Opodatkowanie dywidend wypłacanych na rzecz podmiotów niemieckich
Niemiecki udziałowiec (osoba fizyczna) powinien przedłożyć niemiecki certyfikat rezydencji celem zastosowania stawki z polsko-niemieckiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (15%). W przypadku spółki GmbH dywidenda prawdopodobnie będzie w Polsce zwolniona od podatku (pod warunkiem posiadania co najmniej 10% udziałów przez 2 lata).
W przypadku osób fizycznych dywidendy (inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) są opodatkowane w Polsce według stawki 19%.
W przypadku osób prawnych podatek dochodowy od przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu). Jednocześnie jednak można skorzystać ze zwolnienia – przychody te zwalnia się od podatku, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
1) wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (np. niemiecka spółka GMBH),
3) spółka, o której mowa w pkt 2, posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1,
4) spółka, o której mowa w pkt 2, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.
Zwolnienie to ma zastosowanie w przypadku, kiedy spółka uzyskująca dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada udziały (akcje) w spółce wypłacającej te należności w wysokości nieprzerwanie przez okres dwóch lat, także wtedy, gdy okres dwóch lat nieprzerwanego posiadania udziałów (akcji), w wysokości 10% upływa po dniu uzyskania tych dochodów (przychodów). W przypadku niedotrzymania warunku posiadania udziałów (akcji) w wymaganej wysokości, nieprzerwanie przez okres dwóch lat spółka jest obowiązana do zapłaty podatku, wraz z odsetkami za zwłokę, w wysokości 19% dochodów (przychodów) do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym utraciła prawo do zwolnienia. Odsetki nalicza się od następnego dnia po dniu, w którym po raz pierwszy skorzystano ze zwolnienia.
Powyższe stosuje się jednak z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. W myśl art. 10 polsko-niemieckiej umowy dywidendy wypłacane przez spółkę mającą siedzibę w Polsce, na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Niemczech, mogą być opodatkowane w Niemczech.
Jednakże dywidendy takie mogą być opodatkowane także w Polsce i zgodnie z polskim prawem, ale jeżeli osoba uprawniona do dywidend ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Niemczech, to podatek tak wymierzony nie może przekroczyć:
1) 5% kwoty dywidend brutto, jeżeli osobą uprawnioną jest spółka (inna niż spółka osobowa), której bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi co najmniej 10%,
2) 15% kwoty dywidend brutto we wszystkich pozostałych przypadkach.
Aby skorzystać ze stawki podatku określonej w polsko-niemieckiej umowie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, należy przedłożyć niemiecki certyfikat rezydencji. Certyfikat nie jest wymagany w przypadku spółki GmbH, o ile posiada ona wymagane udziały.
Możliwość skorzystania z ulgi na start i Małego ZUS
Podatnik nie może skorzystać z Małego ZUS. Może natomiast skorzystać z ulgi na start, o ile zakończył prowadzenie działalności w formie jednoosobowej spółki z o.o.
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Powyższe ograniczenie dotyczy wyłącznie działalności gospodarczej, a tym samym wcześniejsze prowadzenie jednoosobowej spółki z o.o. nie pozbawia prawa do tej preferencji.
Jeżeli jednak podatnik będzie cały czas prowadzić jednoosobową spółkę z o.o., będzie zobowiązany do opłacania składek społecznych z tego tytułu. Prowadząc jednoosobową spółkę z o.o. i JDG podatnik – co do zasady – może wybrać, z której działalności będzie opłacał składki społeczne. Jeżeli w odniesieniu do JDG korzystamy z ulgi na start, to nie ma zbiegu, a tym samym składki społeczne należy odprowadzić w odniesieniu do spółki z o.o.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, którzy prowadzą JDG lub spółki cywilne, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Powyższe nie ma zastosowania do osób, które:
1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Biorąc pod uwagę, że jednoosobowa spółka z o.o. jest formą pozarolniczej działalności, prowadzenie takiej spółki w ciągu poprzednich 60 miesięcy pozbawia podatnika prawa do skorzystania z Małego ZUS.
Wykupienie pojazdu z leasingu i jego późniejsza sprzedaż
Sprzedaż prywatnego pojazdu dokonana przez osobę, która nie występuje przy tej transakcji w charakterze podatnika VAT, nie może być w ogóle udokumentowana za pomocą faktury. Faktury wystawiają bowiem tylko podatnicy dla czynności objętych VAT. Sprzedaż samochodu w niniejszej sprawie można potwierdzić umową sprzedaży sporządzoną w formie pisemnej. Przychód ze sprzedaży pojazdu samochodowego wykupionego z leasingu, dokonany przed upływem 6 lat od wykupu, ryczałtowiec rozlicza przy zastosowaniu 3% stawki ryczałtu ewidencjonowanego.
