Przygotowanie Krajowych Programów Reform (KPR) wynika z cyklu zarządzania politykami gospodarczymi i społecznymi w Unii Europejskiej zwanego Semestrem europejskim, który jest uregulowany w art. 2a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z 16.11.2011 r. – zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych. Zgodnie z zasadami określającymi przebieg tego procesu, państwa członkowskie przedstawiają do 30 kwietnia każdego roku aktualizację Krajowych Programów Reform wraz z aktualizacją programu konwergencji (lub stabilności, jeśli państwo jest członkiem strefy euro).
Program gospodarczy UE
Długofalowa wizja gospodarcza UE stawia nacisk na poprawę konkurencyjności UE i stały rozwój gospodarczy przy założeniu osiągnięcia neutralności klimatycznej Europy. To podejście znalazło odzwierciedlenie w Rocznej Analizie Zrównoważonego Wzrostu Gospodarczego na 2023 r. (Annual Sustainable Growth Survey 2023 – ASGS).
Rozwój sytuacji geopolitycznej w Europie w 2022 r., zwłaszcza agresja Rosji na Ukrainę, w sposób szczególny pokazał, że bezpieczeństwo energetyczne musi pozostać celem nadrzędnym UE. Dobór ścieżki transformacji energetycznej musi uwzględniać uwarunkowania geopolityczne w skali całej Europy, ale też specyfikę poszczególnych gospodarek. Z tego względu wciąż aktualne są wyzwania i oczekiwania związane z szeroko rozumianym bezpieczeństwem energetycznym UE: zapotrzebowanie na inwestycje w nową infrastrukturę, w tym energię odnawialną, ograniczenie zależności od paliw kopalnych, magazynowanie energii, modernizację istniejących sieci energetycznych, dywersyfikacja dostaw surowców, termomodernizacja budynków, zmniejszanie energochłonności transportu i przemysłu.
Wraz z KPR państwa członkowskie prezentują aktualizację Programów Stabilności lub Konwergencji, co ma potwierdzić spójność procesów programowania reform strukturalnych i planowania budżetowego.
Struktura tegorocznego KPR, podobnie jak w roku ubiegłym, oparta została głównie na wyzwaniach określonych w Zaleceniach Rady dla Polski (CSRs) z lat 2019–2022 oraz na kierunkach rozwoju wskazanych w ASGS: transformacja klimatyczna, poprawa produktywności gospodarki, sprawiedliwość społeczna oraz stabilność makroekonomiczna. Punktami odniesienia są także aktualne Wspólne Sprawozdanie o Zatrudnieniu (Joint Employment Report) oraz Sprawozdanie Krajowe. Polska 2022. Na tej podstawie określone zostały strategiczne wyzwania gospodarcze i społeczne, do których przyporządkowane zostały konkretne działania (reformy oraz inwestycje).
Konstrukcja KPR opiera się na podejściu wykorzystanym w roku poprzednim – oparcia treści na dwóch typach działań – tych zaczerpniętych z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), przyjętego Decyzją wykonawczą Rady z 13.6.2022 r. oraz nowych realizowanych poza KPO.
Pełne oskładkowanie umów zlecenia od 2024 roku?
Zapowiedź pełnego oskładkowania umów zlecenia to powracający średnio co kilka miesięcy temat. Obecnie umowa zlecenia jest oskładkowana, jeżeli jest to pierwszy tytuł do ubezpieczenia na płacy minimalnej. Przykładowo osoba, która ma jedną umowę zlecenia lub umowę o pracę w wysokości co najmniej płacy minimalnej (3490 zł brutto w pierwszej połowie 2023 roku oraz 3600 zł w drugiej połowie 2023 roku), kolejne umowy zlecenia z innymi podmiotami nie musi mieć obowiązkowo oskładkowanych.
Celem zapowiadanej reformy jest ograniczenie segmentacji rynku pracy przez zwiększenie ochrony socjalnej wszystkich osób pracujących na podstawie kolejnych umów zleceń, przez objęcie tych umów składkami na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od uzyskiwanych przychodów. Planowane zmiany przyczynią się do uporządkowania systemu ubezpieczeń społecznych, uszczelnienia zasad podlegania ubezpieczeniom, zwiększenia ochrony ubezpieczeniowej czy podwyższenia przyszłych świadczeń krótkoterminowych i długoterminowych. Patrząc krótkoterminowo to wzrost kosztów dla zleceniodawców i niższe wynagrodzenie dla zleceniobiorcy, natomiast długoterminowo to wyższe emerytury dla osób, które będą miały w pełni oskładkowane wszystkie wynagrodzenia w ramach umów zlecenia. To szczególnie ważny element, który może mieć wpływ na świadczenia jakim są emerytury w przyszłości biorąc pod uwagę niskie prognozy wysokości przyszłych emerytur.
Wejście w życie przepisów wprowadzających obowiązek objęcia wszystkich kolejnych umów zleceń składkami na ubezpieczenie społeczne, niezależnie od osiąganych przychodów zostało zgodnie z Krajowym Programem Reform zaplanowane na pierwszy kwartał 2024 r.
Finalna wersja Krajowego Programu Reform zostanie przyjęta przez Radę Ministrów już w drugim kwartale 2023 r. Nie oznacza to jednak, że projekt ustawy w tym zakresie pojawi się również w tym terminie.
