Opodatkowanie wygranych w konkursie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Stan faktyczny
Istotą sporu dotyczyła tego czy jeżeli przedsiębiorca otrzymuje wygraną w konkursie, o którym stanowi art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU, to wygrana ta powinna zostać opodatkowana 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od dochodu (przychodu) z tego tytułu, czy też powinna podlegać sumowaniu z innymi przychodami z działalności gospodarczej, o których stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 i art. 14 ust. 1 i 2 pkt 8 PDOFizU i podlegać opodatkowaniu według zasad ogólnych według skali lub zgodnie z wyborem przedsiębiorcy podatkiem liniowym.
W ocenie podatnika (przedsiębiorcy), w przypadku udziału w przedsięwzięciu spełniającym wymogi przypisane konkursowi, otrzymane przez niego nagrody stanowią przychód z konkursu, a tego rodzaju przychód podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%, niezależnie od tego, czy uzyskał go jako przedsiębiorca czy osoba fizyczna.
W ocenie organu podatkowego, tylko wgrane otrzymane przez uczestników konkursów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi pozarolniczej działalności gospodarczej, stanowią przychód z innych źródeł, o której mowa w art. 20 ust. 1 PDOFizU opodatkowany 10% podatkiem. Zatem przedsiębiorca zobowiązany jest uwzględnić w przychodach w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przychody od nagród wygranych w tych konkursach.
Sąd I instancji powołując się na wyroki NSA, podzielił stanowisko podatnika. Stwierdził, że jeśli podatnik bierze udział w konkursie, to wygrane otrzymane przez niego stanowią przychód z tytułu udziału w konkursie, niezależnie od tego, jakie są pozostałe źródła jego przychodów.
Stanowisko
Rozpoznając sprawę, NSA stwierdził, że skoro w analizowanej sprawie świadczenie odbywa się wyraźnie w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, to należy takie przychody tak też klasyfikować. Nie zgodził się zatem z sądem I instancji i jego wyrok uchylił. W ocenie NSA, tylko nagrody otrzymane przez uczestników konkursów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi pozarolniczej działalności gospodarczej stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 PDOFizU, a w konsekwencji przychód z tytułu nagród uzyskanych przez zwycięzców konkursów, tj. przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu 10 % zryczałtowanym podatkiem dochodowym (w oparciu o art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU).
Podsumowanie
Trzeba zauważyć, że jest to zmiana w dotychczasowym stanowisko NSA odnośnie opodatkowania wygranych w konkursach, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU, uzyskiwanych przez przedsiębiorców. Dotychczas w orzecznictwie uznawano, że jeżeli określony podmiot organizuje przedsięwzięcie spełniający wymogi przypisane konkursowi, to otrzymane przez uczestników wygrane stanowią przychód z konkursu. Tego zaś rodzaju przychód podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym bez względu na fakt, czy uzyskał go przedsiębiorca, czy też osoba nieprowadząca działalności gospodarczej.
WSTO do innych państw członkowskich – skutki przekroczenia limitu
Ponieważ nie jesteście jeszcze zarejestrowani do OSS, to należałoby (na ten moment) zarejestrować się w Niemczech, w tym celu, aby tam rozliczyć niemiecki MwSt od WSTO.
Nie powinniście wykazywać tych WSTO (ponad limit 42 000 zł) jako sprzedaży krajowej (WSTO_EE). One nie podlegają podatkowi w Polsce.
W międzyczasie możecie się Państwo zarejestrować do OSS i wówczas rozliczać WSTO do Niemiec (oraz ewentualnie do innych państw) w Polsce.
Dokonujecie Państwo wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO). WSTO są opodatkowane w państwie rozpoczęcia transportu m.in. pod warunkiem, że łączna wartość dostaw tego rodzaju do wszystkich państw członkowskich nie przekroczy limitu 10 000 euro, przy czym wyrażona w złotych równowartość kwoty w euro wynosi 42 000 zł.
Przepisy przewidują, że jeśli w trakcie roku podatkowego powyższa kwota zostanie przekroczona, to wówczas WSTO ma miejsce świadczenia w państwie przeznaczenia stosuje się, począwszy od dostawy, w związku z którą przekroczono tę kwotę.
Powyższe oznacza, że już niektóre WSTO przez Was dokonane do Niemiec powinny być opodatkowane w Niemczech.
Ponieważ nie jesteście jeszcze zarejestrowani do OSS, to należałoby (na ten moment) zarejestrować się w Niemczech, w tym celu, aby tam rozliczyć niemiecki MwSt od WSTO.
Nie powinniście wykazywać tych WSTO (ponad limit 42 000 zł) jako sprzedaży krajowej (WSTO_EE). One nie podlegają podatkowi w Polsce.
W międzyczasie możecie się Państwo zarejestrować do OSS i wówczas rozliczać WSTO do Niemiec (oraz ewentualnie do innych państw) w Polsce za pośrednictwem deklaracji VII_DO.
Definitywny koniec telepracy w związku z pracą zdalną
Kodeks pracy bez telepracy
Na podstawie ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw w dziale drugim KP uchylone zostały przepisy z rozdziału II b, czyli całość rozwiązań dotyczących telepracy i zatrudniania pracowników w formie telepracy. Zgodnie z art. 675 § 1 KP przez telepracę należało rozumieć pracę, która mogła być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Natomiast telepracownikiem był pracownik, który wykonuje pracę w warunkach określonych w art. 675 § 2 KP i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z art. 18 ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw warunki stosowania telepracy określone w porozumieniu lub regulaminie, o których mowa w art. 676 § 1–4 KP w ówczesnym brzmieniu, mogą być stosowane nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej. Wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika, o którym mowa w art. 676 § 5–7 KP w ówczesnym brzmieniu, jest dopuszczalne nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej.
Praca zdalna w przepisach Kodeksu pracy
Począwszy od 7.4.2023 r. do Kodeksu pracy zostały wpisane przepisy dotyczące pracy zdalnej, które zastąpiły tymczasowe rozwiązanie przygotowane w 2020 r. w momencie wybuchu pandemii COVID-19. Zgodnie z nowym art. 6718 KP, praca zdalna to praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Zasady wykonywania pracy zdalnej określone zostaną w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:
1) w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
2) w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej
– jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Praca zdalna okazjonalna
Kodeks pracy przewiduje ponadto możliwość wykonywania pracy zdalnej w formie okazjonalnej. Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Do pracy zdalnej, o okazjonalnej, nie stosuje się przepisów art. 6719–6724 oraz art. 6731 § 3. Kontrola wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, kontrola w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrola przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, odbywa się na zasadach ustalonych z pracownikiem.
Praca zdalna nie zawsze jest możliwa
Ustawa co prawda nie zawiera ograniczeń podmiotowych w zakresie uprawnienia do wnioskowania o pracę zdalną okazjonalną, warto jednak pamiętać, że charakter niektórych rodzajów prac nie pozwala na ich wykonywanie w innym miejscu niż wskazane w umowie o pracę. Należy pamiętać, o czym również wskazano, w odpowiedzi, że zgodnie z art. 6731 § 4 KP, praca zdalna nie obejmuje prac:
- szczególnie niebezpiecznych,
- w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
- związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy,
- powodujących intensywne brudzenie.
Nabycie towarów przed rejestracją i przed formalnym rozpoczęciem działalności gospodarczej a prawo do odliczenia VAT
Zgodnie z orzecznictwem TSUE podmiotowi X powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku. Przysługuje mu ono już przy nabyciu, a nie dopiero w momencie przeznaczenia nieruchomości do działalności.
Z uwagi na pewne kwestie mogące tutaj wywoływać wątpliwości, być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.
Zakładam, że podmiot X to osoba fizyczna.
W kontekście sytuacji opisanej w pytaniu powstaje pewien problem.