Bywa tak, że przedsiębiorcy wykupują samochód z leasingu do majątku prywatnego. Polega to na tym, że podatnik rezygnuje z prawa do odliczenia podatku od nabycia, uznając środek transportu za niezwiązany po wykupie z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem fiskusa sprzedaż samochodu osobowego uprzednio wykupionego z leasingu do majątku osobistego bez prawa do odliczenia VAT, nawet jeśli pojazd był czasowo użytkowany przed zbyciem w działalności gospodarczej, nie skutkuje po stronie przedsiębiorcy obowiązkiem odprowadzenia podatku należnego (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 19.1.2024 r., 0111-KDIB3-1.4012.826.2023.2.IK). Sprzedaż takiego pojazdu poczytywana jest za sprzedaż prywatną podatnika, realizowaną poza jego profesjonalną aktywnością zawodową.
Skoro sprzedawca, który dokonuje zbycia pojazdu wykupionego z leasingu, nie będzie dział w charakterze podatnika VAT, to nie może udokumentować transakcji za pomocą faktury. Tego rodzaju dokumenty są bowiem uprawnieni/zobowiązani wystawić tylko podatnicy VAT (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług).
Sprzedaż samochodu najlepiej będzie potwierdzić umową sprzedaży sporządzoną w formie pisemnej, zaopatrzoną we własnoręczne podpisy stron.
Na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych uprzednio na potrzeby związane z działalnością gospodarczą na podstawie umowy leasingu. Przychód z odpłatnego zbycia tych ruchomości (a więc m.in. pojazdów samochodowych) powstaje przez okres 6 lat, liczonych od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu wycofania z działalności gospodarczej rzeczy w związku z ich wykupem z leasingu oraz dniem ich odpłatnego zbycia.
W przypadku wykupu samochodu z leasingu, przez wycofanie pojazdu z działalności gospodarczej rozumie się przekazanie tego samochodu po wykupie do majątku osobistego przedsiębiorcy.
W konsekwencji podatnik sprzedający samochód po wykupie z leasingu, przed upływem 6 lat od dokonania tej czynności, zobowiązany jest włączyć przychód uzyskany ze sprzedaży do pozostałych przychodów osiągniętych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W razie prowadzenia w dniu zbycia pojazdu działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorca zapłaci ryczałt w stawce 3% na mocy art. 12 ust. 1 pkt 7 lit. e ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Jeżeli w roku zbycia pojazdu przedsiębiorca wybierze inną formę opodatkowania przy prowadzeniu działalności, podatek od sprzedaży zapłaci zgodnie z zasadami opodatkowania obowiązującymi dla danej formy opłacania podatku dochodowego.
Termin udzielenia urlopu okolicznościowego w związku ze zgonem członka rodziny
Przepisy prawa pracy nie określają sztywnego terminu, w jakim pracownik może skorzystać z tzw. urlopu okolicznościowego związanego ze śmiercią i pogrzebem osoby bliskiej. Zwolnienie od pracy udzielane z tego tytułu powinno jednak pozostawać w ścisłym związku czasowym z wystąpieniem zdarzenia, czyli w tym przypadku – z pogrzebem. Zdaniem autora w analizowanym przypadku pracodawca może odmówić prawa skorzystania z tego urlopu.
Zgodnie z § 15 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy:
1) na 2 dni – w przypadku ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
2) na 1 dzień – w przypadku ślubu dziecka, zgonu i pogrzebu siostry, brata, teścia, teściowej, dziadka, babci, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Z powyższej regulacji wynika, że tzw. urlop okolicznościowy to płatne zwolnienie od pracy, które przysługuje w celu umożliwienia załatwienia spraw bezpośrednio związanych z określonym, ważnym zdarzeniem życiowym – np. pogrzebem osoby bliskiej. Zazwyczaj obejmuje on jeden lub dwa dni robocze.
Choć przepisy nie precyzują terminu, w jakim należy wykorzystać zwolnienie, przyjmuje się, że musi ono mieć związek czasowy i funkcjonalny ze zdarzeniem, którego dotyczy. Pracodawca, jako podmiot ponoszący koszt zwolnienia (wypłacający wynagrodzenie mimo nieobecności pracownika), ma prawo żądać uzasadnienia i udokumentowania zasadności wniosku o udzielenie urlopu.
W praktyce oznacza to, że wniosek złożony po upływie kilku tygodni lub miesięcy od zdarzenia może zostać uznany za nieuzasadniony, jeśli nie jest związany z organizacją pogrzebu czy innymi bezpośrednimi obowiązkami wynikającymi ze śmierci osoby bliskiej.
W przypadku odmowy udzielenia zwolnienia przez pracodawcę, pracownik może dochodzić swoich praw przed sądem pracy. Zgodnie z art. 262 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, sąd pracy jest właściwy do rozpoznawania sporów wynikających ze stosunku pracy, w tym dotyczących odmowy udzielenia urlopu okolicznościowego.
Przepisy nie wskazują dokładnego terminu, w jakim należy skorzystać z urlopu okolicznościowego po śmierci osoby bliskiej, jednak przyjmuje się, że powinien on przypadać w możliwie bliskim czasie od zdarzenia – tak, aby zachować związek z jego istotą (np. przygotowaniem i uczestnictwem w pogrzebie).
