Interpretacje Prezesa UOKiK mogą być stosowane, mimo uchylenia przepisów
Stan faktyczny
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję, w której uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie spółki Y. Polegało ono na wskazywaniu w reklamach cech produktów, których one faktycznie nie miały (spółka działała w branży budowlanej i oferowała m.in. płyty styropianowe, co do których podawała dane o wytrzymałości mechanicznej, którego poziomu deklarowanego w reklamach, nie osiągały).
Prezes UOKiK nakazał natychmiastowe zaniechanie podawania w reklamach nieprawidłowych danych o produktach, oraz opublikowanie na koszt firmy stosownego ogłoszenia w mediach, wskazującego na wprowadzenie w błąd nabywców oraz brak reklamowanych cech użytkowych oferowanych wyrobów. Wymierzył także spółce karę pieniężną na kwotę prawie 12,5 mln zł.
W wyniku odwołania, sąd I instancji utrzymał orzeczenie, ale sąd II instancji zmienił decyzję, ale tylko w zakresie wysokości kary pieniężnej, ustalając ją w kwocie 10-krotnie niższej, tj. około 1,2 mln zł.
Od tego orzeczenia Prezes UOKiK złożył skargę kasacyjną, wskazując w niej, iż sąd, orzekając o obniżeniu kary, opierał się na – zdaniem organu – nieaktualnych, bo wydanych jeszcze w 2013 r. wytycznych Prezesa UOKiK określających zasady nakładania przez urząd kar pieniężnych na przedsiębiorców naruszających interesy konsumentów. Zdaniem UOKiK obecnie wytyczne te nie mają już mocy obowiązującej, także dlatego, że art. 32 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, nakazujący m.in. publikację komunikatów, ogłoszeń, wyjaśnienia i interpretacji mających istotne znaczenie dla stosowania przepisów w sprawach objętych zakresem działania Prezesa UOKiK, został uchylony jeszcze w 2015 r.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
SN skargę kasacyjną Prezesa UOKiK oddalił. W uzasadnieniu wskazał, że zasady wykładni przepisów ustawy wydane przez Prezesa UOKiK wiążą go jako organ władzy publicznej. To, że – jak ustalono w procesie – zostały one po pewnym czasie usunięte z oficjalnych publikatorów, także internetowych, takich jak Biuletyn Informacji Publicznej, nie jest równoznaczne z utratą ich mocy obowiązującej jako wyjaśnień organu władzy publicznej co do stosowania przepisów. Byłoby to sprzecznie z zasadą pewności prawa. Co do kwestii wysokości kary, SN stwierdził, że nie można jej uznać za zbyt niską. Ustalenie jej wysokości w odniesieniu do zysku uzyskanego w wyniku sprzedaży wyrobów objętych decyzją, a nie od wielkości obrotu spółki, było prawidłowe i zgodne z przepisami ustawy, a wyjaśnienia Prezesa UOKiK zostały tu zastosowane jedynie pomocniczo (wyrok SN z 20.11.2024 r.; II NSKP 67/23).
Wnioski z orzeczenia
Zgodnie z nieobowiązującym dziś art. 32 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w Dzienniku Urzędowym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów mogły być w całości lub w części publikowane informacje, komunikaty, ogłoszenia, wyjaśnienia i interpretacje mające istotne znaczenie dla stosowania przepisów w sprawach objętych zakresem działania Prezesa UOKiK. Przepis ten obowiązywał do stycznia 2015 r. Obecnie nie ma więc podstaw do publikacji tego typu interpretacji i wyjaśnień, ale nie oznacza to, że interpretacje czy wytyczne Prezesa UOKiK nie mają żadnego znaczenia prawnego, zwłaszcza te, które zostały wydane w celu wykładni nadal obowiązujących przepisów. Mogą one być zatem pomocniczo stosowane, jako swego rodzaju opinie czy komentarze urzędu, również przez sądy – o ile nie zostały wcześniej wyraźnie uchylone lub unieważnione przez Prezesa UOKiK. Tym samym te wyjaśnienia, które były opublikowane, a dotyczyły wymiaru kar pieniężnych dla przedsiębiorców naruszających ustawę (kary te mogą być nadal nakładane), mogą być stosowane nadal, o ile nie są sprzeczne z ustawą. Również organ może je stosować. Zaś ich oceny ostatecznie dokonać może sąd ochrony konkurencji i konsumentów.