Z jednej strony bowiem wskazuje się, że dany podmiot może mieć status podatnika (i związane z tym prawo do odliczenia podatku naliczonego) także w zakresie tzw. czynności przygotowawczych do wykonywania rzeczywistej działalności gospodarczej. Wskazuje się w tym kontekście, że podmiot, który dokonuje zakupów inwestycyjnych mających niewątpliwie służyć mu w przyszłości w działalności – należy potraktować (w zakresie tych zakupów) jako podatnika, czego konsekwencją jest m.in. przyznanie mu prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, że prawo do odliczenia związane jest z posiadaniem statusu podatnika i nabywaniem towarów i usług w tych charakterze, niezależnie od tego, czy faktycznie towary i usługi zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej. W sprawie 268/83 (Rompelman) przyznano prawo do odliczenia podatnikom, którzy nabyli prawo do uzyskania własności budowanego budynku mając zamiar późniejszego wykorzystania go w działalności gospodarczej. Trybunał uznał że prawo do odliczenia przysługiwało podatnikom od momentu nabycia towaru i nie mogło zostać odłożone w czasie do momentu rozpoczęcia działalności opodatkowanej (w której towar miał być wykorzystywany).
Z drugiej natomiast strony – problemem może być wykazanie tego, że podmiot X nabył (obecnie) towar (nieruchomość) jako podatnik (w charakterze podatnika), biorąc pod uwagę, że obecnie działalności nie prowadzi.
Wskazać bowiem trzeba, że tylko podmiot nabywający towary w charakterze podatnika ma prawo do odliczenia. Podmiot, który nabędzie jakieś aktywo prywatnie (nie działając jako podatnik), a dopiero później przeznaczy je do działalności, nie ma prawa do odliczenia podatku.
W tym kontekście trudna dowodowo może być sytuacja podmiotu X, jeśli z faktury oraz z aktu notarialnego będzie wynikać, że nabycia dokonał podmiot nieprowadzący jeszcze działalności gospodarczej (niemający NIP, etc.).
W związku z tym być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.
Uzgodnienie pracy zdalnej
Opis sytuacji: Posiadamy portal pracowniczy, na którym m.in. ewidencjonowany jest czas pracy (wejście, wyjście), przez który wypisuje się wnioski urlopowe, wnioski o delegacje, wnioski o pracę poza urzędem, jest też zakładka „wniosek o pracę zdalną”. Czy wypisanie wniosku o pracę zdalną na wskazanym powyżej portalu pracowniczym, gdzie jest określony czas (dni wykonywania pracy zdalnej) oraz w opisie miejsce wykonywania pracy zdalnej, który to wniosek jest akceptowany przez przełożonego (pracodawcę), można traktować jako uzgodnienie pracy zdalnej, który stanowi tak naprawdę aneks do umowy? Czy też uzgodnienie pracy zdalnej lepiej, aby było w formie papierowej, gdzie byłoby wskazane miejsce wykonywania pracy wraz z adnotacją, że czas wykonywania pracy zdalnej będzie każdorazowo uzgadniany poprzez wniosek o pracę zdalną na portalu pracowniczym akceptowanym przez przełożonego (pracodawcę)? Rodzaj pracy jest hybrydowy – różnorodny w zależności od potrzeby.
Wniosek powinien być albo w proponowanej wersji elektronicznej przez portal, albo w wersji papierowej, ale bez dodatkowego wniosku elektronicznego, czyli wymiar pracy zdalnej też powinien znaleźć się we wniosku papierowym.
Uzgodnienie może być dokonane na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej (art. 6719 § 2 KP). We wniosku należy wskazać, w związku z definicją pracy zdalnej z art. 6718 KP, miejsce wykonywania pracy zdalnej oraz czy pracownik wnioskuje o całkowitą czy częściową pracę zdalną. Jeżeli wniosek dotyczy częściowej pracy zdalnej, powinien zawierać wskazanie, jaki ma być wymiar pracy zdalnej np. 3/5 (czyli 3 dni w podstawowym systemie czasu pracy).
Jeżeli wniosek na portalu pracowniczym zawiera wszystkie te elementy, a następnie jest akceptowany przez pracodawcę, to można uznać, że doszło do uzgodnienia pracy zdalnej, a więc do zawarcia aneksu do umowy o pracę dotyczącego pracy zdalnej. Nie mogę jednak jednoznacznie ocenić wniosku w systemie, gdyż go nie widzę.
Forma pisemna jest bezpieczniejsza ze względów dowodowych, jeśli jednak pracodawca prowadzi dokumentację pracowniczą w formie elektronicznej, to tworzenie papierowych wniosków nie ma sensu.
Natomiast każdorazowe uzgadnianie czasu wykonywania pracy zdalnej przez przełożonego budzi wątpliwości. Po pierwsze, nie wiadomo, co to znaczy „każdorazowe” – należy określić, przez jaki okres obowiązuje ustalenie (można je oczywiście za obopólną zgodą zmienić). Po drugie, wniosek i uzgodnienie powinny wskazywać, ile dni podwładny będzie pracował zdalnie. Dlatego wniosek papierowy bez podania wymiaru pracy zdalnej jest niekompletny, a proponowanie ilości dni pracy zdalnej w formie elektronicznej oznacza tak naprawdę podzielenie wniosku na dwie części.
Zakup usługi przewozu towarów – rozliczenie dla celów podatkowych i bilansowych
Co do zasady, zarówno na gruncie prawa podatkowego, jak i bilansowego wydatki na nabycie usługi transportowej wykonanej w lipcu, powinny obciążać wynik spółki w lipcu. Należy jednak zwrócić uwagę, iż nabycie usług transportowych związanych z towarem, powoduje iż poniesiony wydatek jest kosztem podatkowym i bilansowym dopiero w momencie zbycia towaru (z pewnymi wyjątkami wynikającymi ze specyfiki jednostki wskazanymi poniżej).
1. Rozliczenie bilansowe
W księgach rachunkowych koszty zakupu towarów można ujmować w cenach zakupu lub w cenach nabycia.
Zgodnie z art. 28 ust. 2 RachunkU za cenę nabycia uważa się cenę zakupu składnika aktywów, obejmującą kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżoną o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jednostka może stosować cenę zakupu (bez dodatkowych kosztów związanych z nabyciem), jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki (por. art. 34 ust. 1 RachunkU).
Stosownie do treści art. 4 ust. 2 RachunkU, operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Zasada memoriału nakazuje ująć w księgach rachunkowych, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego (ale również okresu), niezależnie od terminu ich zapłaty (por. art. 6 RachunkU).
W sytuacji więc, gdy fakturę jednostka otrzymała przed zamknięciem księgowań dotyczących miesiąca lipca (ustaleniem zaliczki na podatek dochodowy, co najpóźniej wypada 20-go dnia kolejnego miesiąca) może ująć ją w księgach rachunkowych na podstawie dowodu źródłowego jakim jest faktura w lipcu. Obciążenie miesiąca lipca może nastąpić poprzez bezpośrednie zaksięgowanie faktury wystawionej w miesiącu kolejnym (data wystawienia sierpniowa) lub poprzez polecenie księgowania za pośrednictwem konta 300.
W kontekście rozpoznania kosztu bilansowego z tytułu zakupu usługi transportowej powinni Państwo odnieść się do przyjętych w polityce rachunkowości postanowień. Należy zauważyć, iż gdy koszty transportu są istotne, to powinny zwiększać cenę nabycia towarów, czyli podlegać będą ewidencji na koncie 331 Towary, a kosztem staną się dopiero w momencie zbycia towarów. Koszt zakupu usług transportowych, jako dotyczące zakupu towarów, mogą również być ewidencjonowane na koncie 641 Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów, a na koniec okresu sprawozdawczego będą podlegać podziałowi na towary pozostające na magazynie oraz na towary sprzedane (na podstawie wyliczonego wskaźnika). W przypadku zaś, gdy koszty transportu nie są istotne mogą obciążać wynik jednostki w momencie zakupu (ewidencja na koncie zespołu 4).
2. Rozliczenie podatkowe – CIT
Na gruncie przepisów o podatku dochodowym, rozliczenie poniesionych kosztów uzależnione jest od kwalifikacji danego wydatku, jako koszt bezpośredni lub koszt pośredni (art. 15 ust. 4d-4e PDOPrU).
Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.
Koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tzw. koszty pośrednie, są generalnie potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Moim zdaniem wydatki na zakup usług transportowych dotyczących nabycia towarów handlowych są kosztem bezpośrednio związanym z przychodem i powinny być ujmowane w kosztach wraz z towarami, których dotyczą – a więc dopiero w dacie uzyskania przychodów ze sprzedaży tych towarów. W zależności od specyfiki jednostki mogą również stanowić koszt pośredni – por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 9.5.2023 r., 0111-KDIB2-1.4010.113.2023.1.MK.
