Faktury ustrukturyzowane wystawiane i otrzymywane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego planowane w 2021 roku

W projekcie nowelizacji VATU przewidziano możliwość wystawiania faktur ustrukturyzowanych jako jednej z dopuszczanych form dokumentowania sprzedaży, obok faktur papierowych i obecnie występujących w obrocie gospodarczym faktur elektronicznych. Ministerstwo Finansów przygotowuje zachęty do korzystania z tej formy dokumentów księgowych. W odniesieniu do faktur ustrukturyzowanych, występujących jako rodzaj faktur elektronicznych, będzie istniała możliwość ich wystawiania i otrzymywania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, tj. Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). System ten jest systemem teleinformatycznym służącym do wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych, jak również do ich przechowywania, oznaczania numerem identyfikującym przydzielonym przez ten system, weryfikowania zgodności z określonym i udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych wzorem takiej faktury.

W ocenie ministerstwa finansów proponowane rozwiązanie przyczyni się nie tylko do wzmocnienia kontroli prawidłowości rozliczania VAT, ale także uproszczenia samego procesu kontroli rozliczeń u przedsiębiorców z uwagi na możliwość zdalnego monitorowania przez organy podatkowe obrotu dokumentowanego fakturami. Opracowywane rozwiązanie ma pozwolić podatnikom upowszechnić jednolity format faktury elektronicznej, w postaci faktury ustrukturyzowanej, co ma wpłynąć na dalszą elektronizację i automatyzację procesów fakturowania i księgowania transakcji handlowych dokonywanych między podatnikami.

Raport NBP o sektorze finansowym: ryzyko tkwi w kredytach

Na początku NBP uspokaja, że szok wywołany pandemią COVID-19 nie zagraża stabilności polskiego systemu. W ograniczeniu niedobrych skutków pomogły: dobra sytuacja makroekonomiczna i finansowa przed pandemią, duża ilość kapitału w systemie oraz działania wspierające ze strony instytucji publicznych.

Oczywiście, w czasie tak wielkiego kryzysu nie dało się uniknąć nowych zagrożeń. Przede wszystkim powstało ryzyko silnego wzrostu strat kredytowych. Wprawdzie podaż kredytów nie została nadmiernie ograniczona, ale została niepewność związana ze skutkami drugiej fali epidemii. Kryzys i niepewność mogą dotknąć przede wszystkim banków, które mają stosunkowo mało kapitału i niskie dochody.

Bank ostrzega, że rosnące odpisy na ryzyko kredytowe mogą doprowadzić do wystąpienia strat w sektorze bankowym, które jednak nie zagrożą jego stabilności. Znakomita większość banków powinna sobie z tymi stratami poradzić bez ryzyka naruszenia wymogów kapitałowych. Nie znaczy to, że banki przejdą przez najbliższe miesiące suchą stopą.

Główny scenariusz gospodarczy dla oceny sytuacji banków (tzw. referencyjny) zakłada, że w 2020 roku odpisy netto banków komercyjnych z tytułu strat na kredytach wyniosą niemal 16 mld zł, to 1,5% wartości portfela kredytowego. Jeszcze gorzej, według NBP, ma być w następnym roku. Odpisy mają sięgnąć nawet 20 mld zł, co stanowi aż 1,9% wartości portfela kredytowego. Dla pełnego obrazu sytuacji warto dodać, że to więcej niż po kryzysie finansowym z 2009 r.

Bank centralny uspokoaja też, że nie widać oznak nadmiernego ograniczenia podaży kredytów. Wprawdzie tempo ich wzrostu ostro wyhamowało w połowie roku, ale było to spowodowane korzystnymi warunkami wsparcia dla przedsiębiorstw i spadkiem popytu na kredyt bankowy.

To może sprawić, że wynik finansowy banków komercyjnych wyniesie w przyszłym roku 2,9 mld złotych. Ostatni raz sektor poniósł straty w 1993 roku.

NBP spodziewa się dalszego obniżenia rentowności sektora bankowego, co może oznaczać wyzwanie dla stabilności systemu finansowego w dłuższej perspektywie.

