Obciążenie nowymi daninami będzie mocno zróżnicowane w zależności od tego, w jaki sposób zachodzi rozliczanie się z fiskusem. Przedsiębiorcy posiadający wiedzę na temat nadchodzących zmian mają więc możliwość właściwego przygotowania się do nowej rzeczywistości podatkowej. Dokonana na czas zmiana formy opodatkowania w wielu przypadkach umożliwi oszczędności na poziomie wielu tysięcy złotych.
Zmiany w składce zdrowotnej od 1.1.2022 r.
Składka zdrowotna od 2022 roku
Zasadniczą zmianą, jaka czeka od Nowego Roku wszystkich podatników bez wyjątku, jest zniesienie odliczalności składki zdrowotnej od podatku.
W systemie obowiązującym do tej pory, niemal 90% wartości odprowadzanej składki zdrowotnej podlegało odliczeniu od podatku dochodowego. Realny koszt składki zdrowotnej był zatem do tej pory niewielki.
Od stycznia 2022 roku zasada odliczalności składki zdrowotnej zostanie definitywnie zniesiona. Składki zdrowotnej w żadnym przypadku nie odliczymy zatem od podatku. Wartości składki nie zaliczymy również do kosztów uzyskania przychodu.
Nowa zasada obowiązywać będzie w jednakowym zakresie wszystkich podatników, a więc zarówno pracowników na etacie, jak i przedsiębiorców, niezależnie od wybranej formy opodatkowania. Forma opodatkowania będzie miała jednak istotny wpływ na samą wysokość składki oraz sposób jej naliczania, jak również na możliwe sposoby złagodzenia nowych obciążeń podatkowo-składkowych. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym formom opodatkowania pod kątem nowych danin wynikających z Polskiego Ładu.
Składka zdrowotna a podatek liniowy
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym, w 2022 r. zapłacą nową składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu firmy. W przypadku liniowców składka zdrowotna wynosić będzie 4,9% realnego dochodu przedsiębiorcy.
Wysokość składki odprowadzanej za dany miesiąc obliczana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w miesiącu poprzednim. Przykładowo, wysokość składki zdrowotnej za miesiąc luty (płatnej w marcu) kalkulowana będzie na podstawie dochodu osiągniętego w styczniu.
Nowe przepisy wprowadzają też pojęcie składki minimalnej. Przedsiębiorca zapłaci zatem składkę zdrowotną nawet wtedy, gdy w danym miesiącu osiągnie stratę. Minimalna wysokość składki zdrowotnej określona została na poziomie odpowiadającym 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W 2022 roku wynagrodzenie minimalne wynosić będzie 3010 zł, w związku z czym minimalna kwota składki zdrowotnej wyniesie 270,90 zł. Oznacza to, że składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów w przedziale od 0 zł do 5510 zł. Dla dochodów powyżej 5510 zł, składka naliczana będzie jako 4,9% dochodu.
Składka zdrowotna a skala podatkowa
Nieco inaczej wyliczana będzie nowa składka zdrowotna w przypadku przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej. Firmy, które dokonały takiej formy opodatkowania, również zapłacą składkę zdrowotną, której wysokość uzależniona będzie od dochodu. W tym przypadku jednak składka wynosić będzie aż 9% dochodu firmy.
Również i w tym przypadku obowiązywać będzie składka minimalna w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podobnie jak w przypadku liniowców, minimalna składka zdrowotna w 2022 r. wynosić będzie 270,90 zł. Oznacza to, że przy wyborze skali podatkowej, składka minimalna obowiązywać będzie dla miesięcznych dochodów w przedziale od 0 zł do 3010 zł. Dla dochodów powyżej 3010 zł, składka naliczana będzie jako 9% dochodu.
Czy to oznacza, że w nowym systemie podatkowym podatek liniowy będzie zawsze korzystniejszy od skali podatkowej? Niekoniecznie. Musimy bowiem pamiętać, iż rozliczanie PIT według skali podatkowej wiąże się z możliwością wykorzystania ulg, odliczeń i innych preferencji, które – co do zasady – są niedostępne przy podatku liniowym.
