Regulacje ustawy o zapobieganiu chorobom zakaźnym

W ustawie z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń
i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1845 ze zm.) przewidziano następujące formy odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną:

  • kwarantannę dla osób zdrowych, które były narażone na zakażenie (art. 2 pkt 12),
  • izolację dla osoby chorej albo podejrzanej o chorobę zakaźną (art. 2 pkt 11),
  • izolację dla osoby chorej niewymagającej pobytu w szpitalu (art. 2 pkt 11a).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5.12.2008 r. osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do zaniechania wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby – jeżeli są osobami zakażonymi, chorymi na chorobę zakaźną lub nosicielami. Z ww. przepisu wynika, że osoby zakażone i chore powinny zaniechać wykonywanie prac, jeżeli istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Jeżeli więc nie ma możliwości przeniesienia zakażenia, wykonywanie pracy jest możliwe. Świadczenie pracy zdalnej czy telepracy przez osobę odosobnioną uniemożliwia zarażenie innych, a więc jest możliwe na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5.12.2008 r.

Przepisy ustawy zasiłkowej

W myśl art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako ustawa zasiłkowa) na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Oznacza to przede wszystkim prawo do wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku chorobowego. Kod zwolnienia lekarskiego i izolacji jest taki sam.

Zgodnie z art. 14 ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy nie przysługuje, mimo że pracownik jest nosicielem zarazków choroby zakaźnej i została wydana stosowna decyzja o odosobnieniu, jeżeli nie podejmie on zaproponowanej przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym, lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu. Pozbawienie ubezpieczonego prawa do zasiłku chorobowego następuje za cały czas niezdolności spowodowanej taką przyczyną.

Ważne

Nosicielem, zgodnie z ustawą z 5.12.2008 r. jest osoba bez objawów choroby zakaźnej, w której organizmie bytują biologiczne czynniki chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne źródło zakażenia innych osób. Skoro zatem nosicielom można zaproponować inną pracę i powinni taką pracę przyjąć, to tym bardziej można taką propozycję skierować do osób zdrowych na kwarantannie.

Izolacja domowa

Z uwagi na wątpliwości dotyczące zlecania pracy zdalnej osobom chorym przebywającym na izolacji domowej oraz na sprzeczne wypowiedzi przedstawicieli ZUS, dokonano nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Z nowo dodanego przepisu art. 4ha ust.1 wprost wynika, że w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy dotyczące powierzania pracy zdalnej osobom zdrowym, określone w art. 3 ust. 3-8 ww. ustawy.

Ważne
Za okres świadczenia pracy podczas izolacji domowej, pracownik czy zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę. Pracownik nie może więc wykonywać pracy podczas izolacji i być rozliczanym wynagrodzeniem chorobowym 80% czy zasiłkiem chorobowym.

Jeżeli stan zdrowia pracownika się pogorszy i nie będzie w stanie dalej świadczyć pracy zdalnej, będzie uprawniony do świadczeń w okresie izolacji domowej, a więc do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego. Podstawą do ich wypłaty będzie decyzja o izolacji domowej. Nie ma potrzeby uzyskiwania zwolnienia lekarskiego. Zwolnienie lekarskie w takiej sytuacji mogłoby skomplikować sprawę polecenia pracy zdalnej w sytuacji, gdyby stan pracownika się polepszył i pracownik znowu chciał podjąć pracę.

Urlop wypoczynkowy a izolacja domowa

W praktyce często się zdarza, że pracownicy, którzy otrzymali decyzję o izolacji domowej i nie mogą wykonywać pracy zdalnej, nie chcą utracić 20% wynagrodzenia i chcieliby na ten czas wziąć urlop. Należy podkreślić, że jest to niedopuszczalne. Przepisy art. 165 i 166 KP są w tym zakresie jednoznaczne. Zgodnie z art. 165 pkt 2 KP, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. Z kolei w art. 166 pkt 2 KP stwierdzono wyraźnie, że część urlopu niewykorzystaną z powodu odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym. Pracodawca nie może więc udzielić urlopu pracownikowi na izolacji, a jeżeli urlopowany podwładny otrzyma taką decyzję, jego urlop przerywa się.