W zakresie ewidencjonowania poniesionego wydatku wskazać należy, iż przepisy PDOPrU nie wskazują wprost sposobu postępowania. W praktyce gospodarczej jest on zbieżny z przyjętym ewidencjonowaniem wydatku dla celów bilansowych, co potwierdza Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 12.5.2020 r., 0111-KDIB1-2.4010.103.2018.11.BG, wskazując: „jeżeli dany dokument spełnia wymogi do uznania go za dowód księgowy dla celów bilansowych, to może on być uznany także za dokument stanowiący podstawę ujęcia kosztu w rachunku podatkowym”.
Spółka może więc przypisać dany wydatek jako koszt uzyskania przychodów miesiąca lipca zmniejszający podstawę opodatkowania, jeżeli wydatek ten nie stanowiłby kosztu bezpośredniego lub w momencie zbycia towaru – gdy usługa transportowa stanowi koszt bezpośredni.
Nowy wykaz prac wzbronionych młodocianym i warunki ich zatrudniania
Obowiązek sporządzenia wykazu
Rozporządzenie RM z 19.6.2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. z 2023 r. poz. 1240) zastępuje dotychczas obowiązujące rozporządzenie z 24.8.2004 r. o tej samej nazwie.
Przed wszystkim w celu zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia młodocianych pracodawca ma obowiązek sporządzenia wykazu wykonywanych w jego zakładzie pracy:
- prac wzbronionych młodocianym;
- prac wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnienie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace, należy zamieścić w widocznym miejscu, w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudnieni młodociani. W ustalaniu wykazów powinien uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi.
Nadzór nauczycieli, przerwy, środki ochrony
Pracodawca zatrudniający pracowników młodocianych przy pracach wzbronionych powinien podjąć działania niezbędne do zapewnienia im bezpieczeństwa i szczególnej ochrony zdrowia podczas pracy, biorąc pod uwagę zwiększone ryzyko wynikające z braku ich doświadczenia, świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej, w tym:
- zapewnić stały nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych;
- informować młodocianych, w sposób dla nich zrozumiały, o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podjętych działaniach dotyczących ochrony ich zdrowia;
- organizować przerwy w pracy młodocianych dla ich odpoczynku w pomieszczeniach odizolowanych od czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych;
- dostarczać młodocianemu nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informuje młodocianych o sposobach posługiwania się tymi środkami;
- dostarczać młodocianemu nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, zgodnie z przepisami art. 2377 KP.
Ocena ryzyka zawodowego
Dopuszczenie młodocianych do prac wzbronionych następuje na podstawie oceny ryzyka związanego z wykonywaną pracą, dokonanej przez pracodawcę przed rozpoczęciem pracy przez młodocianych lub przy zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka uwzględnia się w szczególności:
- ocenę wyposażenia oraz organizacji stanowisk i miejsc pracy młodocianych;
- organizację procesów pracy oraz ich powiązanie;
- identyfikację czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych występujących w środowisku pracy młodocianego, ich oddziaływanie na organizm młodocianego, stopień i okres narażenia na te czynniki oraz środki ochrony;
- formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu;
- zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.
Ocena ryzyka jest przeprowadzana każdorazowo przed zmianą miejsca pracy młodocianego lub sposobu wykonywania pracy.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym
| Lp. | Rodzaj prac | Charakter pracy | Wyszczególnienie | |||||||||||||
| 1.
|
Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu
|
Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym | 1) Prace polegające wyłącznie na podnoszeniu, przenoszeniu i przewożeniu ciężarów oraz prace wymagające powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów.
2) Prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonywanie pracy, przekraczają: a) dla młodocianych kobiet – w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy – 2300 kJ, a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 10,5 kJ na minutę, b) dla młodocianych mężczyzn – w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy – 3030 kJ, a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 12,6 kJ na minutę. 3) Prace załadunkowe i wyładunkowe, przy przewożeniu ciężarów środkami transportu, przy przetaczaniu beczek, bali, kloców itp. 4) Pozostałe prace ujęte w przepisach dotyczących ręcznych prac transportowych, wydanych na podstawie art. 23715 § 1 KP, przekraczające wartość obciążenia młodocianych: a) dla młodocianych kobiet 60% dopuszczalnej wartości obciążenia dla kobiet, b) dla młodocianych mężczyzn 40% dopuszczalnej wartości obciążenia dla mężczyzn – z wyłączeniem wartości określonych w pkt 2. |
|||||||||||||
| Prace wymagające stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała | 1) Prace polegające wyłącznie na podnoszeniu, przenoszeniu i przewożeniu ciężarów oraz prace wymagające powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów.
2) Prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonywanie pracy, przekraczają: a) dla młodocianych kobiet – w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy – 2300 kJ, a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 10,5 kJ na minutę, b) dla młodocianych mężczyzn – w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy – 3030 kJ, a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 12,6 kJ na minutę. 3) Prace załadunkowe i wyładunkowe, przy przewożeniu ciężarów środkami transportu, przy przetaczaniu beczek, bali, kloców itp. 4) Pozostałe prace ujęte w przepisach dotyczących ręcznych prac transportowych, wydanych na podstawie art. 23715 § 1 Kodeksu pracy, przekraczające wartość obciążenia młodocianych: a) dla młodocianych kobiet 60% dopuszczalnej wartości obciążenia dla kobiet, b) dla młodocianych mężczyzn 40% dopuszczalnej wartości obciążenia dla mężczyzn – z wyłączeniem wartości określonych w pkt 2. |
|||||||||||||||
| Prace zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu
|
1) Prace, przy których mógłby być zagrożony prawidłowy rozwój psychiczny młodocianych, w szczególności:
a) prace związane z produkcją, sprzedażą i konsumpcją napojów alkoholowych, w tym obsługa konsumentów w zakładach gastronomicznych, b) prace związane z produkcją, sprzedażą, promocją i użytkowaniem wyrobów nikotynowych, c) prace związane z produkcją, sprzedażą i reklamą treści pornograficznych, d) prace związane z ubojem i obróbką poubojową zwierząt, e) obsługa zakładów kąpielowych i łaźni, f) prace, przy których występuje prawdopodobieństwo stosowania siły wobec zwierząt, np. praca rakarzy, praca z dzikimi lub jadowitymi zwierzętami, g) prace przy inseminacji zwierząt, h) prace w hospicjach oraz w szpitalach (oddziałach) psychiatrycznych, i) prace w zakładach pogrzebowych. 2) Prace w warunkach mogących stanowić nadmierne obciążenie psychiczne, w szczególności: a) wymagające odbioru i przetwarzania dużej ilości lub szybko po sobie następujących informacji i podejmowania decyzji mogących spowodować groźne następstwa, szczególnie w sytuacjach przymusu czasowego, w tym związane z obsługą elementów sterowniczych, b) wymuszone przez rytm pracy maszyn lub wynagradzane w zależności od osiąganych rezultatów. 3) Prace pokojowych w domach wczasowych i turystycznych, pensjonatach i hotelach, w tym hotelach robotniczych. |
|||||||||||||||
| 2. | Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych | Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych i pyłowych | 1) Prace w narażeniu na działanie substancji lub mieszanin spełniających kryteria klasyfikacji określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z 16.12.2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz.Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1 ze zm.) w jednej lub kilku z następujących klas lub kategorii zagrożenia wraz z jednym lub kilkoma następującymi zwrotami wskazującymi rodzaj zagrożenia:
a) toksyczność ostra, kategoria 1, 2 lub 3 (H300, H310, H330, H301, H311, H331), b) działanie żrące na skórę, kategoria 1A, 1B lub 1C (H314), c) gaz łatwopalny, kategoria 1 lub 2 (H220, H221), d) łatwopalne aerozole, kategoria 1 (H222), e) ciecz łatwopalna, kategoria 1 lub 2 (H224, H225), f) materiały wybuchowe, kategorie ,,niestabilny materiał wybuchowy” lub materiały wybuchowe podklasy 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5 (H200, H201, H202, H203, H204, H205), g) substancje i mieszaniny samoreaktywne typów A, B, C lub D (H240, H241, H242), h) nadtlenki organiczne typu A lub B (H240, H241), i) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu jednorazowym, kategoria 1 lub 2 (H370, H371), j) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu powtarzanym, kategoria 1 lub 2 (H372, H373), k) działanie uczulające na drogi oddechowe, kategoria 1, podkategoria 1A lub 1B (H334), l) działanie uczulające na skórę, kategoria 1, podkategoria 1A lub 1B (H317), m) rakotwórczość, kategoria 1A, 1B lub 2 (H350, H350i, H351), n) działanie mutagenne na komórki rozrodcze, kategoria 1A, 1B lub 2 (H340, H341), o) działanie szkodliwe na rozrodczość, kategoria 1A lub 1B (H360, H360F, H360FD, H360Fd, H360D, H360Df). |
|||||||||||||
| Prace z substancjami, ich mieszaninami lub pyłami o działaniu rakotwórczym lub mutagennym uwalniającymi się w procesach technologicznych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 222 § 3 KP | ||||||||||||||||