Samodzielne wykonywanie pracy w porze nocnej
Przepisy prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, co do zasady nie zabraniają pracodawcy pozostawiania na dyżurze pracowników bez osoby nadzorującej ich pracę, o ile wykonywana przez nich praca nie należy do prac szczególnie niebezpiecznych. Należy zatem przeanalizować, czy praca na danym stanowisku należy, czy nie należy do prac szczególnie niebezpiecznych, bowiem od tego uzależniona będzie dopuszczalność pozostawiania pracownika bez osoby bezpośrednio nadzorującej pracę, a jedynie wprowadzenie systemu okresowej łączności z pracownikiem portierni.
W myśl art. 207 § 2 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Zgodnie z art. 212 Kodeksu pracy, takie obowiązki (bezpośrednio, w imieniu pracodawcy) realizują osoby kierujące pracownikami, w szczególności organizując stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, a także egzekwując przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przepisy bhp co do zasady nie obligują pracodawcy do zapewnienia nieprzerwanego, bezpośredniego nadzoru osoby kierującej pracownikami.
Istnieją jednak pewne regulacje (np. art. 225 § 1 Kodeksu pracy lub przepisy rozdziału 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.; dalej: OgPrzBHPR), które obligują pracodawcę do zapewnienia szczególnej asekuracji (tzw. prace, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby w celu asekuracji) oraz prace wymagające szczególnego nadzoru osób kierujących pracownikami (tzw. prace szczególnie niebezpieczne). Dotyczy to jednak prac, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
Wykazy jednych i drugich prac określa pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 23711a Kodeksu pracy), z tym jednak zastrzeżeniem, że niektóre rodzaje prac szczególnie niebezpiecznych zostały określone odgórnie w rozdziale 6 OgPrzBHPR. Do takich prac zalicza się m.in.:
- roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,
- prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
- prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych,
- prace na wysokości oraz inne prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
Ze względu na istotne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych musi być poprzedzone określeniem przez pracodawcę szczegółowych wymagań bhp przy ich wykonywaniu (m.in. zapewnieniem odpowiednich środków zabezpieczających, instruktażem pracowników obejmującym w szczególności: imienny podział pracy, kolejność wykonywania zadań, wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach), a także bezpośrednim nadzorem nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób.
W związku z powyższym należy przeanalizować, czy dana praca należy, czy nie należy do prac szczególnie niebezpiecznych, bowiem od tego uzależniona będzie dopuszczalność pozostawiania pracownika bez osoby bezpośrednio nadzorującej pracę, a jedynie wprowadzenie np. systemu okresowej łączności z danym pracownikiem.
Projektowanie i programowanie gier a stawka ryczałtu ewidencjonowanego
Autor uważa, że w tym przypadku chodzi o rodzaj usług doradztwa technicznego niebędących usługami w zakresie zarządzania. Do przychodów z takich usług stosuje się stawkę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5%.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: RyczałtU) działalność usługowa dla celów opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU).
Z przedstawionego w pytaniu zakresu usług można stwierdzić, że chodzi tu o usługi w zakresie doradztwa (technicznego) innego jednak, niż usługi doradztwa w zakresie zarządzania. W ramach PKWiU 74.90.1 „Usługi profesjonalne i techniczne wspomagające i usługi doradztwa, gdzie indziej niesklasyfikowane” przewidziano m.in. grupowanie PKWiU 74.90.19 „Pozostałe usługi doradztwa naukowego i technicznego, gdzie indziej niesklasyfikowane” i właśnie takie grupowanie zdaniem Autora pasuje do działalności (usług) opisanej w pytaniu.
