0111-KDIB3-1.4012.123.2020.1.KO – Interpretacja indywidualna z dnia 09-04-2020

W zakresie braku uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu transakcji sprzedaży udziałów wynoszących 1/12 we własności poszczególnych działek wchodzących w skład nieruchomości

ITPP2/443-621/14/20-S/KJ – Interpretacja indywidualna z dnia 09-04-2020

Interpretacja indywidualna z dnia 09-04-2020

Nowe uprawnienia burmistrzów przyznane na mocy tarczy antykryzysowej – interpretacja RIO w Łodzi

Poniżej zamieszczone zostało w całości stanowisko RIO w Łodzi odnośnie interpretacji art. 15zn i art. 15zo KoronawirusU.

„Art. 15zn. W celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID19 wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może:
1) dokonać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym dokonać przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej;
2) dokonać czynności, o których mowa w art. 258 ust. 1 pkt 2–4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
3) dokonać zmian w wieloletniej prognozie finansowej oraz w planie wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego związanych z wprowadzeniem nowych inwestycji lub zakupów inwestycyjnych przez jednostkę, o ile zmiana ta nie pogorszy wyniku budżetu tej jednostki;
4) dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej utworzonej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego bez uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki. Przepisu art. 259 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych nie stosuje się;
5) tworzyć nową rezerwę celową bez uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki, przenosząc do niej zablokowane kwoty wydatków na podstawie art. 260 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Przepisów art. 259 ust. 3 i art. 260 ust. 4 tej ustawy nie stosuje się;
6) dokonać zmiany limitu zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, polegających na zwiększeniu limitu zobowiązań, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

1. Art. 15 zn

Na mocy art. 15zn ustawodawca zwiększył uprawnienia organu wykonawczego w zakresie zmiany budżetu oraz zmiany wieloletniej prognozy finansowej. W odniesieniu do zmian dotyczących panu dochodów i wydatków budżetu oraz zmian wpf-u uprawnienia te zostały w zasadzie zrównane z uprawnieniami organu stanowiącego, o ile działaniom organu wykonawczego przyświeca cel polegający na zapewnieniu prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.

Przeciwdziałanie COVID-19 zdefiniowano, jako wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby COVID-19. Przedmiotowe uprawnienia zostały podzielone na 6 grup, opisanych w pkt 1-6 art. 15zn, w następujący sposób:

1) pkt 1 art. 15zn stanowi, że w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może dokonać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym dokonać przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej.

Pierwsza część przepisu dotyczy zmian w dochodach i wydatkach. Po pierwsze w przepisie tym nie ograniczono dokonywanych zmian w dochodach i wydatkach do sytuacji, o których mowa w art. 257 ufp, gdzie wiąże się zmianę, której zarząd może dokonać, z określoną okolicznością uzyskania dochodów: pkt 1) dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem dotacji przekazywanych z budżetu państwa, z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
pkt 4) dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego związanych ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego.

W związku z tym art. 15zn dotyczy każdej zmiany dochodów i wydatków (tu z przeznaczeniem na przeciwdziałanie COVID – 19), bez względu na okoliczność pozyskania/ źródła dochodu. Oczywiście pojawiają się pytania: czy dotyczy to również dochodów pozyskanych z tytułu refundacji wcześniej poniesionych wydatków – zarówno bieżących, jak i majątkowych (np. z funduszu sołeckiego, z realizacji zadań unijnych), albo dochodów pozyskanych z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (z alkoholi, ochrony środowiska – tzw. celowanych).

W przypadku refundacji uważamy (pomimo art. 50a ustawy o dochodach jst, który brzmi: Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego decyduje o przeznaczeniu dotacji, otrzymanych z budżetu państwa na podstawie odrębnych przepisów, stanowiących zwrot poniesionych wydatków na realizację zadań określonych w tych przepisach oraz dotacji z tytułu rekompensaty utraconych dochodów własnych), że decyzje dotyczące rozdysponowania środków z refundacji „przechodzą ” na zarząd na mocy 15zn – stanowiły one bowiem kompetencję Rady, a obecnie w okresie przeciwdziałania COVID – 19 są w kompetencji zarządu.

Natomiast w przypadku tzw. „dochodów celowanych”, wydaje się, że zarząd takich kompetencji o przeznaczeniu tych dochodów na cele przeciwdziałania COVID – 19 nie posiada, bowiem kompetencji takich przed pandemią nie posiadała również Rada. To konkretne ustawy decydowały (i decydują) na co mają być przeznaczone takie dochody.

Również zarząd nie będzie posiadał kompetencji na mocy art. 15zn do zmiany przeznaczenia dotacji celowych wpływających do budżetu jst, np. z budżetu państwa, bowiem to dający dotację określa jej cel, który może nie dotyczyć zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID – 19 (np. dotacje na wybory).

2) pkt 2 art. 15 zn upoważnia zarząd do dokonania czynności, o których mowa w art. 258 ust.1 pkt 2–4 ustawy o finansach publicznych. Wskazanych czynności mógł dokonać zarząd o ile otrzymał w uchwale budżetowej upoważnienie rady.

Na podstawie art. 15zn może czynności takie dokonać bez upoważnienia rady, przy czym mają one służyć zapewnieniu prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.

3) pkt 3 art. 15 zn pkt 3 stanowi, że w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 zarząd może dokonać zmian w wieloletniej prognozie finansowej oraz w planie wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego związanych z wprowadzeniem nowych inwestycji lub zakupów inwestycyjnych przez jednostkę, o ile zmiana ta nie pogorszy wyniku budżetu tej jednostki.

Z przywołanego przepisu wynika, że organ wykonawczy może wprowadzić do planu wydatków budżetu, tj. utworzyć, nowe zadania inwestycyjne lub zakupy inwestycyjne, pod warunkiem, że służą one przeciwdziałaniu COVID-19. Wprowadzenie takich zmian jest możliwe, jeżeli nie pogorszy wyniku budżetu jednostki, co oznacza, że wymaga jednoczesnego zmniejszenia planu w zakresie innych wydatków. Zarząd może tego dokonać poprzez oszczędności na wydatkach bieżących lub na innych wydatkach majątkowych. W związku z tym pojawia się pytanie, czy te oszczędności, prowadzące do zmniejszenia określonych wydatków mogą dotyczyć także prognozowanych przedsięwzięć?

