Nowelizacja przepisów
W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 619 opublikowano ustawę z 12.4.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw.
Nowelizacja w pierwszej kolejności implementuje (przenosi) do polskiego systemu prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2101 z 24.11.2021 r. zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji o podatku dochodowym przez niektóre jednostki i oddziały (Dz.Urz. UE L 429 z 1.12.2021 r., s. 1; dalej: dyrektywa 2021/2101) i wprowadza zmiany przede wszystkim do RachunkU.
Jednostki zobowiązane do sporządzania sprawozdań o podatku dochodowym
Wprowadzono rozdział 6b Rachunku (przepisy art. 63l–art. 63o RachunkU) zatytułowany „Sprawozdanie o podatku dochodowym”, który dotyczy:
1) jednostki dominującej najwyższego szczebla, tzn. jednostki dominującej, która sporządza roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe obejmujące największą możliwą liczbę jednostek powiązanych z grupy kapitałowej;
2) jednostki samodzielnej, tzn. jednostki, która nie jest częścią grupy kapitałowej;
3) jurysdykcji podatkowej, tzn. państwa lub terytorium, które posiadają autonomię fiskalną w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.
Sprawozdanie o podatku dochodowym za rok obrotowy sporządza, publikuje i udostępnia:
1) jednostka dominująca najwyższego szczebla, jeżeli przychody ujęte w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym tej jednostki przekraczają dla każdego z 2 ostatnich lat obrotowych kwotę 3 500 000 000 zł;
2) jednostka samodzielna, jeżeli przychody ujęte w rocznym sprawozdaniu finansowym tej jednostki przekraczają dla każdego z 2 ostatnich lat obrotowych kwotę 3 500 000 000 zł.
Obowiązek ten dotyczy wyłącznie jednostki dominującej najwyższego szczebla i jednostki samodzielnej będących:
1) spółką kapitałową;
2) spółką komandytowo-akcyjną;
3) spółką jawną lub komandytową, której wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej.
W celu publikacji i udostępnienia sprawozdania kierownik jednostki, w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego:
1) składa we właściwym rejestrze sądowym sprawozdanie o podatku dochodowym (przepis w tym zakresie wchodzi w życie 22.6.2025 r.) oraz
2) zamieszcza sprawozdanie o podatku dochodowym na stronie internetowej jednostki, przy czym sprawozdanie to jest udostępniane na tej stronie przez okres co najmniej 5 lat.
Jednostki przestają podlegać temu obowiązkowi sprawozdawczemu, jeżeli dla każdego z 2 ostatnich lat obrotowych przychody ujęte w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla (rocznym sprawozdaniu finansowym jednostki samodzielnej) są niższe niż 3 500 000 000 zł.
Obowiązku sporządzenia i publikacji sprawozdania o podatku dochodowym nie stosuje się, w przypadku gdy:
1) jednostka dominująca najwyższego szczebla i jej wszystkie jednostki zależne oraz ich oddziały albo jednostka samodzielna i jej oddziały mają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności wyłącznie na terytorium Polski, lub
2) jednostka dominująca najwyższego szczebla albo jednostka samodzielna ujawnia w sprawozdaniu z działalności informacje zgodnie z art. 111a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 PrBank (chodzi tu o wymienione tam informacje w zakresie obowiązku ogłaszania informacji o adekwatności kapitałowej oraz zasadach ustalania wynagrodzeń osób kierujących bankiem), pod warunkiem że informacje te dotyczą odpowiednio całej działalności prowadzonej przez jednostki powiązane ujęte w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla albo całej działalności jednostki samodzielnej.
Sprawozdanie o podatku dochodowym za rok obrotowy, dotyczące odpowiednio jednostki dominującej najwyższego szczebla albo jednostki samodzielnej, publikuje i udostępnia jednostka zależna oraz oddział na zasadach określonych w art. 63n RachunkU.