Do przychodów ze świadczenia usług takiego doradztwa zastosowanie ma stawka ryczałtu ewidencjonowanego w wysokości 8,5% (zob. art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a RyczałtU). Warto dodać, że do przychodów usług doradztwa w zakresie zarządzania stawka ryczałtu ewidencjonowanego wynosi 15% (art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. m RyczałtU).
Sztuczna inteligencja a ochrona danych – jak firmy produkcyjne i biura rachunkowe mogą unikać zagrożeń?
AI a prywatność i ochrona danych
Modele językowe, systemy analizy finansowej czy narzędzia predykcyjne przetwarzają ogromne ilości informacji, co niesie ryzyko naruszenia prywatności klientów i partnerów biznesowych. Problemem jest zarówno świadome wprowadzanie danych osobowych do systemów AI, jak i nieświadome przekazywanie wrażliwych informacji, które mogą być wykorzystywane do profilowania użytkowników.
Firmy produkcyjne korzystające z systemów AI do zarządzania łańcuchem dostaw czy predykcji awarii maszyn mogą nieświadomie gromadzić dane dotyczące osób, np. lokalizację kierowców, informacje o dostawcach czy nawet dane biometryczne pracowników korzystających z automatycznych systemów kontroli dostępu.
W biurach rachunkowych problem jest jeszcze bardziej złożony – analiza transakcji finansowych, raportowanie podatkowe czy generowanie prognoz finansowych wymaga przetwarzania danych klientów, co może prowadzić do naruszeń zasad minimalizacji i celowości przetwarzania danych określonych w RODO.
Dlatego tak ważne staje się podejście „Privacy by default” oraz „Privacy by design”, wyrażone w art. 25 ust. 1 RODO. W skrócie: „Privacy by default” to podejście zakładające dostosowanie danego istniejącego procesu (np. gromadzenia danych) do wymogów ochrony danych, natomiast podejście „Privacy by design” zakłada uwzględnienie komponentu ochrony danych osobowych już na etapie projektowania procesu/usługi.
Transparentność algorytmów i ryzyko błędnych decyzji
Firmy wdrażające AI muszą zmierzyć się z problemem tzw. czarnej skrzynki (BlackBox). Wiele algorytmów, szczególnie tych opartych na głębokim uczeniu maszynowym (Deep Learning – DL), działa w sposób trudny, a czasem niemożliwy do wytłumaczenia. Brak przejrzystości w podejmowaniu decyzji może stanowić poważne zagrożenie, szczególnie w branżach podlegających regulacjom prawnym. Należy mieć świadomość, że model językowy nie zawsze będzie w stanie wyjaśnić, dlaczego podjął taką, a nie inną decyzję, bądź w jaki sposób doszedł do konkretnych wniosków.
W przypadku biur rachunkowych, AI wykorzystywane do klasyfikacji transakcji finansowych czy wykrywania anomalii podatkowych, może prowadzić do podejmowania błędnych decyzji, które trudno będzie uzasadnić przed organami kontrolnymi. Natomiast w firmach produkcyjnych, systemy AI analizujące parametry jakościowe produktów mogą odrzucać partie produkcyjne z powodu subtelnych różnic, których wpływ na rzeczywistą jakość jest znikomy.
Jakie jest więc rozwiązanie? Moim zdaniem wyjściem z tej sytuacji jest wdrażanie systemów explainable AI (XAI), które pozwalają na interpretację wyników generowanych przez algorytmy. Firmy powinny także prowadzić regularne audyty systemów AI, monitorować błędy i stosować mechanizmy ręcznej korekty decyzji.
Ryzyko uprzedzeń algorytmicznych i ich wpływ na biznes
AI jest tak dobra, jak dane, na których została wytrenowana. W praktyce oznacza to, że błędy i uprzedzenia zawarte w danych historycznych mogą prowadzić do dyskryminujących decyzji. W biurach rachunkowych może to oznaczać błędne klasyfikowanie klientów jako wysokiego ryzyka finansowego, podczas gdy w firmach produkcyjnych systemy zarządzania personelem mogą faworyzować określone grupy kandydatów na podstawie wcześniejszych decyzji rekrutacyjnych.