Kwalifikacja rynkowa w ramach WCAG włączona do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji

Zgodnie z art. 14 ustawy z 22.12.2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. z 2020 r. poz. 226), podmiot prowadzący zorganizowaną działalność w obszarze gospodarki, rynku pracy, edukacji lub szkoleń może wystąpić do właściwego ministra z wnioskiem o włączenie kwalifikacji rynkowej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (dalej: ZSK). Jeżeli podmiot taki prowadzi działalność gospodarczą, może złożyć wniosek o nadanie uprawnienia do certyfikowania danej kwalifikacji rynkowej wraz z wnioskiem.

Na podstawie art. 25 ust. 1 i 2 ustawy ogłoszono obwieszczenia Ministra Cyfryzacji z 16.11.2020 r. w sprawie włączenia do ZSK kwalifikacji rynkowej:

Izolacja domowa a praca zdalna. Nowe regulacje

Regulacje ustawy o zapobieganiu chorobom zakaźnym

W ustawie z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń
i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1845 ze zm.) przewidziano następujące formy odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5.12.2008 r. osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do zaniechania wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby – jeżeli są osobami zakażonymi, chorymi na chorobę zakaźną lub nosicielami. Z ww. przepisu wynika, że osoby zakażone i chore powinny zaniechać wykonywanie prac, jeżeli istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Jeżeli więc nie ma możliwości przeniesienia zakażenia, wykonywanie pracy jest możliwe. Świadczenie pracy zdalnej czy telepracy przez osobę odosobnioną uniemożliwia zarażenie innych, a więc jest możliwe na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5.12.2008 r.

Przepisy ustawy zasiłkowej

W myśl art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako ustawa zasiłkowa) na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Oznacza to przede wszystkim prawo do wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku chorobowego. Kod zwolnienia lekarskiego i izolacji jest taki sam.

Zgodnie z art. 14 ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy nie przysługuje, mimo że pracownik jest nosicielem zarazków choroby zakaźnej i została wydana stosowna decyzja o odosobnieniu, jeżeli nie podejmie on zaproponowanej przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym, lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu. Pozbawienie ubezpieczonego prawa do zasiłku chorobowego następuje za cały czas niezdolności spowodowanej taką przyczyną.

Ważne

Nosicielem, zgodnie z ustawą z 5.12.2008 r. jest osoba bez objawów choroby zakaźnej, w której organizmie bytują biologiczne czynniki chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne źródło zakażenia innych osób. Skoro zatem nosicielom można zaproponować inną pracę i powinni taką pracę przyjąć, to tym bardziej można taką propozycję skierować do osób zdrowych na kwarantannie.

Izolacja domowa

Z uwagi na wątpliwości dotyczące zlecania pracy zdalnej osobom chorym przebywającym na izolacji domowej oraz na sprzeczne wypowiedzi przedstawicieli ZUS, dokonano nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Z nowo dodanego przepisu art. 4ha ust.1 wprost wynika, że w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy dotyczące powierzania pracy zdalnej osobom zdrowym, określone w art. 3 ust. 3-8 ww. ustawy.

Ważne
Za okres świadczenia pracy podczas izolacji domowej, pracownik czy zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę. Pracownik nie może więc wykonywać pracy podczas izolacji i być rozliczanym wynagrodzeniem chorobowym 80% czy zasiłkiem chorobowym.

Jeżeli stan zdrowia pracownika się pogorszy i nie będzie w stanie dalej świadczyć pracy zdalnej, będzie uprawniony do świadczeń w okresie izolacji domowej, a więc do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego. Podstawą do ich wypłaty będzie decyzja o izolacji domowej. Nie ma potrzeby uzyskiwania zwolnienia lekarskiego. Zwolnienie lekarskie w takiej sytuacji mogłoby skomplikować sprawę polecenia pracy zdalnej w sytuacji, gdyby stan pracownika się polepszył i pracownik znowu chciał podjąć pracę.

