RODO zmniejszyło innowacyjność w Europie

Raport opiera się na danych z Crunchbase oraz VentureXpert, które są komercyjnymi bazami danych inwestycyjnych, które należą do koncernu Reuters. Brano pod uwagę dane na dwa lata przed wejściem RODO i dwa lata po wejściu w życie rozporządzenia.

Inwestycje venture, na których oparto raport zdaniem autorów raportu są wskaźnikiem innowacyjności. Tego rodzaju inwestycje charakteryzują się inwestowaniem średnio i długoterminowym w przedsiębiorstwa będące we wczesnej fazie rozwoju. Najczęściej są to inwestycje wyspecjalizowanych podmiotów.

Jak wskazuje raport, spadek inwestycji w startup’y po wejściu w życie RODO wyniósł około jednej trzeciej. Przy jednoczesnym niewielkim wzroście inwestycji w pozostałych częściach świata. Biorąc pod uwagę ogół inwestycji, różnica jest jeszcze większa, ponieważ inwestycje poza Unią Europejską wzrosły o 50%.

Największe spadki inwestycji odnotowano w zakresie inwestycji w firmy z sektora opieki zdrowotnej oraz dojrzałych startup’ów. Dojrzałe startup’y to takie, które poszukują większego finansowania do dalszego rozwoju.

Podczas gdy ogólne inwestycje w Unii Europejskiej spadają, to inwestycje w startup’y zajmujące się prywatnością, bezpieczeństwem czy bezpieczeństwem danych wzrosły o 50% po wprowadzeniu rozporządzenia. Autorzy raportu przewidują, że wzrost inwestycji w tego typu startup’y jest trendem długoterminowym i choć obecnie nie bilansuje inwestycji w innych branżach może tak się stać w przyszłości.

Raport przewiduje, że zmniejszenie inwestycji w innych branżach utrzyma się w związku z wyższymi barierami wejścia jakie wprowadziło rozporządzenie. Jak również potencjalne kary jakie mogą nakładać organy ochrony danych za naruszenia ochrony danych mogą odstraszać potencjalnych inwestorów.

Spadek inwestycji w startup’y, a w konsekwencji zmniejszenie innowacyjności w Unii Europejskiej po wprowadzeniu rozporządzenia było do przewidzenia. W związku ze zmianami jakie w swoich zasadach dotyczących bezpieczeństwa przetwarzanych danych osobowych wprowadzili giganci technologiczni – Amazon, Facebook czy Google, które doprowadziły do zmniejszenia przychodów początkowych.

Oczywiście na spadek inwestycji po wprowadzeniu rozporządzenia, pod koniec 2019 r. oraz w 2020 r. wpłynął również wybuch pandemii COVID-19. Jednak w odróżnieniu od innych części świata, gdzie wraz z ponownym otwarciem wzrosły inwestycje, Unia Europejska pozostaje w tyle.

Źródło: https://www.adexchanger.com/data-exchanges/academic-study-shows-european-startup-investments-diminished-in-the-wake-of-gdpr/

Dokumentowanie w PKPiR wydatków poniesionych w związku z realizacją umowy zlecenia

Nie, wystawiony przez zleceniobiorcę rachunek nie może być podstawą zaewidencjonowania w PKPiR kosztu uzyskania przychodów.

Uzasadnienie

Podstawą ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów są dowody księgowe, wymienione w § 11-13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (dalej: PodKsPiRR). W myśl tych przepisów dowodami księgowymi są, m.in.,:

1. faktury, faktury RR, rachunki oraz dokumenty celne, odpowiadające warunkom określonym w odrębnych przepisach (§ 11 ust. 3 pkt 1 PodKsPiRR),
2. inne dowody opłat oraz dokumenty zawierające co najmniej (§ 12 pkt 5 PodKsPiRR):
3. wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
4. datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
5. przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
6. podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

– oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi, dokonanymi na jego podstawie.

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów generalnie uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaewidencjonowania kosztu w PKPiR.

Wydawać więc by się mogło, że wystawiony przez zleceniobiorcę rachunek jest wystarczającą podstawą do ujęcia wydatku z tytułu wykonanej usługi za koszt uzyskania przychodów.

Tymczasem, mając na względzie słowa Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który w swojej interpretacji indywidualnej z dnia 29 października 2019 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.431.2019.2.AC, stwierdził: „(…) każdy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej”, należy zauważyć, że wydatki poniesione w związku z rozliczeniem się ze zleceniobiorcą (również i wykonawcą umowy o dzieło) są wynagrodzeniem z tytułu umowy zlecenia (o dzieło), a to oznacza, że ogólna zasada momentu ujęcia kosztu w PKPiR nie znajduje tu zastosowania.

Moment ujęcia wynagrodzenia w kosztach uzyskania przychodów określa art. 23 ust. 1 pkt 55 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU). Zgodnie z tym przepisem za koszt uzyskania przychodów nie uważa się niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułu, m.in., umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Oznacza to, że należność wynikająca z wystawionego przez zleceniobiorcę rachunku będzie mogła zostać uznana za koszt podatkowy zleceniodawcy wyłącznie w dacie jej realizacji (zapłaty za rachunek).

Powyższe oznacza, że wystawiony rachunek nie może być podstawą zaewidencjonowania kosztu.

Pozostaje więc, na podstawie § 12 pkt 5 PodKsPiRR, ustalić inny sposób ujęcia wydatku w kosztach uzyskania przychodów.

Moim zdaniem najlepszy dokumentem będzie dowód poniesienia opłaty bankowej. Dowód taki jest „Potwierdzeniem wykonania operacji”, wystawionym przez bank lub bezpośrednio pobranym przez podatnika w formie elektronicznej. Bankowe potwierdzenie wykonania operacji wypełnia prawie wszystkie elementy dowodu księgowego, o których mowa w § 12 pkt 5 PodKsPiRR. Brakuje tylko podpisu podatnika. Podatnik więc powinien uzupełnić ten dokument o własnoręczny podpis.

Jeżeli jednak podatnik, dokonując przelewu bankowego, nie umieści na nim wszystkich danych, o których mowa w § 12 pkt 5 PodKsPiRR (wymienionych wyżej), wówczas powinien sporządzić odrębny dowód z wyszczególnieniem wszystkich danych (nazywając go, np. „dowodem księgowym”), który będzie stanowił podstawę zaewidencjonowania kosztu w PKPiR, dołączając do niego bankowe potwierdzenie wpłaty.