Aby uniknąć takich problemów, firmy powinny regularnie testować swoje modele AI pod kątem równości i przejrzystości podejmowanych decyzji. Warto również wdrażać procedury pozwalające na ręczną weryfikację wyników w przypadkach wątpliwych.
Cyberbezpieczeństwo i zagrożenia technologiczne
Sztuczna inteligencja stała się nie tylko narzędziem wspierającym biznes, ale również celem dla cyberprzestępców. Systemy AI przetwarzające duże ilości danych są atrakcyjnym obiektem ataków, które mogą prowadzić do przejęcia wrażliwych informacji lub manipulacji wynikami analizy danych.
Firmy produkcyjne, które wykorzystują AI do monitorowania procesów produkcyjnych, mogą stać się ofiarami ataków, w wyniku których systemy zaczną generować fałszywe alerty o awariach lub niewłaściwie interpretować dane dotyczące wydajności maszyn. Natomiast biura rachunkowe, korzystające z AI do analizy transakcji finansowych, mogą być narażone na modyfikowanie wyników analiz przez cyberprzestępców, co może prowadzić do nieprawidłowości i utraty zaufania klientów.
Aby temu zaradzić, należy wdrożyć zaawansowane zabezpieczenia, takie jak segmentacja sieci, monitorowanie anomalii w działaniu systemów AI oraz stosowanie szyfrowania wrażliwych danych. Regularne testy penetracyjne i szkolenia dla pracowników pozwolą na wykrywanie potencjalnych luk w zabezpieczeniach, zanim zostaną wykorzystane przez atakujących.
Odpowiedzialność prawna za decyzje podejmowane przez AI
Korzystanie z AI w biznesie rodzi pytania o odpowiedzialność prawną za decyzje podejmowane przez modele. W przypadku błędnych decyzji podatkowych czy błędów w procesach produkcyjnych firmy muszą być gotowe do obrony swoich działań przed organami regulacyjnymi i klientami.
Aby zminimalizować ryzyko, warto wdrażać mechanizmy weryfikacji wyników AI przez ludzi oraz stosować rozwiązania pozwalające na przejrzyste dokumentowanie procesu podejmowania decyzji. Dobrą praktyką dla firm jest również analizowanie umów z dostawcami narzędzi AI pod kątem odpowiedzialności za potencjalne błędy i szkody wynikające z działania algorytmów.
Podsumowując, sztuczna inteligencja oferuje firmom produkcyjnym i biurom rachunkowym spore możliwości optymalizacji, ale jej wdrożenie musi odbywać się z zachowaniem standardów bezpieczeństwa i zgodności z regulacjami. Należy pamiętać, że wyzwaniem jest zawsze należyty poziom ochrony danych, transparentność algorytmów, minimalizacja uprzedzeń, zapewnienie cyberbezpieczeństwa oraz odpowiedzialność prawna za decyzje AI. Firmy, które skutecznie wdrożą te zasady, zyskają nie tylko przewagę konkurencyjną, ale także zaufanie klientów i partnerów biznesowych.
Dotacja otrzymana z Programu „Czyste Powietrze” a PIT
Dotacja otrzymana z Programu „Czyste Powietrze” stanowi przychód podatkowy, który korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 129a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU).
Dotacje są opodatkowane na zasadach określonych:
1) w art. 20 PDOFizU – jeśli zostały uzyskane przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej,
2) w art. 14 PDOFizU – jeśli zostały uzyskane przez osoby fizyczne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W art. 21 PDOFizU przewidziano katalog zamknięty przychodów zwolnionych z opodatkowania. Zwolnienie ma charakter preferencji podatkowej, z tych względów jego warunki należy interpretować wąsko. Jedną z form preferencji jest zwolnienie przychodów świadczeń uzyskanych ze środków:
1) Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
2) wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na przygotowanie dokumentacji oraz realizację przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska (art. 21 ust. 1 pkt 129a PDOFizU).