Na gruncie ustawy o finansach publicznych taka zmiana, dokonana przez organ wykonawczy, nie byłaby dopuszczalna, gdyż art. 231 ust.1 ustawy o finansach publicznych wymaga dla zmiany kwot wydatków na realizację przedsięwzięć podjęcia uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, zmieniającej zakres wykonywania lub wstrzymującej wykonywanie przedsięwzięcia. Ponadto art. 232 ust.1 ustawy upoważnia zarząd do zmian w wieloletniej prognozie finansowej, jednak z wyłączeniem zmian limitów zobowiązań i kwot wydatków na przedsięwzięcia.

Jednak art. 15zn pkt 3 przewidując możliwość zmiany wydatków budżetu upoważnia jednocześnie zarząd do zmiany wieloletniej prognozy finansowej. Jeżeli zmiana ta miałaby się ograniczać wyłącznie do zmiany załącznika nr 1 do prognozy, w zakresie dotyczącym planowanych w budżecie roku bazowego kwot wydatków, to upoważnienie takie byłoby zbędne, gdyż wynika ono z wyżej wskazanego art. 232 ust.1 ustawy o finansach publicznych, który uprawnia zarząd do zmiany wpf-u z wyłączeniem zmian dotyczących przedsięwzięć. Zasada racjonalnego ustawodawcy sprzeciwia się rozumieniu art. 15zn, w części dotyczącej wpf-u, jako powtórzeniu upoważnienia zawartego w art. 231 ustawy o finansach publicznych. Ponadto, w odróżnieniu od art. 231 ust.1, który upoważnia zarząd do zmiany wpf-u w ograniczonym zakresie, z brzmienia art. 15zn nie wynika żadne ograniczenie, poza oczywiście źródłem wprowadzenia tych zmian, tj. konieczności wprowadzenia nowych wydatków na inwestycje lub zakupy inwestycyjne służące przeciwdziałaniu COVID-19.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, podobnie jak w przypadku pkt 1 art. 15zn, że regulacje te mają na celu przyznanie zarządowi uprawnień, które w normalnych warunkach przysługują organowi stanowiącemu. Tym samym, w zakresie dotyczącym przeciwdziałania CODIV-19, wyłączają stosowanie ograniczeń wynikających z innych przepisów, np. art. 50a ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, czy art. 231-232 ustawy o finansach publicznych.

Powyższe oznacza, że w przypadku wprowadzenia nowych wydatków inwestycyjnych służących przeciwdziałaniu COVID-19 zarząd może dokonać jednoczesnego zmniejszenia wydatków planowanych na przedsięwzięcia wieloletnie, celem ich przesunięcia na nowe zadanie. Przytoczone stanowisko pozostaje w zgodzie z celem omawianej regulacji, gdyż w obecnym stanie faktycznym na pierwszy plan wysuwają się wszelkie działania służące zahamowaniu epidemii, a tym samym mają priorytet przed wykonaniem przedsięwzięć, których realizacja może w ogóle pozostawać pod znakiem zapytania, co jednakże należy pozostawić ocenie właściwego zarządu.

Konkludując należy stwierdzić, że art.15zn pkt 3 upoważnia zarząd do:
− wprowadzenia do budżetu nowych wydatków na inwestycje lub zakupy inwestycyjne, jeżeli pozostają one powiązane z przeciwdziałaniem COVID-19 oraz
nie mają negatywnego wpływu na wynik budżetu,
− jednoczesnego zmniejszenia planu na inne wydatki bieżące lub majątkowe, w tym jednoroczne lub wieloletnie, przy czym w przypadku zmiany wydatków na
przedsięwzięcia do stosownej zmiany wieloletniej prognozy finansowej.

4) pkt 4 art. 15zn zwalnia zarząd z obowiązku uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki, dotyczącej dokonania zmiany przeznaczenia rezerwy celowej utworzonej w budżecie oraz wyłącza stosowanie art. 259 ust.3 ustawy o finansach publicznych.

5) pkt 5 art. 15zn zwalnia zarząd z obowiązku uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki, dotyczącej utworzenia nowej rezerwy celowej, z zablokowanych kwot wydatków na podstawie art. 260 ust.1 ustawy o finansach publicznych oraz wyłącza zakaz przeznaczenia rezerwy na wynagrodzenia.

6) pkt 6 art. 15zn upoważnia zarząd do zwiększenia limitu zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, z przeznaczeniem na przejściowy deficyt.

Kolegium RIO w Łodzi rozdziela upoważnienie do zaciągnięcia danej kwoty, również w przypadku zobowiązań krótkoterminowych, od limitu. Jednak jak zmieniony zostanie limit to Kolegium RIO w Łodzi nie będzie tego kwestionować, bo limit dotyczy wyższej kwoty: zawiera w sobie zarówno kwotę główną (tą, którą mamy w upoważnieniu), jak i zobowiązania akcesoryjne.

Art. 15zo
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii i związanego z tym ryzyka istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może dokonać zmian i czynności, o których mowa w art. 15zn pkt 1 i 2,
2) zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązań, o których mowa w art. 91 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, nie wymaga uzyskania opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązań, o ile zobowiązania te były przewidziane w prognozie kwoty długu i jednostka uzyskała pozytywną opinię regionalnej izby obrachunkowej o tej prognozie – do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

2. Art. 15zo

Z art. 15zo wynika, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii i związanego z tym ryzyka istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może dokonać zmian i czynności, o których mowa w art. 15zn pkt 1 i 2 – (CZYLI: dokonać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym dokonać przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej; dokonać czynności, o których mowa w art. 258 ust.1 pkt 2–4 ustawy o finansach publicznych, bez zgody rady oczywiście),
2) zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązań, o których mowa w art. 91 ust.2 ustawy o finansach publicznych, nie wymaga uzyskania opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązań, o ile zobowiązania te były przewidziane w prognozie kwoty długu i jednostka uzyskała pozytywną opinię regionalnej izby obrachunkowej o tej prognozie – do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Przepis ten ma przede wszystkim inne przesłanki niż art. 15zo, które muszą być łącznie spełnione. Jest on możliwy do stosowania:
a) w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (i tylko w tych okresach)

i
b) związanego z tym (z1)) ryzyka istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego – dotyczy to wszystkich zadań JST (a więc nie tylko związanych z przeciwdziałaniem COVID – 19 jak w art. 15zn).

W ww. sytuacji zarząd może korzystać z uprawnień wynikających z tego przepisu, np. zarząd oceni, że w związku z epidemią (stanem epidemii) jest istotne ryzyko dotyczące terminów i warunków wykonania zadania polegającego na budowie drogi na terenie powiatu, to może nie czekać na opinię rio w sprawie zaciągnięcia zobowiązania na ten cel, o którą wcześniej (przed stanem zagrożenia epidemią albo stanem epidemii) musiał wystąpić na podstawie art. 91 ufp.