| Prace z substancjami psychoaktywnymi i ich mieszaninami | ||||||||||||||||
| Prace w narażeniu na ołów i jego związki | ||||||||||||||||
| Prace w narażeniu na azbest | ||||||||||||||||
| Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników fizycznych | 1) Prace w przestrzeni pola elektromagnetycznego stref ochronnych, wyznaczonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 228 § 3 KP, dotyczącymi najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
2) Prace w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące na poziomie przekraczającym dopuszczalne wartości dawek granicznych określone w przepisach prawa atomowego. 3) Prace w warunkach narażenia na odbite/rozproszone promieniowanie laserów klasy 3b lub 4 według Polskiej Normy PN-EN 608225-1. 4) Prace w warunkach narażenia na promieniowanie nadfioletowe, zwłaszcza emitowane przez technologiczne urządzenia przemysłowe, w tym w szczególności przy elektrycznym spawaniu, cięciu i napawaniu metali. 5) Prace w warunkach narażenia na promieniowanie podczerwone, w tym w szczególności przy piecach hutniczych i grzewczych oraz spiekaniu i odlewaniu. 6) Prace w warunkach narażenia na hałas, którego: a) poziom ekspozycji odniesiony do 8-godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy przekracza wartość 80 dB lub b) szczytowy poziom dźwięku C przekracza wartość 130 dB, lub c) maksymalny poziom dźwięku A przekracza wartość 110 dB. 7) Prace w warunkach narażenia na hałas ultradźwiękowy, którego: a) równoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 kHz do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy lub b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 kHz do 40 kHz przekraczają wartości podane w tabeli:
8) Prace w warunkach narażenia na drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne, przy których: a) wartość ekspozycji dziennej wyrażonej w postaci równoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy wektorowej skutecznych, skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx, ahwy, ahwz), przekracza 1 m/s2 lub b) wartość ekspozycji trwającej 30 minut i krócej, wyrażonej w postaci sumy wektorowej skutecznych, skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx, ahwy, ahwz), przekracza 4 m/s2. 9) Prace w warunkach narażenia na drgania o ogólnym działaniu na organizm człowieka, przy których: a) wartość ekspozycji dziennej wyrażonej w postaci równoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego, skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśród przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych, z uwzględnieniem właściwych współczynników (1,4awx, 1,4awy, awz), przekracza 0,19 m/s2 lub b) wartość ekspozycji trwającej 30 minut i krócej, wyrażonej w postaci skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśród przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych, z uwzględnieniem właściwych współczynników (1,4awx, 1,4awy, awz), przekracza 0,76 m/s2. 10) Prace w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30○C i wilgotność względna powietrza przekracza 65%, a także w warunkach bezpośredniego oddziaływania otwartego źródła promieniowania. 11) Prace w temperaturze powietrza niższej niż 10○C albo przy wilgotności względnej wyższej niż 65%. 12) Prace w warunkach narażających na przemakanie odzieży, powodujące naruszenie bilansu cieplnego u młodocianych. 13) Prace w warunkach podwyższonego ciśnienia, w tym w szczególności: a) w komorach wysokich ciśnień lub w innych urządzeniach hiperbarycznych nawodnych lub naziemnych, b) prace nurków i płetwonurków, c) prace w kesonach. 14) Prace w warunkach obniżonego ciśnienia, w tym w szczególności w komorach niskich ciśnień lub w innych urządzeniach hipobarycznych nawodnych lub naziemnych |
|||||||||||||||
| Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników biologicznych | 1) Prace w narażeniu na czynniki biologiczne zakwalifikowane do następującej grupy zagrożenia, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki, wydanych na podstawie art. 2221§ 3 KP:
a) oznaczone dodatkowo jako A (możliwe efekty alergiczne) lub T (produkcja toksyn) lub D (wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia), jeżeli prawidłowo przeprowadzona ocena narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne wykazała ich obecność na stanowisku pracy – grupa 2 zagrożenia, b) jeżeli prawidłowo przeprowadzona ocena narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne wykazała ich obecność na stanowisku pracy – grupa 3 lub 4 zagrożenia. 2) Prace, przy których źródłem zakażenia lub zarażenia może być chory człowiek lub materiał zakaźny pochodzenia ludzkiego, w tym krew, tkanki, mocz, kał, w szczególności wszelkie prace w szpitalach zakaźnych lub oddziałach zakaźnych. 3) Prace, przy których występują zagrożenia czynnikami biologicznymi przenoszonymi na człowieka przez kontakt ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego, w szczególności: a) drobnoustrojami wywołującymi choroby odzwierzęce (zoonozy), b) alergenami pochodzenia zwierzęcego wytwarzanymi zarówno przez zwierzęta kręgowe, jak i bezkręgowe, w tym alergenami roztoczy, alergizującymi cząstkami ciała i wydalin owadów, alergenami ryb, pierza, naskórka, wydzielin i wydalin ptaków, naskórka, sierści, wydzielin i wydalin zwierząt. 4) Prace, przy których występują zagrożenia czynnikami biologicznymi pochodzenia roślinnego lub mikroorganizmami przenoszonymi przez rośliny, w szczególności: a) drobnoustrojami występującymi w roślinach, w tym bakteriami, promieniowcami, grzybami, które stanowią zagrożenie w trakcie procesów magazynowania, przetwarzania i użytkowania surowców roślinnych, b) pyłami pochodzenia roślinnego, powodującymi stany uczuleniowe, w tym pyłami zbożowymi, paszowymi, tytoniowymi lub z ziół leczniczych |
|||||||||||||||
| 3. | Prace stwarzające zagrożenia wypadkowe | Prace, podczas których młodociani są narażeni na zwiększone niebezpieczeństwo urazów, w tym w szczególności związane z: | a) użytkowaniem maszyn określonych w załączniku nr 5 do rozporządzenia MG z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. poz. 1228 oraz z 2011 r. poz. 701),
b) uruchamianiem maszyn i innych urządzeń bezpośrednio po ich naprawie, c) połowem ryb, ich patroszeniem i filetowaniem, d) rozbiorem, trybowaniem i mieleniem mięsa, e) obsługą ciągników i samojezdnych maszyn rolniczych oraz bezpośrednią obsługą kombajnów, sieczkarni, młockarni, kos, podkaszarek i glebogryzarek z napędem spalinowym, f) prowadzeniem maszyn budowlanych i drogowych oraz obsługą dźwignic, kafarów i kołowrotów, g) obsługą kotłów parowych, urządzeń i naczyń, w których występuje ciśnienie powyżej 0,5 bara, oraz obsługą generatorów gazowych, h) pracą przy pozyskiwaniu, zrywce i transporcie drewna, i) obsługą zwierząt dzikich, jadowitych, buhajów, ogierów, knurów i tryków oraz wywozem obornika i gnojowic |
|||||||||||||
| Prace przy produkcji, przemieszczaniu i obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych, a także przy produkcji i obsłudze urządzeń lub innych przedmiotów zawierających materiały wybuchowe | ||||||||||||||||
| Prace wymagające obsługi sprzętu do produkcji, przechowywania lub zastosowania gazów ciekłych, sprężonych lub rozpuszczonych. | ||||||||||||||||
| Prace przy użytkowaniu kadzi, cystern, zbiorników i butli zawierających czynniki wymienione w części II ust. 1. | ||||||||||||||||
| Prace związane z obsługą, konserwacją, remontami i montażem urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych o napięciu elektrycznym znamionowym powyżej 1000 V prądu zmiennego lub 1500 V prądu stałego. | ||||||||||||||||
| Prace w transporcie kolejowym | a) na stanowiskach związanych z prowadzeniem ruchu kolejowego, zwłaszcza prace maszynistów pojazdów trakcyjnych i drezyn motorowych, dyżurnych ruchu, konduktorów, manewrowych, ustawiaczy, nastawniczych, zwrotniczych, operatorów maszyn torowych oraz
b) przy budowie i utrzymaniu sieci trakcyjnej. |
|||||||||||||||
| Prace w transporcie oraz komunikacji samochodowej i tramwajowej | a) prace kierowców pojazdów silnikowych i ich pomocników,
b) przy ręcznym przetaczaniu, spinaniu i odczepianiu wagonów i przyczep, c) przy zdejmowaniu, nakładaniu i pompowaniu opon samochodowych i ciągnikowych. |
|||||||||||||||
| Prace w żegludze, w tym w szczególności wszelkie prace na jednostkach pływających oraz prace w portach związane z obsługą techniczną statków, prace na pogłębiarkach i przy wydobywaniu wraków | ||||||||||||||||
| Prace w lotnictwie, w tym w szczególności prace pilotów statków powietrznych oraz prace związane z obsługą pasażerów na pokładach statków powietrznych | ||||||||||||||||
| Prace | a) pod ziemią, w tym w podziemnych zakładach górniczych,
b) w zagłębieniach o głębokości większej niż 0,7 m, których szerokość jest mniejsza niż dwukrotna głębokość, c) przy budowie i rozbiórce obiektów budowlanych, d) inne prace grożące obsunięciem ziemi lub zawaleniem konstrukcji. |
|||||||||||||||
| Prace na wysokości powyżej 3 m | ||||||||||||||||
| Prace w odkrywkowych i otworowych zakładach górniczych | ||||||||||||||||
| Prace związane z ratownictwem, przy braku możliwości identyfikacji wszystkich zagrożeń, w tym wymagające stosowania izolujących środków ochrony indywidualnej | ||||||||||||||||
| Prace przy nieodpowiednim oświetleniu, przy których wykonywaniu parametry oświetlenia nie odpowiadają wymaganiom określonym w Polskich Normach |