W analizowanym przypadku, w którym zgon osoby bliskiej nastąpił 28.5.2025 r., a pracownik złożył wniosek o urlop dopiero pod koniec sierpnia 2025 r., powołując się na konieczność załatwienia spraw spadkowych, uważam, że pracodawca może zasadnie odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego. Celem tego zwolnienia nie jest bowiem załatwianie spraw majątkowych czy spadkowych, lecz umożliwienie pracownikowi uczestnictwa w pogrzebie lub realizacji zadań organizacyjnych bezpośrednio z nim związanych.
Prawo do pełnego odliczenia VAT a konieczność przeprowadzenia dodatkowych badań technicznych pojazdu
Dany samochód kwalifikuje się do pełnego odliczenia, jeśli ma określone cechy konstrukcyjne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dla takiego samochodu należy przeprowadzić (dodatkowe) badanie techniczne, aby potwierdzić (udowodnić) takie jego cechy. Przeprowadzenie tych badań nie jest warunkiem materialnoprawnym odliczenia podatku, ale zaświadczenie z badania jest jedynym legalnym środkiem dowodowym pozwalającym na potwierdzenie tych cech.
Autor nie wie, czy ten samochód w ogóle spełnia warunki pozwalające na pełne odliczenie VAT, z uwagi na jego cechy konstrukcyjne. Autor zakłada, że jest to samochód mający dopuszczalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 tony. W związku z tym pojazd ten może być objęty pełnym odliczeniem VAT z uwagi na swoje cechy konstrukcyjne, ale tylko wtedy, jeśli ma jeden rząd siedzeń.
Taki samochód kwalifikuje się do pełnego odliczenia, jeśli ma określone cechy konstrukcyjne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dla takiego samochodu należy przeprowadzić (dodatkowe) badanie techniczne, aby potwierdzić (udowodnić) takie jego cechy. Przeprowadzenie tych badań nie jest warunkiem materialnoprawnym odliczenia podatku, ale zaświadczenie z badania jest jedynym legalnym środkiem dowodowym pozwalającym na potwierdzenie tych cech.
Innymi słowy – koń jaki jest każdy widzi, ale jeśli organ podatkowy będzie domagał się od podatnika, aby przedstawił dowód na to, że koń to koń, to wówczas podatnik będzie musiał poddać rzeczonego konia (tj. Forda Transit) badaniom u weterynarza (tj. w okręgowej stacji kontroli pojazdów), celem uzyskania zaświadczenia, że koń to istotnie koń.
Niektóre organy podatkowe skłonne są uważać, że koń bez papierów to nie koń. To oczywisty nonsens, zaś po stronie podatników stają sądy administracyjne. W wyroku WSA w Bydgoszczy z 19.2.2020 r. (I SA/Bd 784/19, Legalis) wskazano, że:
Stanowisko, że niedopełnienie obowiązku dokonania badania technicznego skutkuje utratą prawa do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy pojazd posiada cechy konstrukcyjne uprawniające do pełnego odliczenia, prowadzi do naruszenia zasady proporcjonalności. Potwierdzenie cech konstrukcyjnych pojazdu, które wykluczają jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą wydane przez stację kontroli pojazdów, powinno być traktowane jako środek dowodowy do wykazania jego cech, a nie jako warunek prawa do pełnego odliczenia podatku.
Kodeks postępowania w zakresie AI ogólnego przeznaczenia
Dobrowolny charakter Kodeksu GPAI
Kodeks GPAI ma charakter dobrowolny i stanowi ramy mające pomóc dostawcom modeli AI ogólnego przeznaczenia w spełnieniu kluczowych wymogów AI Act, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa, przejrzystości, praw autorskich oraz zarządzania ryzykiem. Choć nie ma mocy prawnej, może stanowić praktyczne narzędzie – po zatwierdzeniu przez państwa członkowskie i Komisję Europejską – które oferuje pewność regulacyjną i zmniejsza obciążenia administracyjne w porównaniu z innymi sposobami wykazywania zgodności.
Ogólny przegląd Rozdziału 1 Kodeksu GPAI
Rozdział ten koncentruje się na przejrzystości i dokumentowaniu działań. Kodeks GPAI jest dobrowolnym zbiorem zasad mającym pomóc dostawcom modeli AI ogólnego przeznaczenia w spełnieniu wymogów wynikających z przepisów UE, zwłaszcza artykułów 53 i 55 AI Act. Jego głównym celem jest wspieranie AI zorientowanej na człowieka, godnej zaufania, chroniącej zdrowie, bezpieczeństwo i prawa podstawowe, przy jednoczesnym wspieraniu innowacyjności – zgodnie z art. 1 ust. 1 AI Act.