Pierwszą z tych preferencji jest kwota wolna od podatku, która w 2022 r. wzrasta do poziomu aż 30 tys. zł. Należy pamiętać, że z kwoty wolnej skorzystają jedynie ci podatnicy, którzy rozliczają się według skali podatkowej. Więcej na temat nowej kwoty wolnej piszemy w tym artykule.
Kolejną kwestią jest sama wysokość stawki podatkowej, która przy skali podatkowej wynosi jedynie 17% (w porównaniu do 19% na podatku liniowym). Stawka w wysokości 17% obowiązuje do momentu przekroczenia progu podatkowego, który również ulega podwyższeniu. Od 2022 roku wyższą stawkę podatkową w wysokości 32% zapłacimy dopiero wówczas, gdy nasze dochody przekroczą 120 tys. zł rocznie (i tylko od nadwyżki ponad ten próg).
To jednak nie wszystko. Przedsiębiorca na skali podatkowej ma bowiem również możliwość dokonywania ustawowych odliczeń od dochodu, jak również odliczeń od podatku. Jednym z takich odliczeń jest ulga prorodzinna, niedostępna dla tzw. liniowców. Kolejną preferencją dostępną jedynie na skali podatkowej jest wreszcie możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem.
Co więcej, firmy rozliczające podatek według skali podatkowej będą również mogły skorzystać z tzw. ulgi dla klasy średniej. Założeniem nowej ulgi jest zrekompensowanie niektórym podatnikom podwyżki składki zdrowotnej tak, aby nowy system podatkowy pozostał dla nich neutralny finansowo. Podobnie jak w przypadku innych ulg, tak i ulga dla klasy średniej dostępna będzie jedynie dla firm rozliczających się według skali podatkowej.
Polski Ład wprowadza jeszcze jedną, zupełnie nową ulgę, która z kolei dostępna będzie dla wszystkich podatników. Chodzi o ulgę dla dużych rodzin, która polega na dodatkowym zwolnieniu z podatku przychodów do kwoty 85 tys. zł. Z tego zwolnienia skorzystają zarówno przedsiębiorcy na skali podatkowej, jak i firmy ma podatku liniowym oraz na ryczałcie.
Składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Jeszcze inaczej rozliczą składkę zdrowotną przedsiębiorcy rozliczający podatek na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takie osoby zapłacą bowiem składkę zdrowotną w stałej kwocie.
Nowe przepisy zakładają uzależnienie składki zdrowotnej dla ryczałtowców od poziomu przeciętnego wynagrodzenia. Firmy na ryczałcie zapłacą jedną z trzech kwot, w zależności od przedziału, w jakim kształtują się ich roczne przychody:
- przychody < 60 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 320 zł)
- przychody 60 000 – 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 540 zł)
- przychody > 300 000 zł -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia (składka ok. 960 zł).
Zgodnie z nowymi przepisami, do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla ryczałtowców przyjmuje się kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS.
Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem również mają możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego w kwocie 85 tys. zł przysługującego dużym rodzinom.
Składka zdrowotna a karta podatkowa
Jeszcze inne zasady naliczania składki zdrowotnej obowiązywać będą w przypadku osób rozliczających się na podstawie karty podatkowej. W tym przypadku składka zdrowotna będzie jeszcze niższa niż na ryczałcie i wynosić będzie 9% od wynagrodzenia minimalnego. W 2022 roku kwota składki zdrowotnej dla firm na karcie podatkowej wynosić będzie zatem jedynie 270,90 zł.
Od stycznia ta atrakcyjna forma opodatkowania ulega „zamrożeniu”. Oznacza to, że od 2022 roku kartą podatkową będą mogły rozliczać się jedynie te firmy, które zdecydowały się na tę formę opodatkowania do końca grudnia 2021 r. Od 2022 roku nie będzie już bowiem możliwości dokonania takiego wyboru.
Wybór formy opodatkowania na 2022 rok
Zasady opłacania składki zdrowotnej w 2022 roku ulegną zmianie w przypadku wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od wybranej formy opodatkowania. Zróżnicowanie zasad naliczania składki powoduje jednak, że zmiana aktualnej formy opodatkowania może przynieść w przyszłości istotne oszczędności.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zmiany formy opodatkowania możemy dokonać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym firma osiągnęła pierwszy przychód w danym roku. Jeśli więc pierwszy przychód w roku przedsiębiorca osiągnął w styczniu, zmiany formy opodatkowania może dokonać w terminie do 20 lutego.