Wskazać należy, że przesłanka „istotnego naruszenia terminów i warunków” ma nieostry charakter i może powodować trudności w stosowaniu tego przepisu. Ocena, czy wystąpiła ta przesłanka pozostaje w gestii zarządu (później ewentualnie Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych oraz Komisji Orzekającej). Może zatem być tak, że w każdej JST „istotność”, w analogicznej sytuacji, może zostać różnie oceniona”.

Źródło: www.lodz.rio.gov.pl

Zmiany w prawie nieruchomości w związku z projektem rządowym nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19

Zdaniem rządu istnieje dalsza potrzeba wprowadzenia szczególnych rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym, oraz zapewnienie pomocy dla przedsiębiorców i poszczególnych grup społecznych (https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-rady-ministrow/projekty-ustaw-przeslan/2887,Projekty-ustaw-przeslane-do-Sejmu-RP.html).

W zakresie opłat za użytkowanie wieczyste podtrzymano przedłużony termin wnoszenia opłaty rocznej do dnia 31.6.2020. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa będzie mógł określić, w drodze rozporządzenia, późniejszy termin wniesienia opłaty, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w związku z wystąpieniem COVID-19 oraz skutki nimi wywołane, a także biorąc pod uwagę, aby termin ten nie przekroczył roku 2020. Podobnie zostały ukształtowane kompetencje ministra w zakresie ustalania terminu wnoszenia opłaty przekształceniowej za 2019 na podstawie przepisów ustawy z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 139 ze zm.).

Doprecyzowano także sytuację, w której na podstawie art. 71 ust. 4 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.; dalej: GospNierU) organ na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego. W przypadku, gdy termin wniesienia opłaty upływa przed terminem określonym przez ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa to opłatę wnosi się w terminie określonym przez ministra.

Projekt przewiduje możliwość ekstraordynaryjnego trybu wejścia do/na nieruchomość (https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-rady-ministrow/projekty-ustaw-przeslan/2887,Projekty-ustaw-przeslane-do-Sejmu-RP.html). Oznacza, to że właściciel infrastruktury krytycznej, w tym urządzeń służących do świadczenia usług telekomunikacyjnych, dostarczania energii elektrycznej, wody, ciepła, ropy naftowej, paliw lub gazu oraz odprowadzania ścieków, lub jego upoważniony przedstawiciel, którego infrastruktura lub urządzenia są zlokalizowane na terenie nieruchomości należących do osób trzecich lub znajdujących się w posiadaniu osób trzecich, może w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu wyjątkowego, wnioskować do właściwego miejscowo komendanta Policji o asystę funkcjonariuszy Policji, w celu umożliwienia wejścia lub wjazdu na teren nieruchomości, w tym do budynku, również z użyciem środków przełamujących istniejące zabezpieczenia, w celu przeprowadzenia czynności niezbędnych dla ciągłości świadczenia usług, w tym w zakresie prac budowlanych. Asysta funkcjonariusza Policji jest udzielana niezwłocznie. Asysta funkcjonariusza Policji jest udzielana po przedstawieniu przez właściciela infrastruktury lub urządzeń właściwemu miejscowo komendantowi Policji dowodów potwierdzających odmowę przez właściciela, użytkownika lub zarządcę nieruchomości wejścia lub wjazdu na teren nieruchomości, w tym budynku. Ten tryb ograniczenia właściciela nieruchomości odbywać się będzie poza przepisami GospNierU w zakresie wywłaszczania i ograniczania właściciela w wykonywaniu jego praw do nieruchomości.

Kierownicy państwowych jednostek organizacyjnych, na rzecz których ustanowiony został trwały zarząd w stosunku do nieruchomości Skarbu Państwa mogą odstąpić od dochodzenia należności z tytułu oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użytkowanie, przypadających za okres stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii na wniosek podmiotu, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Projekt po pierwszym czytaniu został skierowany do komisji Finansów Publicznych.

Wpływ tzw. tarczy antykryzysowej na postępowania administracyjne

Zawieszenie terminów materialnych

Zgodnie z art. 15zzr ust. 1 KoronawirusU (w brzmieniu wprowadzonym nowelizacją), w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:

1. od zachowania, których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2. do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3. przedawnienia,
4. których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5. zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6. do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Na wstępie warto odnotować, że:

1. stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał od 14 marca 2020 r. (§ 1 ZagrEpidemiiR),
2. stan epidemii obowiązuje od 20 marca 2020 r. (§ 1 StanEpidemiiR).

Z perspektywy obywateli, ustawa ta zawiesza m.in. terminy na wniesienie środków zaskarżenia. Zatem jeżeli obywatel otrzymał decyzje administracyjną przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, np. 10 marca 2020 r., to upłynęły trzy dni, po czym terminy w tych sprawach uległy zawieszeniu na czas trwania zagrożenia epidemicznego lub epidemii. Gdy obywatel otrzymał decyzję w czasie trwania tych zagrożeń (np. 21 marca 2020 r.), to terminy związane z możliwością zaskarżenia tych decyzji do sądu administracyjnego nie zaczęły jeszcze biec.
Wprowadzone przepisy wprowadzają także następujące wyjątki od tej generalnej reguły.

Wyjątek 1 – sprawy pilne

Po pierwsze, zgodnie z art. 15zzr ust. 2 KoronawirusU, wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów nie dotyczy terminów w rozpoznawanych przez sądy sprawach wskazanych w art. 14a ust. 5, terminów w sprawach wyboru lub powołania organów, których kadencje są określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, terminów wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terminów w sprawach wniosków i pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuł 14a ust. 5 KoronawirusU określa, jakie sprawy, toczące się przed sądami administracyjnymi, należy uznać jako pilne. Mianowicie, są to sprawy, w przypadku których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności. Zatem konieczne jest ustalenie, czy obowiązuje przepis prawa nakazujący sądowi administracyjnemu rozpatrzenie sprawy w określonym terminie.

Warto jednak zaznaczyć, że sprawami pilnymi są też sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.

Wyjątek 2 – wezwanie przez organ, sąd lub inny podmiot do dokonania czynności

Zawieszenie terminów nie dotyczy także sytuacji, gdy organ lub sąd skorzysta z kompetencji, uregulowanej w art. 15zzr ust. 3 KoronawirusU. Zgodnie z tym przepisem właściwy organ, sąd lub podmiot może wezwać obowiązanego do dokonania czynności wynikających z przepisów prawa, w oznaczonym terminie i w zakresie, w jakim przepis ten zobowiązuje do dokonania czynności, jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku obowiązany powinien wykonać obowiązek w oznaczonym terminie.