Najważniejsze środki obejmują:
1) przygotowanie i aktualizacja dokumentacji modelu: dostawcy muszą przygotować pełną dokumentację w momencie udostępnienia modelu i aktualizować ją przy każdej istotnej zmianie. Dokumentacja musi być przechowywana przez co najmniej 10 lat;
2) udostępnianie informacji interesariuszom: dostawcy mają obowiązek udostępniania danych kontaktowych, odpowiadania na żądania Urzędu ds. AI i użytkowników końcowych, przekazując dokumentację w ciągu 14 dni od oficjalnego wezwania. Część informacji może być publikowana dla zwiększenia przejrzystości. W razie potrzeby należy przekazać dodatkowe informacje umożliwiające zgodność dalszych użytkowników;
3) zapewnienie jakości, bezpieczeństwa i integralności dokumentacji: dokumentacja musi być odpowiednio kontrolowana, możliwa do śledzenia oraz zabezpieczona przed nieautoryzowanymi zmianami. Zaleca się zgodność ze standardami branżowymi i wdrażanie solidnych rozwiązań technicznych.
Ogólny przegląd Rozdziału 2 Kodeksu GPAI
Rozdział ten dotyczy przestrzegania praw autorskich i pokrewnych w procesie opracowywania i wykorzystywania modeli sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia. Dostawcy modeli muszą wdrożyć jasną politykę poszanowania własności intelektualnej zarówno w odniesieniu do danych treningowych, jak i wyników działania modelu.
Zobowiązanie to opiera się na art. 53 ust. 1 lit. c AI Act, który wymaga od dostawców modeli GPAI przyjęcia polityki zapewniającej zgodność z prawem UE dotyczącym praw autorskich i pokrewnych – w szczególności w odniesieniu do zastrzeżeń praw wynikających z art. 4 ust. 3 dyrektywy (UE) 2019/790. Sygnatariusze muszą nie tylko opracować i wdrożyć taką politykę, ale także zweryfikować jej zgodność z krajowymi wdrożeniami unijnego prawa autorskiego przed rozpoczęciem jakiejkolwiek działalności istotnej z punktu widzenia praw autorskich.
Aby spełnić ten obowiązek, sygnatariusze zobowiązują się do wdrożenia pięciu środków:
1) przyjęcia i utrzymywania udokumentowanej polityki praw autorskich;
2) zapewnienia, że web-crawling obejmuje jedynie treści dostępne legalnie;
3) identyfikacji i poszanowania maszynowo odczytywalnych zastrzeżeń praw;
4) ograniczania ryzyka generowania wyników naruszających prawa autorskie poprzez odpowiednie zabezpieczenia i warunki korzystania;
5) ustanowienia punktu kontaktowego oraz mechanizmu składania skarg dla właścicieli praw.
Środki te mają na celu wspieranie zgodności z prawem przy jednoczesnym poszanowaniu istniejących umów licencyjnych i zachowaniu zasady proporcjonalności w zależności od typu dostawcy.
Ogólny przegląd Rozdziału 3 Kodeksu GPAI
Rozdział dotyczący bezpieczeństwa i ochrony koncentruje się na ciągłym, obejmującym cały cykl życia zarządzania modelami AI ogólnego przeznaczenia, które mogą generować ryzyko systemowe – definiowane jako szkody wynikające z zaawansowanych możliwości, które mogą rozprzestrzeniać się szeroko w obrębie rynku i społeczeństwa UE. Nadrzędnym celem jest ochrona zdrowia publicznego, bezpieczeństwa, praw podstawowych i instytucji demokratycznych poprzez zapewnienie, że takie modele nigdy nie zostaną wdrożone ani utrzymane bez odpowiednich środków ochronnych.
W tym celu dostawcy muszą ustanowić nowoczesne ramy bezpieczeństwa i ochrony, prowadzić iteracyjny proces identyfikacji ryzyka, analizy i akceptacji, wdrażać proporcjonalne środki bezpieczeństwa i ochrony, a także utrzymywać aktualne raporty dotyczące modeli oraz kanały zgłaszania incydentów.
Każde zobowiązanie jest osadzone w zestawie zasad przewodnich:
1) zasada odpowiedniego zarządzania cyklem życia (Appropriate Lifecycle Management): wymaga prowadzenia ciągłej oceny ryzyka – od fazy rozwoju po wykorzystanie modelu po wprowadzeniu go na rynek;
2) zasada proporcjonalności (Proportionality): zobowiązuje dostawców do dostosowania głębokości analizy i środków ograniczających ryzyko do jego potencjalnej powagi i prawdopodobieństwa;
3) kontekstowa ocena ryzyka (Contextual Risk Assessment): zobowiązuje do uwzględniania nie tylko samego modelu, lecz także jego integracji z szerszymi systemami oraz rzeczywistymi warunkami użytkowania;
4) integracja z obowiązującym prawem (Integration with Existing Laws): zapewnia zgodność z przepisami o poufności i ochronie sygnalistów;
5) zasady współpracy i innowacji (Principles of Cooperation and Innovation): zachęcają do opracowywania wspólnych metod oceny oraz rozwijania ukierunkowanych środków ograniczających ryzyko, które nie blokują korzystnych zastosowań technologii.
