Rodzaj naruszeń prawa
Ustawa z 14.6.2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U. z 2024 r. poz. 928) implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
Do przedmiotowych naruszeń należy zaliczyć działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, co dotyczy przede wszystkim zamówień publicznych, usług i finansów, bezpieczeństwa produktów i sieci teleinformatycznych, ochrony środowiska i zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, RODO oraz bezpieczeństwa finansów Skarbu Państwa RP, jednostek samorządu terytorialnego a także UE.
Zgodnie z przyjętymi poprawkami Senatu przez Sejm pod ustawę o ochronie sygnalistów nie będą podlegać takie kwestie, jak np. mobbing, molestowanie seksualne w miejscu pracy, wstrzymywanie przez pracodawcę wynagrodzeń czy zmuszanie pracownic i pracowników do bezpłatnych nadgodzin.
Ustawowa ochrona sygnalisty
Ochroną zostały objęte osoby pracujące w sektorze prywatnym lub publicznym, które dokonają zgłoszenia lub ujawnienia informacji albo uzasadnionych podejrzeń naruszenia prawa.
Sygnalistą będzie mógł zostać zarówno pracownik – niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy, jak i były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta czy wolontariusz.
Nowe przepisy zakładają, że sygnalista, który doświadczył działań odwetowych, będzie mógł wystąpić o zadośćuczynienie lub odszkodowanie. Wyniesie ono nie mniej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku.
Instytucją odpowiedzialną za udzielanie wsparcia sygnalistom jest Rzecznik Praw Obywatelskich.
Rola pracodawców
Po wejściu w życie ustawy pracodawca będzie miał obowiązek opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych określających zasady przyjmowania takich zgłoszeń. Będzie musiał także stworzyć kanały ich przyjmowania.
W procedurze zgłoszeń wewnętrznych pracodawca powinien wskazać:
- wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego albo podmiot zewnętrzny upoważniony do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych,
- sposoby przekazywania zgłoszeń wewnętrznych
- wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, upoważnioną do podejmowania działań następczych.
Termin wejścia w życie
Ustawa wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli 25.9.2024 r. z wyjątkiem przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, dla których przewidziano termin 6 miesięczny.
Źródło: gov.pl