Wielu interpretatorów prawa podatkowego twierdzi, że wystarczającym dowodem dokonania wpłaty bankowej jest wyciąg bankowy. Moim zdaniem wyciąg nie może stanowić dowodu księgowego, ponieważ nie zawiera wszystkich danych, o których mowa w § 12 pkt 5 PodKsPiRR.

Jedynym przypadkiem, kiedy otrzymany przez podatnika, od zleceniobiorcy, rachunek może być podstawą do zaewidencjonowania kosztu podatkowego jest sytuacja, kiedy należność zostanie wypłacona wystawcy rachunku w gotówce. Wówczas zleceniobiorca powinien na rachunku własnoręcznym podpisem potwierdzić fakt otrzymania gotówki, z wyraźnym oznaczeniem daty jej otrzymania. Datą uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów będzie data wypłacenia należności zleceniobiorcy.

Warto, na zakończenie, dodać, że należne zleceniobiorcy wynagrodzenie należy zaewidencjonować w kol. 12 księgi – „wynagrodzenia w gotówce i w naturze”.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw

Najważniejsze zmiany w ustawach dotyczą:

1. Ustawa o rachunkowości

2. Ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym

Pozostałe zmiany – w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o Krajowym rejestrze Sądowym oraz ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, służą dostosowaniu przepisów tych ustaw do projektowanych zmian w ustawie o rachunkowości oraz ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

 

Źródło: Ministerstwo Finansów

SLIM VAT 2 z podpisem Prezydenta

Celem ustawy jest dalsze uproszczenie rozliczania podatku od towarów i usług przez podatników – tzw. pakiet Slim VAT 2 (ang. Simple Local and Modern VAT), a także dostosowanie krajowych przepisów do sytuacji wynikającej z wystąpienia Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej. Ustawa zawiera ponadto, przepisy mające na celu wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, tj. wyroku z dnia 15 października 2020 r. E. Sp. z o.o. Sp. k. przeciwko Ministrowi Finansów. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny, C-335/19 oraz wyroku z dnia 18 marca 2021 r. A. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, C-895/19.

Zmiany dotyczą m.in.:

Uproszczenia zaczną obowiązywać od 1 października 2021 r., przy czym zmiany w zakresie korekt importu towarów i neutralnego rozliczenia WNT, importu usług i dostaw krajowych podlegających odwrotnemu obciążeniu mają obowiązywać już od następnego dnia po ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw. Możliwość płacenia z rachunku VAT składek na KRUS będzie natomiast możliwa od 1 stycznia 2022 r.

SLIM VAT 2 – bilety jako faktury

SLIM VAT 2 to również zmiana rozporządzenia w zakresie zasad uznawania biletów za faktury. To wyjście naprzeciw oczekiwaniom wielu przewoźników i realizacja postulatów zgłaszanych na forum dialogu Ministerstwa Finansów z biznesem. Dzięki tej zmianie przewoźnik uniknie konieczności wystawiania faktur na żądanie dla przejazdów poniżej 50 km. Jednocześnie nabywca skorzysta z prawa odliczenia podatku VAT, na podstawie biletów, bez względu na liczbę przejechanych kilometrów. Oczywiście dla celów realizacji prawa do odliczenia zakup musi mieć związek z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. w przypadku podróży służbowej.

Zmiana obowiązuje od 1 lipca 2021 r. – rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 17 czerwca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur (plik PDF; 284 KB).

Jednocześnie Ministerstwo Finansów wprowadziło uproszczone raportowanie tego typu faktur w JPK_VAT z deklaracją.

SLIM VAT 2 i zmiany w fakturowaniu

W ramach projektu legislacyjnego wdrażającego do polskiego systemu prawnego e-fakturę, procedowane są również zmiany w fakturowaniu stanowiące część pakietu SLIM VAT 2. Dotyczą one:

Źródło: Ministerstwo Finansów

Polski Ład. Ulga dla klasy średniej

W praktyce okazało się, że konieczne jest przygotowanie propozycji ulg, dzięki którym osoby zarabiające do kwoty około 133 tys. złotych nie będą tracili na wszystkich zmianach.

1. W przypadku podatników, których – podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT – roczne przychody z pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT (z wyjątkiem przychodów, do których mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT) mieszczą̨ się̨ w przedziale od 68 412 zł do 102 588 zł, kwota obniżki korygującej wynosi: (przychody z pracy x 0,06684549) – 4 572 zł / 0,17.
2. W przypadku podatników, których – podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT – roczne przychody z pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT (z wyjątkiem przychodów, do których mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT) są̨ wyższe od 102 588 zł i nie przekraczają̨ kwoty 133 692 zł, kwota ulgi wynosi: – (przychody z pracy x 0,07346090) + 9821,75 zł / 0,17.

Ulga dla pracowników stosowana będzie w rozliczeniu rocznym oraz przy obliczaniu zaliczek na podatek między innymi przez zakłady pracy, które będą stosować ulgę̨ za miesiące, w których podatnik uzyska od tego zakładu pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt 3) w wysokości od 5 701 zł do 11 141 zł.

Jeżeli warunek wysokości i rodzajów przychodów będzie spełniony, zakład pracy pomniejszy dochód o kwotę ulgi dla pracowników w wysokości obliczonej według jednego z wzorów: (A x 0,06684549) – 381 zł / 0,17

– gdzie A oznacza przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają̨ opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy) w wysokości wyższej od 5701 zł i nieprzekraczającej kwoty 8549 zł miesięcznie,

albo – (A x 0,07346090) + 818,48 zł / 0,17

– gdzie A oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają̨ opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa art. 22 ust. 9 pkt 3) w wysokości wyższej od 8549 zł i nieprzekraczającej kwoty 11 141 zł miesięcznie.

Warto podkreślić, że komentowane ulgi nie obejmują osób świadczących pracę na podstawie stosunku zlecenia. Szczególnie, że trwają obecnie prace mające na celu całkowite oskładkowanie (chociaż z pewnymi wyjątkami) umów zlecenia. W tym zakresie warto jeszcze poczekać na kolejne wersje projektów ustaw, ponieważ może się okazać, że przepisy dotyczące zleceniobiorców będą ulegały dalszym zmianom.