Więcej czasu na opłacenie składek ZUS
Wprowadzenie składki zdrowotnej uzależnionej od dochodu wiąże się z kolejnym nieprzyjemnym dla przedsiębiorców faktem. Osoby prowadzące działalność gospodarczą będą bowiem miały obowiązek comiesięcznego raportowania do ZUS informacji o osiągniętym dochodzie. Przekazywanie takiej informacji będzie się zatem wiązało z comiesięcznym składaniem do ZUS odpowiednich deklaracji. Nowy obowiązek dotyczył będzie tych przedsiębiorców, w przypadku których wysokość składki zdrowotnej uzależniona będzie od wysokości dochodu, a więc w przypadku liniowców oraz przedsiębiorców na skali podatkowej.
Przyrost obowiązków administracyjnych niesie ze sobą również jedną pozytywną informację. Wraz ze zmianą sposobu naliczania składki zdrowotnej, wydłużony został jednocześnie termin na opłacenie składek ZUS. Od 2022 roku składki ZUS opłacać bowiem będziemy nie tak jak dotychczas do 10., lecz do 20. dnia miesiąca. Zmiana terminu dotyczyć będzie zarówno składki zdrowotnej, jak i składek na ubezpieczenie społeczne.
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej
Oprócz comiesięcznych deklaracji o dochodzie i wysokości miesięcznej składki zdrowotnej, nowe przepisy wprowadzają również obowiązek sporządzania deklaracji rocznej w zakresie składki zdrowotnej.
Nowe rozliczenie roczne będzie całkowicie odrębnym dokumentem od rocznego rozliczenia PIT. Rozliczenie to będzie jednak skonstruowane na podobnych zasadach. Miesięczne składki zdrowotne będą niejako „zaliczkami” na roczną wysokość składki zdrowotnej. Zaliczki te będą wykazywane w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej, a ich suma będzie porównywana z należną roczną składką zdrowotną.
Podobnie jak przy rozliczeniu PIT, tak i tutaj, na koniec roku może powstać niedopłata lub nadpłata składki, która będzie zwracana na konto przedsiębiorcy. Co ciekawe jednak, potencjalna nadpłata nie zostanie zwrócona na konto firmy automatycznie. Nowe przepisy przewidują bowiem, że w celu odzyskania nadpłaconej składki zdrowotnej, przedsiębiorca będzie musiał złożyć specjalny wniosek do ZUS. Termin na złożenie takiego wniosku upływał będzie 31 maja każdego roku.
Zauważmy, że nadpłata z tytułu składki zdrowotnej wystąpi u każdego przedsiębiorcy, który choć raz w roku osiągnie miesięczną stratę lub niski dochód powodujący konieczność zapłaty minimalnej składki zdrowotnej. Składka taka, choć podlega obowiązkowi zapłaty, w rozliczeniu rocznym podlegać będzie zwrotowi.
Od kiedy nowa składka zdrowotna?
Należy pamiętać, że o ile nowe przepisy podatkowe w ramach Polskiego Ładu wchodzą w życie już 1.1.2022 roku, to nowe zasady naliczania składki zdrowotnej zaczną obowiązywać dopiero miesiąc później.
Nowe przepisy wprowadzają pojęcie tzw. roku składkowego. Zgodnie z ustawą, rok składkowy nie jest jednak tożsamy z rokiem kalendarzowym, gdyż obejmuje on okres od 1 lutego do 31 stycznia. To ten właśnie okres uwzględniany będzie we wspomnianym wyżej rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej.
Składkę zdrowotną według nowych zasad zapłacimy więc pierwszy raz za miesiąc luty 2022 roku, z terminem płatności do 20 marca 2022 r.
Z kolei składkę zdrowotną za miesiąc styczeń 2022 r. opłacimy jeszcze według starych zasad, obowiązujących w 2021 roku.
Źródło: zus.pl