Obowiązek podania kodu QR – KSeF
Jeśli nie dojdzie do awarii lub niedostępności systemu, przesłanie faktury w PDF kontrahentowi, który otrzyma fakturę w systemie KSeF, nie obliguje podatnika do oznaczenia jej kodem QR. Obowiązku oznaczenia faktury kodem QR nie uchyla ani przesłanie tej faktury w formacie EDI, ani też przekazanie jej wewnętrznie w ramach systemu SAP.
Co do zasady konieczność oznaczenia faktury, która wystawiona została w systemie KSeF, kodem umożliwiającym do niej dostęp oraz umożliwiającym weryfikację danych zawartych na tej fakturze w sytuacji, gdy jest ona udostępniona nabywcy towarów lub usługobiorcy poza systemem KSeF, obejmuje przypadki np. awarii lub niedostępności systemu KSeF (art. 106nf ust. 1 ustawy o VAT), udostępniania faktur zagranicznym kontrahentom (art. 106gb ust. 4 ustawy o VAT), przekazywania faktur podatnikowi niebędącemu czynnym podatnikiem VAT (art. 106gb ust. 6 ustawy o VAT).
Podatnicy są zobowiązani również do tego, aby oznaczać faktury ustrukturyzowane kodem QR, w razie użycia faktury poza systemem KSeF.
W przypadku zatem, gdy nie dojdzie do awarii KSeF ani do jego niedostępności, przesłanie faktury w PDF kontrahentowi, który otrzyma fakturę również w systemie KSeF, nie zobowiązuje podatnika do oznaczania jej kodem QR.
Elektroniczna wymiana danych EDI, w tym przesyłanie faktur w ustrukturyzowanym formacie elektronicznej wymiany dokumentów w świetle przepisów obowiązujących od 1.2.2026 r., nie zwalnia podatnika z powinności zamieszczenia kodu QR na fakturze wysyłanej do innego krajowego podatnika, jeśli nie ma on możliwości otrzymania dokumentu w systemie KSeF.
Niemniej jednak niniejsza kwestia może ulec zmianie, ponieważ nie wszystkie jeszcze przepisy – przede wszystkim przepisy wykonawcze odnoszące się do systemu KSeF – zostały już wydane. Trudno jest powiedzieć, czy jest możliwe podatnie kodu QR na fakturze w formacie EDI, prawdopodobnie tak.
Podatnik będzie również zobowiązany do zamieszczenia na fakturze wystawianej dla zagranicznego kontrahenta z grupy spółek, kodu QR, nawet jeśli ta faktura zostanie przesłana równolegle, elektronicznie wewnątrz systemu SAP. W myśl bowiem art. 106gb ust. 4 ustawy o VAT, tj. w razie udostępnienia w sposób inny, niż przy użyciu systemu KSeF, faktury wystawionej dla nabywcy zagranicznego, nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca jej prowadzenia w Polsce lub posiadającego takie stałe miejsce, nieuczestniczące jednak w dostawie towarów lub świadczeniu usług, dokument sprzedaży musi zostać zaopatrzony w kod QR. W rezultacie przesłanie wewnętrzne w ramach SAP faktury kontrahentowi, nie uchyla powinności umieszczenia w fakturze ustrukturyzowanej kodu umożliwiającego dostęp do tej faktury w systemie KSeF.
Zwolnienie od pracy na specjalistyczne badania osoby niepełnosprawnej
Badanie rezonansem magnetycznym jest badaniem specjalistycznym, które – jeśli nie może być wykonane poza godzinami pracy – uzasadnia zwolnienie od pracy pracownika niepełnosprawnego.
W myśl art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej: RehZawU), osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
W przypadku tego zwolnienia muszą być łącznie spełnione dwie przesłanki. Przede wszystkim zwolnienie podyktowane jest koniecznością wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy. Drugą przesłanką jest natomiast brak możliwości wykonania wskazanych czynności poza godzinami pracy.
Przepisy nie określają szczegółowych zasad udzielania przez pracodawcę zwolnienia od pracy w celu wykonania zabiegów leczniczych lub usprawniających. Do pracodawcy należy więc określenie tych zasad. Niewątpliwie pracodawca ma prawo żądać od osoby niepełnosprawnej udokumentowania konieczności udzielenia zwolnienia. Zwolnienie to może być udzielone np. na podstawie skierowania od lekarza na zabiegi. Dla udokumentowania niemożności odbycia zabiegów leczniczych i pozostałych wymienionych w tym przepisie poza godzinami pracy osoba niepełnosprawna może przedłożyć zaświadczenie wystawione przez placówkę opieki zdrowotnej o czasie pracy (np. godzinach przyjęć lekarza, godzinach otwarcia placówki zajmującej się zaopatrzeniem ortopedycznym bądź jego naprawą). Za niedopuszczalne należy uznać, aby pracodawca oceniał, czy osobie niepełnosprawnej są potrzebne określone badania czy zabiegi. Również pracodawca nie ma prawa żądać, aby pracownik niepełnosprawny odbywał niezbędne badania w okresie urlopu wypoczynkowego.