Wyjątek 3 – terminy związane z COVID-19

Finalnie, należy pamiętać o art. 15zzt KoronawirusU, który stanowi o tym, że przepisów o wstrzymaniu rozpoczęcia terminów materialnych i procesowych, jak również zawieszenia ich biegu nie stosuje się do terminów związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Przepis ten nieuchronnie będzie prowadził do wątpliwości interpretacyjnych, z uwagi na brak wyjaśnienia co należy rozumieć przez „terminy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych”.

Skuteczność czynności dokonanych w okresie zagrożenia epidemicznego lub epidemii

Istotne znaczenie ma art. art. 15zzr ust. 5 KoronawirusU, zgodnie z którym czynności dokonane w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminów są skuteczne. Nie trzeba zatem czekać aż do ustania pandemii COVID-19, żeby np. złożyć skargę do sądu na decyzję.

Zawieszenie terminów procesowych i sądowych

Zgodnie z art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych w:

1. postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
2. postępowaniach egzekucyjnych,
3. postępowaniach karnych,
4. postępowaniach karnych skarbowych,
5. postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
6. postępowaniach administracyjnych,
7. postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie OrdPU,
8. kontrolach celno-skarbowych,
9. postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 GryHazardU,
10. innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Choć przepis ten wymienia wiele rozmaitych postępowań, to w istocie ma to charakter informacyjny z uwagi na art. 15zzs ust. 1 pkt 10 KoronawirusU. Przepis ten dotyczy „innych postępowań prowadzonych na podstawie ustaw”, co konsumuje z naturalnych względów wszystkie z poprzednich postępowań.
Przepis ten budzi oczywiste wątpliwości konstytucyjne, co do jego zgodności z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 233 ust. 1 i 3 Konst. Mianowicie, zgodnie z art. 233 ust. 1 Konstyt, ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego i wyjątkowego nie może ograniczać wymienionych w tym przepisie wolności i praw, w tym prawa do sądu, określonego w art. 45.
Z kolei art. 233 ust. 3 Konst wymienia wolności i prawa człowieka i obywatela, które mogą być ograniczone w ustawie dotyczącej stanu klęski żywiołowej. Wskazany przepis konstytucyjny nie wymienia art. 45 Konst.
Wskazane regulacje uzupełnia art. 15zzs ust. 6 KoronawirusU, zgodnie z którym nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem rozpraw i posiedzeń jawnych w sprawach określonych w art. 14a ust. 4 i 5.

Wyjątek 1 – sprawy pilne

Podobnie jak przy zawieszeniu terminów prawa materialnego, wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie terminów procesowych i sądowych, nie dotyczy terminów w rozpoznawanych przez sądy sprawach wskazanych w art. 14a ust. 4 i 5, terminów w sprawach wyboru lub powołania organów, których kadencje są określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, terminów wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terminów w sprawach wniosków i pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego.
Zgodnie z art. 15zzs ust. 6 KoronawirusU, w sprawach pilnych nie ma zastosowania przepis, zgodnie z którym nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych – w sprawach pilnych przeprowadzanie posiedzeń sądowych nie powinno ulegać zmianom.

Wyjątek 2 – wymienione postępowania

Zgodnie z art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU, wstrzymanie i zawieszenie biegu terminów, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy kontroli i postępowań wskazanych odpowiednio w dziale V rozdziale 3 oddziale 3 oraz dziale VI rozdziale 2 PZP. Prezes Krajowej Izby Odwoławczej, w porozumieniu z Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych, może określić, w drodze zarządzenia szczegółowe warunki organizacji pracy Krajowej Izby Odwoławczej związane z zapewnieniem prawidłowego toku jej urzędowania oraz stosowane środki zapewniające bezpieczeństwo, mając na względzie konieczność podejmowania działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Wyjątek 3 – żądanie organu, sądu lub innego podmiotu

Artykuł 15zzs ust. 4 KoronawirusU stanowi o tym, że w okresie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent oraz organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska w trybie art. 106 KPA, są obowiązani, na żądanie organu, sądu lub podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli:

1. wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego – w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 7– 9 (chodzi o postępowania karne skarbowe, postępowania i kontrole prowadzone na podstawie OrdPU, kontrole celno-skarbowe oraz postępowania w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 GryHazardU),
2. niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną – w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1–3, 5, 6 i 10 (chodzi o postępowania sądowe, w tym sądowoadministracyjne, postępowania egzekucyjne, postępowania karne, postępowania w sprawach o wykroczenia, postępowania administracyjne oraz inne postępowania prowadzonych na podstawie ustaw).

W żądaniu, o którym stanowi art. 15zzs ust. 4 KoronawirusU, organ, sąd lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę, wskazują przyczyny wystąpienia z żądaniem.

Brak spełnienia przesłanek z art. 15zzs ust. 4 KoronawirusU może być badane w przypadku niewykonania terminów sądowych i procesowych. Wówczas pojawi się możliwość oceny – w roku instancyjnej kontroli decyzji lub w postępowaniu sądowoadministracyjnym – zasadności zastosowania przez organ omawianego wyjątku.

Nie ma przeszkód, aby strona, zainteresowana rozstrzygnięcie sprawy (np. „zwykłej” sprawy administracyjnej) zwróciła się do organu o skorzystanie z art. 15zzs ust. 4 KoronawirusU, argumentując to potrzebą zapobieżenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, czy też niepowetowanej szkody materialnej. Organ prowadzący postępowanie gdy zgodzi się z potrzebą zapobieżenia tym wartościom, może zobowiązać inne strony postępowania do dokonania czynności pomimo „ogólnego” zawieszenia terminów.

Wyjątek 4 – terminy związane z COVID-19

Finalnie, należy pamiętać o art. 15zzt KoronawirusU, który stanowi o tym, że przepisów o wstrzymaniu rozpoczęcia terminów materialnych i procesowych, jak również zawieszenia ich biegu nie stosuje się do terminów związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Jak już wskazano wcześniej, przepis ten nieuchronnie będzie prowadził do wątpliwości interpretacyjnych, z uwagi na brak wyjaśnienia co należy rozumieć przez „terminy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych”.