Urlop wypoczynkowy a izolacja domowa

W praktyce często się zdarza, że pracownicy, którzy otrzymali decyzję o izolacji domowej i nie mogą wykonywać pracy zdalnej, nie chcą utracić 20% wynagrodzenia i chcieliby na ten czas wziąć urlop. Należy podkreślić, że jest to niedopuszczalne. Przepisy art. 165 i 166 KP są w tym zakresie jednoznaczne. Zgodnie z art. 165 pkt 2 KP, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. Z kolei w art. 166 pkt 2 KP stwierdzono wyraźnie, że część urlopu niewykorzystaną z powodu odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym. Pracodawca nie może więc udzielić urlopu pracownikowi na izolacji, a jeżeli urlopowany podwładny otrzyma taką decyzję, jego urlop przerywa się.

Planowane jest uruchomienie Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych

Projekt ustawy zmieniającej ustawę o podatku akcyzowym przewiduje:

1. uproszczenie zasad monitorowania dostaw wyrobów akcyzowych na podstawie e-DD, z użyciem Systemu EMCS PL2,

2. objęcie monitorowaniem w Systemie EMCS PL2:

3. uregulowanie zasad monitorowania z użyciem Systemu EMCS PL2 przemieszczania zwolnionych wyrobów energetycznych rurociągiem, na podstawie e-DD, na podobnych zasadach jakie obecnie przewidziane są w przypadku przemieszczania rurociągiem tych wyrobów na podstawie elektronicznego administracyjnego dokumentu (e-AD), z użyciem Systemu EMCS PL2,

4. uregulowanie uproszczonych zasad dokonywania zmiany środka transportu wyrobów przemieszczanych na podstawie e-DD, z użyciem Systemu EMCS PL2,

5. wprowadzenie centralnej, elektronicznej rejestracji podmiotów akcyzowych,

6. umożliwienie dokonania podziału przemieszczenia poza terytorium kraju wyrobów energetycznych przemieszczanych transportem kolejowym z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy.

W wyniku przewidzianych zmian podmioty zobowiązane do rejestracji dla celów akcyzy będą musiały ponownie tego dokonać przez PUESC najpóźniej do 30.6.2021 r. z wykorzystaniem nowego formularza.

Ponadto, przesunięto obowiązek obligatoryjnego posługiwania się elektronicznym dokumentem dostawy (e-DD) na 1.2.2022 r.

Korzystna opinia Rzecznika Generalnego TSUE w sprawie obniżonej stawki VAT dla posiłków na wynos

W niniejszej sprawie istota sporu dotyczyła prawidłowości kwalifikowania podatkowego i stosowania stawki obniżonej 5% do konkretnych produktów (posiłków i dań) sprzedawanych do bezpośredniego spożycia w lokalu lub na wynos przez podatnika. W stanie faktycznym podatnik prowadził sprzedaż gotowych posiłków i dań, takich jak np. kanapki, sałatki, frytki, koktajle mleczne czy soki owocowe. Produkty te są podawane na tacy, z którą klient otrzymuje jednorazowe serwetki, a do niektórych produktów sztućce czy rurkę. Posiłki i dania są przygotowywane na miejscu z półproduktów i są serwowane na ciepło lub zimno w postaci gotowej do spożycia w lokalu lub na wynos. Organ podatkowy w wyniku kontroli podatkowej za jeden z okresów 2016 r. stwierdził, że podatnik nie prowadzi sprzedaży gotowych dań, podlegających stawce VAT w wysokości 5%. W ocenie organu działalność podatnika stanowi świadczenie usług związanych z wyżywieniem, opodatkowanych według stawki VAT 8%. Sprawa ta ostatecznie trafiła do NSA, który mając istotne wątpliwości skierował zapytanie do TSUE.

Odnosząc się do problemów zawartych w niniejszej sprawie Rzecznik Generalny TSUE stwierdził, że sprzedaż dań przygotowanych według zasad takich, jak będące przedmiotem postępowania głównego, w lokalach gastronomicznych szybkiej obsługi, w których podatnik udostępnia klientowi umożliwiającą spożycie posiłków na miejscu infrastrukturę, która jest organizowana przez niego samego lub dzielona z innymi dostawcami gotowych dań, stanowi usługę restauracyjną. Jednak sprzedaż w lokalach gastronomicznych szybkiej obsługi dań przygotowanych według zasad takich jak będące przedmiotem postępowania głównego, które klient postanawia wziąć na wynos, a nie spożywać na miejscu w ramach infrastruktury udostępnionej w tym celu przez podatnika, nie stanowi usługi restauracyjnej, lecz dostawę środków spożywczych, która może być opodatkowana obniżoną stawką podatku od wartości dodanej.