Przepis nie przewiduje zróżnicowanych warunków korzystania z preferencji dla przedsiębiorców oraz osób nieprowadzących działalności. Ze zwolnienia można skorzystać w odniesieniu do dotacji, które zostały wypłacone po 1.1.2019 r. Oznacza to, że ze zwolnienia może skorzystać każdy podatnik, który otrzyma środki z kwalifikujących się funduszy na realizację przedsięwzięcia związanego z ochroną środowiska, bez względu na rodzaj programu, w którym uczestniczy, tak długo jak ten program spełnia warunki ustawowe w zakresie podmiotu finansującego oraz sposobu wykorzystania dotacji, a sama dotacja została mu wypłacona po 1.1.2019 r.
Program „Czyste Powietrze” ma celu poprawę jakości powietrza, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz poprawę efektywności budynków jednorodzinnych. Zgodnie z Regulaminem Programu „Czyste Powietrze” środki na jego realizację pochodzą m.in. z budżetu Unii Europejskiej, budżetu państwa oraz kredytów udzielonych przez banki. Środki te są dystrybuowane za pośrednictwem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz podległych mu wojewódzkich funduszy.
Oznacza to, że dotacje z Programu „Czyste Powietrze” podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129a PDOFizU, ponieważ zostały uzyskane ze środków, których dysponentami są jednostki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a sama dotacja została przyznana na cel wskazany w przepisie, czyli ochronę środowiska.
Stanowisko to zostało także podzielone przez organy podatkowe w interpretacji indywidualnej z 22.5.2022 r., która wydana została przez Dyrektora KIS (0114-KDIP3-2.4011.187.2020.2.AK).
Nowy wniosek o uzupełniający urlop macierzyński. Jak wypełnić?
Kto może złożyć wniosek o uzupełniający urlop macierzyński
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu pracy pracownica (należy założyć, że chodzi tu matkę dziecka) albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko mają prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego i tym samym do złożenia wniosku o udzielenie takiego urlopu – w przypadku urodzenia dziecka (art. 1802 § 1 Kodeksu pracy; dalej: KP):
- przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15 tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 28 tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży oraz z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży i pobytu dziecka w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5 dnia do upływu 8 tygodnia po porodzie.
Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8 albo 15 tygodnia po porodzie sumuje się. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia (nowy art. 1802 § 3 KP).
Forma wniosku
Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko (art. 1802 § 4 KP). W praktyce oznacza to, że wniosek może być złożony w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem i dostarczony np. do sekretariatu pracodawcy, jak również w postaci skanu tego dokumentu przesłanego pocztą elektroniczną lub w postaci zwykłego maila, którego treść i załączniki będą spełniały wymagania przewidziane przepisami prawa dla wniosku o taki urlop.
Termin złożenia wniosku
Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński składa się w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Przykładowo, jeżeli urlop macierzyński kończy się 26.3.2025 r. (czyli w tym dniu następuje zakończenie korzystania z urlopu macierzyńskiego), to żeby uzupełniający urlop rozpoczął się bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, czyli od 27.3.2025 r., wniosek musi być złożony najpóźniej 4.3. 2025 r. (może być złożony także wcześniej). Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika (art. 1802 § 4 KP).
Treść wniosku o udzielenie urlopu
Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński, o którym mowa w art. 1802 § 4 KP, o udzielenie pracownicy albo pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, zgodnie z przepisami rozporządzenia rodzicielskiego, zawiera:
- imię i nazwisko pracownicy (matki) albo pracownika – ojca wychowującego dziecko;
- termin zakończenia urlopu macierzyńskiego; wynika to wprost z nowego art. 1802 § 5 i 6 Kodeksu pracy i wymaga wskazania konkretnej daty określającej ostatni dzień urlopu macierzyńskiego;
- wskazanie okresu, na który ma być udzielony uzupełniający urlop macierzyński; należy wskazać okres wnioskowanego urlopu, który będzie zgodny z wymiarem określonym przepisami art. 1802 § 1 KP.