Zwolnienie od pracy we wskazanych powyżej okolicznościach obejmuje czas ich wykonania wraz z niezbędnym czasem na dojechanie i powrót, co oznacza, że może obejmować kilka godzin lub nawet cały dzień, jeżeli np. placówka znajduje się poza miejscowością, w której świadczona jest praca. Co istotne, ustawodawca nie wskazał rocznego limitu, jak ma to miejsce w przypadku zwolnienia w celu wzięcia udziału w turnusie rehabilitacyjnym. Oznacza to, że osoba niepełnosprawna może wielokrotnie w ciągu roku korzystać z tego rodzaju zwolnień, które nie będą wliczane do limitu 21 dni roboczych (określonego w art. 20 ust. 3 RehZawU) udzielanych w związku z uczestniczeniem w turnusie rehabilitacyjnym.
Pracownik za czas zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy zachowuje prawo do wynagrodzenia, które jest obliczane jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.
Rezonans magnetyczny bez wątpienia jest badaniem specjalistycznym, które – jeśli faktycznie nie może być wykonane poza godzinami pracy – uzasadnia zwolnienie od pracy pracownika niepełnosprawnego.
Obowiązki dotyczące zgłaszania incydentów na gruncie dyrektywy NIS 2
Zagadnienia wstępne
Zgłaszanie incydentów w świetle dyrektywy NIS 2 to nie tylko obowiązek – to element strategicznego podejścia do cyberbezpieczeństwa. Nowe przepisy ujednolicają procedury w całej UE, znacząco rozszerzają katalog zobowiązanych podmiotów i wprowadzają konkretne terminy oraz wymagania raportowe. Poniżej omawiamy, co dokładnie się zmienia i co to oznacza w praktyce – dla administracji, biznesu i organizacji sektora publicznego.
Dyrektywa NIS 2 znacząco wzmacnia europejskie ramy cyberbezpieczeństwa, wprowadzając m.in. ujednolicone zasady dotyczące zgłaszania incydentów. Nowe przepisy obejmują szerszy krąg podmiotów, określają szczegółowe obowiązki raportowe i tworzą wspólne ramy współpracy z CSIRT. Choć zgłaszanie incydentów nie jest zagadnieniem nowym – szczególnie dla sektora publicznego – to obecnie zostało ono ustandaryzowane, rozszerzone i precyzyjnie opisane. Dotyczy to zarówno organizacji publicznych, jak i prywatnych, które zostały sklasyfikowane jako podmioty kluczowe lub ważne. Dyrektywa wprowadza trzystopniowy model zgłaszania incydentów i jasno określa, co, komu i w jakim czasie należy przekazać.
Kogo dotyczą nowe przepisy?
Dyrektywa NIS 2 obejmuje zarówno sektor publiczny, jak i prywatny, klasyfikując podmioty jako kluczowe lub ważne – w zależności od znaczenia ich usług i rozmiaru organizacji.
W administracji publicznej do podmiotów kluczowych mogą należeć m.in. urzędy gmin (jeśli zatrudniają powyżej 50 osób), starostwa oraz określone jednostki budżetowe. Podmiotami ważnymi mogą być jednostki i zakłady budżetowe, instytucje kultury czy spółki realizujące zadania publiczne.
W sektorze prywatnym do podmiotów kluczowych zalicza się m.in. firmy z branży energetycznej, transportowej, finansowej, zdrowotnej i cyfrowej. Do ważnych – podmioty z przemysłu, usług kurierskich, gospodarki odpadami, rolnictwa i przetwórstwa, a także dostawcy usług zarządzanych oraz dostawcy usług zarządzanych w zakresie bezpieczeństwa.
Dyrektywa nie obejmuje działalności związanej z obronnością, bezpieczeństwem narodowym i wymiarem sprawiedliwości.
Czym jest incydent bezpieczeństwa?
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 2022/2555: „incydent” oznacza zdarzenie naruszające dostępność, autentyczność, integralność lub poufność przechowywanych, przekazywanych lub przetwarzanych danych lub usług oferowanych przez sieci i systemy informatyczne lub dostępnych za ich pośrednictwem.
Za poważny uznaje się incydent, który – jak wskazano w art. 23 ust. 3 dyrektywy 2022/2555 – prowadzi lub może prowadzić do istotnych zakłóceń w świadczeniu usług lub skutkuje szkodami dla innych podmiotów. Przy ocenie znaczenia incydentu należy wziąć pod uwagę m.in. jego wpływ na odbiorców usług, skalę i czas trwania zakłóceń oraz możliwe straty finansowe (motyw 101).
