Autor uważa, że nawet jeżeli przedsiębiorca nie przystąpi do systemu kaucyjnego, tak zapłacona, jak i otrzymana kaucja nie powinny być ujmowane w rozliczeniu podatkowym w podatku dochodowym, odpowiednio po stronie kosztów i przychodów. Niestety, pomimo zgłaszanych postulatów, póki co brakuje jednoznacznej wykładni ze strony resortu finansów. Przedsiębiorcy prowadzący małe sklepy (poniżej 200 m2) nie muszą przystępować do systemu kaucyjnego, co jednak nie zwalnia ich całkowicie z udziału w procesie kaucyjnym.
Udzielając odpowiedzi na pytanie należy w pierwszej kolejności wskazać, że za pobranie kaucji przy dokonywaniu sprzedaży napojów w opakowaniach szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra, z tworzywa sztucznego (PET) o pojemności do trzech litrów oraz w metalowych puszkach maksymalnie litrowych, odpowiedzialne są wszystkie punkty handlowe i sprzedające takie produkty. Kaucja taka w swojej istocie ma charakter zwrotny i jako taka nie generuje przysporzenia definitywnego (otrzymanie), a zapłacona nie jest trwałym obciążeniem ekonomicznym.
Na gruncie VAT zagadnienie takie jest odrębnie unormowane w dedykowanych przepisach podatkowych. Regulacji takich nie odnajdziemy w podatkach dochodowych. Pozostaje zatem kierować się ogólnymi zasadami, a według takich świadczenia niedefinitywne, o charakterze przejściowym, nie powinny wpływać na wynik podatkowy, nie stanowią kosztów ani przychodów. Zatem, tak zapłacona, jak i otrzymana kaucja powinna pozostać poza rachunkiem podatkowym (czemu sprzyja ewidencja w VAT – nie stanowi podstawy opodatkowania w VAT, nie jest ujmowana jako sprzedaż opodatkowania w kasie rejestrującej itp.).
Stąd – zdaniem Autora – nawet jeżeli przedsiębiorca nie przystąpi do systemu kaucyjnego, tak zapłacona, jak i otrzymana kaucja nie powinny być ujmowane w rozliczeniu podatkowym w podatku dochodowym, odpowiednio po stronie kosztów i przychodów. Pomimo zgłaszanych postulatów, póki co brakuje jednoznacznej wykładni ze strony resortu finansów.
Jak czytamy na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska (https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-male-sklepy): „Prowadzący małe sklepy o powierzchni sprzedaży poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystąpić do systemu w zakresie zwrotu kaucji oraz prowadzenia punktów zbiórki opakowań i odpadów opakowaniowych”.
Jest to stwierdzenie zgodne z art. 44 ust. 1 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, zgodnie z którym: „Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży nie większej niż 200 m2, w której użytkownikom końcowym są oferowane produkty będące napojami w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym, o których mowa w:
1) w odniesieniu do butelek PET i puszek – jest obowiązany do uczestniczenia w systemie kaucyjnym co najmniej w zakresie pobierania kaucji oraz może uczestniczyć w tym systemie w zakresie zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych;
2) w odniesieniu do butelek szklanych wielokrotnego użytku – jest obowiązany do uczestniczenia w systemie kaucyjnym co najmniej w zakresie pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań”.
Jednym słowem, nawet jeżeli przedsiębiorca nie zdecyduje się na przystąpienie do systemu kaucyjnego (a do przystąpienia namawia resort Klimatu i Środowiska roztaczając przed tymi, którzy do niego nie przystąpią, wizję utraty kontrahentów), to i tak będzie zobowiązany do ograniczonych działań, co nakłada na niego dodatkowe obowiązki.
Zatem nie można mówić o prawie do całkowitego pominięcia systemu kaucyjnego, a co więcej przedsiębiorca taki jest obowiązany do zawarcia umowy w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej lub w formie dokumentowej, pod rygorem nieważności, z co najmniej jednym podmiotem reprezentującym, który się do niego zgłosił (większy musi z każdym podmiotem, który się do niego zwróci).
To umowa będzie precyzowała w szczególności zasady rozliczania kaucji. Jednym słowem, to z umowy będą wynikały dodatkowe obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego mały sklep, który nie przystąpił w pełni do systemu kaucyjnego.