Dokumenty dołączane do wniosku o urlop
Do wniosku o uzupełniający urlop macierzyński, zgodnie z przepisami rozporządzenia rodzicielskiego, dołącza się:
- zaświadczenie, o którym mowa w art. 1802 § 5 KP;
- oświadczenie pracownicy albo pracownika – ojca wychowującego dziecko o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przez drugiego z rodziców dziecka.
Zaświadczenie, o którym mowa w art. 1802 § 5 KP, zawiera informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:
- przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g;
- po ukończeniu 28 tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g;
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży.
Należy zauważyć, że z nowego przepisu art. 1802 § 5 KP jasno wynika, że do wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dołącza się zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko dotyczące pobytu dziecka w szpitalu. Spełnienie obowiązku złożenia pracodawcy ww. zaświadczenia przesądzi o udzieleniu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Jednak nowelizacja Kodeksu pracy ani pozostałych ustaw zmienianych przepisami ustawy z 6.12.2024 r. nie przesądza kto i na jakim formularzu w praktyce miałby takie zaświadczenie wydawać (np. sekretariat szpitala, czy może lekarz położnik lub neonatolog) oraz podpisywać się pod nim.
Wniosek tzw. rodziców adopcyjnych o uzupełniający urlop macierzyński
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio również do wniosku pracownika, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka (art. 183 § 31 KP), o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Jednak w takim przypadku do wniosku pracownika dołącza się także oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka (dzieci) na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka(dzieci), zawierającego datę urodzenia dziecka (dzieci), z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka (dzieci), zawierające datę urodzenia dziecka (dzieci), albo kopię prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka (dzieci) w rodzinie zastępczej, albo kopię umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy rodziną zastępczą a starostą.
Do wniosków o uzupełniający urlop macierzyński nie dołącza się wskazanych dokumentów, jeżeli dokumenty te znajdują się w aktach osobowych pracownika. W przypadku dołączenia do wniosku kopii wymaganego dokumentu pracownik na żądanie pracodawcy przedkłada oryginał tego dokumentu w celu potwierdzenia jego kopii.
………………………………….
(miejscowość, data)
……………………………………………………….
(imię i nazwisko pracownika)
……………………………………………………………………………..……
(komórka organizacyjna i stanowisko służbowe)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(nazwa pracodawcy lub osoby upoważnionej do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy)
Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński
Uprzejmie proszę udzielenie mi, zgodnie z art. 1802 § 4 Kodeksu pracy, uzupełniającego urlopu macierzyńskiego na okres ……………………………….. (data od – do tj. wskazanie okresu, na który ma być udzielony uzupełniający urlop macierzyński).
Jednocześnie informuję, że termin zakończenia urlopu macierzyńskiego to …………………. (data zakończenia urlopu macierzyńskiego)
………………………………………………….
(podpis pracownika)
Udzielam urlopu:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
(data i podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy)
Załączniki:
- zaświadczenie, o którym mowa w art. 1802 § 5 Kodeksu pracy;
- oświadczenie pracownicy albo pracownika – ojca wychowującego dziecko o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przez drugiego z rodziców dziecka;
- (dodatkowo w przypadku pracownika, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka) oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka (dzieci) na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka (dzieci), zawierającego datę urodzenia dziecka (dzieci), z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka (dzieci), zawierające datę urodzenia dziecka (dzieci), albo kopię prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka (dzieci) w rodzinie zastępczej, albo kopię umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy rodziną zastępczą a starostą.