Wykaz niektórych prac wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat
I. PRACE ZAGRAŻAJĄCE PRAWIDŁOWEMU ROZWOJOWI FIZYCZNEMU I PSYCHICZNEMU
1. Prace wymagające stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała.
Prace przy naprawach pojazdów samochodowych, układaniu podłóg oraz układaniu i naprawach nawierzchni drogowych, pod warunkiem wykonywania ich nie dłużej niż 3 godziny na dobę.
2. Prace zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu.
Prace pokojowych w domach wczasowych i turystycznych, pensjonatach i hotelach, z wyłączeniem hoteli robotniczych.
II. PRACE W NARAŻENIU NA SZKODLIWE DZIAŁANIE CZYNNIKÓW CHEMICZNYCH, PYŁOWYCH, FIZYCZNYCH I BIOLOGICZNYCH
1. Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych i pyłów.
1) Prace młodocianych z czynnikami chemicznymi i pyłami wymienionymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia część II ust. 1 pkt 1 lit. i–o oraz pkt 2, jeżeli jest to niezbędne do ich kształcenia zawodowego, pod warunkiem że pracodawca łącznie:
a) ograniczy pracę młodocianego do dwóch dni w tygodniu i w czasie nie dłuższym niż 4 godziny na dobę poniżej wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy oraz wyposaży go w prawidłowo dobrany sprzęt ochronny dróg oddechowych, odzież i rękawice ochronne, odpowiednie do występujących w miejscu pracy substancji chemicznych i ich mieszanin niezależnie od poziomu stężeń tych substancji w powietrzu w środowisku pracy,
b) uzyska specjalistyczną opinię lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań u pracownika młodocianego do wykonywania prac w miejscu występowania substancji i ich mieszanin oraz pyłów wskazujących działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę.
2. Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników fizycznych.
1) Prace młodocianych przy spawaniu, cięciu i stapianiu metali, z wyłączeniem metali kolorowych oraz spawania wewnątrz zbiorników i pod wodą, pod warunkiem wykonywania prac nie dłużej niż 3 godziny na dobę oraz 60 godzin w całym okresie szkolenia zawodowego, pod nadzorem nauczycieli zawodu lub instruktorów praktycznej nauki zawodu posiadających kwalifikacje spawacza. Zatrudnianie młodocianych przy spawaniu, cięciu i stapianiu metali może się odbywać tylko na tych stanowiskach, na których jest zapewniona skutecznie działająca wentylacja miejscowa i ogólna, a prace wykonywane są poza przestrzenią pola elektromagnetycznego stref ochronnych, wyznaczoną zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 228 § 3 KP, dotyczącymi najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
2) Prace w mikroklimacie gorącym do wartości 26○C wskaźnika obciążenia termicznego WBGT, wykonywane do 3 godzin na dobę, pod warunkiem zachowania norm wydatku energetycznego netto dla młodocianych oraz zapewnienia młodocianym na stanowiskach pracy dostatecznej ilości odpowiednich napojów i dziesięciominutowych przerw po każdych pięćdziesięciu minutach pracy.
3) Prace w mikroklimacie zimnym, z wyłączeniem prac w chłodniach i zamrażalniach, pod następującymi warunkami łącznie:
a) wyposażenia młodocianych w odzież, rękawice i obuwie o odpowiedniej ciepłochronności, zgodnej z wymaganiami normy przenoszącej normę europejską,
b) zapewnienia na stanowiskach pracy gorących napojów,
c) przestrzegania, aby wydatek energetyczny netto nie przekraczał norm dla młodocianych oraz ograniczenia do 3 godzin na dobę czasu pracy młodocianych w pomieszczeniach z temperaturą niższą niż 10○C.
3. Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników biologicznych.
1) Prace w placówkach służby zdrowia, z wyjątkiem szpitali (oddziałów szpitali) zakaźnych, w wymiarze do 6 godzin na dobę, z wyłączeniem następujących czynności:
a) wynoszenia, mycia i dezynfekcji naczyń z wydalinami, wydzielinami i innymi materiałami potencjalnie zakaźnymi, mycia pomieszczeń zanieczyszczonych wydalinami, wydzielinami i innymi materiałami potencjalnie zakaźnymi, mycia chorych zanieczyszczonych, pomocy przy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych,
b) prac dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych, deratyzacyjnych z zastosowaniem toksycznych środków chemicznych,
c) pobierania i przenoszenia materiałów do badań laboratoryjnych, takich jak: kał, mocz, krew, plwocina,
d) wykonywania toalety pośmiertnej i prac w prosektoriach.
2) Prace przy ręcznym i maszynowym krojeniu skór – w wymiarze do 3 godzin na dobę.
3) Prace młynarskie przy obsłudze maszyn czyszczących i mielących, wykonywane przez młodocianych.
4) Prace w narażeniu na czynniki stwarzające ryzyko uczulenia, pod warunkiem uzyskania specjalistycznej opinii lekarskiej o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kontaktu z tymi czynnikami i profilaktycznym stosowaniu odpowiednich środków ochrony skóry i układu oddechowego.
III. PRACE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA WYPADKOWE
1) Prace związane z rozbiorem, trybowaniem i mieleniem mięsa.
2) Prace przy filetowaniu ryb.
3) Prace przy budowie, naprawie i utrzymaniu nawierzchni kolejowej, w wydzielonym warsztacie szkolnym, na torach ułożonych wyłącznie do celów szkoleniowych, na terenie ogrodzonym, z wyłączeniem bezpośredniego sąsiedztwa czynnych torów kolejowych dla ruchu pociągów.
4) Prace kierowcy pojazdu silnikowego, jeżeli program nauczania zawodu przewiduje przygotowanie do kierowania pojazdem silnikowym.
5) Prace marynarzy i rybaków.
6) Prace przy obsłudze ciągników i samojezdnych maszyn rolniczych.
7) Prace w zagłębieniach do 1,5 m obudowanych zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 23715§ 2 KP, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.