Sporządzenie i udostępnienie sprawozdania o podatku dochodowym
Sprawozdanie o podatku dochodowym sporządza się na dzień bilansowy. Obejmuje ono informacje dotyczące całej działalności jednostki samodzielnej albo jednostki dominującej najwyższego szczebla, w tym działalności wszystkich jednostek zależnych ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla, za dany rok obrotowy i zawiera informacje wymienione w art. 63o ust. 2 RachunkU, które przestawia się w przewidzianych formatach.
Informacje zawarte w sprawozdaniu o podatku dochodowym przedstawia się odrębnie dla każdego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz dla każdej jurysdykcji podatkowej niechętnej współpracy do celów podatkowych, czyli tzw. raju podatkowego. Natomiast w przypadku pozostałych jurysdykcji podatkowych informacje zawarte w sprawozdaniu o podatku dochodowym przedstawia się w formie zagregowanej.
Ponadto:
1) w przypadku gdy państwo należące do EOG obejmuje większą liczbę jurysdykcji podatkowych, informacje zawarte w sprawozdaniu przedstawia się łącznie na poziomie tego państwa,
2) informacje zawarte w sprawozdaniu przedstawia się w odniesieniu do każdej jurysdykcji podatkowej, w której działalność grupy kapitałowej albo jednostki samodzielnej może podlegać podatkowi dochodowemu, na podstawie siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałej działalności gospodarczej,
3) w przypadku gdy działalność większej liczby jednostek powiązanych i ich oddziałów może podlegać podatkowi dochodowemu w jednej jurysdykcji podatkowej, informacje przedstawione w odniesieniu do tej jurysdykcji podatkowej stanowią sumę informacji dotyczących takiej działalności każdej jednostki powiązanej i jej oddziałów w tej jurysdykcji podatkowej,
4) informacji o danej działalności nie można przypisać równocześnie do więcej niż jednej jurysdykcji podatkowej,
5) w przypadku gdy ujawnienie którejkolwiek z informacji zawartych w sprawozdaniu miałoby istotnie szkodliwy wpływ na sytuację rynkową jednostki, której dotyczy sprawozdanie, informacja ta może być tymczasowo pominięta w sprawozdaniu. W takim przypadku w sprawozdaniu o podatku dochodowym wskazuje się na pominięcie określonej informacji oraz uzasadnia przyczynę pominięcia, a pominiętą informację ujawnia się w późniejszym sprawozdaniu o podatku dochodowym w terminie nie dłuższym niż 5 lat od dnia pominięcia tej informacji. Zasada ta nie dotyczy to informacji dotyczących jurysdykcji podatkowych z rajów podatkowych.
Sprawozdanie o podatku dochodowym jest sporządzane w języku polskim i walucie polskiej, w postaci elektronicznej i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Wprowadzone przepisy mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdania o podatku dochodowym za rok obrotowy rozpoczynający się po 21.6.2024 r.
Niesporządzenie sprawozdania o podatku dochodowym objęto grzywną albo karą pozbawienia wolności do lat 2, albo obydwom tym karom łącznie (zob. art. 77 RachunkU).
Podsumowanie
Jak stwierdzono w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, udostępnianie publicznie informacji na temat podatków zapłaconych w miejscu, w którym rzeczywiście został wygenerowany zysk, ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia przejrzystości podatkowej. Sprawozdawczość w podziale na kraje może wzmocnić zaufanie publiczne i zwiększyć społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw przez przyczynianie się – przez płacenie podatków – do dobrobytu w kraju, w którym prowadzą swoją działalność.
Może to również wspierać świadomą debatę na temat potencjalnych braków w systemach podatkowych. Sprawozdawczość podatkowa w podziale na kraje, obejmująca publikowanie określonego zestawu danych przez duże przedsiębiorstwa wielonarodowe, daje ogółowi społeczeństwa ogólny przegląd podatków płaconych przez przedsiębiorstwa wielonarodowe od ich dochodu.