Trzystopniowy model zgłaszania incydentów
Dyrektywa zakłada podejście etapowe – tak, aby z jednej strony umożliwić szybkie działanie i wsparcie techniczne, a z drugiej – umożliwić dokładną analizę incydentu i wniosków dla przyszłości (motyw 101). Model ten znajduje również odzwierciedlenie w projekcie nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa z 16 kwietnia 2025 r. (art. 11–12b):
Wczesne ostrzeżenie – zgodnie z art. 23 ust. 4 lit. a, należy je przekazać w ciągu 24 godzin od momentu, gdy organizacja poweźmie wiedzę o poważnym incydencie. Informacje mają być ograniczone do niezbędnych danych i mogą obejmować podejrzenie przestępstwa lub możliwe skutki transgraniczne (motyw 102).
Zgłoszenie incydentu – wymagane w ciągu 72 godzin (art. 23 ust. 4 lit. b dyrektywy 2022/2555), zawiera już wstępną ocenę skali i skutków incydentu oraz informacje techniczne, jeśli są dostępne.
Raport końcowy – należy przekazać nie później niż miesiąc po zgłoszeniu incydentu (art. 23 ust. 4 lit. d dyrektywy 2022/2555). Jeśli incydent nadal trwa, organizacja składa raport z postępów, a raport końcowy po jego zakończeniu (art. 23 ust. 4 lit. e dyrektywy 2022/2555).
Dyrektywa podkreśla, że zgłoszenie nie może negatywnie wpływać na działania naprawcze – zarządzanie incydentem zawsze powinno być traktowane priorytetowo (motyw 102).
Rola CSIRT i organów właściwych
Organizacje przesyłają informacje do krajowego CSIRT lub – w zależności od struktury krajowej – do wyznaczonego organu. Jak wskazuje art. 23 ust. 5 dyrektywy 2022/2555, instytucje te mają obowiązek udzielenia informacji zwrotnej w ciągu 24 godzin oraz mogą przekazać zalecenia techniczne, a także wspierać organizację w zarządzaniu incydentem. W sytuacjach transgranicznych lub międzysektorowych, informacje są przekazywane do ENISA i właściwych punktów kontaktowych (art. 23 ust. 6 i 9 dyrektywy 2022/2555).
Komunikacja z odbiorcami usług i społeczeństwem
Jeśli incydent lub zagrożenie może wpłynąć na odbiorców usług, podmiot zobowiązany jest do przekazania im niezbędnych informacji, takich jak możliwe środki zaradcze (art. 23 ust. 2 dyrektywy 2022/2555). W określonych przypadkach CSIRT lub właściwy organ mogą poinformować opinię publiczną o wystąpieniu poważnego incydentu, jeśli leży to w interesie społecznym (art. 23 ust. 7 dyrektywy 2022/2555).
Wewnętrzne przygotowanie – nie tylko obowiązek prawny
Wdrożenie NIS 2 to nie tylko kwestia formalnego dostosowania się do nowych regulacji, ale przede wszystkim budowanie trwałych mechanizmów odporności organizacyjnej. Każda organizacja – niezależnie od wielkości czy charakteru działalności – powinna posiadać spójne procedury umożliwiające identyfikację, klasyfikację i zgłaszanie incydentów zgodnie z wymaganiami dyrektywy oraz projektowanej nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.
W praktyce oznacza to konieczność zdefiniowania ról i odpowiedzialności – w tym wyznaczenia osoby kontaktowej ds. incydentów, przygotowania systemu rejestracji i analizy zdarzeń, ustalenia mechanizmów klasyfikacji oraz zbudowania ścieżki eskalacji w razie potrzeby. Szczególną uwagę należy zwrócić na regularne szkolenia – nie tylko zespołów IT czy bezpieczeństwa, ale również pracowników administracyjnych, którzy często jako pierwsi mają styczność z niepokojącymi sygnałami.
Odpowiednio zaprojektowane przygotowanie wewnętrzne zwiększa nie tylko poziom zgodności, ale realnie wpływa na szybkość i skuteczność reakcji organizacji w sytuacjach kryzysowych. To inwestycja w bezpieczeństwo operacyjne i zaufanie otoczenia.
Sankcje – realne i dotkliwe
Naruszenie obowiązków wynikających z NIS 2 – w szczególności art. 21 dyrektywy 2022/2555 (środki zarządzania ryzykiem) i art. 23 dyrektywy 2022/2555 (zgłaszanie incydentów) – może skutkować dotkliwymi sankcjami administracyjnymi.
Dla podmiotów kluczowych dyrektywa przewiduje maksymalne kary w wysokości co najmniej 10 milionów euro lub 2% globalnego rocznego obrotu przedsiębiorstwa – w zależności od tego, która wartość jest wyższa (art. 34 ust. 4 dyrektywy 2022/2555).
W przypadku podmiotów ważnych, maksymalna wysokość kary to co najmniej 7 milionów euro lub 1,4% rocznego obrotu globalnego (art. 34 ust. 5 dyrektywy 2022/2555).
Państwa członkowskie mają obowiązek wdrożenia przepisów zapewniających skuteczność tych sankcji oraz mogą przewidzieć dodatkową odpowiedzialność kadry zarządzającej.