8) Niektóre rodzaje prac pod ziemią w podziemnych zakładach górniczych oraz w odkrywkowych i otworowych zakładach górniczych przewidziane w programach nauczania zawodów, wykonywane przez młodocianych, pod warunkiem spełnienia łącznie następujących wymagań:
a) czas pracy młodocianych w odkrywkowych i otworowych zakładach górniczych nie może przekraczać 4 godzin na dobę,
b) czas pracy młodocianych pod ziemią nie może przekraczać 14 dni w miesiącu, przy czym ich czas pracy nie może przekraczać 4 godzin w ciągu zmiany roboczej, a młodocianych w wieku powyżej 17 lat – 6 godzin na dobę, włączając do czasu pracy zjazd i dojście do stanowiska pracy,
c) w czasie szkolenia zawodowego młodociani mogą być zatrudniani w polach szkoleniowych, tj. w oddziałach ruchowych zakładu górniczego specjalnie przeznaczonych do szkolenia, lub na stanowiskach szkoleniowych w warsztatach energomechanicznych i w oddziałach ruchowych zakładu górniczego, zatwierdzonych do celów szkoleniowych w planie ruchu zakładu górniczego przez właściwy organ nadzoru górniczego,
d) zatrudnianie młodocianych na stanowiskach szkoleniowych w warsztatach energomechanicznych i w oddziałach ruchowych zakładu górniczego odbywa się przy pełnej obsadzie pracowników dorosłych z odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi,
e) praca młodocianych pod ziemią nie może odbywać się w chodnikach wymagających pozycji leżącej lub pochylonej, w miejscach mokrych, przy rabunku, w polach pożarowych oraz w warunkach niebezpiecznych, gdzie wymagana jest duża ostrożność i doświadczenie,
f) zatrudnianie młodocianych pod ziemią może odbywać się tylko pod nadzorem nauczycieli zawodu, zatwierdzonych przez właściwy organ nadzoru górniczego, lub instruktorów praktycznej nauki zawodu, zatwierdzonych przez kierownika zakładu górniczego, przy czym na jednego instruktora nie może przypadać więcej niż 5 młodocianych.
9) Prace młodocianych:
a) związane z montażem, demontażem i konserwacją linii energetycznych, rozdzielni, stacji transformatorów i nastawni, w tym na wysokości powyżej 3 m, pod warunkiem całkowitego wyłączenia linii lub urządzeń spod napięcia przy jednoczesnym zabezpieczeniu miejsca pracy, tak aby wykluczone było przypadkowe włączenie tych linii lub urządzeń pod napięcie, przypadkowe zbliżenie się na niebezpieczną odległość do części urządzeń pozostawionych pod napięciem lub ich dotknięcie oraz:
– zastosowania zabezpieczenia przed skutkami wyładowań atmosferycznych,
– wykonywania ich poza przestrzenią pola elektromagnetycznego stref ochronnych, wyznaczoną zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 228 § 3 KP, dotyczącymi najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
b) związane z budową i utrzymaniem sieci trakcyjnych, w tym na wysokości powyżej 3 m, przy wyłączonej spod napięcia sieci trakcyjnej i jednoczesnym zabezpieczeniu miejsca pracy, tak aby wykluczone było przypadkowe włączenie tego odcinka sieci pod napięcie lub przeniesienie napięcia przez pantograf pojazdu trakcyjnego; prace te mogą być wykonywane tylko na sieci trakcyjnej zbudowanej specjalnie dla celów szkoleniowych lub na wyznaczonych odcinkach linii kolejowej, na których na czas wykonywania prac wstrzymany jest ruch pociągów,
c) związane z obsługą pojazdów trakcyjnych i z prowadzeniem ruchu kolejowego, wykonywane pod bezpośrednim nadzorem osób upoważnionych,
d) na wysokości powyżej 3 m, w wymiarze do 2 godzin na dobę, pod warunkiem pełnego zabezpieczenia przed upadkiem i wyłączenia pozostałych zagrożeń,
e) przy użytkowaniu maszyn określonych w załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. poz. 1228 oraz z 2011 r. poz. 701),
f) związane z bezpośrednią obsługą kombajnów, sieczkarni, młockarni, kos, podkaszarek i glebozgryzarek z napędem spalinowym,
g) wykonywane w warsztatach szkolnych lub na stanowiskach szkoleniowych w zakładach pracy przystosowanych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu przy pozyskiwaniu, zrywce i transporcie drewna.
10) Prace przy nieodpowiednim oświetleniu:
a) w pomieszczeniach zaciemnionych (ciemniach fotograficznych), w wymiarze do 2 godzin na dobę,
b) w zakresie potrzebnym do przygotowania zawodowego:
– w konserwatoriach filmów,
– w ciemniach filmowych,
– przy montażu filmów,
– w charakterze pomocy przy obsłudze aparatów projekcyjnych 35 mm wyposażonych w lampy łukowe, pod warunkiem nieprzekraczania przy tych pracach 4 godzin na dobę, a w kabinie kinooperatora – czasu pracy w ciągu 2 seansów.
Zmiany w fakturach zaliczkowych i korygujących
Obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) rozpocznie się z 1.7.2024 r. Został on wprowadzony ustawą z dnia 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598). Jednak niektóre przepisy ww. ustawy nowelizującej weszły już w życie od 1.9.2023 r. Dotyczą one zmian w zakresie wystawiania faktur korygujących i zaliczkowych, a ich celem jest uproszczenie fakturowania i dostosowanie do wymogów KSeF.
Zmiany w fakturach zaliczkowych
Zmiany dotyczące nowych zasad wystawiania faktur zaliczkowych wynikają z dodanego ust. 1a i 1b do art. 106b VATU. Stanowią one, że podatnicy nie muszą wystawiać faktur zaliczkowych, jeśli całość lub część zapłaty otrzymają w tym samym miesiącu, w którym dokonali czynności, na poczet których otrzymali płatność. Zasada ta nie dotyczy szczególnych terminów wystawiania faktur wymienionych w art. 106i ust. 3-8 VATU, np. w przypadku świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych, rozliczenia zwrotów wydawnictw czy opakowań albo na szczególne żądanie kontrahenta. Obowiązujące do 1.9.2023 r. przepisy nie zwalniały z obowiązku wystawiania faktur zaliczkowych, gdy wpłata zaliczki i sprzedaż miały miejsce w tym samym okresie rozliczeniowym.
Ponadto, podatnik może nie wystawiać faktury zaliczkowej, tylko jedną fakturę końcową, jeśli po 1.9.2023 r. faktura będzie zawierać datę otrzymania zapłaty, o ile taka data jest określona a ta różni się od daty wystawienia faktury. Innymi słowy dotyczy to sytuacji, gdy taka data jest określona i jest inna niż data wystawienia faktury.
Wprowadzone zmiany dotyczą także zasad numeracji faktur. Przepisy określą jakie numery powinna zawierać faktura końcowa, gdy faktury zaliczkowe są wystawiane za pomocą KSeF. Faktura taka musi zawierać numery identyfikujące w KSeF faktury zaliczkowej. Zatem jeśli faktura zaliczkowa zostanie wystawiona za pośrednictwem KSeF, faktura końcowa będzie musiała zawierać jej numer identyfikujący w KSeF. Ma to ułatwić weryfikację organom podatkowym faktur wystawionych w KSeF. System będzie mógł automatycznie połączyć fakturę końcową i zaliczkową, bazując na numerze KSeF.
Zmiany w fakturach korygujących
Natomiast wprowadzone zmiany w zakresie faktur korygujących (art. 106j w ust. 2 pkt 2a VATU) mają zastosowanie do faktur, które są już częściowo wystawiane w systemie KSeF, a który obecnie jest jeszcze dobrowolny. Przedsiębiorcy, którzy wystawiają korekty w wersji elektronicznej w KSeF od 1.9.2023 r. muszą w fakturze korygującej zamieścić numer korygowanej faktury. Taki wymóg obejmie korekty wystawiane zarówno przez podatników krajowych, jak i podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej w Polsce, jeśli pierwotną fakturę wystawiono w KSeF.
Niezależnie od zmian obowiązujących od 1.9.2023 r., przedsiębiorcy powinni intensywnie przygotowywać się do obowiązkowego fakturowaniu w KSeF, która wejdzie w życie z 1.7.2024 r. Jednak nadal budzi ono wiele wątpliwości do wyjaśnienia przez Ministerstwo Finansów.
Podróż służbowa prywatnym samochodem nie należącym do pracownika
Podróż pojazdem nie będącym własnością pracodawcy może być odbywana pojazdem, którego właścicielem nie jest również pracownik. W związku z tym, że rozliczenie opiera się na pojemności silnika, pracodawca wymagać musi oświadczenia wskazującego tę pojemność.