Wydatki na zakup rezerwowej kasy fiskalnej jako koszty podatkowe
Posiadanie rezerwowej kasy fiskalnej nie jest obowiązkowe, ale bardzo przydatne w przypadku awarii fiskalnej. Zatem – co do zasady – wydatek na rezerwowe kasy fiskalne jest kosztem podatkowym. Rezerwowa kasa jest taką samą kasą, jak kasa fiskalna rejestrująca sprzedaż. Z pytania wynika, że ta rezerwowa kasa nie została poddana fiskalizacji, a tylko taka kasa nadaje się do użytku. Jeśli ta kasa ma być wykorzystywana w spółce przez okres dłuższy niż rok, to aby ją uznać za środek trwały w rozumieniu art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU), musi być poddana fiskalizacji. Wówczas – zgodnie z art. 16d ust. 1 PDOPrU – wydatek na jej zakup może być zaliczony jednorazowo do kosztów, jeśli jej wartość nie przekracza 10 000 zł.
Zgodnie z art. 111 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług: „Jeżeli z przyczyn niezależnych od podatnika nie może być prowadzona ewidencja sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, podatnik jest obowiązany ewidencjonować sprzedaż przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej”. Jeśli ewidencjonowanie sprzedaży przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej jest niemożliwe, podatnik nie może dokonywać sprzedaży. Ustawodawca przewiduje istnienie rezerwowej kasy, choć nie określił takiego obowiązku. Rezerwowa kasa rejestrująca to taka sama kasa jak kasa fiskalna, za pomocą której podatnik dokonuje rejestracji sprzedaży, podlega więc także fiskalizacji (dopiero wówczas można przy jej zastosowaniu dokonywać rejestracji). Skoro kasa nie jest poddana fiskalizacji, to obecnie nie jest zdatna do użytku. Zgodnie z art. 16a ust. 1 PDOPrU amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 PDOPrU, zwane środkami trwałymi.
Jeśli wartość kasy jest niższa niż 10 000 zł, to zgodnie z art. 16d ust. 1 PDOPrU: „Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 10 000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania”. W tym kontekście – zdaniem Autora – wydatek na kasę rezerwową może być zaliczony do kosztów podatkowych w miesiącu oddania jej do używania.
Zmiana kary ograniczenia wolności na potrącenie z wynagrodzenia
Zgodnie z art. 59 Kodeksu karnego wykonawczego (dalej: KKW), jeżeli w stosunku do skazanego zatrudnionego, zamiast obowiązku wykonywania wskazanej pracy, orzeczono potrącanie określonej części wynagrodzenia za pracę, sąd przesyła odpis orzeczenia zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego, podając jednocześnie, na czyją rzecz mają być dokonywane potrącenia, dokąd powinny być wpłacane, oraz wskazując, z jakich składników wynagrodzenia za pracę i w jaki sposób należy ich dokonywać.
Wypłacając wynagrodzenie skazanemu, potrąca się określoną w orzeczeniu część wynagrodzenia i bezzwłocznie przekazuje potrąconą kwotę stosownie do otrzymanych wskazań, zawiadamiając o tym sąd. Koszty związane z przekazywaniem tych kwot odlicza się od dokonywanych potrąceń. Odpis orzeczenia sądu powinien zawierać wskazówki co do tego, z jakich składników wynagrodzenia za pracę i w jaki sposób należy dokonać potrącenia wskazanej części wynagrodzenia. Jeżeli jednak brakuje takiego doprecyzowania, wydaje się, że skoro w KKW nie ma żadnego odwołania do przepisów KP z zakresu ochrony wynagrodzenia, a mowa jest o potrąceniu części wynagrodzenia, a nie potrąceniu „z wynagrodzenia”, w opinii autora należy: obliczyć kwotę do potrącenia stanowiącą 15% całego wynagrodzenia brutto, a następnie potrącić tę kwotę od wynagrodzenia netto (po odliczeniu składek ZUS, podatku, wpłaty na PPK) bez zachowywania kwoty wolnej, chyba że coś innego wynika z orzeczenia sądu – wówczas należy zastosować się do tego orzeczenia. Należy zaznaczyć, że można się spotkać także z odmienną interpretacją w tym zakresie, niemniej jednak większość głosów popiera takie stanowisko.