Skuteczność czynności dokonanych w okresie zagrożenia epidemicznego lub epidemii

Niezwykle ważne znaczenie ma art. 15zzs ust. 7 KoronawirusU, zgodnie z którym czynności sądowe i procesowe dokonane w okresie zagrożenia epidemicznego i stanie epidemii, są skuteczne. Potwierdza to brak zakazu załatwiania spraw urzędowych i sądowych. Jeżeli zatem organ, sąd czy inny podmiot prowadzący postepowanie ma możliwość prowadzenia spraw, powinien to czynić.
Ponadto, jeżeli stronie zależy na tym, że załatwiona została sprawa niekorzystająca z przywileju „pilności”, może się o to zwrócić do podmiotu prowadzącego postępowanie. Podmiot ten nie ma obowiązku dokonania tych czynności (z uwagi na „ogólne” zawieszenie), jednakże jeżeli jest to możliwe, to powinien to uczynić. Dla strony może to być wyłącznie korzystne, gdyż z chwilą otrzymania rozstrzygnięcia czy innego wezwania, nie rozpoczną biegu terminu procesowe. Oczywiście, strona będzie mogła dokonać czynności, która – stosownie do wspomnianego art. 15zzs ust. 7 KoronawirusU – będzie skuteczna. Prowadzenie – w miarę możliwości – postepowań, pozwoli na uniknięcie natłoku spraw z chwilą zakończenia w Polsce stanu epidemii.

Wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenia terminów w sprawach załatwianych milcząco

Zgodnie z art. 15 zzs ust. 8 KoronawirusU, bieg terminu:

1. na milczące załatwienie sprawy,
2. w innej sprawie, w której brak wyrażenia przez organ sprzeciwu, wydania decyzji, postanowienia albo innego rozstrzygnięcia uprawnia stronę lub uczestnika postępowania do podjęcia działania, dokonania czynności albo wpływa na zakres praw i obowiązków strony lub uczestnika postępowania,
3. na wyrażenie przez organ stanowiska albo wydanie interpretacji indywidualnej, z wyjątkiem interpretacji indywidualnej, o której mowa w Ordynacji podatkowej,

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na okres, o którym mowa w ust. 1.

Generalnie z punktu widzenia organów i sądu – terminy procesowe mają charakter instrukcyjny, co oznacza, że ich przekroczenie nie prowadziłoby do konsekwencji materialnoprawnych. Inaczej sytuacja wygląda w sprawach, które mogą być rozstrzygane milcząco, czyli w sprawach, w których organ ma określony termin na zajęcie stanowiska przeciwnego do wniosku, a w razie upływu terminu – sprawa jest kończona milcząco. Dotyczy to m.in. postępowań budowlanych oraz postępowań w przedmiocie wydania przez organ podatkowy interpretacji.
Tzw. tarcza antykryzysowa ma w tej mierzej rozwiązać problemy organów, które – gdyby nie wprowadzono tego przepisu – musiałyby wszelkie zasoby przesunąć na prowadzenie spraw, które mogą być zakończone milcząco.

Wyjątek – wydanie przez organ decyzji

Warto wskazać na treść art. 15zzs ust. 9 ustawy o koronawirusie, zgodnie z którym w okresie wstrzymania rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów organ lub podmiot może z urzędu wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną.
Przepis ten stwarza możliwość dla strony, aby jej sytuacja prawna została ustalona wcześniej niż po upływie zawieszonych terminów.

Wyłączenie możliwości stwierdzenia bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki

Zgodnie z art. 15zzs ust. 10 KoronawirusU, w okresie zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii:

1. przepisów o bezczynności organów oraz o obowiązku organu i podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, do powiadamiania strony lub uczestnika postępowania o niezałatwieniu sprawy w terminie nie stosuje się;
2. organom lub podmiotom prowadzącym odpowiednio postępowanie lub kontrolę nie wymierza się kar, grzywien ani nie zasądza się od nich sum pieniężnych na rzecz skarżących za niewydanie rozstrzygnięć w terminach określonych przepisami prawa.

Kolejne przepisy stanowią o tym, że zaprzestanie czynności przez sąd, organ lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 15 zzs ust. 11 KoronawirusU).
Konkludując, przepisy te, z jednej strony, wyłączają konieczność informowania stron o niezałatwianie spraw w terminie, co stanowić ma ułatwienie w funkcjonowaniu urzędów w czasie zagrożenia epidemicznego i epidemii. Z drugiej strony, tzw. tarcza antykryzysowa wyłącza, w sposób generalny, możliwość zaskarżania organów i sądów z powodu bezczynności, przewlekłego prowadzenia postępowania czy też naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Przesłanką jest „zaprzestanie czynności” przez sąd, organ lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę. Brzmienie tego przepisu sugeruje, że nie chodzi o całkowite zaprzestanie działalności przez organ (co może być związane z rozwijającą się pandemią), ale niewykonanie określonej, konkretnej czynności.
Wątpliwości budzi celowość wprowadzenia tego przepisu w kontekście postępowań administracyjnych. Zgodnie z art. 35 § 5 KPA, do kodeksowych terminów załatwienia spraw nie wlicza się m.in. okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu. Bez wątpienia za takie opóźnienie można uznać niemożność pandemię oraz związaną z tym m.in. nieobecność pracowników – czy to z powodu konieczności odbycia kwarantanny, czy też np. koniecznością opieki na dzieckiem poniżej 8 roku życia.

Wpływ tzw. tarczy antykryzysowej na postępowanie o udostępnienie informacji publicznej