Środek transportu właściwy do odbycia podróży krajowej lub zagranicznej, jak również jego rodzaj i klasę określa pracodawca. Może to być transport środkami komunikacji publicznej, pojazdem służbowym lub pojazdem nienależącym do pracodawcy. Istotne jest przy tym to, że pojazd ten nie nie musi także być własnością pracownika.
W ocenie autora nie ma podstaw do badania tego, na jakiej podstawie pracownik dysponuje pojazdem i w związku z tym pracodawca nie powinien domagać się przedstawienia umowy użyczenia. Umowa użyczenia nie musi zostać zawarta na piśmie (przy wyjazdach zagranicznych zwróćmy uwagę na to, że część państw wymaga dowodu potwierdzającego prawo do dysponowania pojazdem, którego osoba kierująca nie jest właścicielem).
Rozliczenie kosztów użytkowania pojazdu nie będącego własnością pracodawcy opiera się na ilości przejechanych kilometrów oraz przyjętej stawce za kilometr, która różnicowana jest w zależności od rodzaju pojazdu, a przy samochodach osobowych – w oparciu o pojemność silnika. Przy rozliczeniu niezbędne jest zatem oświadczenie o rodzaju pojazdu i pojemności skokowej silnika oraz wskazujące, że tym właśnie pojazdem odbyta była podróż. Tutaj także nie wydaje się, aby domaganie się dokumentów potwierdzających pojemność silnika było niezbędne – przy skonkretyzowanym oświadczeniu o marce, typie i rodzaju pojazdu są to informacje powszechnie dostępne.
Finansowanie społecznościowe (crowdfunding) – sposób pozyskania kapitału na rozwój
Podstawy prawne
Od 10 listopada 2023 r. pełne zastosowanie znajdą przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z 7.10.2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz.Urz. UE Nr L 347, z 20.10.2020 r., s. 1–49; dalej: CrowdfundingR).
Dla rynku finansowego w Polsce jest to wydarzenie o istotnym potencjale, pozwalające żywić nadzieję na rozwój crowdfundingu jako formy pozyskania kapitału dla przedsięwzięć na wczesnym etapie rozwoju, cechujących się dużym ryzykiem, ale jednocześnie ogromnymi możliwościami wzrostu i zaspokojenia istotnych potrzeb rynkowych.
Platformy crowdfundingowe służą bowiem w swoim założeniu finansowaniu przedsiębiorstw typu start-up oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), w szczególności w obszarach cechujących się dużym poziomem innowacyjności i/lub określoną społecznością klientów-sympatyków danego projektu. Możliwa do pozyskania tą drogą kwota wynosi co do zasady maksymalnie do 5 mln euro w stosunku 12-miesięcznym (art. 1 ust. 2 lit. c CrowdfundingR).
Społeczność inwestorów-klientów
To właśnie społeczność jest w tym przypadku zarówno ogromną siłą crowdfundingu, jak i może stanowić jego istotną słabość. Duża grupa relatywnie drobnych inwestorów stanowi najczęściej jednocześnie oddaną i zaangażowaną klientele, z czym wiążą się ogromne korzyści marketingowe. Skutecznie przeprowadzona kampania crowdfundingowa jest jednocześnie sukcesem PR-owym oraz przyczynia się do budowy marki przedsiębiorstwa, często dużo bardziej niż obecność w przedsiębiorstwie choćby funduszu private equity.
Z drugiej jednak strony, generuje to pewne kłopoty związane z rozdrobnieniem podmiotów posiadających określoną władzę korporacyjną nad przedsięwzięciem.
Modele crowdfundingu
Crowdfunding, o którym mowa w Rozporządzeniu, występuje bowiem w dwóch, zasadniczych odmianach:
1) crowfunding pożyczkowy, przez który rozumie się udzielanie przez inwestorów pożyczek pieniężnych „nieucieleśnionych” w żadnym papierze wartościowym (art. 2 ust. 1 lit. a CrowdfundingR);
2) crowdfunding inwestycyjny, w którym dochodzi do obrotu instrumentami finansowymi – w tym w szczególności papierami wartościowymi zarówno udziałowymi, jak i dłużnymi (art. 2 ust. 1 lit. b CrowdfundingR).
Kontrola korporacyjna
W wszystkich przypadkach inwestorzy detaliczni – jako wierzyciele-pożyczkobiorcy, wierzyciele-obligatariusze oraz wspólnicy spółki, posiadają kolektywnie istotny wpływ na rozwój przedsięwzięcia. Spory pomiędzy nimi lub błędne decyzje biznesowe przez nich inicjowane, mogą zagrozić powodzeniu przedsiębiorstwa.
Tym niemniej, przedsiębiorca ma narzędzia, za pomocą których może zachować kontrolę nad spółką. Możliwe jest to w szczególności w oparciu o właściwe ukształtowanie postanowień statutu lub umowy spółki i uzupełnienie ich, przykładowo, o postanowienia dotyczące przywilejów co do głosu czy przywilejów osobistych – w szczególności prawa powoływania organów spółki.
Podmioty crowdfundingu
Podchodząc do zagadnienia od strony podmiotowej, stwierdzić należy, że w działalności crowdfundingowej sensu stricto uczestniczą trzy rodzaje podmiotów – właściciele projektów, platforma finansowania społecznościowego oraz inwestorzy. W tekście niniejszym, skoncentrujemy się na perspektywie przedsiębiorcy – podmiocie poszukującym finansowania. Naświetlić należy w tym zakresie dwa zasadnicze elementy:
1) jak przygotować biznes (również od strony prawnej) do przeprowadzenia kampanii crowdfundigowej? oraz
2) jakie informacje należy zebrać by móc w jej trakcie ujawnić je inwestorom?
Właściciele projektów – definicja
Po pierwsze (i niejako najważniejsze) podmiotem crowdfundingu są przedsiębiorcy – właściciele projektów. Są to jednostki poszukujące finansowania, w tym zarówno kapitałem własnym, jak i długiem. W przypadku finansowania kapitałem własnym (equity) zasadniczo jedyną formą prawną nadającą się do tego rodzaju operacji jest spółka akcyjna. Do finansowania kapitałem dłużnym możliwe jest również wykorzystanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub prostej spółki akcyjnej. Niewykluczone jest również pozyskiwanie finansowania dłużnego (pożyczkowego) jako osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą.
Spółki osobowe
W przypadku spółek osobowych (w tym spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej) są one formalnie wyłączone od udziału w crowdfundigu jako tzw. ułomne osoby prawne – podmioty pozbawione osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.
Zgodnie bowiem z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 lit. h CrowdfundingR „właściciel projektu” oznacza [jedynie] osobę fizyczną lub prawną, która ubiega się o finansowanie za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego. Zgodnie z literalną interpretacją przepisu, ułomne osoby prawne nie mogą występować w tym charakterze. Analogiczne zasady obowiązują zresztą w odniesieniu do inwestorów – również nie mogą nimi być spółki osobowe, a mogą kapitałowe jako osoby prawne (art. 2 ust. 1 lit. i CrowdfundingR).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
W zakresie najpopularniejszej w Polsce formy prawnej – spółki z o.o. niemożność jej wykorzystania do pozyskania equity przez platformę crowdfundingową wynika w pierwszej kolejności z literalnego brzmienia art. 1821 KSH, który wejdzie w życie 10.11.2023 r.
Po drugie, z praktycznego punktu widzenia zdecydowanie utrudnione, jeśli nie niemożliwe, jest dostosowanie spółki z o.o. do specyfiki crowdfundigu udziałowego. Zgodnie bowiem z przepisem art. 180 § 1 KSH zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Wymóg notarialnego poświadczenia podpisu zasadniczo pozbawia obrotu udziałami sp. z o.o. na platformie crowdfundigowej praktycznego sensu.
Tym niemniej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą w ramach crowfundingu pozyskiwać finansowanie dłużne i to zarówno w formie pożyczek, jak i emisji obligacji. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 1 ObligU spółka z o.o. jako osoba prawna może emitować obligacje, o ile prowadzi działalność gospodarczą (co jest regułą).