UKNF wydał stanowisko odnośnie korzystania z mediów społecznościowych przez podmioty nadzorowane

Materiał stanowi dość obszerną publikację i zawiera kilka praktycznych przykładów nie akceptowanych praktyk w zakresie korzystania z mediów społecznościowych. Kuczowe kwestie z tego dokumentu to obowiązek podmiotów nadzorowanych w zakresie:

Stanowisko nie ma zastosowania do wykorzystywania mediów społecznościowych na prywatne potrzeby, niezwiązane z działalnością podmiotu nadzorowanego, przez osoby zatrudnione w podmiotach nadzorowanych i nie w ramach czynności wykonywanych na rzecz podmiotu nadzorowanego.

Dokument dostępny pod linkiem https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Stanowisko_social_media_24-08-2021_74497.pdf

Źródło: UKNF

Praca zdalna spowodowana COVID-19 – skutki w PIT, CIT, VAT i ZUS

I. Zasady pracy zdalnej określone przez specustawę (aspekt prawny)

Ogólne zasady wykonywania pracy zdalnej przez pracownika zostały określone w art. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.; dalej: specustawa). Zgodnie z tymi przepisami w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Przy czym polecenie wykonywania pracy zdalnej pracodawca może cofnąć w każdym czasie.

Wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy i pozwala na to rodzaj pracy. W szczególności praca zdalna może być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych.

Sprzęt wykorzystywany przez pracownika w pracy zdalnej

Narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej zapewnia pracodawca. Przy wykonywaniu pracy zdalnej pracownik może używać narzędzi lub materiałów niezapewnionych przez pracodawcę pod warunkiem, że umożliwia to poszanowanie i ochronę informacji poufnych i innych tajemnic prawnie chronionych, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa lub danych osobowych, a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Kontrola czasu pracy i rozliczanie efektów pracy zdalnej

Na polecenie pracodawcy, pracownik wykonujący pracę zdalną ma obowiązek prowadzić ewidencję wykonanych czynności, uwzględniającą w szczególności opis tych czynności, a także datę oraz czas ich wykonania.

II. Praca zdalna w przychodach ze stosunku pracy (aspekt podatkowo – składkowy)

Konsekwencją wykonywania pracy w domu lub mieszkaniu pracownika jest konieczność zrekompensowania ponoszonych przez niego kosztów wykonywania pracy w trybie home office. W większości przypadków praca zdalna oznacza pracę za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Wykorzystanie środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (e-mail, komunikatory) wymaga posiadania przez pracownika szybkiego łącza internetowego, które umożliwia efektywne wykonywanie zadań służbowych poprzez m.in. stały dostęp do ogólnofirmowych zasobów. Wykonywanie pracy w tej formule skutkuje również ponoszeniem przez pracownika zwiększonych wydatków z tytułu zużycia energii elektrycznej, ogrzewania oraz internetu. Praca w trybie home office powoduje też zwiększone fizyczne zużycie mebli wykorzystywanych podczas pracy. Z tych powodów pracodawcy ustalają różnego rodzaju rekompensaty mające na celu zwrot kosztów pracy zdalnej ponoszonych przez pracowników.

Aspekt podatkowo – składkowy

PIT. Zgodnie z art. 12 ust. 1 PDOFizU do przychodów ze stosunku pracy zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Świadczenie uznane za przychód ze stosunku pracy może jednak korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 13 PDOFizU. W myśl tego przepisu wolne od podatku dochodowego są ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące ich własność. Zastosowanie tego zwolnienia przedmiotowego wymaga spełnienia w sposób łączny następujących przesłanek:

ZUS. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi, co do zasady, przychód pracownika uzyskany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, co wynika z art. 18 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.; dalej: ustawa o sus). Dla ustalenia czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek decydujące znaczenie ma fakt, czy dla celów PDOFizU zostanie on uznany za przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przy czym pojęcie przychodu definiuje art. 4 pkt 9 ustawy o sus.

Jeśli pracownik otrzymuje od pracodawcy sprzęt potrzebny do wykonania obowiązków służbowych podczas pracy zdalnej, np. telefon, sprzęt komputerowy lub sprzęt biurowy, to nie można mówić o powstaniu po stronie tego pracownika przychodu ze stosunku pracy. Pracownik nie uzyskuje z tego tytułu żadnego przysporzenia majątkowego. Przekazanie sprzętu wynika z potrzeb pracodawcy, który w ramach prowadzonej działalności chce w ten sposób osiągnąć określone rezultaty. Wątpliwości powstają dopiero wtedy, gdy pracownik w związku z wykonaniem pracy zdalnej ponosi koszty w celach służbowych, które następnie pracodawca mu rekompensuje.

1. Ekwiwalent za pracę zdalną w celu pokrycia kosztów wykorzystania prywatnego łącza internetowego oraz zwiększonego zużycia energii elektrycznej i ogrzewania (aspekt podatkowo – składkowy)

Z art. 3 ust. 4 specustawy wynika, że to pracodawca zapewnia narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej. Przepis ten pozostawia pracodawcy swobodę co do sposobu zapewnienia pracownikowi pracującemu zdalnie narzędzi i materiałów potrzebnych mu do wykonywania tej pracy. Zapewnienie to może mieć zatem charakter rzeczowy, poprzez wyposażenie stanowiska pracy w narzędzia i materiały, jak i wypłatę świadczenia za używanie własnych materiałów i narzędzi pracownika. W dotychczasowej praktyce pracodawcy zazwyczaj przyjmowali to drugie rozwiązanie polegające na przyznaniu pracownikom ekwiwalentów za zwiększone zużycie mediów.

Ekwiwalenty za zwiększone zużycie mediów jako przychód ze stosunku pracy

Konieczność pracy zdalnej skutkuje po stronie pracowników wzrostem rachunków za domowe media. Organy podatkowe twierdzą, że wypłacane pracownikom kwoty ekwiwalentu za zwiększone zużycie internetu, energii elektrycznej i ogrzewania – w związku z potrzebami wynikającymi z obowiązku świadczenia pracy zdalnej na podstawie art. 3 specustawy – w ogóle nie stanowią przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 PDOFizU. Skoro zaś nie stanowią one przychodu podatkowego to nie ma potrzeby analizowania zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 13 PDOFizU. Jeśli bowiem dane świadczenie nie jest przychodem w rozumieniu art. 12 ust. 1 PDOFizU, nie może być objęte zwolnieniem podatkowym. Zwolnić z opodatkowania można wyłącznie te świadczenia i ich wartości, które są uznane za przychód podatkowy.

Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS  z 15.12.2020 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.739.2020.1.RS, który odniósł się do sytuacji, w której firma miała zamiar wypłacać pracownikom, wykonującym pracę zdalną przez co najmniej 60% swojego wymiaru czasu pracy, miesięczny ekwiwalent w kwocie 100 – 150 zł za korzystanie z prywatnego łącza internetowego oraz zwiększone zużycie energii elektrycznej i ogrzewania. Pracownicy nie byli zobligowani do przedstawiania faktur od zewnętrznych dostawców mediów ani kalkulacji faktycznego zużycia energii elektrycznej. W tych okolicznościach organ podatkowy uznał, że:

„(…) wypłacone przez Wnioskodawcę kwoty ekwiwalentu za zużycie Internetu i energii elektrycznej pracownikom wykonującym pracę zdalną nie będą stanowiły przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tej sytuacji, bezprzedmiotowa pozostaje kwestia zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

W ten sam sposób Dyrektor KIS ocenił przypadek przyznania pracownikom jednorazowego ryczałtu w wysokości 300 euro. Jak wyjaśnił podatnik, wskazana kwota ryczałtu była jednakowa dla wszystkich pracowników, ze względu na respektowanie zasady równego traktowania przy jednoczesnym ograniczeniu ingerencji w sprawy osobiste pracowników, tj. m.in. w wysokość indywidualnych opłat za media. Kwota ta miała rekompensować poniesione przez danego pracownika zwiększone koszty zużycia prądu i wody oraz koszty dostępu do internetu. Ponadto wysokość ryczałtu obejmowała także zakup sprzętu w postaci monitora, biurka i fotela do biurka. W tych okolicznościach Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 5.3.2021 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.817.2020.2.AK wskazał, że:

„(…) świadczenie pieniężne przyznane przez Wnioskodawcę w formie ryczałtu za zwiększone koszty prądu i wody oraz koszty organizacyjne, tj. koszty dostępu do Internetu, zakupu sprzętu elektronicznego (monitora), zakupu mebli (biurka i fotela) pracownikom świadczącym pracę zdalną, nie stanowią przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym na Wnioskodawcy jako płatniku nie ciąży obowiązek pobierania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych z tego tytułu.”

Analogiczne stanowisko Dyrektor KIS wyraził również w interpretacji indywidualnej z 16.3.2021 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.810.2020.2.AK oraz z 14.7.2021 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.421.2021.1.MS.

Ekwiwalenty za zwiększone zużycie mediów w podstawie wymiaru składek ZUS

Organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych wydawanych na temat wypłaty ekwiwalentów za zwiększone zużycie internetu, prądu i ogrzewania podczas świadczenia przez pracownika pracy w trybie zdalnym twierdzą, o czym mowa była wyżej, że nie stanowią one przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art.  12 ust. 1 PDOFizU. Skutkiem uznania, że wskazane ekwiwalenty nie stanowią przychodu podatkowego, jest niewliczanie ich do podstawy wymiaru składek ZUS. Stanowisko to potwierdził ZUS Oddział w Gdańsku w interpretacji indywidualnej z 20.5.2021 r., sygn. DI/100000/43/283/2021. Organ rentowy potwierdził, że wypłata jednorazowego świadczenia, którego celem jest zrekompensowanie pracownikowi ponoszonych przez niego kosztów związanych z pracą zdalną, nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS, jeżeli świadczenie to nie jest przychodem pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. ZUS Oddział w Gdańsku zastrzegł jednak, że:

„(…) jeżeli organ podatkowy dokona kwalifikacji podatkowej rzeczonego przychodu tj, jednorazowego świadczenia, którego celem ma być zrekompensowanie pracownikom ponoszonych przez nich kosztów związanych z pracą zdalną w sposób odmienny niż Wnioskodawca, niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.”

ZUS Oddział w Gdańsku podobne stanowisko zaprezentował w interpretacji indywidualnej z 20.4.2021 r., sygn. DI/100000/43/292/2021 uznając, że ekwiwalent wypłacony pracownikom świadczącym pracę zdalną za dostęp do internetu oraz zwiększone zużycie prądu nie stanowi  podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

2. Rekompensata za wyposażenie stanowiska pracy zdalnej (aspekt podatkowo – składkowy)

Wykonywanie przez pracowników obowiązków służbowych podczas pracy zdalnej wiąże się również z koniecznością zapewnienia przez pracodawcę odpowiednich warunków świadczenia tej pracy. Zasadniczo do wykonywania pracy niezbędne jest bowiem posiadanie przez pracowników odpowiednich mebli biurowych zapewniających prawidłową ergonomię pracy.

III. Świadczenie pracy w trybie zdalnym a pracownicze koszty uzyskania przychodów

Przychody uzyskane ze stosunku pracy, zanim zostaną opodatkowane, są pomniejszane o tzw. pracownicze koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 PDOFizU. Koszty te mają rekompensować pracownikowi wydatki związane z dojazdem do pracy. Pracownik mieszkający w miejscowości, w której znajduje się zakład pracy, ma prawo do pomniejszenia przychodów uzyskanych ze stosunku pracy o 250 zł miesięcznie (nie więcej niż 3000 zł rocznie), natomiast pracownik dojeżdżający z innej miejscowości korzysta z prawa do odliczenia kosztów w podwyższonej wysokości, tj. 300 zł miesięcznie (nie więcej niż 3600 zł rocznie). W sytuacji, gdy pracownik wykonuje pracę zdalną w swoim domu lub mieszkaniu można zastanawiać się nad wpływem tego miejsca pracy na pracownicze koszty uzyskania przychodów.

Świadczenie pracy w domu lub mieszkaniu, w związku z epidemią wywołaną przez COVID-19, nie pozbawia pracownika prawa do zastosowania przez płatnika (zakład pracy) pracowniczych kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia ze stosunku pracy otrzymywanego za okres świadczenia pracy w trybie zdalnym. Pracownikowi wykonującemu pracę zdalną i uzyskującemu z tego tytułu wynagrodzenie ze stosunku pracy przysługuje zatem prawo do stosowania podstawowych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł miesięcznie i to nawet wtedy, gdy praca zdalna była przez niego świadczona przez cały miesiąc.