Wnioski – dla administracji, biznesu i organizacji
Dyrektywa NIS 2 wymaga realnych działań – zarówno ze strony administracji publicznej, jak i podmiotów prywatnych. Obowiązki związane z obsługą i zgłaszaniem incydentów, a także z wdrożeniem odpowiednich środków zarządzania ryzykiem, będą miały zastosowanie w bardzo szerokim zakresie – i będą egzekwowane. Kluczowe jest zatem, by organizacje niezależnie od formy prawnej czy sektora, już teraz przygotowały się na nowe wymogi.
Warto:
- określić status organizacji w świetle przepisów (czy jest podmiotem kluczowym lub ważnym),
- zweryfikować i uzupełnić procedury reagowania na incydenty,
- wyznaczyć osobę odpowiedzialną za utrzymywanie kontaktów z podmiotami krajowego systemu cyberbezpieczeństwa.
- wyznaczyć odpowiedzialności i przeszkolić zespół,
- przygotować strukturę raportowania do właściwego CSIRT,
- zadbać o wewnętrzny system rejestracji i oceny zdarzeń,
- zaktualizować plany ciągłości działania i komunikacji kryzysowej.
Montaż paneli fotowoltaicznych a stawka VAT
Jeśli montowane panele fotowoltaiczne stanowią mikroinstalację, o której mowa w ustawie o odnawialnych źródłach energii oraz są funkcjonalnie związane z obiektem budowlanym lub ich częścią, zaliczonym do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, to podmiot „B” powinien zastosować stawkę 8% VAT na podstawie art. 41 ust. 2 w zw. z art. 41 ust. 12 oraz art. 146ef ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU).
Zgodnie z art. 41 ust. 2 VATU: „Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem art. 114 ust. 1 i art. 138i ust. 4”.
Natomiast zgodnie z art. 146ef ust. 1 pkt 2 VATU: „W okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2024 r. poz. 248, z późn. zm.) określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej zgodnie z art. 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy, po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 tej ustawy stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%”.
Zgodnie z art. 41 ust. 12 VATU: „Stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się do:
1) dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym;
2) robót konserwacyjnych dotyczących:
a) obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
b) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12
– w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 1”.
Jak stanowi art. 41 ust. 12a VATU: „Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2024 r. poz. 1361, 1847 i 1881 oraz z 2025 r. poz. 303), funkcjonalnie z nimi związaną, z zastrzeżeniem ust. 12b”.
Zgodnie z art. 2 pkt 19 OdnŹródłaEnU: „Użyte w ustawie określenia oznaczają: mikroinstalacja – instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kW albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW”.
Dla oceny w przedmiocie stosowania 8% stawki VAT kluczowe jest, czy spełniają ww. definicję mikroinstalacji oraz czy ta mikroinstalacja jest funkcjonalnie związana z przedmiotowym budynkiem mieszkalnym. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie wskazują na czym polega ten funkcjonalny związek, jednakże należy przyjąć, że kryterium funkcjonalnego związku zostanie spełnione, jeśli mikroinstalacja wykorzystywana jest do wytwarzania energii elektrycznej wyłącznie z odnawialnych źródeł energii, na własne potrzeby przez odbiorcę końcowego.
Fakt, że panele fotowoltaiczne montowane są na posesji, a nie na budynku, nie ma wpływu na wysokość stosowanej stawki VAT.
Powyższa ocena jest zgodna ze stanowiskiem wyrażonym w Wiążącej Informacji Stawkowej Dyrektora KIS z 12.4.2024 r. (0111-KDSB1-1.440.11.2024.4.WK), w której wskazano, że:
Z przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu usługi oraz zebranego materiału dowodowego wynika, że budynek, do którego zostanie wykonana instalacja fotowoltaiczna montowana na gruncie, funkcjonalnie związana z ww. budynkiem, będąca przedmiotem wniosku, stanowi budynek zbiorowego zamieszkania, przeznaczony do stałego pobytu ludzi, w którym ponad połowa powierzchni użytkowej przeznaczona będzie na cele mieszkalne. Ponadto, przedmiotowe świadczenie kompleksowe wykonywane będzie w ramach termomodernizacji obiektu budowlanego. Tym samym, biorąc pod uwagę okoliczności przedstawione we wniosku, jego uzupełnieniu oraz wynikające z przedłożonych dokumentów, mając na uwadze powołane przepisy prawa, uznać należy, że usługa (świadczenie kompleksowe) – wykonanie instalacji fotowoltaicznej montowanej na gruncie, funkcjonalnie związanej z budynkiem, sklasyfikowanym w PKOB w klasie 1130, zaliczanym do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, stanowi usługę termomodernizacji, o której mowa w art. 41 ust. 12 ustawy, podlegającą opodatkowaniu stawką podatku od towarów i usług w wysokości 8%, na podstawie art. 41 ust. 2 w związku z art. 41 ust. 12 oraz art. 146ef ust. 1 pkt 2 ustawy.