Kwalifikacja rynkowa „Projektowanie i prowadzenie badań dostępności informacji elektronicznej z udziałem użytkowników-testerów z indywidualnymi potrzebami” włączona do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji

W Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski” z 2020 r. pod poz. 1117 opublikowano obwieszczenie Ministra Cyfryzacji z 16.11.2020 r. w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Projektowanie i prowadzenie badań dostępności informacji elektronicznej z udziałem użytkowników-testerów z indywidualnymi potrzebami” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Jak wynika z art. 14 ustawy z 22.12.2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. z 2020 r. poz. 226), podmiot prowadzący zorganizowaną działalność w obszarze gospodarki, rynku pracy, edukacji lub szkoleń może wystąpić do ministra właściwego z wnioskiem o włączenie kwalifikacji rynkowej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Jeżeli podmiot taki prowadzi działalność gospodarczą, może złożyć wniosek o nadanie uprawnienia do certyfikowania danej kwalifikacji rynkowej wraz z wnioskiem.

Na podstawie art. 25 ust. 1 i 2 ustawy ogłoszono w załączniku do obwieszczenia informacje o włączeniu kwalifikacji rynkowej „Projektowanie i prowadzenie badań dostępności informacji elektronicznej z udziałem użytkowników-testerów z indywidualnymi potrzebami” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Praca zdalna na kwarantannie. Nowe regulacje

Coraz więcej pracowników jest kierowanych na kwarantannę i izolację domową, co powoduje nie tylko coraz większą dezorganizację pracy w zakładach pracy, ale i niezadowolenie samych pracowników, którzy w czasie kwarantanny i takiej izolacji otrzymują niepełne wynagrodzenie, tj. wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy, w wysokości co do zasady 80% wynagrodzenia (tj. podstawy wymiaru zasiłku), mimo że nie są zakażeni wirusem SARS-CoV-2 (kwarantanna), bądź wprawdzie są zakażeni wirusem SARS-CoV-2, ale nie mają żadnych objawów chorobowych (izolacja domowa).

Kwarantanną jest odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie,
w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Kwarantannie są zatem poddawani pracownicy, którzy (jeszcze) nie chorują i czują się dobrze.

Natomiast izolacja w warunkach domowych to odosobnienie osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej niewymagającej bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobieżenia szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Niejednokrotnie jednak zakażenie ww. wirusem nie daje żadnych objawów chorobowych.

W związku z tym nowelizacja specustawy covidowej, tj. ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID­­‑19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dokonana ustawami:

  • z 28.10.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID­­‑19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 2112), 
  • z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
     z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2157)

wprowadzają prawną dopuszczalność, aby pracownik, który przebywa na kwarantannie, a także w izolacji domowej, mógł świadczyć pracę zdalną.

W tym celu do ustawy z 2.3.2020 r. wprowadzone zostały art. 4h, art. 4ha i art. 4hb,
z których wynika, że:

  • w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie/izolacji domowej, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie,
  • do warunków świadczenia pracy zdalnej w czasie kwarantanny/izolacji domowej stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8,
  • w przypadku świadczenia pracy zdalnej w trakcie kwarantanny/izolacji domowej nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe (z art. 92 KP), ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby (tj. zasiłek chorobowy) – wówczas bowiem pracownikowi przysługuje po prostu wynagrodzenie za pracę (art. 80 KP zdanie pierwsze). Wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy przysługują natomiast za okresy pozostawania pracownika na kwarantannie/w izolacji domowej bez świadczenia pracy zdalnej.
Ważne

Obecnie z przepisów wynika, że inicjatorem świadczenia pracy zdalnej może być tylko pracownik (lub inna osoba zatrudniona). Jeżeli pracownik jest taką pracą zainteresowany, to może (nie musi) zwrócić się do pracodawcy o polecenie/umożliwienie mu wykonywania pracy zdalnej, a pracodawca może (nie musi) wyrazić na to zgodę. Jeżeli pracodawca wyrazi zgodę, to pracownik będzie świadczył pracę zdalną i otrzymywał za nią swoje (normalne) wynagrodzenie za pracę – a nie wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy.