Sytuacja komplikuje się nieco przy podwyższonych kosztach pracowniczych, które przysługują w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, co wynika z art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU. Moim zdaniem, jeśli pracownikowi przysługiwały dotychczas podwyższone koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU  to wykonywanie pracy zdalnej nie pozbawia go tego prawa. Pracownik wypełnia warunek określony w tym przepisie, tj. nadal mieszka poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy (jego miejsca pracy zdalnej nie można uznać za zakład pracy). Należy jednak przeanalizować jeszcze inne aspekty tego zagadnienia.

Na podstawie art. 32 ust. 5 PDOFizU uwzględnienie przez płatnika podwyższonych kosztów jest uzależnione od złożenia przez pracownika oświadczenia o spełnieniu warunków do stosowania kosztów w podwyższonej wysokości określonej przez art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU. Po otrzymaniu takiego oświadczenia zakład pracy, jako płatnik, może zaprzestać stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów dopiero wtedy, gdy pracownik powiadomi go (najlepiej na piśmie) o zmianie stanu faktycznego, który wyklucza ich stosowanie (art. 32 ust. 5 w zw. z ust. 4 PDOFizU). Dopiero informacja otrzymana od pracownika, której treść wskazuje na brak warunków do zastosowania podwyższonych kosztów pracowniczych, zobowiązuje zakład pracy do stosowania u pracownika kosztów podstawowych.

W zakresie stosowania podwyższonych kosztów pracowniczych płatnik (zakład pracy) jest zatem związany treścią oświadczenia pracownika oraz stanem faktycznym. Moim zdaniem, pracownikowi, który przed przejściem na pracę zdalną spełniał warunki do stosowania podwyższonych kosztów pracowniczych, koszty te nadal przysługują, jeśli:

Dyskusyjna może być dopiero sytuacja, w której pracownik przez cały miesiąc świadczył pracę zdalną, co powoduje, że w praktyce nie ponosił zwiększonych kosztów dojazdu do pracy. Uważam, że także ten przypadek nie pozbawia pracownika prawa do podwyższonych kosztów, ponieważ nie zmienił się warunek określony przez art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU, tj. miejsce zamieszania pracownika i zakład pracy nadal znajdują się w różnych miejscowościach. Miejsce pracy zdalnej, czyli dom lub mieszkanie pracownika, to jego „przejściowe” miejsce wykonywania pracy, co wynika także z treści art. 3 ust. 1 specustawy. Według mnie, w cel przepisu określonego przez art. 22 ust. 2 pkt 3 PDOFizU wpisuje się natomiast relacja stałego miejsca faktycznego wykonywania pracy przez pracownika (wskazanego zazwyczaj w umowie o pracę) do miejsca zamieszkania. Jeżeli stałe miejsce pracy zdalnego pracownika znajduje się w miejscowości innej niż jego miejsce zamieszkania to brak jest podstaw do pozbawienia go podwyższonych kosztów uzyskania przychodów nawet jeśli – ze względu na COVID-19 – wykonywał on pracę zdalną w swoim domu lub mieszkaniu przez cały miesiąc.

IV. Wydatki firmy na pracę zdalną w kosztach uzyskania przychodów

Aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów jego poniesienie musi nastąpić w związku z osiągnięciem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów (art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU). Zarówno zakup sprzętu biurowego czy komputerowego (np. krzesła, biurka, fotela laptopa, drukarki czy monitora) przekazanego pracownikowi w celu świadczenia pracy zdalnej z miejsca zamieszkania, jak i wypłata pracownikom ekwiwalentów z tytułu zwiększonego zużycia energii elektrycznej, ogrzewania czy internetu oraz doposażenia stanowiska pracy zdalnej zasadniczo spełniają ten warunek. Poniesienie wymienionych wydatków jest celowe przede wszystkim ze względu na konieczność zorganizowania przez firmę pracy w sposób:

Zakup sprzętu biurowego. Wydatki poniesione na zakup wyposażenia biurowego przekazanego pracownikowi do świadczenia pracy zdalnej w jego miejscu zamieszkania można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio lub poprzez odpisy amortyzacyjne. Decydująca jest wartość początkowa tego rzeczowego składnika firmowego majątku. Jeżeli zakupiony sprzęt biurowy spełnia warunki do uznania go za środek trwały a jego wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 000 zł to wówczas podatnik może, w zależności od dokonanego wyboru:

Jeżeli natomiast wartość początkowa składnika firmowego majątku przekracza 10 000 zł to należy wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i jego wartość zaliczać w koszty podatkowe poprzez odpisy amortyzacyjne.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 49 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 pkt 52  PDOPrU. Zgodnie z tymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku podatnika, niezaliczanych do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów działalności prowadzonej przez podatnika, lecz służą osobistym celom pracowników i innych osób albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą podatnika. Wyłączenie to nie ma zastosowania w przypadku rzeczowych składników majątku powierzonych pracownikom do świadczenia przez nich pracy zdalnej mimo tego, że składniki te znajdują się poza siedzibą podatnika. Nie służą one celom osobistym pracowników, ale są wykorzystywane do celów działalności prowadzonej przez podatnika. Znajdowanie się tych składników majątku poza siedzibą podatnika jest uzasadnione wprowadzeniem zdalnego trybu pracy ze względu na zagrożenie COVID-19.

Szczegółowe zasady korzystania przez pracownika podczas pracy zdalnej z firmowego sprzętu powinny wynikać z odpowiednich regulacji wewnątrzzakładowych (np. regulaminu pracy lub regulaminu wynagradzania) bądź z umowy o pracę, które będą wykluczały użytek tego sprzętu na cele osobiste pracownika.