Jeżeli wpłynęłoby zajęcie, np. sądowe, potrącenie na podstawie KKW powinno być realizowane niezależnie od egzekucji sądowej. Po potrąceniu komorniczym przeprowadzonym zgodnie z przepisami KP, należałoby jeszcze potrącić tę wskazaną część na podstawie orzeczenia sądu, bez zachowywania kwoty wolnej.
Pozycja informacji dodatkowej w sprawozdaniu finansowym
Jeżeli spółka żadnych pożyczek nie udziela, a jedynie zaciąga je u wspólników, pozycja „Informacja o kwotach zaliczek, kredytów, pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących i administrujących jednostki, ze wskazaniem ich głównych warunków, wysokości oprocentowania oraz wszelkich kwot spłaconych, odpisanych lub umorzonych, a także zobowiązań zaciągniętych w ich imieniu tytułem gwarancji i poręczeń wszelkiego rodzaju, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdego z tych organów” – nie wystąpi.
Spółka powinna wpisać w tej pozycji: „Nie dotyczy” lub „Nie występują zaliczki, kredyty, pożyczki i świadczenia o podobnym charakterze udzielone osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących i administrujących jednostki” lub „Spółka nie udzieliła w okresie sprawozdawczym i nie posiada udzielonych zaliczek, kredytów, pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących i administrujących jednostki”.
Informacja dodatkowa jest dokumentem, który spółka sporządza dla swoich zdarzeń gospodarczych.
Pod kątem udzielonych i zaciągniętych pożyczek, należy wyodrębnić dwa zdarzenia:
1) spółka udziela pożyczki: w tym zdarzeniu występuje jako pożyczkodawca, należność od pożyczkobiorcy wykazujemy po stronie aktywów, jako należność z tytułu udzielonych pożyczek, długoterminową lub krótkoterminową, zależnie od planu spłaty,
2) spółka otrzymuje pożyczkę (np. od wspólników): w tym zdarzeniu spółka jest pożyczkobiorcą, powstaje zobowiązanie do spłaty, które wykazujemy po stronie pasywów, w pozycji pożyczki długoterminowe lub krótkoterminowe, zależnie od planu spłaty.
Pytanie dotyczy spółki, jako pożyczkobiorcy, gdzie wystąpią zobowiązania wobec wspólników, jako pożyczkodawców.
Pozycja informacji dodatkowej: „Informacja o kwotach zaliczek, kredytów, pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących i administrujących jednostki, ze wskazaniem ich głównych warunków, wysokości oprocentowania oraz wszelkich kwot spłaconych, odpisanych lub umorzonych, a także zobowiązań zaciągniętych w ich imieniu tytułem gwarancji poręczeń wszelkiego rodzaju, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdego z tych organów” dotyczy pożyczek udzielonych przez spółkę, a takich – jak zaznaczono w pytaniu – spółka nie posiada.
Koszty uzyskania przychodu w przypadku aportu nieruchomości do spółki
W przypadku wniesienia aportem nieruchomości do spółki będącej osobą prawną takie zdarzenie spowoduje u podmiotu wnoszącego powstanie przychodu podatkowego. W przypadku, gdy przedmiotem aportu są środki trwałe, wówczas za KUP uznaje się wartość początkową środka trwałego, pomniejszoną o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych.
Upraszczając, kosztem będzie część niezamortyzowana.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje, że do przychodów zalicza się m.in. wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określoną w innym dokumencie o podobnym charakterze – w przypadku wniesienia do spółki albo spółdzielni wkładu niepieniężnego. Ponadto w ustawie sprecyzowano, że jeżeli wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, przychodem jest wartość rynkowa takiego wkładu określona na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego.
Artykuł 15 ust. 1j ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi natomiast, że w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni – ustala się KUP w wysokości wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne.
Z przepisów wprost zatem wynika, że w przypadku wniesienia przez podatnika CIT aportem do innej spółki będącej podatnikiem CIT nieruchomości stanowiących środek trwały, do KUP z takiej transakcji podatnik wnoszący będzie mógł zaliczyć niezamortyzowaną część wnoszonych środków trwałych.