę na to, że złożenie dokumentów rejestracyjnych jest jednak jednym z końcowych etapów zakładania grupy VAT, a poprzedza go wiele innych czynności wymagających w szczególności weryfikacji czy dane podmioty mogą założyć grupę VAT oraz jaki wpływ będzie to miało na ich działalność oraz sytuację finansową.

Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Analiza spełnienia warunków założenia grupy VAT

Jak wskazano w nowym art. 2 pkt 47 VATU, grupę VAT stanowi grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik VAT. Jednym z pierwszych kroków zmierzających do założenia grupy VAT powinno więc być określenie jakie podmioty mają ją utworzyć oraz zweryfikowanie, czy spełniają wymogi w zakresie powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych. Wszystkie te rodzaje powiązań zostały prawnie zdefiniowane.

Zgodnie z nowym art. 15a ust. 3 VATU, podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

Natomiast powiązania ekonomiczne występują według nowym art. 15a ust. 4 VATU, jeżeli:

1) przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub

2) rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub

3) członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.

Wreszcie powiązanie organizacyjne występują między podatnikami, jeśli zgodnie z nowym art. 15a ust. 5 VATU:

1) prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub

2) organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Więcej praktycznych wyjaśnień po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź

Konieczność weryfikacji istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy członkami grupy VAT występuje nie tylko w związku z tworzeniem grupy VAT. Zgodnie bowiem z nowym art. 15a ust. 6 VATU warunek istnienia tych powiązań musi być spełniony nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika.

Kolejnym krokiem powinno być przeprowadzenie szeregu analiz zmierzających do określenia w jaki sposób utworzenie grupy VAT wpłynie na prowadzenie działalności i sytuację finansową członków grupy VAT. Choć nie wymagają tego nowe regulacje VATU, to jednak analizy te mogą wykazać, że założenie grupy VAT będzie w niektórych sytuacjach bezcelowe, bądź też nieopłacalne finansowo.

Zawarcie umowy o założeniu grupy VAT

W świetle nowego art. 15a ust. 1 VATU członkami grupy VAT mogą być wyłącznie podmioty, które zawarły umowę o utworzeniu grupy VAT.

W przepisach podatkowych przewidziano jedynie minimalne wymagania jakie powinna spełnić umowa o utworzeniu grupy VAT, dając podatnikom możliwość uregulowania w niej jeszcze innych kwestii, które mogą okazać się niezwykle istotne w toku funkcjonowania grupy VAT. Jako przykład można wskazać sposób dzielenia się między członkami grupy danymi niezbędnymi do przygotowania ewidencji VAT i JPK_V7, w tym cząstkowych ewidencji i JPK_V7, czy też finansowania przez nich zobowiązania podatkowego z tytułu VAT.

Natomiast w odniesieniu do umowy o utworzeniu grupy VAT nowy art. 15a ust. 10 VATU wskazuje, że powinna być sporządzona na piśmie. Ponadto, wprost wskazano, że powinna zawierać co najmniej:

  1. nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”,
  2. dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników,
  3. wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków,
  4. dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników,
  5. wskazanie okresu, na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszego niż 3 lata.

Złożenie dokumentów rejestracyjnych do urzędu skarbowego

Aby rozpoczęta została procedura rejestracji grupy VAT jako nowego podatnika VAT, konieczne jest w świetle art. 96 ust. 3b VATU złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R oraz umowy o utworzeniu grupy VAT. Dokumenty te powinny być złożone do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla przedstawiciela grupy VAT.

W wersji 16 zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, jak wynika z projektu nowelizacji rozporządzenia MF dotyczącego tego formularza, przewidziano nowe pola umożliwiające wskazanie, że tworzona jest grupa VAT:

 

Należy jednak pamiętać, że skoro grupa VAT jest nowym, oddzielnym od swoich członków podatnikiem VAT, to powinna otrzymać nowy numer NIP. W tym celu konieczne jest złożenie właściwego formularza NIP. Obecnie czekamy na nowelizację przepisów wskazującą, który z formularzy (NIP-2, NIP-8 czy może inny formularz) powinien zostać w tym celu złożony.

Podatkowe i bilansowe zamknięcie roku 2021 + wzory dokumentów – już w Systemie Legalis Sprawdź

Moment powstania grupy VAT

Zgodnie z art. 15a ust. 12 VATU, grupa VAT nabywa status podatnika z dniem wskazanym w umowie o utworzeniu grupy VAT, nie wcześniej jednak niż z dniem dokonania rejestracji jako podatnik VAT. Oczywiście, w zależności od rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez członków grupy VAT, grupa może zostać zarejestrowana jako podatnik VAT czynny albo podatnik VAT zwolniony.

Niemniej jednak, ze względu na konstytutywny charakter rejestracji grupy VAT należy pamiętać o tym, że to data rejestracji, a nie data wskazana w umowie o utworzeniu grupy VAT, wyznacza początek istnienia grupy VAT. Zasadne więc będzie odpowiednio wcześniejsze złożenie dokumentów rejestracyjnych, aby organy podatkowe mogły zweryfikować dokumenty i zarejestrować grupę VAT w zaplanowanym przez nią okresie.