Ekwiwalenty.  Zasadniczo to na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikowi narzędzi, sprzętu i materiałów (dalej: narzędzi) niezbędnych do świadczenia pracy. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracownik wykorzystywał własne narzędzia a pracodawca wypłacał mu z tego tytułu ekwiwalent. Jeżeli firma nie może zapewnić sprzętu biurowego lub komputerowego  wszystkim pracownikom świadczącym pracę w sposób zdalny, to wówczas wypłaca ekwiwalenty za wykorzystywanie do tej pracy prywatnego sprzętu pracownika oraz zwiększone zużycie mediów w jego miejscu zamieszkania. Wydatki te są funkcjonalnie powiązane z działalnością gospodarczą, którą podatnik (pracodawca) prowadzi w celu osiągnięcia przychodów oraz zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, co wypełnia cele wskazane w art. 22 ust. 1 PDOFizU oraz art. 15 ust. 1 PDOPrU. Jednocześnie w obu ustawach o podatku dochodowym brak jest przepisów, które wyłączałyby tego rodzaju ekwiwalenty z kosztów uzyskania przychodów.

Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków w postaci ekwiwalentów przyznanych pracownikom w związku z wykonywaniem przez nich pracy zdalnej, poza wykazaniem ich    celowości i związku z przychodem, wymaga także prawidłowego udokumentowania. Szczegółowe zasady wypłaty ekwiwalentów za używanie przez pracowników do celów firmowych własnych narzędzi, sprzętu i materiałów powinny wynikać z regulacji wewnątrzzakładowych (np. regulaminu pracy lub regulaminu wynagradzania), z umowy o pracę lub odrębnej umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą na okoliczność wykorzystywania prywatnego majątku pracownika do celów służbowych. Zasady wypłaty ekwiwalentów za używanie narzędzi własnych pracownika powinny określać:

1. rodzaj narzędzi własnych pracownika wykorzystywanych na potrzeby pracodawcy,
2. okres ich wykorzystywania do celów służbowych,
3. wysokość ekwiwalentu i termin jego wypłaty,
4. sposób pomniejszenia ekwiwalentu w przypadku zaprzestania wykorzystywania narzędzi przed upływem okresu, o którym mowa w punkcie 2 (np. z powodu rozwiązania stosunku pracy, uszkodzenia lub utraty narzędzi przez pracownika czy wcześniejszej rezygnacji pracownika z wykorzystywania własnych narzędzi na potrzeby pracodawcy).

Pozostałe wydatki. Do kosztów uzyskania przychodów firma może zaliczyć również inne wydatki, związane ściśle ze świadczeniem przez jej pracowników pracy w trybie home office, jak np. zakup materiałów biurowych w postaci papieru i tonerów do drukarki czy długopisów.

V. Praca zdalna w podatku od towarów i usług

Świadczenie pracy w trybie home office może powodować wątpliwości związane z:

1. VAT należny przy przekazaniu sprzętu pracownikom zdalnym

Na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 1 VATU użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w m.in. do celów osobistych jego pracowników, jest uznawane za odpłatne świadczenie usług, które podlega opodatkowaniu VAT. Zasada ta jest stosowana jeśli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Przekazanie przez przedsiębiorcę (podatnika) sprzętu biurowego lub komputerowego niezbędnego do świadczenia przez pracownika pracy zdalnej, w tym np. laptopa, drukarki, monitora, mebli biurowych, nie mieści się w dyspozycji tego przepisu, co oznacza, że nie skutkuje obowiązkiem wykazania podatku należnego. Sprzęt jest przekazywany pracownikom ze względu na potrzeby wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej, tj. w związku z koniecznością prowadzenia tej działalności w reżimie sanitarnym, a nie w celu zaspokojenia potrzeb osobistych pracowników.

2. Wydatki firmy na pracę zdalną a prawo do odliczenia podatku naliczonego

Z art. 86 ust. 1 VATU wynika, że w zakresie, w jakim dokonane przez podatnika zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Jeżeli firma, w związku ze świadczeniem pracy zdalnej przez jej pracowników, ponosi wydatki na nabycie towarów i usług, które są związane z wykonywanymi przez nią czynnościami opodatkowanymi, to zasadniczo przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu. Miejsce świadczenia pracy przez pracownika (siedziba firmy czy mieszkanie/dom pracownika) nie zmienia tego prawa. Tym samym pracodawca (czynny podatnik VAT) przy nabyciu towarów i usług związanych ze świadczeniem pracy zdalnej przez pracowników odlicza VAT na tych samych zasadach, które obowiązywały, gdy pracownik świadczył pracę w swoim dotychczasowym miejscu pracy, np. w siedzibie firmy lub innym miejscu pracy wskazanym w umowie o pracę. Jeśli firma prowadzi działalność opodatkowaną VAT to – w związku z pracą zdalną jej pracowników – może na ogólnych zasadach odliczyć podatek naliczony przy nabyciu usług telekomunikacyjnych (łącze internetowe), materiałów biurowych (tusz, papier, długopisy), sprzętu komputerowego (drukarki, kamery, laptopy, monitory), itp.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców. Rewolucyjne zmiany

Projekt wprowadza zmiany w zakresie wysokości składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców. Projekt zakłada, że podstawą wymiaru tej daniny będą rzeczywiste dochody przedsiębiorcy w miejsce stałej opłaty ryczałtowej, czyli obecnej kwoty dla każdego przedsiębiorcy w wysokości 381,81 zł w 2021 r. W ten sposób ujednolicona zostanie wysokość składki zdrowotnej oraz sposób jej naliczania. Zarówno pracownicy, ale i przedsiębiorcy będą ją płacić według stawki 9%, co zgodnie z intencją ustawodawcy ma zniechęcać pracodawców do zatrudniania osób na tzw. umowy śmieciowe.

Projekt zakłada, że podstawą wymiaru będą rzeczywiste dochody osiągane z prowadzonej działalności w miejsce stałej opłaty ryczałtowej. Dochód będzie podstawą wymiaru składki dla osób opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych według skali podatkowej (art. 27 ustawy PIT), według 19% stawki podatku (art. 30c ustawy PIT) i opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ustawy PIT). Dochód ten, za rok kalendarzowy, będzie ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy PIT, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu tej ustawy, pomniejszony o kwotę̨ opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będzie mogła być niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku. Zgodnie z rządową propozycją od 1.1.2022 r. minimalne wynagrodzenie ma wynosić co najmniej 3 000 zł.

Projekt przewiduje również nowość dla osób opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którzy będą opłacać miesięcznie składkę od przychodu. W tym przypadku składka będzie obliczana w wysokości 1/3 stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zastosowanej przy opodatkowaniu tych przychodów. Podobnie jak u innych osób projekt zakłada również likwidację przepisów, które w obecnym stanie prawnym stanowią podstawę odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru.

