W założeniach Strategii Demograficznej 2040 możemy wyróżnić dwa rodzaje rozwiązań, które mają na celu wspomóc młodych pracowników w wypełnianiu obowiązków rodzicielskich, co zgodnie z intencją autorów powinno poprawić sytuacje demograficzną Polski.

W ramach pierwszej kategorii propozycji postawiono na rozwiązania zwiększające elastyczność pracy:

  • gwarancja elastycznej pracy dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat czterech (praca zdalna, praca hybrydowa lub elastyczny czas pracy); wybór będzie uzależniony od charakteru wykonywanej pracy oraz dokonywany w oparciu o porozumienie pracodawcy z pracownikiem; tego rodzaju postulat ma zachęcać kobiety do decydowania się na posiadanie dzieci i łączenia powrotu do pracy po okresie urlopu macierzyńskiego z pracą zawodową; szczególnie w obecnych czasach elastyczne formy zatrudnienia są coraz częściej promowane, także ten postulat powinien spotkać się z akceptacją zarówno pracodawców jak i strony społecznej;
  • gwarancja pracy w zmniejszonym wymiarze godzin dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat czterech, poszerzona o zapis, że pracodawca nie może dyskryminować pracownika ze względu na wymiar czasu pracy poprzez wykluczenie go z przywilejów pracowniczych; kolejny postulat mający na celu stworzenie lepszej atmosfery pracowników posiadającym małe dzieci, a także gwarancja braku utraty przywilejów i benefitów tylko dlatego, że są rodzicami;
  • gwarancja, że różne elastyczne formy mogą być stosowane równocześnie, w zależności od charakteru wykonywanej pracy (dokonany w formie porozumienia pracodawcy z pracownikiem); tego rodzaju przepis pozwoli pracownikom w ramach porozumienia bezpośredniego z pracodawcą uregulować jego elastyczne formy zatrudnienia, indywidualne podejście do pracownika w jeszcze większym stopniu będzie stwarzało atrakcyjne warunki do pracy, które mogą pomóc w podjęciu decyzji o posiadaniu dziecka.

W ramach drugiej kategorii propozycji znalazły się rozwiązania zwiększające stabilność pracy:

  • ograniczenie możliwości zawierania umów o pracę na czas określony z osobami w wieku do czterdziestu lat do maksymalnie dwóch umów, na łączny czas nie przekraczający piętnastu miesięcy; tego rodzaju zmiana ma szybciej ustabilizować sytuacje rodziców, ma to wpłynąć między innymi na możliwość szybszego i łatwiejszego otrzymywania kredytów, obecnie jest są to maksymalnie trzy umowy i 33 miesiące;
  • Ochrona przed zwolnieniem dla obojga rodziców (obecnie z takiej ochrony korzysta tylko matka); propozycja zmian w ramach Strategii Demograficznej 2040 obejmuje:
    • rozszerzenie przepisu i objęcie matek ochroną przez okres do roku po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego (niezależnie od wymiaru czasu pracy);
    • wprowadzenie ochrony dla ojców w ciągu pierwszego roku życia dziecka; w przypadku małżeństw ta ochrona obowiązywałaby od momentu zajścia żony w ciążę; jest to propozycja nieznana wcześniej naszemu porządkowi prawnemu; w tej propozycji faworyzowani byliby ojcowie, którzy pozostają w związku małżeńskim, ich ochrona byłaby od momenty zajścia w ciąże ich żony;
    • wprowadzenie obowiązku poinformowania pracownika o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem przy podpisaniu umowy o pracę; jest to przede wszystkim kolejny obowiązek informacyjny, który pracodawcy będą mieli do wykonania, tak żeby każda osoba zatrudniona wiedziała z jakich uprawnień będzie mogła skorzystać.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi na konferencji prasowej, propozycje zmian w Kodeksie pracy w ramach Strategii Demograficznej 2040 mają zostać przekazane w najbliższym czasie do konsultacji, najprawdopodobniej jesienią zostaną przyjęte przez Radę Ministrów i skierowane do dalszych prac legislacyjnych.