Spółka Akcyjna
W przypadku spółki akcyjnej, oprócz poczynionych powyżej uwag dotyczących jej „pełnej zdolności crowdfundingowej”, należy wspomnieć o kwestii obrotu wtórnego jej akcjami. W tym zakresie, platformy crowdfundingowe mogą udostępniać swoim klientom tzw. „tablice ogłoszeń”, o których mowa w art. 25 CrowdfundingR. Na tablicy inwestorzy będą mogli umieszczać ogłoszenia o chęci sprzedaży (lub zakupu) akcji (zresztą także obligacji lub pożyczek), co dla nich stanowi wygodny model wyjścia z inwestycji, a dla przedsiębiorcy rodzi ryzyko tzw. „wrogiego przejęcia” kontroli nad spółką – w szczególności w wypadku, gdy rozproszony akcjonariat dysponuje większością głosów w spółce.
Tym niemniej, tablica ogłoszeń nie może działać jak giełda – rynek regulowany – ani innego typu system zorganizowanego obrotu. Nie łączy ona bowiem zleceń na zasadach zautomatyzowanych, a jedynie ułatwia zawieranie umów (por. art. 25 ust. 2 CrowdfundingR).
Arkusz Kluczowych Informacji Inwestycyjnych
Wiedząc już, w jakiej formie można prowadzić działalność crowdfundingową oraz na co w tym zakresie uważać, przejść należy do informacji które muszą zostać ujawnione inwestorom (a wcześniej, rzecz jasna, zebrane przez przedsiębiorcę) celem przeprowadzenia inwestycji społecznościowej w rozumieniu CrowdfundingR.
Miejsce tradycyjnego, obszernego dokumentu udostępnianego w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych – prospektu emisyjnego – na platformie crowdfundingowej publikowany jest tzw. Arkusz Kluczowych Informacji Inwestycyjnych (AKII), o którym mowa w art. 23 CrowdfundingR.
Forma AKII – zasady
Poza wymienionym powyżej art. 23 CrowdfundingR, szczegółowe zasady dotyczące treści i formy AKII zawarte są w Rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2022/2119 z 13.7.2022 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych (Dz.Urz. UE Nr L 287, z dn. 8.11.2022 r., s. 63–75, dalej: jako „RTS). W załączniku do RTS znajduje się Model AKII, z którego właściciel projektu i platforma są zobowiązani korzystać podczas oferty.
W zawierającym nie więcej niż 6 stron A4 AKII, opublikowanym natychmiast po publikacji odpowiedniej oferty finansowania społecznościowego przez platformę (art. 1 ust. 2 RTS) muszą zostać zawarte informacje pozwalające na pełną ocenę warunków przedsięwzięcia. AKII musi być rzetelny, jasny i nie może wprowadzać w błąd, a także nie może zawierać jakichkolwiek przypisów innych niż zawierające odniesienia do mających zastosowanie przepisów prawa, w tym w stosownych przypadkach zawierające cytaty tych przepisów (art. 23 ust. 7 CrowdfundingR).
Właściciel projektu musi zidentyfikować, a potem właściwie opisać główne ryzyka, które są związane z projektem. Opis ryzyk związanych z ofertą finansowania społecznościowego musi odnosić się do tej konkretnej oferty i być sporządzany wyłącznie na rzecz potencjalnych inwestorów oraz nie może zawierać uogólniających sformułowań na temat ryzyk inwestycyjnych ani ograniczać odpowiedzialności właściciela projektu czy jakichkolwiek osób działających w jego imieniu (art. 6 ust. 2 RTS). Ponadto, AKII musi wyraźnie różnić się od komunikatów marketingowych.
Treść AKII
W modelu AKII konieczne jest określenie w szczególności:
1) docelowej kwoty finansowania – co wymaga zazwyczaj przeprowadzenia szczegółowych badań z zakresu finansów przedsiębiorstwa, w tym prawidłowego kształtowania struktury kapitału;
2) data ostatniej zmiany prawa własności oraz krótki opis struktury własnościowej właściciela projektu, a w stosownych przypadkach – projektu. Informacje te można przedstawić w formie diagramu;
3) krótki opis organów zarządzających właściciela projektu. Można zamieścić hiperłącze do curricula vitae członków organów zarządzających, jeżeli są one dostępne i uznano je za odpowiednie;
4) krótki opis charakteru obecnej działalności podstawowej i osiągnięć biznesowych właściciela projektu, w tym, w stosownych przypadkach, krótka prezentacja strategii i wytworzonej wartości dodanej;
5) opis projektu opartego na finansowaniu społecznościowym, w tym celu i głównych cech projektu oraz planowanego przeznaczenia pozyskanych środków finansowych – w praktyce ten element jest zazwyczaj najistotniejszy i to od niego zależy skuteczność oferty finansowania społecznościowego;
6) prezentacja kluczowych rocznych finansowych danych liczbowych i wskaźników finansowych takich jak:
a) obrót;
b) roczny zysk netto;
c) aktywa ogółem;
d) marże zysku brutto, zysku operacyjnego i zysku netto;
e) zadłużenie netto; stosunek kapitału obcego do kapitału własnego;
f) wskaźnik płynności szybkiej; wskaźnik zdolności spłaty kosztów obsługi zadłużenia;
g) wynik finansowy przed odsetkami, opodatkowaniem, deprecjacją i amortyzacją (EBITDA);
h) stopa zwrotu z kapitału własnego;
i) stosunek wartości niematerialnych i prawnych do aktywów ogółem
W dostępnym zakresie umieszcza się także hiperłącze do najnowszego sprawozdania finansowego właściciela projektu. Jeżeli sprawozdanie finansowe zostało zbadane przez biegłego rewidenta, można umieścić także hiperłącze do odpowiedniego sprawozdania (sprawozdań) z badania. W tym zakresie należy przypomnieć, że audyt jest obowiązkowy we wszystkich spółkach akcyjnych na mocy art. 64 ust. 1 pkt 3 RachunkU.
Należy zatem stwierdzić, że rzetelne przygotowanie się do publikacji AKII wymaga czasu, zgromadzenia odpowiednich danych, ich właściwego przetworzenia i „skondensowania”. Jest to proces, do którego warto się wcześniej przygotować, także poprzez pozyskanie kompetentnych kadr.
Odpowiedzialność za informacje umieszczone w AKII
Na poziomie instytucjonalnym platforma crowdfundingowa jest zobowiązana do weryfikacji kompletności, prawidłowości i jasności informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych (art. 23 ust. 11 CrowdfundingR). Dlatego w istocie rzeczy, bez prawidłowej realizacji obowiązków dotyczących sporządzenia i publikacji AKII, oferta crowdfundingowa nie może się zgodnie z prawem odbyć. Ponadto, w przypadku publikacji w arkuszu informacji nierzetelnych, właściciel projektu naraża się na odpowiedzialność cywilną.
Podsumowanie
Rozporządzenie crowdfundigowe wraz z implementującą go ustawą i szeregiem aktów delegowanych (RTS) stanowi z jednej strony swoiste novum legislacyjne, z drugiej istotną szansę dla innowacyjnych przedsiębiorstw, które mogą być zdolne pozyskać kapitał częstokroć na korzystniejszych warunkach niż w przypadku kredytu bankowego, wejścia na giełdę czy udziału w przedsięwzięciu funduszu venture capital lub private equity.
Od finansowania bankowego, crowdfunding różni się możliwością pozyskania kapitału własnego, co pozwala na długoterminowy rozwój bez konieczności bieżącej spłaty odsetek (tj. w istocie ujemnych przepływów pieniężnych). Poza tym duża część start-up’ów może mieć trudności z uzyskaniem kredytu ze względu na bardzo wysokie ryzyko w prowadzonej działalności.
Od wejścia na giełdę, crowdfunding wyróżnia się in plus przede wszystkim mniejszą liczbą wymogów formalnych, jak również ich znacznym uproszczeniem. Zamiast publikacji obszernego prospektu inwestycyjnego, wymagany jest jedynie relatywnie krótki – 6 stronnicowy dokument, niepodlegający tak daleko idącej reglamentacji i przede wszystkim – niewymagający zatwierdzenia przez regulatora rynku (w Polsce KNF).
Z kolei w przypadku wejścia do spółki inwestora instytucjonalnego nie mamy do czynienia z tak przekrojową i organiczną kampanią marketingową, jaka wiąże się z samą publikacją oferty crowdfundingowej. Marketing w tym przypadku wymaga dodatkowych sił i środków, a w crowdfundingu często występuje niejako „przy okazji” oferty.