W przypadku, gdyby nie przyjęto art. 15 zzs ust. 11 KoronawirusU, to trudności sprawiłaby procedura udostępniania informacji publicznej. Odformalizowane, szczątkowe regulacje tej ustawy nie zawierają tak elastycznych terminów, jakie przewidują wskazane przepisy KPA. Zarazem przepisy KPA stosuje się w procedurze udostępniania informacji publicznej jedynie do decyzji, a termin do jej wydania określają już przepisy art. 13 DostInfPubU. Zgodnie z tym przepisem, informacja publiczna powinna być udostępniona bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 1 DostInfPubU). Termin ten może być wydłużony maksymalnie do 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 2 DostInfPubU). Skrócone terminy mają związek z wagą dostępności aktualnej, bieżącej informacji, a zarazem uproszczoną procedurą jej udostępniania. Można spodziewać się, że urzędy korzystać będą z art. 13 ust. 2 DostInfPubU, choćby z powodów braków kadrowych – w tym czasowej nieobecności osób, zajmujących się dostępem do informacji publicznej.
W procedurze udostępniania informacji publicznej przed wniesieniem skargi na bezczynność lub na przewlekłe prowadzenie postępowania nie trzeba złożyć ponaglenia. Wynika to stąd, że w procedurze tej nie stosuje się, co do zasady KPA, z wyłączeniem wspomnianej decyzji. Dlatego też przekroczenie terminów, określonych w art. 13 DostInfPubU, otwiera możliwość skutecznego złożenia skargi na bezczynność, której podstawą jest obiektywne przekroczenie terminów do załatwienia sprawy. Jednakże nawet jeśli sąd stwierdzi bezczynność, to będzie ustalał, czy miała ona miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Organy w czasie epidemii mogłyby wykazać, że bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania były spowodowane pandemią, czyli czynnością niezależną od sposobu kierowania jednostką.
W świetle art. 15 zzs ust. 11 KoronawirusU, brak realizacji wniosków o udostępnienie informacji publicznej nie będzie stanowiło podstawy do wniesienia skargi na bezczynność lub skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania. Budzi to zasadnicze wątpliwości konstytucyjne co do zgodności z art. 233 ust. 1 i 3 Konst. O ile bowiem możliwe byłoby wprowadzenie ograniczeń prawa do informacji publicznej – zagwarantowanego w art. 61 ust. 1 Konst – w odniesieniu do stanu wyjątkowego i wojennego, o tyle prawo to nie może być ograniczane w przypadku stanu klęski żywiołowej. Wprowadzenie KoronawirusU i związanej z nią tzw. tarczy antykryzysowej nie towarzyszyło bowiem wprowadzenia w Polsce stanu nadzwyczajnego, choć de facto mamy do czynienia z tym stanem.
Poza tym, wprowadzona regulacja, wyłączająca w istocie na czas stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii instrumenty prawne, zapewniające udostępnianie informacji o działalności organów władzy publicznej (które gwarantuje art. 61 ust. 1 Konst, budzi wątpliwości co do zgodności także z art. 61 ust. 1 i 3 w zw. z art. 31 ust. 3 Konst, jako regulacja niespełniająca wymogu konieczności, proporcjonalności, a nadto prowadząca do naruszenia istoty konstytucyjnie chronionego prawa.
Zarazem, zgodnie z art. 21 pkt 2 DostInfPubU, ustawa nakazuje sądowi rozpatrzenie skargi w wyznaczonym terminie, co sprawia, że sprawy dotyczące dostępu do informacji publicznej, rozpatrywane przez sądy administracyjne, jako sprawy pilne w rozumieniu art. 14a ust. 5 KoronawirusU, powinny być przez sąd rozpatrzone, gdyż nie stosuje się do nich zawieszenia terminów sądowych i procesowych.

Podsumowanie

Regulacje, wprowadzone na mocy tzw. tarczy antykryzysowej, mają m.in. na celu zniwelowanie negatywnych konsekwencji pandemii COVID-19 na funkcjonowanie sądów, organów i urzędów, w tym na prowadzone postępowania. Generalnie, wstrzymane zostaje rozpoczęcie biegu terminów materialnych i procesowych, a terminy, które zaczęły biec, ulegają zawieszeniu. Należy jednak sprawdzić, czy określona sprawa nie jest objęta określonymi wyjątkami – jako sprawa pilna. Poza tym, w kompetencji sądów i organów pozostaje prowadzenie spraw, jak dotychczas, w tym również zobowiązywanie stron do podjęcia czynności, gdy jest to uzasadnione szczególnymi, wymienionymi w przepisach okolicznościami.
Należy pamiętać, że zarówno czynności dokonane przez strony (np. odwołania, skargi, inne złożone pisma procesowe), jak i czynności dokonane przez organy, sądy i inne podmioty prowadzące postępowanie, są skuteczne. Dlatego też, o ile jest to możliwe, rekomenduje się prowadzenie postępowań, w tym wydawanie decyzji. Jest to działanie korzystne dla strony – będzie mogła ona zapoznać się z wydanym rozstrzygnięciem oraz rozważyć skierowanie ewentualnego środka odwoławczego, a zarazem nie rozpocznie biegu termin do wniesienia tychże środków (termin zacznie biec po ustaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego).

Zmiany w Prawie Budowlanym w związku z projektem rządowym nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19

Wprowadza ona do słowniczka pojęć nową definicję. Jest nią definicja przenośnego wolno stojącego masztu antenowego, pod którym należy rozumieć wszelkie konstrukcje metalowe bądź kompozytowe, samodzielne bądź w połączeniu z przyczepą, rusztem, kontenerem technicznym, lub szafami telekomunikacyjnymi, posadowione na gruncie, wraz z odciągami, balastami i innymi elementami konstrukcji, instalacją radiokomunikacyjną i infrastrukturą zasilającą, przeznaczone do wielokrotnego montażu i demontażu bez utraty wartości technicznej. Do wykonywania robót budowlanych polegających na budowie lub przebudowie przenośnych wolno stojących masztów antenowych będzie można przystąpić w przystąpić w terminie jednego dnia roboczego następującego po dniu doręczenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej zgłoszenia. Organ administracji architektoniczno-budowlanej będzie mógł wnieść sprzeciw do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 5f, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zgłoszenia wyłącznie w przypadku, gdy wykonanie robót budowlanych lub obiektu objętego zgłoszeniem może spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia

Projekt po pierwszym czytaniu został skierowany do komisji Finansów Publicznych

Wytyczne Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie występowania zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2

Informacje ogólne 

Odpady wytworzone przez osoby zdrowe takie jak: środki zapobiegawcze (maseczki, rękawiczki) stosowane np. w miejscu pracy, komunikacji miejskiej, w trakcie zakupów, w celu minimalizacji ryzyka zarażenia i rozprzestrzeniania się koronawirusa, powinny być wrzucane do pojemnika/worka na odpady zmieszane.

Wyjaśnienie pojęć 

Kwarantanna – odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych (art. 2 pkt 12 ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi [t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 ze zm.; dalej: ZapobChoróbU]).

Izolacja – odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby (art. 2 pkt 11 ZapobChoróbU).

Postępowanie z odpadami 

Z odpadami wytworzonymi w miejscu kwarantanny lub izolacji przez osoby:

➢ które były narażone na zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2,

➢ zakażone koronawirusem SARS-CoV-2,

➢ mające bezpośredni kontakt z osobami zakażonymi koronawirusem SARS-CoV-2,

➢ chorych na COVID-19

– należy postępować w sposób opisany w poniższych Wytycznych szczegółowych.

Odpady wytwarzane w miejscach kwarantanny lub izolacji, ze względu na miejsce powstawania oraz na ich skład stanowią odpady komunalne. Jednakże, z uwagi na świadomość, że odpady te wytwarzane będą przez osoby zakażone wirusem SARS-CV-2 lub chore na COVID-19 oraz brak potwierdzonych ustaleń naukowych co do czasu aktywności koronawirusa na powierzchniach różnych materiałów wchodzących w skład odpadu, należy z tymi odpadami postępować zachowując szczególne środki ostrożności.