Wyrok NSA w sprawie pomocniczych transakcji finansowych w rozumieniu VAT

Pomocnicze transakcje finansowe w rozumieniu art. 174 ust. 2 lit. b) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, to transakcje, które: 

1) nie są wykonywane jako element podstawowej działalności gospodarczej podatnika,
2) nie wiążą się (lub wiążą się w sposób marginalny) z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu,
3) nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu było, czy świadczone przez spółkę usługi w zakresie przystąpienia do długu kredytowego i poręczenia kredytu gotówkowego stanowią transakcje pomocnicze, o których mowa w art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., w stosunku do jej zasadniczej działalności gospodarczej w postaci świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, gastronomicznych i odnowy biologicznej (usług SPA).  We wniosku o interpretację strona podała, że usługi przystąpienia do długu kredytowego wykonuje na podstawie umowy cywilnoprawnej – przystąpienia do długu, za co pobiera umowne wynagrodzenie procentowe uzależnione od wysokości długu. Podmiotem, na rzecz którego świadczone są usługi przystąpienia do długu, jest podmiot, w którym skarżąca posiada 50% udziałów w kapitale zakładowym. W celu pozyskania kredytu inwestycyjnego podmiot będący dłużnikiem zwrócił się do swojego udziałowca – skarżącej, o przystąpienie do długu, gdyż było to jednym z warunków pozyskania przez ten podmiot kredytu inwestycyjnego. Skarżąca nie świadczy takich usług na rzecz innych podmiotów. Wynagrodzenie za te usługi jest wypłacane skarżącej w okresach kwartalnych. Umowa przystąpienia do długu została zawarta do momentu wygaszenia długu kredytowego.

Spółka wskazała także, że do wykonania usług przystąpienia do długu oraz poręczenia wykorzystuje niewielką ilość zakupów towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT, w postaci użycia komputera stacjonarnego, papieru, artykułów piśmienniczych do wystawienia faktury, mającej na celu udokumentowanie sprzedaży tych usług. Zaangażowany jest do tego jeden pracownik, który w kilkanaście minut wykonuje tę operację. Natomiast z majątku obrotowego nie są zaangażowane żadne środki pieniężne. Obrót z usług przystąpienia do długu oraz poręczenia w całkowitym obrocie z prowadzonej działalności gospodarczej wynosił w 2016 r. 2,47%.

Dyrektor KAS uznał, że opisane przez spółkę czynności finansowe są konsekwencją świadomego i zaplanowanego działania wynikającego z przyjętej i realizowanej strategii prowadzonej działalności gospodarczej i w związku z tym nie mogą zostać uznane za transakcje pomocnicze w rozumieniu art. 90 ust. 6 u.p.t.u., a tym samym powinny być uwzględnione w mianowniku proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 tej ustawy. W myśl art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 39 u.p.t.u., zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Sprawa ostatecznie trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który nie zgodził się z fiskusem:

NSA przypomniał, że w myśl art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy. Natomiast stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 39 u.p.t.u., zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Treść art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., stanowi implementację art. 174 ust. 2 lit. b) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L. 2006, L 347, s. 1), dalej: dyrektywa VAT, zgodnie z którym, przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości i z pomocniczymi transakcjami finansowymi.

Jak stwierdził NSA, o tym, czy dane transakcje są charakterystyczne dla działalności gospodarczej podatnika, czy też są sporadyczne (pomocnicze), decyduje szereg okoliczności faktycznych, wskazujących na znaczenie i zakres tych transakcji w całokształcie działalności gospodarczej podatnika. Jeżeli okoliczności wskazują, że podatnik wykonuje dany typ transakcji, jako element prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, wówczas należy uznać, że transakcje takie nie są sporadyczne (pomocnicze) i to bez względu na ich wartość, jak i liczbę. Transakcjami, które nie mogą być uznane za sporadyczne (pomocnicze) będą takie, które z założenia mają być wykonywane, jako element prowadzonej działalności.

W świetle powyższego wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, najważniejszą przesłanką uznania transakcji za pomocniczą w rozumieniu art. 174 ust. 2 lit. b) dyrektywy VAT, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., powinien być niewielki poziom wykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa, przy czym dotyczy to generalnie tych zasobów, których nabycie wiązało się z powstaniem podatku naliczonego. Ponadto, transakcje pomocnicze nie mogą być to transakcje, które stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności podatnika. Jeżeli więc działalność finansowa stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze.

W konsekwencji pomocnicze transakcje finansowe w rozumieniu art. 174 ust. 2 lit. b) dyrektywy VAT, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., to transakcje, które:

1. nie są wykonywane jako element podstawowej działalności gospodarczej podatnika,
2. nie wiążą się (lub wiążą się w sposób marginalny) z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu,
3. nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że spółka prowadzi zasadniczą działalność gospodarczą w postaci świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, usług gastronomicznych i odnowy biologicznej (usług SPA). Spółka traktuje ww. czynności jako podlegające opodatkowaniu i wykazuje z ich tytułu VAT należny. Z kolei usługi w zakresie przystąpienia do długu kredytowego i poręczenia kredytu gotówkowego nie są traktowane jako jej podstawowa działalność operacyjna. Sąd zauważył również, że spółka zawarła jedynie jedną umowę w zakresie przystąpienia do długu kredytowego i jedną poręczenia kredytu gotówkowego i nie świadczy takich usług na rzecz innych podmiotów, co wskazuje na niekomercyjny charakter tych świadczeń. Usługi te mają charakter gwarancyjny i wynikają z powiązań kapitałowych spółki i z opisu zawartego we wniosku o interpretację nie wynika, aby były powiązane w jakikolwiek sposób z jej podstawową działalnością gospodarczą. Tym samym, skoro transakcje te nie są wykonywane jako element profesjonalnej działalności gospodarczej spółki, spełniają pierwszy warunek zaliczenia ich do transakcji pomocniczych. Ponadto, przedmiotowe usługi wiążą się w sposób marginalny z wykorzystaniem składników majątkowych spółki oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu. Jednocześnie nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że świadczone przez spółkę usługi w zakresie przystąpienia do długu kredytowego i poręczenia kredytu gotówkowego, w świetle ich opisu we wniosku o interpretację, spełniają kryteria uznania ich za transakcje pomocnicze, o których mowa w art. 90 ust. 6 pkt 2 u.p.t.u., co oznacza, że nie należy ich uwzględniać przy wyliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 u.p.t.u.