Zasady wykonywanie pracy zdalnej

Do wykonywania pracy zdalnej w trakcie kwarantanny/izolacji domowej stosowane są ogólne zasady wykonywania pracy zdalnej, określone w art. 3 ustawy z 2.3.2020 r., tj.:

  • wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności
     i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy i pozwala na to rodzaj pracy. W szczególności praca zdalna może być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych,
  • narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej zapewnia pracodawca, 
  • przy wykonywaniu pracy zdalnej pracownik może używać narzędzi lub materiałów niezapewnionych przez pracodawcę pod warunkiem, że umożliwia to poszanowanie
     i ochronę informacji poufnych i innych tajemnic prawnie chronionych, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa lub danych osobowych, a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, 
  • na polecenie pracodawcy, pracownik wykonujący pracę zdalną ma obowiązek prowadzić ewidencję wykonanych czynności, uwzględniającą w szczególności opis tych czynności, a także datę oraz czas ich wykonania, 
  • pracownik sporządza ewidencję wykonywanych czynności w formie i z częstotliwością określoną w poleceniu pracodawcy, 
  • pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej. 

Jeżeli pracodawca cofnie pracownikowi polecenie pracy zdalnej (czy też w tym przypadku raczej zgodę na pracę zdalną), to oczywiście ze względu na kwarantannę lub izolację domową pracownik nie będzie mógł świadczyć pracy w swoim stałym miejscu pracy, np. w siedzibie pracodawcy, ale będzie kontynuował kwarantannę lub izolacje domową z prawem do wynagrodzenia chorobowego/zasiłku chorobowego.

Przepisy obowiązują od…

Ustawa z 28.10.2020 r. (dotycząca pracy zdalnej w trakcie kwarantanny) weszła w życie z dniem 29.11.2020 r., natomiast ustawa z dnia 27.11.2020 r. (dotycząca pracy zdalnej w trakcie izolacji domowej) weszła w życie z dniem 5.12.2020 r.

Możliwość wprowadzenia przez gminy preferencji podatkowych dla przedsiębiorców w 2021 r.

Zatem po decyzji RPP, stopy procentowe NBP pozostają na niezmienionym poziomie:

  • stopa referencyjna 0,10%;
  • stopa lombardowa 0,50%;
  • stopa depozytowa 0,00%;
  • stopa redyskontowa weksli 0,11%;
  • stopa dyskontowa weksli 0,12%.

Ponadto RPP poinformowała, że NBP będzie nadal prowadził operacje zakupu skarbowych papierów wartościowych oraz dłużnych papierów wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa na rynku wtórnym w ramach strukturalnych operacji otwartego rynku. Terminy oraz skala prowadzonych operacji będą uzależnione od warunków rynkowych. NBP będzie także nadal oferował kredyt wekslowy przeznaczony na refinansowanie kredytów udzielanych przedsiębiorcom przez banki.

Współczynnik do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w 2021 r.

Sposób ustalania wysokości współczynnika służącego do ustalenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy określają przepisy rozporządzenia MPiPS z 8.1.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 r. Nr 2, poz. 14 ze zm.).

Współczynnik ekwiwalentowy dla pracowników pełnoetatowych

Współczynnik ten ustala się odrębnie na każdy rok kalendarzowy i stosuje się przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop, do którego pracownik nabył prawo w związku z ustaniem stosunku pracy w tym roku (§ 19 ust. 1 ww. rozporządzenia).

Przykład

W dniu 30.4.2021 r. rozwiązuje się umowa o pracę zawarta na czas określony. Pracownikowi pozostało do wykorzystania 9 dni urlopu wypoczynkowego za okres od stycznia do kwietnia 2021 r., a także 6 dni z 2020 r. Zatem w sumie pracownik ma do wykorzystania 15 dni urlopu. Jeżeli pracownik nie wykorzysta tych dni w naturze, to będzie mu w zamian za nie przysługiwał ekwiwalent za urlop. Do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za wszystkie te 15 dni urlopu, w tym za dni z ubiegłego roku, należy stosować współczynnik obowiązujący w 2021 r. Prawo do urlopu w naturze przekształca się bowiem w prawo do ekwiwalentu pieniężnego w dniu ustania stosunku pracy.