Wytyczne szczegółowe 

A. Wytyczne dla gmin.

B. Wytyczne dla osób zdrowych objętych kwarantanną, dla osób stosujących środki zapobiegawcze np. w miejscu pracy, komunikacji miejskiej, w trakcie zakupów, w celu minimalizacji ryzyka zarażenia i rozprzestrzeniani się koronowirusa.

C. Wytyczne dla osób przebywających w izolacji.

D. Wytyczne dla podmiotów zajmujących się odbiorem odpadów i gospodarowaniem odpadami.

Wytyczne dla osób stosuje się dla całego gospodarstwa domowego, w którym taka osoba się znajduje.

A. Wytyczne dla gmin

Zaleca się:

a) w miarę możliwości zapewnienie worków w określonym kolorze i/albo oznaczonych symbolem (np. napisem „C”), w celu jednoznacznej identyfikacji odpadów z gospodarstw domowych lub od osób z grup C;

b) zapewnienie odbioru nie rzadziej niż co 7 dni worków, o których mowa w lit. a;

c) zorganizowanie odpowiedniego transportu, bezpośrednio do instalacji unieszkodliwiania odpadów komunalnych worków, o których mowa w lit. a lub wyznaczonych przez gminę miejsc zbierania odpadów komunalnych z gospodarstw domowych objętych izolacją;

d) zapewnienie dezynfekcji pojemników wielokrotnego użytku oraz środków transportu odpadów transportujących odpady z gospodarstw domowych lub od osób z grup C.

Dysponentami informacji o adresach osób przebywających w izolacji i kwarantannie są Wojewodowie, Policja i Ośrodki Pomocy Społecznej. Dane te nie mogą być przekazywane przez dysponentów innym podmiotom. Stąd zaleca się działanie w porozumieniu z Wojewodami, Policją, czy Ośrodkami Pomocy Społecznej w zakresie wskazanym lit. a i b

B. Wytyczne dla osób zdrowych objętych kwarantanną, dla osób stosujących środki zapobiegawcze np. w miejscu pracy, komunikacji miejskiej, w trakcie zakupów, w celu minimalizacji ryzyka zarażenia i rozprzestrzeniani się koronowirusa

Dla tej grupy podmiotów są następujące:

a) odpady powinny być segregowane i wrzucane do właściwych pojemników (papier, szkło, metale i tworzywa sztuczne, bioodpady, odpady zmieszane),

b) maseczki, rękawiczki i inne środki ochronne stosowane przez osoby zdrowe powinny być uprzednio zebrane workach, które po zawiązaniu wrzucane są do pojemnika/worka na odpady zmieszane.

C. Wytyczne dla osób przebywających w izolacji

Wytycznymi tymi obejmuje się także odpady wytwarzane w obiektach/na obszarze kwarantanny zbiorowej, którą obejmowani są obywatele Polski np. wracający do kraju:

▪ wysoce zalecane jest, aby odczekać 72 godziny od zamknięcia worka – przed przekazaniem worka z odpadami do odbioru;

▪ osoba przebywająca w izolacji umieszcza odpady w worku przeznaczonym na ten cel, w miarę możliwości worek spryskać preparatem wirusobójczym;

▪ worka z odpadami nie należy zapełniać powyżej ¾ jego pojemności i nie zgniatać;

▪ po zapełnieniu worka, osoba przebywająca w izolacji, zawiązuje worek i po ustaleniu z osobą wynoszącą odpady z miejsca izolacji wystawia worek z odpadami z pomieszczenia, w którym przebywa;

▪ osoba wynoszącą odpady z miejsca izolacji wkłada (w rękawiczkach) wystawiony przez osobę w izolacji worek do drugiego worka, zawiązuje/zamyka go i zabezpiecza przed przypadkowym otwarciem w chwili jego odbioru (oprócz dokładnego zawiązania worka, można zamknąć go dodatkowo przy pomocy taśmy samoprzylepnej lub sznurka) oraz oznacza datę oraz godzinę zamknięcia worka;

▪ worek z odpadami należy przenieść w rękawiczkach do miejsca przeznaczonego do gromadzenia odpadów i umieścić w oznakowanym pojemniku przeznaczonym na te odpady, w miarę możliwości będącego w posiadaniu odbierającego;

▪ przed i po każdej czynności związanej z pakowaniem/przenoszeniem odpadów, używać rękawic ochronnych, myć i/lub dezynfekować ręce;

▪ odpady, których nie można łączyć z innymi odpadami (tj. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory, zużyte świetlówki) powinny być pozostawione w domu w czasie izolacji i przekazane do systemu gminnego, kiedy będzie można opuścić miejsce izolacji.

➢ Magazynowanie odpadów, o których mowa powyżej, w miejscach przeznaczonych do gromadzenia odpadów, z wyłączeniem zabudowy jednorodzinnej, prowadzi się w zamykanych pojemnikach lub kontenerach, oznakowanych, w sposób zabezpieczający przed rozprzestrzenianiem odpadów, zabezpieczonych przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt.

➢ Magazynowanie odpadów w zabudowie jednorodzinnej prowadzi się w miejscach wyznaczonych na terenie posesji w zamykanych pojemnikach, oznakowanych, w sposób zabezpieczający przed ich rozprzestrzenianiem, dostępem osób postronnych oraz zwierząt.

D. Wytyczne dla podmiotów zajmujących się odbiorem i gospodarowaniem odpadami

Wytyczne dla tej grupy podmiotów są następujące:

a) odpady, zgodnie z wstępnymi wytycznymi Komisji Europejskiej, po 9 dniach przestają stanowić zagrożenie,

b) jeżeli worek, o którym mowa w Części A lit. a jest rozerwany lub niezamknięty należy w miarę możliwości poinformować osobę, która worek wystawiła (np. przez umieszczenie kartki na drzwiach) o konieczności szczelnego zamykania odpadów,

c) zaleca się, aby odpady selektywnie zebrane były w miarę możliwości magazynowane przez 9 dni przed skierowaniem ich do przetworzenia,

d) odpady w workach, o których mowa w Części A lit. a, nie powinny być przetwarzane z udziałem osób sortujących – w przypadku braku możliwości technicznych przetwarzania wyłącznie na liniach całkowicie zautomatyzowanych bez udziału człowieka, odpady należy kierować bezpośrednio do unieszkodliwiania (zaleca się termiczne przekształcanie lub bezpośrednie składowanie najlepiej na składowiskach z instalacją do aktywnego odgazowania),

e) w przypadku niedoboru personelu w świadczeniu usług odbierania lub zagospodarowywania odpadów zaleca się:

– w celu zapewnienia ciągłości odbioru i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych i bioodpadów,

f) zaleca się ustanawianie szczególnych warunków pracy dla starszych pracowników;

g) w miarę możliwości i potrzeb zaleca się zapewnienie środków ochrony indywidualnej, tj. okulary lub przyłbice, maski, rękawiczki i ubrania robocze.