MF przekazuje odpowiedź na interpelację poselską w sprawie grupowej dokumentacji cen transferowych „master file”

Istota interpelacji sprowadza się do określenia obowiązku sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych (dalej też: „grupowa dokumentacja”, „master file”), o której mowa w art. 11p ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „ustawa CIT”) oraz w art. 23zb ustawy z dnia26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa PIT”), w określonych stanach faktycznych wskazanych w interpelacji Pana Posła. W interpelacji postawiono w tym zakresie trzy szczegółowe pytania:

1. Czy w przypadku nieposiadania przez podatnika informacji o spełnianiu przez grupę podmiotów powiązanych, do której należy warunków obligujących do sporządzenia dokumentacji grupowej „master file” wystarczające dla uniknięcia ewentualnych konsekwencji nieposiadania tej dokumentacji będzie oświadczenie jednostki dominującej o niespełnianiu warunków obligujących do sporządzenia dokumentacji grupowej „master file”?

2. Czy jeśli podatnik korzystał ze zwolnienia z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych na podstawie art. 23z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 11n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) i w konsekwencji nie był zobowiązany do sporządzenia żadnej dokumentacji lokalnej, to czy będzie w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 23zb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 11p ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) zobowiązany do sporządzenia dokumentacji grupowej „master file”?

3. Czy jeśli podatnik był w danym roku podatkowym zobowiązany jedynie do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi, mającymi siedzibę w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, to czy przy równoczesnym spełnianiu warunków określonych w art. 23zb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 11p ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) będzie zobowiązany do sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych „master file”?

Odpowiadając na pytania przedstawione w interpelacji przez Pana Posła, na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 11p ust. 1 ustawy CIT oraz art. 23zb ust. 1 ustawy PIT, podmioty powiązane konsolidowane metodą pełną lub proporcjonalną, które są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dołączają do tej dokumentacji grupową dokumentację cen transferowych, sporządzoną za rok obrotowy, w terminie do końca dwunastego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego, jeżeli należą do grupy podmiotów powiązanych:

1) dla której jest sporządzane skonsolidowane sprawozdanie finansowe;

2) której skonsolidowane przychody przekroczyły w poprzednim roku obrotowym kwotę 200 000 000 zł lub jej równowartość. Celem sporządzenia dokumentacji grupowej jest przekazanie administracjom podatkowym informacji o danej grupie (m.in. o jej strukturze właścicielskiej, przedmiocie i zakresie działalności, istotnych wartościach niematerialnych i prawnych oraz istotnych transakcji finansowych) oraz o kluczowych elementach polityki cen transferowych grupy.

Ad. 1) Dokumentowanie niespełnienia przesłanek do sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych W art. 11p ustawy CIT oraz w art. 23zb ustawy PIT zawarte są przesłanki determinujące obowiązek sporządzenia przez podmioty powiązane grupowej dokumentacji, do których należą: 

1) konsolidacja podmiotu powiązanego metodą pełną lub proporcjonalną,

2) obowiązek podmiotu do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych,

3) przynależność podmiotu do grupy podmiotów powiązanych, dla której sporządzane jest skonsolidowane sprawozdanie finansowe,

4) wysokość skonsolidowanych przychodów tej grupy w poprzednim roku obrotowym przekracza kwotę 200 000 000 zł lub jej równowartość.

Obowiązek sporządzenia grupowej dokumentacji powstanie, gdy ww. przesłanki zostaną spełnione łącznie. Przepisy o cenach transferowych zawarte w ustawie CIT oraz ustawie PIT nie określają obowiązku dokumentowania braku wystąpienia przesłanek do sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych, np. poprzez uzyskanie oświadczenia od jednostki dominującej o niespełnianiu warunków obligujących do sporządzenia takiej dokumentacji. Należy pamiętać, że podmiot powinien wykazywać się należytą starannością w zakresie wypełniania swoich obowiązków nałożonych przez przepisy podatkowe, w tym obowiązków dokumentacyjnych. W przypadku wątpliwości co do istnienia obowiązku dokumentacyjnego, podmiot powiązany powinien podjąć odpowiednie kroki zmierzające do ustalenia, czy jest on objęty obowiązkiem dołączenia grupowej dokumentacji do lokalnej dokumentacji cen transferowych (np. poprzez weryfikację wysokości przychodów w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy).

Ad. 2) Zwolnienie z obowiązku sporządzenia dokumentacji lokalnej a grupowa dokumentacja 

Zgodnie z brzmieniem art. 11p ust. 1 ustawy CIT oraz art. 23zb ust. 1 ustawy PIT, obowiązek sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych dotyczy podmiotów powiązanych, konsolidowanych metodą pełną lub proporcjonalną, które są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych. W związku z powyższym, podmiot zwolniony z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych, nie jest zobowiązany do sporządzenia (względnie dołączenia) grupowej dokumentacji cen transferowych.

Ad. 3) Obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji dla transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi a grupowa dokumentacja 

W stanie faktycznym przedstawionym w interpelacji Pana Posła, obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych przez podatnika ma wynikać wyłącznie z faktu zawarcia transakcji z podmiotami niepowiązanymi, mającymi siedzibę w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Obowiązek dokumentacyjny dla transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi, które mają siedzibę w tzw. „rajach podatkowych”, uregulowany został w przepisach art. 11o ust. 1-1a ustawy CIT oraz art. 23za ust. 1-1a ustawy PIT, zgodnie z którymi:

Mając powyższe na uwadze oraz brzmienie art. 11p ustawy CIT oraz art. 23zb ustawy PIT, obowiązek sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych należy do podmiotów powiązanych, konsolidowanych metodą pełną lub proporcjonalną, które sporządzają lokalną dokumentację cen transferowych. Sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych wyłącznie z tytułu zawarcia transakcji z podmiotem niepowiązanym, który posiada siedzibę w tzw. raju podatkowym, nie generuje obowiązku sporządzenia grupowej dokumentacji.

Źródło: Ministerstwo Finansów