Co do zasady, pracodawca powinien korzystać z usług placówki medycyny pracy wyłącznie tej, z którą ma zawartą umowę. Należy jednak wyjaśnić, że wydanie pozytywnego orzeczenia przez lekarza medycyny pracy, z którym pracodawca nie ma zawartej umowy, nie czyni tego orzeczenia nieważnym.
Stosownie do art. 229 KP pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań: (1) wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe; (2) okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy oraz (3) kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Aktem prawnym regulującym zagadnienie pracowniczych badań profilaktycznych jest rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 607 ze zm.).
Zarówno powyższe badania, jak i inne świadczenia zdrowotne zapewniane przez pracodawcę, zgodnie art. 12 ust. 1 SłużbaMedPracU, powinny być wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot zobowiązany do ich zapewnienia (pracodawcę) z placówką medycyny pracy. Umowa ta powinna określać w szczególności:
1) strony umowy oraz osoby objęte świadczeniami z tytułu umowy,
2) zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obejmować co najmniej te rodzaje świadczeń, do których zapewnienia zleceniodawca jest obowiązany na podstawie Kodeksu pracy, niniejszej ustawy i przepisów wydanych na ich podstawie,
3) warunki i sposób udzielania świadczeń zdrowotnych, a w szczególności: sposób rejestracji osób objętych umową, organizację udzielania świadczeń, tryb przekazywania zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy bądź nauki oraz sposób podania tych informacji do wiadomości zainteresowanych,
4) sposób kontrolowania przez zleceniodawcę wykonywania postanowień umowy,
5) obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy dotyczące m.in. przekazywania informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników, zapewnienia udziału w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy działającej na terenie zakładu pracy, zapewnienia możliwości przeglądu stanowisk pracy w celu dokonania oceny warunków pracy, udostępniania dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w części odnoszącej się do ochrony zdrowia,
6) wysokość należności, sposób jej ustalania, terminy płatności oraz tryb rozliczeń finansowych.
Powyższa umowa powinna być zawarta na okres nie krótszy niż rok.
Jak wynika z powyższego, co do zasady pracodawca powinien korzystać z usług placówki medycyny pracy wyłącznie tej, z którą ma zawartą umowę.
W przypadku, w którym pracownik wykonał badania wstępne w innej placówce medycy pracy niż ta, z którą pracodawca ma zawartą umowę, nie można uznać takiego postępowania za prawidłowe lub nieprawidłowe, bowiem przepisy nie przewidują trybu postępowania w takich sytuacjach. Należy natomiast wyjaśnić, że sam fakt wydania orzeczenia przez lekarza medycyny pracy o braku przeciwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku, stanowi potwierdzenie możliwości dopuszczenia go do pracy (o ile orzeczenie zostało wydane na podstawie poprawnie sporządzonego skierowania wydanego przez pracodawcę), a brak umowy pomiędzy pracodawcą a placówką medyczną nie czyni tego orzeczenia nieważnym.