➢ Osobom mającym bezpośredni kontakt z odpadami gromadzonymi w workach, o których mowa w Części A lit. a, zaleca się:

a) stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej, takich jak gogle, przyłbice, maski, rękawiczki, odzież robocza i ochronna,

b) ścisłe przestrzeganie podwyższonych norm higieny, w tym częste zmiany i czyszczenie środków ochrony indywidualnej oraz pranie odzieży roboczej; wymiana rękawic;

c) regularne dezynfekowanie urządzeń, kabin samochodowych, kabin urządzeń na liniach sortowniczych w zakładach,

d) w miarę możliwości częste mycie rąk i ich dezynfekcja,

e) wyposażenie pracowników w dozowniki z zalecanym płynem dezynfekcyjnym wirusobójczym do rąk.

Wyłączenie stosowania przepisów ZamPublU na usługi lub dostawy niezbędne do przeprowadzania głosowania korespondencyjnego w wyborach

W art. 17 tej ustawy przewiduje się, że do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeprowadzania głosowania korespondencyjnego w wyborach, o których mowa w art. 1 (tj. wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., w związku z ogłoszonym stanem epidemii na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), nie stosuje się przepisów ZamPublU.

Zmiany dotyczące realizacji programów operacyjnych a zamówienia publiczne

Przewiduje się, że przepisy art. 3–5, art. 6 ust. 1 oraz art. 7–33 tej ustawy będą stosowane do 31.12.2020 r., a wejdzie ona w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z tym że art. 3–30 i art. 33 – z mocą od 1.2.2020 r.

Niektóre przepisy zawarte w ustawie mogą mieć znaczenie dla zamawiających – beneficjentów udzielających zamówień współfinansowanych ze środków unijnych. Przykładowo, z art. 5 ust. 1 ustawy wynika, że w przypadku gdy nieprawidłowość indywidualna jest bezpośrednim skutkiem wystąpienia COVID-19, a beneficjent wykaże, że pomimo dochowania należytej staranności nie był w stanie zapobiec wystąpieniu tej nieprawidłowości, korygowanie wydatków następuje przez pomniejszenie wydatków ujętych w deklaracji wydatków oraz we wniosku o płatność, przekazywanych do Komisji Europejskiej, o kwotę odpowiadającą oszacowanej wartości korekty finansowej wynikającej z tej nieprawidłowości. W takim przypadku nie stosuje się przepisów art. 207 FinPubU, a więc m.in. dotyczących zwrotu wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych środków wykorzystanych z naruszeniem procedur ZamPublU. Kwota korekty finansowej jest wówczas pokrywana ze środków budżetu państwa. Przesuwa się tym samym w szczególnych przypadkach ciężar nieprawidłowości indywidualnej na budżet państwa i uwalnia beneficjenta od odpowiedzialności za wskazaną nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy, jeżeli na skutek wystąpienia COVID-19 przeprowadzenie kontroli lub audytów, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 22 ust. 1 ustawy z 11.7.2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (tzw. ustawy wdrożeniowej), jest niemożliwe lub znacznie utrudnione, kontrole oraz audyty mogą zostać wstrzymane, chyba że możliwe jest ich prowadzenie w trybie pracy zdalnej lub z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Terminy na dokonanie czynności w ramach przeprowadzanych kontroli, o których mowa w art. 25 ustawy wdrożeniowej, mogą zostać przedłużone przez właściwą instytucję.

Ponadto w art. 24 ustawy przewidziano wyłączenie stosowania przepisów ZamPublU do zamówień udzielanych przez podmioty, którym powierzono zarządzanie środkami, o których mowa w art. 3b ustawy z 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w szczególności regionalne fundusze rozwoju, o których mowa w art. 13 ust. 1a ustawy z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa, w odniesieniu do instrumentów wsparcia niezbędnych do przeciwdziałania negatywnym skutkom wystąpienia COVID-19 finansowanych z tych środków. Wyłączenie dla tych podmiotów z obowiązku stosowania przepisów ZamPublU ma umożliwić zarządom województw szybkie wdrożenie wsparcia dla przedsiębiorców.

Kluczowe znaczenie może mieć również art. 30 ustawy wyłączający odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określonej w art. 13 DyscypFinPubU wobec osób, o których mowa w art. 4a DyscypFinPubU, jeżeli naruszenie miało bezpośredni związek z przeciwdziałaniem negatywnym skutkom wystąpienia COVID-19, a osoby te działały w celu prawidłowej realizacji projektów.

Koronawirus: UOKiK wskazuje, jak samorządy mogą pomagać przedsiębiorcom

W ramach walki ze skutkami kryzysu mogą działać także samorządy. Takie możliwości zawiera uchwalona 31.3.2020 r. nowelizacja ustawy o zwalczaniu COVID-19 i przeciwdziałaniu sytuacjom kryzysowym, wywołanym epidemią. Wprowadzone zostały m.in. przepisy, umożliwiające JST udzielanie dodatkowej pomocy publicznej w szerszym zakresie niż dotychczas.

Może to rodzić nieporozumienia, dlatego Prezes UOKiK wystosował pismo, w którym wyjaśnia, jakie działania można podjąć. Prezes Urzędu zwraca uwagę, że pogorszenie się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorców nie zwalnia podmiotów publicznych z konieczności stosowania przepisów dot. pomocy publicznej (również de minimis). Te reguły nie zostały złagodzone, ani zniesione.

Do tej pory samorządy udzielały pomocy w formule de minimis bądź w ramach tzw. wyłączeń grupowych, ale 19.3.2020 r. Komisja Europejska przyjęła Komunikat określający tymczasowe ramy środków pomocy państwa – dla zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce.

Co mogą robić JST? Samorządy dostały nowe narzędzia w zakresie podatku od nieruchomości oraz spłaty zobowiązań cywilnoprawnych. Zostały one zakwalifikowane jako pomoc publiczna mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce. Nie jest to tym samym pomoc de minimis. Taka forma pomocy może być łączona z pomocą de minimis.

Pismo Prezesa UOKiK można znaleźć pod adresem: https://www.uokik.gov.pl/covid19_a_pomoc_publiczna.php#faq3972