Współczynnik ustala się odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12 (§ 19 ust. 2 ww. rozporządzenia).

W celu obliczenia współczynnika należy w pierwszej kolejności ustalić łączną liczbę:

  • niedziel, 
  • świąt i 
  • dni wolnych od pracy wynikających z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy na dany rok kalendarzowy. 

Liczba niedziel oraz świąt wynika bezpośrednio z kalendarza − w 2021 r. są to 52 niedziele i 9 świąt (przypadających od poniedziałku do soboty).

Natomiast dni wolne wynikające z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy nie wynikają wprost z kalendarza − ich liczbę ustala się na podstawie wymiaru czasu pracy. Nie u każdego pracodawcy dniem tym jest sobota. Pracodawca może wyznaczyć każdy z dni między poniedziałkiem a sobotą, przy czym mogą to być różne dni tygodnia w kolejnych tygodniach, a dodatkowo – różne dni u różnych pracowników. U wielu pracodawców dniem takim jest sobota, ale nie jest to regułą – inaczej jest np. w przypadku pracowników zatrudnionych
w zakładach pracy funkcjonujących 6 i 7 dni w tygodniu.

Roczny wymiar czasu pracy w 2021 r. wynosi 2016 godzin, tj. maksymalnie 252 dni pracy (2016 : 8). Zatem liczba dni wolnych wynikających z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wynosi w tym roku 52 (365 dni kalendarzowych – 252 dni pracy – 52 niedziele – 9 świąt).

Następnie łączną (maksymalną) liczbę dni wolnych od pracy należy podzielić przez liczbę miesięcy, tj. 12.

Na 2021 r. obliczenia są następujące:

  • 365 dni w roku – 52 niedziele – 9 świąt (w dni inne niż niedziela) – 52 dni wolne wynikające z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy = 252
  • 252 : 12 = 21.

Zatem w 2021 r. wysokość współczynnika ekwiwalentowego dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 21.

Współczynnik ekwiwalentowy dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy

Dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze etatu wysokość współczynnika obniża się proporcjonalnie do ich wymiaru czasu pracy (§ 19 ust. 3 ww. rozporządzenia).

W przypadku pracowników zatrudnionych na część etatu wysokość tego współczynnika wynosi zatem:

– w razie zatrudnienia w wymiarze 1/5 (0,2) etatu – 4,2

– w razie zatrudnienia w wymiarze ¼ (0,25) etatu – 5,25

– w razie zatrudnienia w wymiarze ½ (0,5) etatu – 10,5

– w razie zatrudnienia w wymiarze ¾ (0,75) etatu – 15,75

– w razie zatrudnienia w wymiarze 4/5 (0,8) etatu – 16,8

– w razie zatrudnienia w wymiarze 9/10 (0,9) etatu – 18,9.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony w wymiarze 0,4 etatu. W dniu 28.2.2021 r. rozwiązuje się zawarta z nim umowa o pracę, wskutek upływu miesięcznego okresu wypowiedzenia. Pracownikowi z tytułu zatrudnienia na 0,4 etatu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 11 dni (0,4 x 26 dni, po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia). W 2020 r. pracownik wykorzystał 9 dni urlopu, zatem do wykorzystania pozostało mu 2 dni urlopu + 2 dni urlopu za 2021 r. (2/12 x 11 dni, po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia). Zatem jeżeli do dnia ustania stosunku pracy pracownik nie wykorzysta 4 dni urlopu, to pracodawca będzie mu musiał wypłacić za nie ekwiwalent pieniężny, stosując przy jego obliczaniu współczynnik ekwiwalentowy 8,4 (0,4 x 21).

Dla obliczania ww. współczynnika nie ma natomiast znaczenia ani dobowa ani tygodniowa norma czasu pracy, obowiązująca pracownika. Ww. wysokość współczynnika dotyczy więc także np. pracowników będących osobami o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, których obowiązuje 7-godzinna dobowa i 35-godzinna tygodniowa norma czasu pracy, a także wszystkich innych pracowników, których dobowe i tygodniowe normy czasu pracy .